Ke 2007, ukara Ecuador ẹma ẹdọhọ ke mmimọ idisioho aran ke akai Amazon mmimọ emi owo mîtụkke kan̄a. Utu ke oro, ke mmimọ imọn̄ inọ okụk ẹse ẹban̄a akai oro. Akai oro itịn̄de iban̄a mi edi n̄kpọ nte acre miliọn iba ye ubak. Edi ukara inamke se mmọ ẹkedọhọde emi sia mme idụt en̄wen mîtieneke isio okụk idi. Unam ye eto ẹdi ke orụk ke orụk ke akai emi, ndien idụhe ebiet en̄wen ke ofụri ererimbot emi unam ye eto ẹwakde ntem.

N̄wedmbụk n̄kpọntịbe emi ẹkotde The Japan News ọdọhọ ke ọsọsọn̄ ndidọhọ ke udọn̄ọ ndomokiet idụhe ke iyịp emi ẹsịnde owo ke idem. Ẹkewet n̄kpọ emi ke 2013, ke ete kiet emi ebede isua 60 ama ekemen udọn̄ọ HIV ke iyịp oro ẹkesịnde enye ke idem. Se idude edi ke enyene ini emi mbiausọbọ mîkemeke ndikụt udọn̄ọ emi ke iyịp owo.

N̄ka ntịme Zimbabwe ẹma ẹsin̄wana ye Mozambique ke adan̄a emi abaharede obio iba emi. Okposụkedi emi en̄wan emi ama eketre n̄kpọ nte isua 30 emi ẹkebede, bọm emi ẹkebụkde ke isọn̄ ke owowot onyụn̄ obiomo ediwak owo ndo. International Committee of the Red Cross ẹdọhọ ke “ọtọn̄ọde ke 1980, ke bọm emi ẹkebụkde ke adan̄a n̄kan̄ Zimbabwe owot se ibede owo 1,500 ye unam 120,000, onyụn̄ obiomo owo 2,000 ndo.”

Ke ndụn̄ọde kiet oro ẹkenamde, ata ediwak ebe ye n̄wan emi ẹyomde ndidian̄ade ndọ ẹsitọhọ ẹban̄a owo emi akpadade ebua, an̄wa, m̀mê unam en̄wen emi odụn̄de ye mmọ. Ke ẹsiode ufọk, okụk, isọn̄, ye ndusụk n̄kpọ ufọk ẹfep, unam emi ke mmọ ẹsinyan̄a ẹkan.