DIANA ebe isua 80 idahaemi. Ebe esie ama ọdọn̄ọ idiọk udọn̄ọ emi ẹkotde Alzheimer onyụn̄ odu isua ifan̄ ke itie emi ẹsisede ẹban̄a n̄kani owo mbemiso akpade. Nditọ esie irenowo iba ẹma ẹkpa n̄ko, ekem enye ọdọn̄ọ kansa eba. Kpa ye oro, mbon esop mme Diana ẹdọhọ ke kpukpru ini emi enye odụkde mbono esop m̀mê akade ukwọrọikọ, ke enye esitie idara idara.

John ama edi esenyịn emi asan̄ade-san̄a ebe isua 43. Utom oro ama enem enye tutu; ikodụkke enye ekikere ndikpọn̄. Edi akana enye ọkpọn̄ man ekese aban̄a iman esie emi ọkọdọn̄ọde. Enye edidi ebiowo ke esop kiet idahaemi. Mbon emi ẹkediọn̄ọde John ini enye ekedide esenyịn ẹma ẹkụt enye ke mbono circuit m̀mê ke akamba mbono, mmọ ẹsidọhọ ke Brọda mbon osụk etie idara idara nte ekesitiede.

Nso inam Diana ye John ẹka iso ẹkop idatesịt? Owo emi ekikere etịmerede m̀mê emi ọdọn̄ọde akpananam didie okop idatesịt? Nso ikpanam owo emi mînyeneke aba ifetutom emi enye ekesimade okop inemesịt? Bible ọbọrọ mme mbụme emi ke Psalm 64:10 ete: “Edinen owo ayadara ke Jehovah.” Se idinamde ikọ emi enen̄ede an̄wan̄a nnyịn edi ndidiọn̄ọ se isinamde esịt enen̄ede adat owo ye se mîsinamke.

Enyene ndusụk n̄kpọ emi ẹsiwakde ndinam esịt adat owo, utọ nte eren ye n̄wan emi ẹmade idemmọ etieti ẹnyụn̄ ẹyomde ndinam ndọ, ndinyene eyen, m̀mê ndinyene obufa ifetutom. Idiọkke ndidat esịt ke utọ n̄kpọ ntem sia Jehovah esinọ nnyịn mme n̄kpọ emi. Enye ọkọtọn̄ọ ndọ, enye akanam owo ekeme ndinyene nditọ, kpa enye ẹsinọ owo utom anam ke esop.—Gen. 2:18, 22; Ps. 127:3; 1 Tim. 3:1.

Edi ndusụk n̄kpọ emi ẹsinamde esịt adat owo ẹkeme ndikabade n̄kpọ mmọn̄eyet. Ke uwụtn̄kpọ, n̄wan m̀mê ebe owo ekeme ndisịn efịbe mîdịghe akpa. (Ezek. 24:18; Hos. 3:1) Ndusụk nditọ ẹkeme ndisọn̄ ibuot ye ete ye eka mmọ ye Abasi; ẹkam ẹkeme ndisio mmọ ke esop. Ke uwụtn̄kpọ, nditọ Samuel ikanamke se inemde Jehovah esịt, idiọkn̄kpọ David ama onyụn̄ ada ata akamba afanikọn̄ ọsọk ufọk esie. (1 Sam. 8:1-3; 2 Sam. 12:11) Mme n̄kpọ emi isiakde mi ikemeke-keme ndinam esịt adat  owo, esikam ananam owo ofụhọ onyụn̄ etịmede owo esịt.

Utọ n̄kpọ nte udọn̄ọ, mbiomo ubon, m̀mê ukpụhọde oro ẹnamde ke esop Abasi ekeme ndinam owo inyeneke aba ifetutom emi enye ekesimade. Ediwak mbon emi utọ n̄kpọ oro ọwọrọde ẹseme ke mmimọ inyeneke aba inemesịt emi utom oro ekesinọde mmimọ.

Imokụt ke ndusụk n̄kpọ emi ẹsinamde esịt adat owo isibịghike, mîdịghe ẹsinyene adan̄a. Sia edide ntre, ndi enyene utọ idatesịt efen emi ekemede ndika iso ndu ọkpọkọm n̄kpọ okpokpụhọde ke uwem owo? Enyene, sia Samuel, David ye mbon en̄wen ẹma ẹsụk ẹka iso ẹkop idatesịt ini mmọ ẹkesobode afanikọn̄.

