1922—Isua Ikie Emi Ekebede
IBUOTIKỌ isua 1922 ekedi: ‘Abasi ɔnɔ nnyin erikan oto ke Jesus Christ.’ (1 Cor. 15:57, King James Version) Ibuotikọ isua oro ama eti Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ke Jehovah ọyọdiọn̄ mmọ nte ẹsọn̄ọde ẹda ẹnam n̄kpọ esie. Isua oro, Jehovah ama ọdiọn̄ ikọt esie emi ẹkesịnde idem ẹkwọrọ ikọ do ini mmọ ẹketọn̄ọde ndimịn̄ mme n̄wed mmọ ye ini mmọ ẹketọn̄ọde ndikwọrọ etop Obio Ubọn̄ ke radio. Kpa ke 1922 oro, ẹma ẹfiak ẹkụt ke Jehovah ke ọdiọn̄ mmọ. Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹdụk enịm-mbụk mbono kiet ke Cedar Point, ke Ohio, ke U.S.A. Se iketịbede ke mbono oro ama anam ikọt Abasi ẹkpụhọde nte mmọ ẹnamde utom Abasi tọn̄ọ ke ini oro sịm mfịn.
‘IKỌ EMI AKANAMDE IDEM ETIE NNYỊN URUA URUA’
Nte ẹkekwọrọde ikọ ẹka, ntre ke ẹkenen̄ede ẹyom ediwak n̄wed se ẹkpenọde mme owo. Nditọete ke Bethel ke Brooklyn ẹkesimịn̄ mme magazine, edi ẹkesisụk ẹkpekpe mme kọmpeni umịn̄n̄wed ẹmịn̄ mme n̄wed emi ẹnyenede nsọsọn̄ ikpaedem ẹnọ nnyịn. Ini kiet ntem, kọmpeni kiet emi ẹkesimịn̄de n̄wed ẹnọ nnyịn ikekemeke ndimịn̄ ekem se ẹdade ẹkwọrọ ikọ. Ẹma ẹbet mmọ ediwak ọfiọn̄, mmọ ikosụk ikemeke. Oro ama anam Brọda Rutherford obụp Robert Martin emi ekesisede aban̄a itie umịn̄n̄wed nnyịn m̀mê imekeme ndisimịn̄ mme n̄wed oro ke idem nnyịn.
Brọda Martin ọkọdọhọ ete: “Ikọ oro akanam idem etie nnyịn urua urua sia ọkọwọrọ ke imọn̄ inyene obufa itie emi ẹkemede ndimịn̄ mme n̄wed emi ẹnyenede nsọsọn̄ ikpaedem.” Nditọete ẹma ẹkebọ akamba itie ke Nọmba 18 Concord Street ke Brooklyn ẹnyụn̄ ẹdeme mme masịn emi ẹdidade ẹnam utom oro.
Edi idịghe kpukpru owo ke n̄kpọ oro ekenem esịt. Ata akamba owo ke kọmpeni kiet emi ikesikpede ẹmịn̄ n̄wed ẹnọ nnyịn ama edise obufa itie nnyịn oro onyụn̄ ọdọhọ ke imenyene ata nti masịn edi ke idụhe owo nnyịn ndomokiet emi omụmde ibuot nte ẹkpekamade masịn oro ẹmịn̄ n̄wed, ke inọ nnyịn ọfiọn̄ itiokiet kpọt, ke iyabiat kpukpru masịn oro ntem ibono do.
Brọda Martin ọkọdọhọ ke ikọ ete oro ekebiet akpanikọ, edi ke mmimọ ima idiọn̄ọ ke Jehovah ayan̄wam mmimọ; Jehovah ama onyụn̄ an̄wam. Ikọ Brọda Martin ekedi akpanikọ sia ikebịghike mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndisimịn̄ mme n̄wed 2,000 kpukpru usen.
NDIKWỌRỌ IKỌ KE RADIO AMA ANAM EDIWAK OWO ẸKOP IKỌ ABASI
Ke ikọt Abasi ẹma ẹketọn̄ọ ndisimịn̄ mme n̄wed mmọ, mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndisikwọrọ ikọ ke radio n̄ko. Akpa ini emi Brọda Rutherford ọkọkwọrọde ikọ ke radio ekedi uwemeyo Sunday, February 26, 1922, ke ufọkutom radio emi ẹkekotde KOG ke Los Angeles, California, U.S.A.
Ibuotikọ emi enye ọkọkwọrọde ekedi, “Ediwak Miliọn Owo Oro Ẹdude Uwem Idahaemi Idikpaha ke Nsinsi.”N̄kpọ nte owo 25,000 ẹkekop ukwọrọikọ oro. Ndusụk mmọ ẹma ẹwet leta ẹkọm Brọda Rutherford ke Ikọ Abasi esie. Owo kiet ntre ekekere Willard Ashford. Enye okodụn̄ ke Santa Ana, ke California. Enye ọkọdọhọ Brọda Rutherford ke ukwọrọikọ esie oro ama “enem onyụn̄ anam imọ ikere n̄kpọ.” Enye ama ọdọhọ n̄ko ete: “Owo ita ẹdọn̄ọ ke ufọk mi, ekpedi ukûkwọrọke ikọ ke radio ọkpọkọsọn̄ nnyịn ndikop ọkpọkọm ekedida ke mbọhọ nnyịn emi ọkwọrọ.”
