1. Nso inam Jehovah kpọt odot se ituakde ibuot inọ?

JEHOVAH odot se ituakde ibuot inọ enye kpọt sia enye edi Andibot nnyịn ye Andinọ Uwem. (Edi. 4:11) Edi, enyene se ikemede ndinam ikûtuak ibuot unọ enye ikpọn̄. Kpa ye emi imade Jehovah inyụn̄ ikponode enye, mme n̄kpọ en̄wen ẹkeme ndikabade ndi akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn tutu iyakke ima Jehovah inyụn̄ ituak ibuot inọ enye nte akpanade inam. Ọfọn ifiọk nte emi ekemede nditịbe. Edi akpa kan̄a, ẹyak ineme se ndituak ibuot nnọ Jehovah kpọt ọwọrọde.

2. Exodus 34:14 owụt ke nso ke idinam edieke ituakde ibuot inọ Jehovah kpọt?

² Jehovah “edi Abasi ufụp.” Emi ọwọrọ ke enye oyom ẹtuak ibuot ẹnọ imọ kpọt. Ntre, enye iyomke nnyịn ituak ibuot inọ owo m̀mê n̄kpọ ekededi. Ke Bible, owo ndituak ibuot nnọ Jehovah kpọt owụt ke enye enen̄ede ama Jehovah. Edieke ituakde ibuot inọ Jehovah kpọt, nnyịn idimaha owo ndomokiet m̀mê n̄kpọ ndomokiet ikan Jehovah.—Kot Exodus 34:14.

3. Nso inam idọhọ ke nnyịn ituakke ibuot inọ Jehovah nnan nnan?

³ Nnyịn ituakke ibuot inọ Jehovah nnan nnan. Nso inam idọhọ ntre? Se ifiọkde iban̄a Jehovah esinam ituak ibuot inọ enye. Imedima nti edu esie. Imọfiọk se enye amade ye se enye asuade, imonyụn̄ itiene ima se enye amade inyụn̄ isua se enye asuade. Imọfiọk ke Jehovah oyom nnyịn ikpono enye ye inemesịt ke nsinsi. Emi anam idu uwem nte enye oyomde. Ida ke edi  n̄kpọ ukpono enye ndiyak nnyịn idi ufan esie. (Ps. 25:14) Kpukpru se ikpepde iban̄a Andibot nnyịn ẹnam idọdiọn̄ ikpere enye.—Jas. 4:8.

4. (a) Nso ke Devil esida anam nnyịn ikûnen̄ede uma Jehovah? (b) Nso ke iyom ndineme ke ibuotikọ emi?

⁴ Devil akara editịm n̄kpọ emi, esinyụn̄ ada editịm n̄kpọ emi anam mme n̄kpọ emi mme owo ẹsiyomde ẹnen̄ede ẹdi akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn, onyụn̄ anam ọsọn̄ nnyịn ndisịn ndiọi n̄kpọ emi ẹdọn̄de nnyịn. (Eph. 2:1-3; 1 John 5:19) Enye oyom nnyịn ima mme n̄kpọ efen n̄ko mbak nnyịn idima Jehovah kpọt. Ẹyak ineme usụn̄ iba emi enye ekemede ndinam emi. Akpa, Devil esidomo ndinam nnyịn ima okụk. Ọyọhọ iba, enye esidomo ndinam nnyịn ida mme n̄kpọ emi mîfọnke inem idem esịt.

5. Ntak emi ikpekpemede mbak nnyịn iditọn̄ọ ndima okụk?

⁵ Kpukpru nnyịn imoyom udia emi ekemde nnyịn ke usen ke usen, nti ọfọn̄, ye eti itie udakibuot. Edi ana ikpeme mbak nnyịn iditọn̄ọ ndima okụk. Ediwak mbon emi ẹdide ubak ererimbot Satan ‘ẹma okụk’ ye inyene. (2 Tim. 3:2) Jesus ama ọfiọk ke mme mbet imọ ẹkeme nditọn̄ọ ndima okụk ye inyene. Enye ọkọdọhọ ete: “Baba owo kiet ikemeke ndidụk ufụn nnọ eteufọk iba; koro eyedi enye ayasua kiet onyụn̄ ama enye eken, mîdịghe enye ayadiana ye kiet onyụn̄ esịn enye eken ke ndek. Mbufo ikemeke ndidụk ufụn nnọ Abasi ye Inyene.” (Matt. 6:24) Owo emi atuakde ibuot ọnọ Jehovah onyụn̄ adade ata ediwak ini esịn idem oyom ndinyene inyene ke ererimbot emi odomo ndinam n̄kpọ nnọ eteufọk iba. Utọ owo oro ituakke ibuot inọ Jehovah kpọt.