Ama enen̄ede an̄wan̄a Jesus se owo ndikop idatesịt ọwọrọde. Enye ikenyeneke mfịna ini odude ke heaven, ama onyụn̄ ‘adara ndidu ke iso Jehovah kpukpru ini.’ (N̄ke 8:30) Edi ini enye odude mi ke isọn̄, enye ama esisobo ikpọ mfịna ndusụk ini. Kpa ye oro, Jesus okosụk okokop idatesịt ndinam uduak Ete esie. (John 4:34) N̄kpọ eketie didie hour ifan̄ mbemiso enye ọduọkde akpatre ibifịk ke utọ ubiak ubiak n̄kpa emi enye akakpade? Bible ọdọhọ ete: “Ke ntak idatesịt oro ẹkenịmde enye ke iso enye ama ọyọ eto ndutụhọ.” (Heb. 12:2) Ẹyak ineme n̄kpọ iba emi Jesus eketịn̄de aban̄a ata idatesịt.

Enyene ini emi mbet Jesus 70 ẹkedide ẹbịne enye ke mmọ ẹma ẹkenyọn̄ ukwọrọikọ. Esịt ama adat mmọ sia mmọ ẹma ẹnam ikpọ utịben̄kpọ, ẹnyụn̄ ẹbịn demon ẹsio mme owo ke idem. Jesus ama ọdọhọ mmọ ete: “Ẹkûdara ẹban̄a emi, ẹte mme spirit ẹsụk ibuot ẹnọ mbufo, edi ẹdara koro ẹma ẹwet enyịn̄ mbufo ke heaven.” (Luke 10:1-9, 17, 20) Se ikenen̄erede idi akpan n̄kpọ ekedi Jehovah ndima mmọ, idịghe utịben̄kpọ oro mmọ ẹkenamde. Se ikpakam inamde esịt adat mmọ edi ke Jehovah iditreke ndidiọn̄ mmọ ke nti utom mmọ.

Enyene n̄ko ini emi Jesus okosụk etịn̄de ikọ ọnọ otuowo. Nte Jesus ekekpepde n̄kpọ ama enem n̄wan Jew kiet tutu enye ọdọhọ ke eka emi akamande Jesus okop inemesịt etieti. Edi Jesus ama enen̄ede enye ete: “Baba, akam  edi mbon oro ẹkopde ikọ Abasi ẹnyụn̄ ẹnamde enye ẹkop inemesịt!” (Luke 11:27, 28) Esịt esinem owo emi enyenede nti nditọ, edi ndikop uyo Jehovah nnyụn̄ ndi ufan esie anam esịt adat owo akan.

Nnyịn ndidiọn̄ọ ke Jehovah ama nnyịn esinam ikop idatesịt. Kpa ye emi afanikọn̄ mîsinemke-nem owo, edi afanikọn̄ ọkpọsọn̄ nte nso, ikemeke ndikpan nnyịn ndidiọn̄ọ ke Jehovah ama nnyịn. Utu ke oro, esịt ayadat nnyịn edieke isọn̄ọde ida iyọ afanikọn̄ isịm utịt. (Rome 5:3-5) N̄kpọ efen edi ke Jehovah esinọ mbon emi ẹbuọtde idem ye enye spirit esie, ndien idatesịt edi edu kiet emi spirit Abasi esinamde owo enyene. (Gal. 5:22) Emi anam se Psalm 64:10 etịn̄de an̄wan̄a nnyịn. Itie oro ọdọhọ ke “edinen owo ayadara ke Jehovah.”

