Haykanush, asuanetop emi mînaha baptism, emi odụn̄de ke Armenia, ama okụt n̄wedisan̄ nte anade ekpere ufọk mmọ. Kad ATM ye ata ediwak okụk ama esịne ke esịt n̄wedisan̄ oro. Enye ama emen n̄wedisan̄ emi okowụt ebe esie emi ekedide asuanetop emi mînaha baptism n̄ko.

N̄kpọ ama enen̄ede ọsọn̄ ye mmọ, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹkama mme owo isọn. Kpa ye oro, mmọ ẹma ẹmen okụk oro ẹkenọ andinyene ke adres emi mmọ ẹkekụtde ke n̄wedisan̄ oro. Idem ama enen̄ede akpa ete enyene okụk oro ye ikọtufọk esie ndikụt mme owo ẹnamde akpanikọ ntre ke utọ idiọk ererimbot emi. Haykanush ye ebe esie ẹma ẹdọhọ ke se mmimọ ikpepde ke Bible anam mmimọ imen okụk esie isọk enye. Mmọ ẹma ẹda ifet oro ẹtịn̄ se Mme Ntiense Jehovah ẹsikpepde ke Bible, ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ mme n̄wed nnyịn.

Esịt ama enem ete enyene okụk oro tutu enye ọnọ Haykanush okụk ke ntak emi enye akanamde akpanikọ, edi Haykanush ikamaha ndibọ. Edem usen, n̄wan ete oro ama aka ufọk mme Haykanush ọkọnọ enye n̄kpanuen daimọn onyụn̄ ekpe enye ubọk ete an̄wana ọbọ.

Iwakke owo emi idem mîkpakpaha ndikop se Haykanush ye ebe esie ẹkenamde emi. Edi, ndi idem ama akpa Jehovah? Enye akada didie se mmọ ẹkenamde emi? Ndi se mmọ ẹkenamde oro ama enyene ufọn?

Isọn̄ke ndibọrọ mme mbụme oro ikobụpde do. Ntak edi ke ikọt Abasi ẹfiọk ke ndinyene mme edu Abasi enen̄ede ọsọn̄ urua ke enyịn Abasi akan daimọn, gold, ye inyene eken. Se Jehovah adade nte ọsọn̄urua n̄kpọ okpụhọde ye se ata ediwak owo ẹdade nte ọsọn̄urua n̄kpọ. (Isa. 55:8, 9) Ikọt Jehovah ẹdiọn̄ọ ke edi ata akpan n̄kpọ ndinen̄ede n̄kpebe nti edu esie.

Se Bible etịn̄de aban̄a ọniọn̄ ye mbufiọk anam ifiọk emi. Mme N̄ke 3:13-15 ọdọhọ ete: “Owo emi okụtde ọniọn̄ ye owo emi enyenede mbufiọk, okop inemesịt, koro ndinyene enye nte udori ọfọn akan ndinyene silver nte udori, ndinyene enye nte mbun̄wụm onyụn̄ ọfọn akan ndinyene gold. Enye ọsọn̄ urua akan eme, owo inyụn̄ ikemeke ndimen kpukpru n̄kpọ inemesịt fo eken ndomo ye enye.” Itien̄wed emi owụt ke Jehovah enen̄ede ama mme edu emi akan n̄kpọuto ekededi.

Jehovah ese didie edinam akpanikọ?

Jehovah ke idemesie edi Abasi akpanikọ; enye ikemeke “ndisu nsu.” (Titus 1:2) Enye ama anam apostle Paul ewet leta ọnọ mme Hebrew emi ẹkedide Christian ke eyo esie ete: “Ẹka iso ẹbọn̄ akam ẹban̄a nnyịn, koro nnyịn imenịm ite ke nnyịn imenyene eti ubieresịt, sia nnyịn iyomde ndinam akpanikọ ke kpukpru n̄kpọ.”—Heb. 13:18.

Jesus Christ ama ekpep nnyịn nditịn̄ akpanikọ kpukpru ini. Ke uwụtn̄kpọ, Akwa Oku Caiaphas ama ọdọhọ enye ete: “Mmowụk fi ke enyịn̄ odu-uwem Abasi nte asian nnyịn m̀mê afo edi Christ Eyen Abasi!” Jesus ama etịn̄ akpanikọ onyụn̄ ọdọhọ enye ke imọ idi Christ, kpa ye oro enye ọkọdiọn̄ọde ke mbon Sanhedrin ẹyedọhọ ke imọ imosụn̄i Abasi, ndien ke emi ẹkeme ndinam ẹwot imọ.—Matt. 26:63-67.

Nso kaban̄a nnyịn? Ndi iyosụk inam akpanikọ edieke ndisu nsu ke ekpri n̄kpọ ekemede ndinam nnyịn iforo?

Enen̄ede ọsọn̄ ndinam akpanikọ ke mme akpatre usen emi mme owo ‘ẹmade idem ẹnyụn̄ ẹmade okụk’ mi. (2 Tim. 3:2) Unana okụk m̀mê unana utom ekeme ndinam ọsọn̄ owo ndinam akpanikọ. Ediwak owo ẹkere ke idiọkke ndiyịp n̄kpọ m̀mê ndidia n̄wo. Mmọ ẹkere ke owo ikemeke ndiforo edieke enye mîdiaha inọ. Ndusụk nditọete nnyịn ẹtiene ẹkere n̄kpọ ntem ẹnyụn̄ ẹnyene mfịna ke esop ke ntak emi mmọ ‘ẹdiade idiọk udori.’—1 Tim. 3:8; Titus 1:7.