6. Nso ke ikeme ndikpep nto se Jesus eketịn̄de ọnọ esop ke Laodicea?

⁶ Mbemiso isua 100 eyo mme apostle, mbon emi ẹkedude ke esop ke Laodicea ẹma ẹnam  inua ẹte: “Ami mmenyene inyene, mmonyụn̄ n̄kọ inyene ndien nnanake n̄kpọ ndomokiet.” Edi ke enyịn Jehovah ye Jesus, mmọ ẹkedi ‘mbon nditaha, ẹnyene mbọm, ẹbuene, ẹdi nnan, ẹnyụn̄ ẹsan̄a iferi.’ Idịghe mmọ ndinyene inyene akanam Jesus ọnọ mmọ item, enye ọkọnọ mmọ item sia mmọ ndima inyene ikayakke mmọ ẹnen̄ede ẹkpere Jehovah aba. (Edi. 3:14-17) Edieke ikụtde ke ọtọn̄ọ ndidọn̄ nnyịn ndiyom inyene, ana isọsọp inam n̄kpọ man isio utọ ekikere oro ifep ke esịt nnyịn. (1 Tim. 6:7, 8) Mîdịghe ntre, iyọtọn̄ọ ndima mme n̄kpọ en̄wen ndian ye Jehovah, ndien Jehovah idinyịmeke utuakibuot nnyịn. Jehovah ‘oyom san̄asan̄a utuakibuot,’ oro edi, ituak ibuot inọ imọ kpọt. (Deut. 4:24) Nso ikeme ndinam okụk akabade edi akpan n̄kpọ akan ke uwem nnyịn?

7-9. Nso ke mbụk ebiowo emi ekerede David ekpep fi?

⁷ Da ebiowo kiet ke United States emi ekerede David ke uwụtn̄kpọ. Enye esisịn idem anam utom. Enye ọdọhọ ke imọ ikesisịnke ifu ke utom imọ ini ikanamde utom kọmpeni. Kọmpeni mmọ ẹma ẹmenede enye itie ẹnyụn̄ ẹsịn okụk ẹnọ enye, idụt mmọ ẹma ẹkam ẹbat enye ẹsịn ke otu mbon emi ẹdiọn̄ọde utọ utom esie oro ẹkan. David ọdọhọ ete: “Ini oro n̄kada kpukpru oro nte edidiọn̄ Jehovah.” Edi, ndi ekenen̄ede edi edidiọn̄ Jehovah?

⁸ David ama ọtọn̄ọ ndikụt ke utom imọ iyakke inen̄ede ikpere Jehovah aba. Enye ọdọhọ ete: “Ini ndude ke mbono esop ye ke ukwọrọikọ, mma nsikere mme mfịna emi anade nse mban̄a ke itieutom. Ẹma ẹkpe mi ediwak okụk, edi ekedi eyo esiere n̄kọn̄ibuot okpon akan nte ekedide, mma nnyụn̄ ntọn̄ọ ndinyene mfịna ke ndọ mi.”

