1. Kpa ye oro Jehovah okon̄de akan ke ofụri ekondo, ntak emi enye enyịmede mme owo ẹtiene imọ ẹnam utom?

JEHOVAH okon̄ akan ke ofụri ekondo. Enye okobot kpukpru n̄kpọ; ọniọn̄ ye odudu esie inyụn̄ inyeneke udomo. Ke Jehovah ama akanam Job ọdiọn̄ọ ke odudu ye ọniọn̄ imọ inyeneke udomo, Job ama ọdọhọ enye ete: “Mmedifiọk ke afo emekeme ndinam kpukpru n̄kpọ, inyụn̄ idụhe n̄kpọ emi afo aduakde oro mûkemeke ndinam.” (Job 42:2) Jehovah ekeme ndinam se ededi oro enye oyomde ndinam, inyụn̄ iyomke owo an̄wam imọ. Edi sia enye amade mme owo, enye enyịme mmọ ẹtiene enye ẹnam utom man uduak esie osu.

2. Nso akpan utom ke Jehovah akayak Jesus etiene anam?

² Jehovah ekebem iso obot Jesus Eyen esie. Ekem, enye ama ayak Jesus etiene enye obot mme angel, mme owo, ye kpukpru n̄kpọ eken. (John 1:1-3, 18) Apostle Paul ọkọdọhọ  ntem aban̄a Jesus: “Ẹkebot kpukpru n̄kpọ eken ke heaven ye ke isọn̄ oto ke enye, se ẹkemede ndikụt ye se owo mîkemeke ndikụt, ẹdide mme ebekpo m̀mê itie ubọn̄ m̀mê mme ukara m̀mê mme odudu. Ẹkebot kpukpru n̄kpọ eken oto ke enye ẹkenyụn̄ ẹbot ẹnọ enye.” (Colossae 1:15-17) Ntre, Jehovah ama ọnọ Eyen esie ata akpan utom ndinam, onyụn̄ anam mme owo ẹdiọn̄ọ utom oro imọ inọde enye. Emi owụt ke Jehovah enen̄ede ama Eyen esie!

3. Nso utom ke Jehovah ọkọnọ Adam, ndien ntak-a?

³ Jehovah onyụn̄ ayak mme owo ẹtiene enye ẹnam utom. Ke uwụtn̄kpọ, enye ama ayak Adam osio mme unam enyịn̄. (Genesis 2:19, 20) Kere nte utom emi ekenemde Adam! Enye ama ada ini etie ese nte unam kiet kiet esinamde n̄kpọ, onyụn̄ osio mmọ enyịn̄ oro odotde ye mmọ. Jehovah okobot kpukpru unam, ntre ikpọkọsọn̄ke enye ndisio mmọ enyịn̄. Edi sia enye ekenen̄erede ama Adam, enye ama ayak Adam osio mme unam enyịn̄. Abasi ama onyụn̄ ọdọhọ Adam anam ofụri isọn̄ akabade edi Paradise. (Genesis 1:27, 28) Nte ini akakade, Adam ama etre nditiene Abasi nnam utom, ndien emi ama anam enye ọbọ ufen etieti. Ntak edi oro kpukpru nnyịn ibọde ufen mfịn.—Genesis 3:17-19, 23.

4. Nso utom ke mme owo ẹketiene Abasi ẹnam man uduak esie osu?

⁴ Abasi ama enyịme mbon en̄wen ẹtiene imọ ẹnam utom. Noah ama ọkọn̄ ubom emi akanamde enye ye ofụri ufọk esie ẹbọhọ Ukwọ. Moses ama osio nditọ Israel ke ufụn ke Egypt. Joshua ama ada nditọ Israel odụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Solomon ama ọbọp temple ke Jerusalem. Mary ama aman Jesus. Kpukpru mme asan̄autom Abasi emi ye ediwak eken ẹma ẹtiene Jehovah ẹnam utom man uduak esie osu.