Ke mme urua emi ẹketienede, ẹma ẹka iso ẹkwọrọ Ikọ Abasi ke radio. Enyọn̄-Ukpeme ọdọhọ ke etisịm utịt 1922, ke “ibat mme owo emi radio akanamde ẹkop Ikọ Abasi ama ebe 300,000.”
Nti n̄kpọ emi mme owo ẹkewetde ke leta ye se ẹketịn̄de-tịn̄ ke inua ẹban̄a ukwọrọikọ oro ama anam Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹbiere ndisiak ufọkutom radio ke Staten Island. Itie oro ikoyomke usụn̄ ikpọn̄ Bethel ke Brooklyn. Idem ke ediwak isua ama ekebe, mmọ ẹkesụk ẹdada ufọkutom radio mmọ emi ekekerede WBBR ẹnam eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi esịm ata ediwak owo idem.
“ADV”
Enyọn̄-Ukpeme June 15, 1922, ama ọdọhọ ke ẹyenịm akamba mbono ke Cedar Point, ke Ohio ọtọn̄ọde ke September 5 esịm 13, kpa isua oro. Esịt emi ekenemde Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ini mmọ ẹsịmde Cedar Point ikedịghe ekpri.
Ke akpa utịn̄ikọ Brọda Rutherford, enye ama ọdọhọ nditọete ete: “Mmenen̄ede nnịm ke Ọbọn̄ ọyọdiọn̄ mbono emi, ke enye oyonyụn̄ anam mme owo ke ererimbot ẹkop n̄kpọ ẹban̄a enye ke usụn̄ emi owo mîkopke akanam.” Idụhe etịn̄ikọ ndomokiet emi mîkọdọhọke nditọete ẹkwọrọ ikọ.
Ke Friday, September 8, n̄kpọ nte owo 8,000 ẹma ẹyịre udịm ẹdụk efe mbono, ẹnyụn̄ ẹben̄e idem ndikop utịn̄ikọ Brọda Rutherford. Mmọ ẹkekere ke enye eyetịn̄ se “ADV” emi ẹwetde ke n̄wedikot mbono oro ọwọrọde. Nte mmọ ẹsụhọrede ẹtie, anaedi ndusụk mmọ ẹma ẹkụt akamba ọfọn̄ emi ẹkewan̄de ẹkọn̄ ke enyọn̄ mbot
utịn̄ikọ. Arthur Claus emi okotode Tulsa, ke Oklahoma, ke U.S.A. edika mbono oro ama okoyom n̄kpọitie ke itie emi enye edikemede ndikop se ẹtịn̄de ọfọn. Ini oro, ndikụt utọ itie oro ekesidi ekọn̄ sia ukwak utịn̄ikọ m̀mê spika ikesidụhe ke Itie Mbono.“Iketetịm ikpan̄ utọn̄ ikop kpukpru se enye eketịn̄de”
Etieibuot okpokoro ama ọdọhọ ke owo idiyakke owo ndomokiet emi edide ke idiọk ini odụk efe mbono ini Brọda Rutherford edinọde utịn̄ikọ man ẹditịmede mbon efen. Ke n̄kanika ebe usụkkiet usenubọk, Brọda Rutherford ama ọtọn̄ọ utịn̄ikọ. Enye ọkọtọn̄ọ ye se Jesus eketịn̄de ke Matthew 4:17 ete: “Ubɔŋ heaven ke ekpere.” (King James Version) Ini enye osụk etịn̄de aban̄a nte mme owo ẹdisan̄ade ẹkop etop Obio Ubọn̄ emi, enye ama ọdọhọ ke Jesus ke idemesie ọkọdọhọ ke ini edidu imọ, ke iyedise nte ikọt imọ ẹnamde n̄kpọ, inyụn̄ ida mbon emi ẹdide mbon akpanikọ ye mbon emi ẹsọn̄ọde ẹda ye imọ.
Brọda Claus emi eketiede ke esịt efe mbono oro ọkọdọhọ ete: “Iketetịm ikpan̄ utọn̄ ikop kpukpru se enye eketịn̄de.” Edi ẹtise udọn̄ọ ọtọn̄ọ brọda emi, ndien akana enye ọkpọn̄ efe mbono oro. Ikọdọn̄ke enye ndiwọrọ sia enye ama ọdiọn̄ọ ke emi iwọwọrọ do, ke owo idiyakke imọ ifiak ididụk aba ke ini utịn̄ikọ oro.
