1. Nso utọ mfịna ke ikọt Jehovah ẹsinyene?

NDI mfịna fo edi akamba mfịna? Ndi eyenete ke esop anam se iyatde fi? (Jas. 3:2) Ndi mbon itieutom mbufo m̀mê nditọ ufọkn̄wed mbufo ẹsak fi ke ntak emi anamde n̄kpọ Jehovah? (1 Pet. 4:3, 4) Ndi mbon ubon mbufo ke ẹdomo ndikpan fi ndidụk mbono esop m̀mê ndikwọrọ ikọ? (Matt. 10:35, 36) Mfịna fo okpokpon, emekeme ndikere ke mfọnn̄kan n̄kpọ edi afo nditre ndinam n̄kpọ Jehovah. Edi diọn̄ọ ke Jehovah ọyọnọ fi ọniọn̄ ọdiọn̄ọ se akpanamde, onyụn̄ an̄wam fi ọyọ inamke n̄kpọ m̀mê mfịna fo okpon didie.

2. Rome 15:4 ọdọhọ ke nnyịn ndikot Bible ekeme ndin̄wam nnyịn didie?

² Ama okot Bible, oyokụt ke Jehovah ama anam ẹwet nte mbon emi mîkọfọnke ima ẹkeyọde ikpọ mfịna emi mmọ ẹkenyenede. Enye akanam ẹwet mbụk mmọ man ikpep n̄kpọ ito mmọ. Oro akanam Jehovah anam apostle Paul ewet se idude ke Rome 15:4. (Kot.) Ima ikot mbụk mme owo emi, se ikotde ekeme ndidọn̄ nnyịn esịt onyụn̄ anam inyene idotenyịn. Edi ndikot Bible kpọt idin̄wamke nnyịn. Ana iyak se ikotde oro an̄wam nnyịn ikpụhọde nte isikerede n̄kpọ ye nte idade n̄kpọ. Nso idin̄wam nnyịn idiọn̄ọ se ikpanamde iban̄a mfịna nnyịn? Imekeme ndinam n̄kpọ inan̄ emi: (1) Bọn̄ akam, (2) Da ke afo ke n̄kpọ oro etịbe ọnọ, (3) Tie kere se okotde, (4) Nam se ekpepde. Ẹyak ineme nte ikemede ndinam n̄kpọ mbinan̄ emi. * Ekem imọn̄ ida mmọ ise se ikemede ndikpep nto se iketịbede inọ Edidem David ye apostle Paul.

3. Nso ke akpanam mbemiso ọtọn̄ọde ndikot Bible? Ntak emi akpanamde ntre?

³ (1) Bọn̄ akam. Mbemiso ọtọn̄ọde ndikot Bible, bọn̄ akam dọhọ Jehovah an̄wam fi okụt nte itie emi oyomde ndikot ekemede ndin̄wam fi. Yak idọhọ ke emenyene mfịna onyụn̄ oyom  ndidiọn̄ọ se akpanamde. Dọhọ Jehovah an̄wam fi okụt item ke Bible emi edin̄wamde fi ọdiọn̄ọ se akpanamde.—Phil. 4:6, 7; Jas. 1:5.

4. Nso ke akpanam man mbụk emi okotde ke Bible enen̄ede an̄wan̄a fi?

⁴ (2) Da ke afo ke n̄kpọ oro etịbe ọnọ. Utịbe utịbe usụn̄ emi Jehovah okobotde nnyịn anam yak edi ikpokop mbụk, nnyịn ikeme ndida nte ke nnyịn ke n̄kpọ oro etịbe ọnọ, m̀mê ke ima idu ini n̄kpọ oro etịbede. Edieke oyomde yak mbụk emi okotde ke Bible enen̄ede an̄wan̄a fi, da nte ke odu ke itie emi n̄kpọ oro eketịbede, ke afo onyụn̄ edi akpan owo ke mbụk oro. Domo ndikụt se enye okokụtde, yak onyụn̄ etie fi ke idem nte eketiede enye ini n̄kpọ oro etịbede.