5. Ewe utom ke Jehovah ọdọhọ nnyịn inam, ndien ndi enye ikpekemeke ndinam utom emi ke idemesie? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

⁵ Mfịn, Jehovah ọdọhọ inam se ededi oro ikemede man itiene in̄wam ke utom Obio Ubọn̄. Ediwak usụn̄ ẹdu oro ikemede ndinam emi, utọ nte ndidi mme asiakusụn̄, mme esenyịn circuit, m̀mê mme ọbọpn̄kpọ nnọ esop Abasi. Kpa ye oro kpukpru nnyịn mîkemeke ndinam mme n̄kpọ emi, kpukpru nnyịn imekeme ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi. Ikpọsọn̄ke Jehovah ndikwọrọ ikọ. Enye ekpekeme nditie ke heaven n̄kwọrọ ikọ nnọ mme owo ke isọn̄. Jesus ama ọdọhọ ke Jehovah akam ekeme ndinam itiat ẹnam mme owo ẹdiọn̄ọ enye emi Edidem Obio Ubọn̄ Abasi edide. (Luke 19:37-40) Edi, Jehovah ayak nnyịn idi “nsan̄autom” esie. (1 Corinth 3:9) Apostle Paul ekewet ete: “Sia inamde utom ọtọkiet ye enye, nnyịn n̄ko imekpe mbufo ubọk ite ẹkûbọ mfọnido Abasi oro owo mîdotke edi ẹtaba uduak esie.” (2 Corinth 6:1) Edi akwa ukpono ndinam utom ye Abasi. Ẹyak ineme ndusụk ntak emi isikopde inemesịt ndinam utom ye Abasi.

6. Nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a ndinam utom ye Ete esie?

⁶ Ikọt Jehovah ẹsinen̄ede ẹkop inemesịt ndinam utom ye Enye. Mbemiso Akpan Abasi ekedide isọn̄, enye ama ọdọhọ ete: “Jehovah okobot mi nte ntọn̄ọ usụn̄ esie . . . Ami n̄kodu enye ke n̄kan̄ nte ata anamutom, ami n̄konyụn̄ ndi se idatde enye esịt kpukpru usen, ndara ndidu ke  iso esie kpukpru ini.” (Mme N̄ke 8:22, 30) Ke ini Jesus eketienede Ete esie anam utom, enye ama adat esịt ke ntak ediwak n̄kpọ emi enye eketienede Ete esie anam, ye ke ntak emi enye ọkọdiọn̄ọde ke Ete imọ ama imọ. Ndi ndinam utom ye Abasi esinam esịt adat nnyịn n̄ko?

7. Ntak emi utom ukwọrọikọ esinamde nnyịn ikop inemesịt?

⁷ Jesus ọkọdọhọ ke nnyịn imesikop inemesịt ke ini nnyịn inọde mme owo n̄kpọ, ye ke ini mme owo ẹnọde nnyịn n̄kpọ. (Utom 20:35) Nnyịn ima ikop inemesịt ke ini ikedifiọkde akpanikọ. Edi, ntak emi isikopde inemesịt ke ini inamde mbon en̄wen ẹtiene ẹfiọk akpanikọ emi? Koro ini ke mme owo ẹfiọkde se Bible ekpepde, ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọde ndinam ufan ye Abasi, emi esinam mmọ ẹkop inemesịt. Nnyịn imesikop inemesịt ke ini ikụtde mmọ ẹkpụhọde nte mmọ ẹkesikerede n̄kpọ ye nte mmọ ẹkesidude uwem. Utom ukwọrọikọ edi ata akpan utom, onyụn̄ edi n̄kukụre utom emi anamde nnyịn ikop ata inemesịt. Enye anam mbon oro ẹdide ufan Abasi ẹdori enyịn ndidu uwem ke nsinsi.—2 Corinth 5:20.

8. Nso ke ndusụk owo ẹtịn̄ ẹban̄a ndinam utom ye Jehovah?

⁸ Ke ini in̄wamde mbon en̄wen ẹkpep n̄kpọ ẹban̄a Abasi, nnyịn imọfiọk ke emi enem Jehovah esịt, ke enye onyụn̄ ama ukeme oro isịnde ndinam n̄kpọ esie. Emi n̄ko esinam nnyịn ikop inemesịt. (Kot 1 Corinth 15:58.) Marco emi odụn̄de ke Italy ọdọhọ ete: “Esịt enen̄ede enem mi ndifiọk ke nda ofụri odudu mi nnam n̄kpọ nnọ Jehovah. Enye idifreke se nnamde nnọ enye, sia enye idịghe owo.” Franco emi odụn̄de ke Italy ọdọhọ n̄ko ete: “Jehovah esida Ikọ esie, ye mme n̄kpọ en̄wen oro enye ọnọde nnyịn eti nnyịn kpukpru usen ke imọ imama nnyịn, inyụn̄ ima kpukpru se inamde inọ imọ, kpa ye oro nnyịn ikemede ndikere ke se inamde inọ enye ikemke. Ntak edi oro n̄kopde inemesịt ndinam utom ye Abasi.”