Omokụt do ndien se inamde Diana ye John emi iketịn̄de iban̄a ke ntọn̄ọ ẹka iso ẹkop idatesịt kpa ye se ikọwọrọde mmọ. Diana ọdọhọ ete: “Mberi edem ke Jehovah kpa nte eyen esiberide edem ke ete esie.” Diana anam didie ọdiọn̄ọ ke Abasi ama imọ? Enye ọdọhọ ete: “Mmọdiọn̄ọ ke Jehovah anam mi n̄keme ndika iso n̄kwọrọ ikọ kpukpru ini ye iso imam.” John etịn̄ se in̄wamde enye aka iso esịn idem ọkwọrọ ikọ kpa ye emi enye mîdịghe aba esenyịn. Enye ọdọhọ ete: “Toto ke 1998 emi ẹkedọhọde nsikpep n̄kpọ ke Ufọkn̄wed Unọ Mme Asan̄autom Ukpep, mmesịn idem n̄kpep Ikọ Abasi n̄kan nte n̄kesikpepde. Nte ami ye n̄wan mi ikebierede ndinam se ededi emi Jehovah ọdọn̄de nnyịn akanam okûsọn̄ mi ini n̄kpọ okokpụhọrede. Imanam se enye ọdọn̄de nnyịn ke ofụri esịt, ituaha n̄kpọfiọk.”

Ediwak mbon en̄wen ẹkụt ke Psalm 64:10 edi akpanikọ. Uwụtn̄kpọ kiet edi ebe ye n̄wan emi ẹkedude ke Bethel United States ẹbe isua 30 mbemiso ẹdọhọde mmọ ẹkedi mme akpan asiakusụn̄. Mmọ ẹdọhọ ẹte: “Inyeneke nte mûdufụhọke edieke n̄kpọ emi amade ọwọrọde fi ke ubọk, edi udûfụhọke ke nsinsi.” Ndondo emi mmọ ẹsịmde obufa esop mmọ, mmọ ẹma ẹtọn̄ọ nditiene esop mmọ n̄kwọrọ ikọ. Mmọ ẹfiak ẹdọhọ ẹte: “Ke ini ibọn̄de akam, ima isisiak mme akpan n̄kpọ emi afịnade nnyịn. Ndikụt Jehovah anamde se ikeben̄ede oro ama ọsọn̄ọ nnyịn idem onyụn̄ adat nnyịn esịt. Ibịghike ke ima ikesịm obufa esop nnyịn, mbon en̄wen do ẹma ẹtọn̄ọ usiakusụn̄, ima inyụn̄ inyene nditọ ukpepn̄kpọ iba emi ẹkenamde ọfọn ke esop.”

Imọdiọn̄ọ ke isimemke ndikop idatesịt kpukpru ini sia uwem edi ẹsak mfịn, ẹtua n̄kpọn̄. Edi Jehovah ọkọnọ spirit esie ẹwet Psalm 64:10 emi ọsọn̄ọde nnyịn idem mi. Idem ke ini idem ememde nnyịn, imọdiọn̄ọ ke edieke isọn̄ọde ida iyọ kpa ye emi n̄kpọ okpụhọrede ke uwem nnyịn, iyowụt ke idi ‘ndinen owo,’ iyonyụn̄ ‘idara ke Jehovah.’ Imọdiọn̄ọ n̄ko ke “mbufa enyọn̄ ye obufa isọn̄” emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde ke ẹdi. Ini oro kpukpru owo ẹyefọn ẹma. Kpukpru ikọt Abasi “[ẹyedat] esịt, ẹnyụn̄ ẹdara ke nsinsi” ke se Abasi obotde onyụn̄ ọnọde nnyịn.—Isa. 65:17, 18.

Kere nte n̄kpọ editiede ini oro. Idụhe eke edidọn̄ọde, inyụn̄ idụhe usen emi owo edidemerede ye mmemidem. Inamke n̄kpọ m̀mê se ikọwọrọde nnyịn akabiak nnyịn didie, ọyọwọrọ nnyịn ke esịt. Bible ọdọhọ ke “owo iditịghi aba mme akpa n̄kpọ, mmọ idinyụn̄ idụkke owo esịt.” Abasi ayanam mme owo ẹset ẹdidiana ye mbon mmọ. Ata utịben̄kpọ edidi oro. Editie anana-ibat miliọn owo ke idem nte eketiede ete ye eka eyen isua 12 emi Jesus akanamde eset. Bible ọdọhọ ke “mmọ [ẹkedu] ke akwa idatesịt.” (Mark 5:42) Ke akpatre, kpukpru owo ke isọn̄ emi ẹdidi ata ‘ndinen owo’ ẹyenyụn̄ ‘ẹdara ke Jehovah’ ke nsinsi.