5. Owo nditie n̄kere se enye okotde ọwọrọ nso? Didie ke afo ekeme nditie n̄kere se okotde?

⁵ (3) Tie kere se okotde. Owo emi etiede ekere se enye okotde isikotke n̄kpọ enyọn̄ enyọn̄ ibe, edi esituak ada enen̄ede ekere se enye okotde, onyụn̄ ekere nte n̄kpọ oro ebehede enye. Ama anam ntre, oro ayan̄wam fi emen kiet adian ke kiet, ndien se okotde eyenen̄ede an̄wan̄a fi. Owo ndikot Bible, edi itiehe ikere se enye okotde etie nte owo nditan̄ n̄kpọ efere mbon, edi idọn̄ke ke eso item. Nditie n̄kere se ikotde etie nte nditan̄ n̄kpọ efere oro ndọn̄ ke eso ntem yak akabade efere. Ini etiede ekere se okotde, afo ndibụp idemfo mme mbụme emi nnyụn̄ mbọrọ ayan̄wam fi: ‘Nso ke akpan owo ke mbụk oro akanam emi akan̄wamde enye? Didie ke Jehovah akan̄wam enye? Didie ke se n̄kpepde ke mbụk emi ekeme ndin̄wam mi nyọ se iwọrọde mi?’

6. Ntak emi ọfọnde inanam se ikpepde?

⁶ (4) Nam se ekpepde. Jesus ọkọdọhọ ke edieke nnyịn mînamke se ikpepde, ke ibiet owo emi ọkọbọpde ufọk esie ke utatan. Enye ama esịn idem anam utom, edi ofụri ufen esie akatatak. Ini oyobio ọkọwọrọde, mmọn̄ edịm onyụn̄ eberide ufọk oro, ufọk oro ama ọduọ. (Matt. 7:24-27) Kpa ntre n̄ko, ikpọbọn̄ akam, ida ke nnyịn ke n̄kpọ oro etịbe ọnọ, itie ikere se ikotde, edi nnyịn inamke se ikpepde, kpukpru se ikanamde oko atatak. Mfịna ama esịm nnyịn mîdịghe ẹkọbọ nnyịn, nnyịn idikemeke ndiyọ sia mbuọtidem nnyịn isọn̄ke ikem. Edi ikpanam se ikpepde, se ibierede eyenen̄ede ọfọn, iyenen̄ede inyene emem, mbuọtidem nnyịn eyetetịm ọsọn̄. (Isa. 48:17, 18) Imọn̄ ineme n̄kpọ kiet emi eketịbede ọnọ Edidem David inyụn̄ inam n̄kpọ inan̄ oro man ise se ikemede ndikpep nto mbụk oro.

7. Ewe mbụk Bible ke iyom ndineme idahaemi?

⁷ Ndi ufan fo m̀mê owo ke ubon mbufo ọtọ fi edem ke isọn̄? Ekpedi ntre, ekpese se Edidem David akanamde ini Absalom eyen esie ọkọtọde enye edem ke isọn̄ onyụn̄ odomode ndibọ enye ukara, oro ekeme ndin̄wam fi.—2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14.

8. Nso ke akpanam man Jehovah an̄wam fi?

⁸ (1) Bọn̄ akam. Ke ama ọkọdiọn̄ọ mbụk oro oyomde ndikot, bọn̄ akam dọhọ Jehovah nte se ẹnamde fi oro etiede fi ke idem. (Ps. 6:6-9) Ke uwụtn̄kpọ, ekpedi ayayat fi m̀mê ananam fi bụt, dọhọ enye. Ekem dọhọ Jehovah an̄wam fi okụt n̄kpọ ke itie emi okotde do, emi edin̄wamde fi ọdiọn̄ọ se akpanamde.

9. Tịn̄ se Absalom akanamde David.

⁹ (2) Da nte ke afo ke n̄kpọ oro etịbe ọnọ. Kere mme n̄kpọ emi ẹketịbede ke mbụk emi iyomde nditịn̄ mi, nyụn̄ kere nte eketiede Edidem David ke idem. Absalom eyen David ama ebre n̄kari ke ediwak isua man mme owo ẹma enye. (2 Sam. 15:7) Enye okokụt ke ekem ini se imọ inam uduak imọ, enye ama ọdọn̄ mme owo ẹsan̄a ke ofụri Israel ẹnam mme owo ẹnyịme imọ idi edidem  mmọ. Enye ama akam odụri Ahithophel, ata akpan ufan David emi ekesitienede ọnọ David item, esịn ke nsọn̄ibuot oro. Absalom ama anam idemesie edidem, ekem odomo ndimụm David n̄wot. Akam etie nte David ọkọdọdọn̄ọ ini oro. (Ps. 41:1-9) David ama edikop se Absalom akaduakde ndinam enye onyụn̄ efehe ọkpọn̄ Jerusalem. Utịt utịt, mbon emi ẹkedade ye Absalom ye mbon emi ẹkedade ye David ẹma ẹdin̄wana. Ẹma ẹkan mbon emi ẹkedade ye Absalom ẹnyụn̄ ẹwot Absalom.