9. Nso ikanam Jehovah ye Jesus ẹnen̄ede ẹkpere kiet eken?

⁹ Ke ini inamde utom ye mbon oro imade, nnyịn imesitetịm ikpere mmọ. Nnyịn imesinen̄ede ifiọk mme edu mmọ, owo emi mmọ ẹdide, ye se mmọ ẹbierede ndinam. Jesus ama anam utom ye Jehovah ke anana-ibat isua. Mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹma kiet eken tutu n̄kpọ ndomokiet ikekemeke ndidian̄ade mmọ. Jesus ama etịn̄ adan̄a nte mmimọ ikekperede kiet eken ete: “Ami ye Ete idi kiet.” (John 10:30) Mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹdiana kiet ẹnam utom.

10. Ntak emi utom ukwọrọikọ anamde nnyịn itetịm isan̄a ikpere Abasi ye nditọete nnyịn?

¹⁰ Jesus ama ọbọn̄ akam eben̄e Ete esie ete ekpeme mme mbet imọ. Ntak? Jesus ọkọdọhọ ete: “Man mmọ ẹkpedi kiet kpa nte nnyịn idide kiet.” (John 17:11) Ke ini idude uwem nte Abasi oyomde nnyịn idu, inyụn̄ itienede ikwọrọ ikọ, nnyịn iyetetịm ifiọk mme edu Abasi. Nnyịn iyokụt ke ọfọn ibuọt idem ye enye inyụn̄ itiene ndausụn̄ esie. Nte nnyịn isan̄ade ikpere Abasi, ntre ke enye edinyụn̄ asan̄a ekpere nnyịn. (Kot James 4:8.) Nnyịn iyasan̄a n̄ko ikpere nditọete nnyịn, koro imesisobo mme n̄kpọ oro mmọ ẹsisobode, se isinamde mmọ ẹkop inemesịt ke utom Abasi esinem nnyịn esịt n̄ko, kpukpru nnyịn inyụn̄ ikpono Jehovah. Nnyịn imesidiana ye nditọete nnyịn inam utom, idara ye mmọ, inyụn̄ iyọ se ededi oro isobode. Octavia emi odụn̄de ke Britain ọdọhọ ete: “Ndinam utom ye Jehovah anam mi ntetịm nsan̄a n̄kpere nditọete mi.” Enye ọdọhọ n̄ko ete ke sia kpukpru mmimọ ituakde ibuot inọ Jehovah, oro anam mmimọ idi ata ufan. Ntre ke onyụn̄ edi ye kpukpru ikọt Abasi eken. Ke ini ikụtde ukeme oro nditọete nnyịn ẹsịnde ndinam n̄kpọ Jehovah, emi esinam nnyịn itetịm isan̄a ikpere mmọ.

11. Nso idinam nnyịn itetịm ikpere Jehovah ye nditọete nnyịn ke obufa ererimbot?

¹¹ Kpa ye oro imade Abasi ye nditọete nnyịn idahaemi, idinen̄ede ima mmọ ke obufa ererimbot. Kere nte kpukpru utom oro idinamde ke obufa ererimbot ẹdinemde nnyịn! Nnyịn iyadara mbon oro ẹnamde ẹset inyụn̄ ikpep mmọ n̄kpọ iban̄a Jehovah. Iyonyụn̄ inam isọn̄ edi Paradise. Eyenen̄ede enem nnyịn nditiene nditọete nnyịn nnam utom tutu ẹnam nnyịn ifọn ima, ke ini Tọsịn Isua Ukara Christ. Kpukpru owo ẹyenen̄ede ẹkpere kiet eken, ẹnyụn̄ ẹkpere Jehovah emi ‘edinọde kpukpru mme odu-uwem n̄kpọ se mmọ ẹyomde.’—Psalm 145:16.