⁹ David ama okụt ke oyom imọ ifiak ise se idide akpan n̄kpọ ikan ke uwem imọ. Enye ọdọhọ ke ima inen̄ede ibiere ndinam n̄kpọ  mban̄a oro. Enye ama oyom ndikpụhọ nte enye esinamde utom, onyụn̄ eketịn̄ se enye aduakde ọnọ owo emi akadade enye ke utom. Nso iketịbe? Ẹma ẹsio David ke utom! Nso ke enye akanam? Enye ọdọhọ ete: “Edem usen oro, mma nsịn n̄wed nditọn̄ọ usiakusụn̄ unọ un̄wam edi nsịnke ọfiọn̄ emi nditrede.” Enye ye n̄wan esie ẹma ẹtọn̄ọ ndisinam ebiet asana ke ukpeokụk man ẹnyene se ẹdade ẹn̄wam idem. Nte ini akakade, enye ama ọtọn̄ọ usiakusụn̄ ofụri ini, ekem n̄wan esie ama etiene ọtọn̄ọ. Mmọ ẹkemek ndinam utom emi ediwak owo mîsimaha ndinam, edi idịghe utọ utom emi mmọ ẹnamde edi akpan n̄kpọ ọnọ mmọ. Kpa ye emi okụk mmọ ekpride utịm ikoduop akan se ẹkesikpede mmọ, idụhe ọfiọn̄ emi mmọ mîsinyeneke okụk emi ekemde mmọ ndise mban̄a se mmọ ẹyomde. Mmọ ẹyom ndinịm Jehovah akpa ke uwem mmọ, mmọ ẹnyụn̄ ẹkụt ke enye esise aban̄a mbon emi ẹbemde iso ẹyom Obio Ubọn̄ esie.—Matt. 6:31-33.

10. Didie ke ikeme ndikpeme esịt nnyịn?

¹⁰ Ana ikpeme esịt nnyịn m̀mê imenyene n̄kpọ m̀mê inyeneke. Idikpeme didie? Kûtọtọn̄ọ ndima inyene. Kûnyụn̄ uyak utom fo edi akpan n̄kpọ akan n̄kpọ Jehovah. Afo edinam didie idiọn̄ọ m̀mê emi ọtọn̄ọ nditịbe nnọ fi? Ndusụk mbụme emi ekemede ndibụp idemfo ẹdi: ‘Ndi mmesiwak ndikere utom mi ini ndude ke mbono esop m̀mê ukwọrọikọ? Ndi mmesitịmede esịt m̀mê nyenyene okụk emi edikemde mi ke ini iso? Ndi okụk ye inyene ẹsịn mfịna ke ndọ mi? Ndi n̄kpenyịme ndinam utom emi mme owo ẹsede ke usụhọde ekpedi utom oro ayanam nnyene ini nnen̄ede nnam n̄kpọ Jehovah?’ (1 Tim. 6:9-12) Ke ini ibụpde idem nnyịn mme mbụme emi, ẹyak iti ke Jehovah ama nnyịn onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ọnọ mbon emi ẹtuakde ibuot ẹnọ enye kpọt ete: “Ndidehedei n̄kpọn̄ fi, ndinyụn̄ nsịnke fi.” Oro akanam apostle Paul ewet ete: “Ẹkûyak usụn̄ uwem mbufo asan̄a ye ima okụk.”—Heb. 13:5, 6.

11. Nso ye nso ke se owo emekde ndida nnem idem esịt ekeme ndinam enye?

¹¹ Jehovah oyom nnyịn ikop inem uwem, ndien mme n̄kpọ emi isidade inem idem esịt ẹkeme ndin̄wam nnyịn ikop inem uwem. Ikọ Abasi akam ọdọhọ ke “idụhe se ifọnde ye owo ikan ndidia nnyụn̄ n̄n̄wọn̄ nnyụn̄ nnam ukpọn̄ esie okụt se ifọnde ke ọkpọsọn̄ utom esie.” (Eccl. 2:24) Edi, ediwak se ẹdade  ẹnem idem esịt ke ererimbot emi ẹkeme ndibiat nnyịn. Mmọ ẹnam mme owo ẹkûsua aba oburobụt ido nte ẹkesisuade, ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ndinyịme m̀mê ndikam mma mme n̄kpọ emi Ikọ Abasi akpande.