Ke minit ifan̄ ama ekebe, idem ama afiak efere enye. Enye ọdọhọ ke nte imọ ifiakde isan̄a ika efe mbono oro, ima ikop nte ẹkwakde ubọk etieti. Oro ama anam enen̄ede ọdọn̄ imọ ndikop se ẹketịn̄de! Enye ama ebiere ndikop inem inem utịn̄ikọ oro mma ọkpọkọm edidi se enye ọdọkde ọkọm ufọk oro. Itetịn̄ mi Brọda Claus edi isua 23. Enye ama okụt itie se adade ọdọk esịm enyọn̄ ọkọm. Itie emi un̄wana esitode ọkọm odụk ufọk oro akana in̄wan̄, ndien Brọda Claus ọdọhọ ke imọ ima ikop se ẹtịn̄de do yak ọfọn.
Edi idịghe Arthur ikpọn̄ okodoro do, ndusụk ufan esie do ẹkedoro n̄ko. Ufan esie kiet emi ekerede Frank Johnson ama efehe ebịne enye
edibụp enye ete, “Ndi amakama ekpri nnụkndian ikwa emi ọsọpde?”Arthur ama ọdọhọ, “Ih, mmakama.”
Frank ama ọdọhọ enye ete: “Abasi ada fi eyere akam nnyịn. Omokụt akamba ọfọn̄ emi awan̄ade ọkọn̄ọ mi? Banner ke edi. Ẹyịri enye ke mme okpukwak emi. Nen̄ede kpan̄ utọn̄ kop se Judge etịn̄de. a Ama okop enye ọdọhọde, ‘ana mbufo ẹtan̄a, ẹtan̄a,’ kpok urụk mbinan̄ emi.”
Ntre Arthur ama osio ikwa akama, enye ye mme ufan esie ẹbet ndikop nte Brọda Rutherford etịn̄de ikọ oro man mmọ ẹkpok mme urụk oro. Ikebịghike Brọda Rutherford ama etịn̄ ikọ esịm akpan ini oro ke utịn̄ikọ esie. Inemesịt ye ifịk ama anam uyo esie enen̄ede okpon. Etie nte enye akakam ọbọbọn̄ ikọ ini enye ọdọhọde ete: “Ẹdi mme ntiense oro ẹnamde ẹnyụn̄ ẹtịn̄de akpanikọ ẹnọ Ọbọn̄. Ẹka iso ke en̄wan tutu kpukpru efak Babylon ẹna ndon. Ẹtan̄a etop oro ke kpukpru itụn̄ ye inụk. Ana ererimbot ẹfiọk ẹte ke Jehovah edi Abasi ye nte ke Jesus Christ edi Edidem ndidem ye Ọbọn̄ mbọn̄. Emi edi akakan usen. Sese, Edidem ada ubọn̄! Mbufo ẹdi mme ọnọ-ntọt esie. Mmọdo ẹtan̄a, ẹtan̄a, ẹtan̄a, Edidem ye Obio Ubọn̄ esie!”
Arthur ọkọdọhọ ke imọ ye mme brọda eken ima ikpok urụk oro, banner oro onyụn̄ atara ata ediye ediye. Se ikewerede ke banner oro ekedi: “Advertise the King and Kingdom” emi ọwọrọde “Ẹtan̄a Edidem ye Obio Ubọn̄.” Ikọ Ikọmbakara oro “Advertise” ekedi “ADV” emi ẹkewetde ibio ibio ke n̄wedikot mbono oro.
AKPAN UTOM
Mbono Cedar Point oro ama an̄wam nditọete ẹnen̄ede ẹsịn ekikere ke ukwọrọikọ emi edide akpan utom, ndien mbon emi ẹkemade-ma ukwọrọikọ ẹma ẹsịn idem ẹkwọrọ. Brọda kiet emi ekedide asiakusụn̄ (m̀mê colporteur, nte ẹkesikotde asiakusụn̄ ini oro) ke Oklahoma, ke U.S.A. ekewet ete, “Ikesikwọrọ ikọ ke itie emi ẹdọkde ukan̄, mme owo do ẹma ẹnyụn̄ ẹbuene etieti.” Enye ọdọhọ ke ekesidi mme owo ẹma ẹkop etop emi odude ke magazine Golden Age “mmọ ẹtọn̄ọ eyet.” Brọda oro ama ọdọhọ n̄ko ete, “Esịt ama enem nnyịn etieti sia ima ikeme ndidọn̄ mmọ esịt.”
Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible oro ẹma ẹdiọn̄ọ ke se Jesus eketịn̄de ke Luke 10:2 ete ke “idọk okpon, edi mme anamutom iwakke” idịghe se ẹkpedade ẹnam mbubru. Nte isua oro akakade ndikụre, mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹbiere nditan̄a etop Obio Ubọn̄ nsịm kpukpru itụn̄ ye inụk.
a Ndusụk ini ẹkesikot Brọda Rutherford “Judge” sia enyene ini emi enye ekedide ebiereikpe ke Missouri, ke U.S.A.