12. Didie ke utom ukwọrọikọ ekpeme nnyịn?

¹² Ana nnyịn inen̄ede ikpeme mbak n̄kpọ ndomokiet edidian̄ade nnyịn ọkpọn̄  Jehovah. Sia nnyịn idụn̄de ke ererimbot Satan, nnyịn mînyụn̄ ifọnke ima, edi mmemmem n̄kpọ nditọn̄ọ ndikere nnyụn̄ nnam n̄kpọ nte mbon ererimbot. Etie nte nnyịn ndidomo ndiwọk ewọk n̄ka iso iso, ke ini mmọn̄ odụride-dụri nnyịn afiak edem. Ntre ana nnyịn inen̄ede isịn ukeme man ikeme ndiwọk n̄ka iso iso. Kpasụk ntre, ana inen̄ede ikpeme mbak nnyịn idibiet ererimbot Satan emi. Didie ke ndikwọrọ ikọ ekeme ndikpeme nnyịn? Ndikwọrọ mban̄a Jehovah nnyụn̄ n̄kpep mme owo Bible edi ata akpan utom, onyụn̄ edi eti utom. Ndinam emi ayanam mbuọtidem nnyịn ọsọn̄. (Philippi 4:8) Ndikwọrọ ikọ anam nnyịn itetịm inyene mbuọtidem, koro enye anam nnyịn iti se Abasi ọn̄wọn̄ọde onyụn̄ anam nnyịn idu uwem nte enye oyomde. Enye anam nnyịn inyene mme edu emi ẹdinamde nnyịn ibiọn̄ọ Satan, ikûnyụn̄ itie nte ererimbot esie.—Kot Ephesus 6:14-17.

13. Nso ke eyenete kiet ke Australia etịn̄ aban̄a utom ukwọrọikọ

¹³ Ke ini isịnde idem ikwọrọ ikọ, ikpepde mme owo n̄kpọ, inyụn̄ inamde nti n̄kpọ inọ nditọete nnyịn ke esop, emi eyekpeme nnyịn, sia nnyịn idikereke ikaha iban̄a mme mfịna nnyịn. Joel emi odụn̄de ke Australia ọdọhọ ete: “Utom ukwọrọikọ anam mi n̄kụt ke ererimbot emi enen̄ede ekpere utịt. Ke ini n̄kade ukwọrọikọ, mmesikụt mfịna oro mme owo ẹnyenede nnyụn̄ n̄kụt ufọn oro mbọde ke ntak emi nnamde se Bible ọdọhọde. Utom ukwọrọikọ anam mi n̄ka iso n̄kpep ndisụhọde idem, nnyụn̄ mbuọt idem ye Jehovah ye nditọete mi.”

14. Ntak emi nnyịn ndika iso n̄kwọrọ ikọ owụtde ke spirit Abasi an̄wam nnyịn?

¹⁴ Utom ukwọrọikọ onyụn̄ anam nnyịn inen̄ede inịm ke Abasi ọnọ nnyịn spirit esie. Ke uwụtn̄kpọ: Yak idọhọ ke ẹnọ fi utom ndisan̄a nnọ mme owo ke obio mbufo udia. Owo ikpehe fi okụk, edi ẹdọhọ ada okụk idemfo anam utom emi. Ata ediwak owo imaha se afo anamde emi; ndusụk owo ẹkam ẹsasua fi ke ntak emi adade udia ọsọk mmọ. Ndi ekpekeme ndinam utọ utom emi mbịghi? Sia mme owo mîmaha se afo anamde, udûkemeke ndinam utom emi mbịghi. Edi ediwak nnyịn imaka iso ndikwọrọ ikọ ke ediwak isua, kpa ye oro idade okụk ye ini nnyịn inam utom emi, ediwak owo ẹnyụn̄ ẹdade nnyịn ẹnam nsahi, m̀mê ẹkam ẹyatde esịt ye nnyịn ke ntak utom emi. Emi owụt ke spirit Abasi an̄wam nnyịn inam emi.