12. Akpa Corinth 10:21, 22 owụt ke nso ikpanam ikpekpeme se imekde ndida nnem idem esịt?

¹² Sia iyomde ndituak ibuot nnọ Jehovah kpọt, nnyịn ikemeke ndidia n̄kpọ ke “okpokoro Jehovah” ye ke “okpokoro mme demon.” (Kot 1 Corinth 10:21, 22.) Ndibuana udia ye owo esiwak ndiwụt ke idi ufan. Edieke imekde ndida mme n̄kpọ emi ẹban̄ade afai, n̄kpọ mme demon, oburobụt ido, m̀mê ndiọi n̄kpọ emi ẹsidọn̄de mme owo ye ndiọi ido eken nnem idem esịt, oro etie nte nnyịn itie ye mme asua Abasi idia udia emi mmọ ẹtemde. Emi ayabiat nnyịn onyụn̄ anam nnyịn ikûkpere Jehovah aba.

13-14. Nte James 1:14, 15 owụtde, ntak emi ikpekpemede se iyakde odụk nnyịn esịt? Nọ uwụtn̄kpọ.

¹³ Didie ke se idade inem idem esịt etie nte udia? Ini idiade udia, imekeme ndimek se isịnde ke inua. Edi udia oro ama ebe odụk nnyịn idịbi, nnyịn inyeneke ubọk do ke se udia oro anamde ke idem nnyịn. Eti udia ekeme ndinam idem ọsọn̄ nnyịn, edi udia emi mîfọnke idiyakke idem ọsọn̄ nnyịn. Ekeme ndinam nnyịn ikwe se udia emi idiade anamde nnyịn ndondo oro idiade udia oro, edi iyokụt nte ini akade.

¹⁴ Ukem ntre n̄ko, ke ini imekde se ididade inem idem esịt, imekeme ndimek se iyakde odụk nnyịn esịt. Edi ke oro ebede, nnyịn inyeneke ubọk do aba, idikere n̄kpọ inyụn̄ ida n̄kpọ itiene se ikemekde ndida nnem idem esịt. Ndida nti n̄kpọ nnem idem esịt ekeme ndin̄wam nnyịn, edi ndida ndiọi n̄kpọ nnem idem esịt ayabiat nnyịn. (Kot James 1:14, 15.) Ekeme ndinam nnyịn idisọpke ikụt se ndiọi n̄kpọ emi idade inem idem esịt ẹnamde nnyịn, edi iyokụt nte ini akade. Oro anam Bible odụri nnyịn utọn̄ ete: “Ẹkûyak ẹtụn mbufo usụn̄: Owo ikemeke ndibian̄a Abasi. Koro se ededi eke owo ọtọde, oro ke enye edinyụn̄ ọdọk; koro owo eke ọtọde ọnọ obụkidem ọyọdọk mbiara oto obụkidem.” (Gal. 6:7, 8) Enen̄ede ọfọn isịn n̄kpọ ekededi emi ẹdade ẹnem idem esịt emi aban̄ade mme n̄kpọ emi Jehovah asuade!—Ps. 97:10.

15. Nso enọ ke Jehovah ọnọ nnyịn?

¹⁵ Ediwak ikọt Jehovah ẹsima ndise edinam TV Mme Ntiense Jehovah. * Sista kiet emi ekerede Marilyn ọkọdọhọ ete: “Edinam TV nnyịn an̄wam mi nnen̄ede n̄kop inemesịt, mmonyụn̄ n̄keme ndise se ededi emi ẹdọn̄de do sia kpukpru ẹfọfọn. Ini n̄kopde ndobo mîdịghe idem emem mi, mmesiyom utịn̄ikọ kiet m̀mê Akam Usenubọk emi edisọn̄ọde mi idem nse. Oro esinam nnen̄ede n̄kpere Jehovah ye esop esie. Edinam TV nnyịn okpụhọde uwem mi ofụri ofụri.” Ndi enọ emi Jehovah ọnọde nnyịn mi etiene an̄wam fi? Idịghe mbufa edinam eke ọfiọn̄ ke ọfiọn̄ kpọt ke ẹsidọn̄ do, ẹsidọn̄ n̄ko ediwak vidio, mme n̄kpọ emi ẹkopde uyo uyo, ye mme ikwọ emi ẹsọn̄ọde owo idem. Emekeme ndise mîdịghe akpan̄ utọn̄ okop mme n̄kpọ emi ini ekededi.