10. Nso ke Edidem David akpakanam emi mîkpọkọfọnke?

¹⁰ N̄kpọ efen emi afo ekemede ndinam edi ndikere nte eketiede David ke idem ini kpukpru emi ẹketịbede. David ama ama Absalom onyụn̄ ada Ahithophel nte ata owo idem. Edi mmọ mbiba ẹma ẹtọ enye edem ke isọn̄. Se mmọ ẹkenamde oro ama anam esịt obụn̄ọ David. Mmọ ẹma ẹkam ẹdomo ndiwot enye. N̄kpọ oro akpakanam David ekere ke ekeme ndidi mme ufan imọ eken ẹtiene ẹkeda ye Absalom, onyụn̄ anam enye etre ndiberi edem ke mmọ. Enye ekpekekere ndifehe ikpọn̄ n̄ka idụt en̄wen man anyan̄a idemesie kpọt, mîdịghe enye ayak se iketịbede oro anam idem enen̄ede emem enye tutu enye ikemeke ndinam n̄kpọ ndomokiet aba. David ikanamke ndomokiet ke otu oro. Utu ke oro, enye ama ọyọ se ikọwọrọde enye. Nso ikan̄wam enye ọyọ?

11. Nso ke David akanam ke ini nnanenyịn oro?

¹¹ (3) Tie kere se okotde. Nso ye nso ke ekeme ndikpep nto mbụk oro? Bọrọ mbụme emi ise, “Nso ke David akanam emi akan̄wamde enye?” David ikayakke nnanenyịn anam enye edue ekebiere ndinam se enye mîkpanamke, ikonyụn̄ iyakke ndịk anam enye tutu enye ikemeke ndibiere se akpanamde. Enye ama ọdọhọ Jehovah an̄wam imọ, onyụn̄ ọdọhọ mme ufan esie ẹn̄wam imọ n̄ko. Ke enye ama ekebiere se enye edinamde, enye ikadaha ibiat ini. Kpa ye emi se iketịbede oro akabiakde enye etieti, enye iketiehe itọhọ, ikonyụn̄ ikereke ke idụhe owo ndomokiet emi imọ ikemede ndiberi edem aba. Enye ama aka iso ọbuọt idem ye Jehovah onyụn̄ ada mme ufan esie eken nte mbon akpanikọ.

12. Jehovah akanam nso an̄wam David?

¹² Didie ke Jehovah akan̄wam David? Edieke anamde ndụn̄ọde aban̄a mbụk emi, oyokụt ke Jehovah ama ọnọ David odudu ọyọ se ikọwọrọde enye oro. (Ps. 3:1-8; ikọ enyọn̄ ibuotn̄wed) Jehovah ama anam David okụt ibuot ke se enye ekebierede ndinam, ama onyụn̄ an̄wam mbon emi ẹkedade ye David ini mmọ ẹken̄wanade man ẹkpeme enye.

13. Didie ke ekpekpebe David owo akpanam n̄kpọ emi enen̄erede abiak fi? (Matthew 18:15-17)

¹³ (4) Nam se ekpepde. Bụp idemfo, ‘Didie ke n̄kpekpebe David?’ Sọsọp nam n̄kpọ ban̄a mfịna fo oro. Tịm kere m̀mê edi se anamde nnennen nnennen se Jesus eketịn̄de ke Matthew ibuot 18, mîdịghe ntre, m̀mê odu usụn̄ en̄wen emi item oro ekemede ndin̄wam fi ese aban̄a se itịbede oro. (Kot Matthew 18:15-17.) Edi kûbiere se edinamde ini esịt osụk ayatde fi. Bọn̄ akam dọhọ Jehovah anam esịt osụhọde fi onyụn̄ anam fi ọdiọn̄ọ nnennen se akpanamde. Kûkere ke mme ufan fo idịghe se afo eberide edem aba. Mmọ ẹkpeyom ndin̄wam fi, yak ẹn̄wam. (N̄ke 17:17) Ata akpan n̄kpọ emi afo akpanamde ekpedi ndinam se Jehovah etịn̄de ke Bible.—N̄ke 3:5, 6.

14. Ini ewe ke 2 Timothy 1:12-16; 4:6-11, 17-22 ekeme ndin̄wam fi?

¹⁴ Ndi mbon ubon mbufo ke ẹnam mfịna ye afo ke ntak emi anamde n̄kpọ Jehovah? Ndi odụn̄ ke idụt emi owo mîyakke  Mme Ntiense Jehovah ẹnen̄ede ẹnyene ifụre ẹnam n̄kpọ Jehovah, m̀mê ke idụt emi owo mîyakke-yak mmọ ẹnam? Ekpedi ntre, 2 Timothy 1:12-16, 4:6-11, 17-22 ekeme ndin̄wam fi. * Paul ekewet mme itie N̄wed Abasi emi ini enye esịnede ke ufọk-n̄kpọkọbi.