15. Nso ke ukwọrọikọ enyene ndinam ye se Jehovah aduakde ndinam nnọ mme owo?

¹⁵ Nso ke ukwọrọikọ enyene ndinam ye se Jehovah aduakde ndinam nnọ mme owo? Abasi okoyom mme owo ẹdu uwem ke nsinsi, ndien se enye akaduakde emi ikokpụhọkede idem ke Adam ama akanam idiọkn̄kpọ. (Isaiah 55:11) Abasi ama anam n̄kpọ man nnyịn ibọhọ idiọkn̄kpọ  ye n̄kpa. Nso ke enye akanam? Jesus ama edi isọn̄ edikpa man afak nnyịn. Edi edieke iyomde ndibọ ufọn ufak esie emi, ana nnyịn inam se Abasi ọdọhọde inam. Ntre, Jesus ama ekpep mme owo se Abasi oyomde mmọ ẹnam, enye ama onyụn̄ ọdọhọ mme mbet esie ẹka iso ẹkpep mme owo n̄kpọ ẹban̄a Abasi. Ke ini ikwọrọde ikọ inọ mme owo inyụn̄ in̄wamde mmọ ẹdi ufan Abasi, nnyịn idiana ye Abasi inam utom emi enye edidade inyan̄a mme owo isio ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa.

16. Didie ke ndikwọrọ ikọ owụt ke imanam ewụhọ emi okponde akan?

¹⁶ Ke ini in̄wamde mme owo ẹfiọk se ẹkpenamde man ẹnyene nsinsi uwem, oro owụt ke imama mmọ inyụn̄ ima Jehovah. Jehovah oyom “kpukpru orụk owo ẹnyene edinyan̄a ẹnyụn̄ ẹsịm nnennen ifiọk akpanikọ.” (1 Timothy 2:4) Ke ini owo Pharisee kiet okobụpde Jesus m̀mê ewe ewụhọ okpon akan, Jesus ama ọbọrọ enye ete: “‘Afo enyene ndima Jehovah Abasi fo ke ofụri esịt fo ye ke ofụri ukpọn̄ fo ye ke ofụri ekikere fo.’ Emi edi n̄kponn̄kan ye akpa ewụhọ. Udiana, eke ebietde enye, edi emi, ‘Afo enyene ndima mbọhọidụn̄ fo nte idemfo.’” (Matthew 22:37-39) Nnyịn ndikwọrọ ikọ owụt ke imanam ewụhọ emi.—Kot Utom 10:42.

17. Afo ada didie ifet oro Abasi ọnọde fi ndikwọrọ eti mbụk?

¹⁷ Abasi enen̄ede ọdiọn̄ nnyịn! Jehovah ọnọ nnyịn utom emi anamde ikop inemesịt, anamde isan̄a ikpere enye ye nditọete nnyịn, onyụn̄ anamde ika iso idi ufan esie. Utom emi onyụn̄ anam nnyịn iwụt ke imama Abasi ye mme owo. Mme asan̄autom Jehovah ẹwak ẹbe miliọn itiaita ke ofụri ererimbot, ndien n̄kpọ itiehe ukem ukem ye kpukpru mmọ. Edi, edide nnyịn idi uyen m̀mê ikpọ owo, imọ m̀mê ubuene, imokop idem m̀mê idọdọn̄ọ, kpukpru nnyịn imekeme ndikwọrọ ikọ nnọ mme owo. Nnyịn imenyịme ye se Chantel emi otode France ọdọhọde ete: “Owo emi enyenede odudu akan ke ofụri ekondo, Andibot kpukpru n̄kpọ, Abasi inemesịt, ọdọhọ mi ete: ‘Ka ketịn̄ ikọ ke ibuot mi! Tịn̄ ke ofụri esịt. Mmọnọ fi odudu, nnọ fi Ikọ mi, mmọdọhọ mme angel mi ẹkpeme fi, nnọ fi mme owo emi afo edinamde utom emi kiet, nnọ fi ukpep nnyụn̄ nteme fi nte edinamde utom emi.’ Nso akwa ifet ke edi ntem ndinam se Jehovah ọdọhọde nnyịn inam, ndinyụn̄ nnam utom ye enye!”