16-17. Ntak emi anade inen̄ede ikpeme udomo ini emi idade inem idem esịt? Nso ikeme ndin̄wam nnyịn?

¹⁶ Ana inen̄ede ikpeme utọ n̄kpọ emi idade inem idem esịt ye udomo ini emi ibiatde. Mîdịghe ntre, ini emi idade inem idem nnyịn esịt ekeme ndikpon n̄kan ini emi idade inam n̄kpọ Jehovah. Esisọn̄ ediwak owo ndidiọn̄ọ udomo ini emi mmọ ẹkpedade ẹnem idemmọ esịt. Sista kiet emi ekerede Abigail onyụn̄ edide isua 18 ọdọhọ ete: “Ndise TV esin̄wam  mi nduọk odudu ke mma n̄kanam ediwak n̄kpọ tọn̄ọ usenubọk. Edi edieke mmen̄kpemeke, mmekeme nditie nse TV ke ediwak hour.” Brọda kiet emi ekerede Samuel onyụn̄ edide isua 21 ọdọhọ ete: “Ndusụk ini mmesise ediwak n̄kpri n̄kpri vidio emi ẹdọn̄de ke Intanet. Nsitọn̄ọ ke kiet, ndien nte ndiọn̄ọ, hour ita m̀mê inan̄ ebe.”

¹⁷ Nso ke akpanam mbak udûbiat ini ukaha ke mme n̄kpọ emi adade enem idemfo esịt? Akpa n̄kpọ edi ndiyom usụn̄ mfiọk udomo ini emi afo esidade anam mme n̄kpọ emi. Emekeme ndiwet nnịm ke ufan̄ urua kiet. Wet ibat hour emi adade ese TV, ese mme n̄kpọ ke Intanet, aka usọrọ, onyụn̄ adade ebre game ke fon m̀mê tablet fo sịn ke n̄wed usenọfiọn̄. Ekpetie fi nte emesibiat ini akaha ke n̄kpọ emi, domo ukeme wewet se edisinamde. Bem iso sio ini nịm nọ mme n̄kpọ emi ẹdide akpan n̄kpọ ẹkan, ekem sio ini emi edidade inem idem esịt. Ke oro ebede, dọhọ Jehovah an̄wam fi anam se odiomide oro. Ndinam ntem ayanam fi enyene ini ye odudu ndida n̄kpep Bible, nnịm utuakibuot ubon, ndụk mbono esop, nnyụn̄ n̄ka ukwọrọikọ man ada oro okpono Jehovah. Emi onyụn̄ ekeme ndinam ini emi adade ọnọ idemfo inemesịt enen̄ede enem fi sia emenịm n̄kpọ Abasi akpa.

18-19. Didie ke ikeme ndiwụt ke ituak ibuot inọ Jehovah kpọt?

¹⁸ Ke apostle Peter ama ekewet aban̄a utịt ererimbot Satan emi ye obufa ererimbot emi edide ke iso, enye ama ọdọhọ ete: “Ndima, sia mbufo ẹtiede ẹbet mme n̄kpọ emi, ẹsịn ofụri ukeme man ke akpatre enye okpokụt mbufo nte ẹnanade ntọi ẹnyụn̄ ẹnanade ndo ẹnyụn̄ ẹdude ke emem.” (2 Pet. 3:14) Ima inam item emi inyụn̄ isịn ofụri ukeme nnyịn ndidu uwem nnyụn̄ ntuak ibuot nnọ Jehovah nte enye oyomde, oro oyowụt ke ituak ibuot inọ Jehovah kpọt.

¹⁹ Satan ye ererimbot esie ẹyeka iso ẹdomo ndinam nnyịn inịm mme n̄kpọ en̄wen akpa ke uwem nnyịn. (Luke 4:13) Edi inamke n̄kpọ m̀mê nso itịbe, nnyịn idiyakke owo ndomokiet m̀mê n̄kpọ ndomokiet edi akpa ke uwem nnyịn utu ke Jehovah. Imebiere ndituak ibuot nnọ Jehovah kpọt sia enye ikpọn̄ odot se ituakde ibuot inọ!