Ata ediwak nditọete nnyịn ẹsinam akpanikọ kpukpru ini kpa nte Jesus akanamde. Mmọ ẹdiọn̄ọ ke ndikpebe mme edu Abasi enen̄ede edi akpan n̄kpọ akan inyene m̀mê udori ekededi. Ntem, mme uyen emi ẹdide Mme Ntiense isiyịpke udomo man ẹbe n̄wed. (N̄ke 20:23) Imọdiọn̄ọ ke idịghe kpukpru ini oro inamde akpanikọ ke ẹdinọ nnyịn n̄kpọ nte ẹkenọde Haykanush. Edi, ndinam akpanikọ esinam esịt enem Abasi, esịt isinyụn̄ ifịnake nnyịn, ndien idụhe se ifọnde ikan emi.

Se iketịbede inọ Gagik owụt ke emi edi akpanikọ. Enye ọdọhọ ete: “Mbemiso n̄kedide Ntiense Jehovah, n̄kanam utom ke akamba kọmpeni emi andinyene mîkesimaha ndinam ukara ẹdiọn̄ọ ofụri udori emi ikesidiade mbak nnyịn idikpe tax oro akpanade ikpe. Sia n̄kedide esenyịn kọmpeni oro, ẹma ẹdọhọ nyom n̄kpọ ntuak mbon tax man mmọ ẹfre enyịn ẹban̄a se isinamde. Se n̄kesinamde emi ikayakke mme owo ẹbuọt idem ye ami. Ke ini n̄kekpepde Bible, mma n̄kpọn̄ utom oro kpa ye oro ẹkesikpede mi ediwak okụk. Mma ntọn̄ọ mbubehe idemmi nnyụn̄ nsịn enyịn̄ itie mbubehe mi ke n̄wed ukara. Mma n̄kpe kpukpru tax oro ẹdọhọde n̄kpe toto ke usen oro n̄kọtọn̄ọde mbubehe mi.”—2 Cor. 8:21.

Gagik ọdọhọ ete: “N̄kenyeneke okụk aba nte n̄kesinyenede ke ini n̄kanamde utom ke akamba kọmpeni oro. Ntre ama ọsọn̄ mi ndise mban̄a ubon mi. Edi idahaemi ke n̄kam n̄kop inemesịt n̄kan. Esịt ifịnake mi aba. Mmodu eti uwem oro nditọ mi iren iba ẹkemede ndikpebe, mmonyụn̄ nnyene ifetutom ke esop. Mbon tax ye mbon eken oro nnamde mbubehe ẹda mi nte owo akpanikọ.”

Jehovah ama mbon oro ẹkpebede mme edu esie, utọ nte edinam akpanikọ. Nti edu emi esinam se Jehovah ekpepde mmọ enyene uku. (Titus 2:10) Enye ama anam Edidem David ọdọhọ ete: “N̄kedi eyenọwọn̄, mmonyụn̄ nsọn̄, edi akanam n̄kwe nte ẹkpọn̄de edinen owo ofụri ofụri, m̀mê nte nditọ esie ẹben̄ede udia.”—Ps. 37:25.

Mbụk Ruth owụt ke se itien̄wed emi etịn̄de edi akpanikọ. Ruth ikọkpọn̄ke Naomi ekaebe esie idem ke ini ekaebe esie ọkọsọn̄de. Enye ama etiene ekaebe esie ọnyọn̄ Israel man ekpekeme ndituak ibuot nnọ ata Abasi. (Ruth 1:16, 17) Ke ini Ruth okodude ke Israel, enye ama anam akpanikọ onyụn̄ esịn idem atan̄ barley nte Ibet eketemede. Kpa nte David ọkọdọhọde ke Psalm 37:25, Jehovah ikọkpọn̄ke Ruth ye Naomi. (Ruth 2:2-18) Idịghe n̄kpọ udu-uwem kpọt ke Jehovah ọkọnọ Ruth. Enye ama anam enye edi ekaete ete Edidem David, ndien Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde okoto ubon Edidem David.—Ruth 4:13-17; Matt. 1:5, 16.

Esinen̄ede ọsọn̄ ndusụk ikọt Jehovah ndinyene okụk oro ekemde ndida nse mban̄a idemmọ ye ubon mmọ. Utu ke ndiyom utom oro mmọ mîdibọhọ-bọ ufen edi ẹdia idiọk udori, mmọ ẹsisịn idem ẹnam utom  oro mîdiyakke esịt afịna mmọ. Se mmọ ẹnamde emi owụt ke mmọ ẹnen̄ede ẹma ndikpebe mme edu Abasi, utọ nte edinam akpanikọ, ẹkan ndinyene inyene ekededi.—N̄ke 12:24; Eph. 4:28.

Ikọt Jehovah ẹnịm ke Jehovah ayan̄wam mmimọ kpa nte enye akan̄wamde Ruth. Mmọ ẹnen̄ede ẹnịm ke Jehovah ayanam se enye ọkọn̄wọn̄ọde emi: “Ndidehedei n̄kpọn̄ fi, ndinyụn̄ nsịnke fi.” (Heb. 13:5) Jehovah esin̄wam mbon oro ẹnamde akpanikọ kpukpru ini, enye oyonyụn̄ aka iso ndin̄wam mmọ. Akanam enye itreke ndinọ mme asan̄autom esie se mmọ ẹdade ẹdu uwem.—Matt. 6:33.

Imọdiọn̄ọ ke mme owo ẹda daimọn ye mme n̄kpọuto eken nte ọsọn̄urua n̄kpọ. Edi Ete nnyịn eke heaven ada edinam akpanikọ ye nti edu eken nte n̄kpọ emi akam ọsọn̄de urua akan n̄kpọuto ekededi.