15. Ọkpọdọhọ Jehovah an̄wam fi yak anam nso?

¹⁵ (1) Bọn̄ akam. Mbemiso okotde mme itie N̄wed Abasi oro, tịn̄ mfịna fo nọ Jehovah nyụn̄ dọhọ enye nte mfịna oro anamde etie fi ke idem. Ke uwụtn̄kpọ, ekpedi ayayat fi m̀mê ananam fi bụt, tịn̄ nọ enye. Ekem dọhọ Jehovah an̄wam fi okụt mme n̄kpọ ke mbụk Paul oro, emi ẹkemede ndin̄wam fi ọdiọn̄ọ se akpanamde.

16. Nso ikọwọrọ Paul?

¹⁶ (2) Da nte ke afo ke n̄kpọ oro etịbe ọnọ. Kere nte afo ekpedide Paul esịne ke ufọk-n̄kpọkọbi ke Rome. Ẹma ẹkọkọbi enye akpa, edi enye ọdiọn̄ọ ke isan̄ enye emi, ke idụhe nte owo mîdiwotke imọ. Ndusụk mme ufan esie ẹma ẹfehe ẹkpọn̄ enye, idem onyụn̄ emem enye.—2 Tim. 1:15.

17. Nso ke Paul akpakanam emi mîkpọkọfọnke?

¹⁷ Paul ekpeketie ekere nte n̄kpọ eketiede ye enye ke ini edem. Enye ekpekekere ke ekpedi imọ ikedịghe Christian, ke imọ ikpesịneke ke ufọk-n̄kpọkọbi emi imọ isịnede do. Paul ekpeketie ayat esịt ye nditọete ke Asia emi ẹkefehede ẹkpọn̄ enye, okpokonyụn̄ ada mme ufan esie eken nte mbon emi owo mîkemeke ndiberi edem. Edi enye ikanamke ndomokiet ke otu oro. Nso ikanam enye enịm ke mme ufan imọ eken idikpọn̄ke imọ, ke Jehovah oyonyụn̄ ọdiọn̄ imọ?

18. Nso ke Paul akanam aban̄a mfịna esie?

¹⁸ (3) Tie kere se okotde. Bọrọ mbụme emi ise, “Nso ke Paul akanam emi akan̄wamde enye?” Kpa ye emi n̄kpa akadade enye ke iso, enye ikefreke ke se idide akpan n̄kpọ ikan edi imọ ndinam ẹtoro enyịn̄ Jehovah. Enye ama onyụn̄ aka iso ekere se enye akpanamde ọsọn̄ọ mbon en̄wen idem. Enye ama esibọn̄ akam kpukpru ini onyụn̄ eberi edem ke Jehovah. (2 Tim. 1:3) Utu ke enye ndidiọk idemesie esịt kpukpru ini mban̄a mbon emi ẹkefehede ẹkpọn̄ enye, enye ekenenem esịt nte mme ufan esie eken ẹkesọn̄ọde ẹda ye enye ẹnyụn̄ ẹn̄wamde enye. N̄kpọ efen emi Paul akanamde ekedi enye ndisikpep Ikọ Abasi. (2 Tim. 3:16, 17; 4:13) Ata akpan n̄kpọ emi Paul akanamde ekedi enye ndinen̄ede nnịm ke Jehovah ye Jesus ẹma imọ, ke mmọ ikpọn̄ke imọ, ke mmọ ẹyenyụn̄ ẹdiọn̄ imọ ke se imọ inamde inọ mmọ.

19. Didie ke Jehovah akan̄wam Paul?

¹⁹ Jehovah ama ọdọhọ Paul ke ẹyekọbọ enye ke ntak emi enye edide Christian. (Utom 21:11-13) Didie ke Jehovah akan̄wam enye? Jehovah ama ọbọrọ akam esie, ekem ọnọ enye odudu. (2 Tim. 4:17) Jehovah ama ọdọhọ Paul ke enye ọyọbọ edidiọn̄ emi enye ekenen̄erede esịn idem anam utom oyom do. Jehovah ama onyụn̄ anam mme ufan esie emi mîkọkpọn̄ke enye ẹn̄wam enye.

20. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn inyene ukem mbuọtidem emi Paul ekenyenede, nte ikụtde ke Rome 8:38, 39?

²⁰ (4) Nam se ekpepde. Bụp idemfo, ‘Didie ke n̄kpekpebe Paul?’ Ẹma ẹkọbọ Paul ke ntak emi enye akanamde n̄kpọ Jehovah. Ana nnyịn n̄ko idiọn̄ọ ke ẹyekọbọ nnyịn. (Mark 10:29, 30) Ana isibọn̄ akam inọ Jehovah, iberi edem ke enye, inyụn̄ ikpep Ikọ Abasi kpukpru ini. Se idin̄wamde nnyịn isọn̄ọ ida edi oro mfịna ama edi. N̄kpọ efen edi ke inaha ifre ke n̄kponn̄kan n̄kpọ emi ikemede ndinam edi ndinam yak ẹtoro Jehovah. Jehovah idikpọn̄ke nnyịn tutu amama, inyụn̄ idụhe se owo ndomokiet ekemede ndinam yak Jehovah etre ndima nnyịn.—Kot Rome 8:38, 39; Heb. 13:5, 6.

21. Nso ikan̄wam Aya ye Hector ẹkan mfịna emi mmọ ẹkenyenede?

²¹ Mbụk mme owo ke Bible ẹkeme ndin̄wam nnyịn iyọ se ededi emi ọwọrọde nnyịn. Sista Aya emi edide asiakusụn̄ ke Japan ọdọhọ ke mbụk Jonah akanam ndịk etre ndinam imọ ndikwọrọ ikọ ke ebiet emi mme owo ẹwakde. Ete ye eka akparawa kiet emi ekerede Hector ke Indonesia idịghe Mme Ntiense Jehovah. Enye ọdọhọ ke mbụk Ruth anam imọ ibiere ndikpep n̄kpọ mban̄a Jehovah nnyụn̄ nnam n̄kpọ esie.

22. Nso ke akpanam man mme drama Bible m̀mê nsio nsio ibuotikọ ke “Kpebe Mbuọtidem Mmọ” ẹnen̄ede ẹnyene ufọn ẹnọ fi?

²² Mbụk mme owo ke Bible ẹkeme ndin̄wam fi. Okpoyom ndikụt nte ẹnamde mme mbụk oro ẹn̄wan̄a, m̀mọ̀n̄ ke akpaka? Mme vidio nnyịn, mme drama Bible, ye nsio nsio ibuotikọ ke “Kpebe Mbuọtidem Mmọ” ẹsinam mme mbụk Bible ẹnen̄ede ẹn̄wan̄a nnyịn. * Ẹma ẹnen̄ede ẹda ini ẹnam ndụn̄ọde mbemiso ẹsiode mme n̄kpọ oro. Ntre mbemiso esede, akpan̄de utọn̄ okop, m̀mê okotde mmọ, dọhọ Jehovah an̄wam fi okụt mme akpan n̄kpọ emi afo ekemede ndida n̄n̄wam idemfo. Da ke afo edi akpan owo ke mbụk oro. Tie kere se nti ikọt Jehovah oro ẹkenamde, ye nte Jehovah akan̄wamde mmọ ẹkan mfịna mmọ. Ekem da se ekpepde oro n̄wam idemfo ke mfịna emi enyenede do. Kọm Jehovah nte enye osụk an̄wamde fi. Yom usụn̄ sọn̄ọ mbon en̄wen idem nyụn̄ n̄wam mmọ man owụt Abasi ke amama se enye anamde ọnọ fi oro.

23. Nso ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndinam nnọ nnyịn ke Isaiah 41:10, 13?

²³ Uwem ererimbot Satan emi ekeme nditie nte ọmọn̄ obụn̄ owo n̄kan̄, ndien ndusụk ini nnyịn isikam imụmke-mụm ibuot se ikpanamde. (2 Tim. 3:1) Edi ikpanaha itịmede esịt m̀mê iyak ndịk anam nnyịn. Jehovah ọdiọn̄ọ se iwọrọde nnyịn. Ama etie nte ibifịk ọmọn̄ ọbọhọ nnyịn, enye ọn̄wọn̄ọ ke imọ iyada ọkpọsọn̄ ubọk nnasia imọ imụm nnyịn ikama. (Kot Isaiah 41:10, 13.) Imenịm ke Jehovah ayan̄wam nnyịn. Ntre yak se Bible etịn̄de ọsọn̄ọ nnyịn idem onyụn̄ an̄wam nnyịn iyọ mfịna ekededi emi inyenede.