Akpatre Edikan Oro Michael, Akwa Ọbọn̄ Akande
Akpatre Edikan Oro Michael, Akwa Ọbọn̄ Akande
“Ke ini oro Michael akwa ọbọn̄ emi adade aban̄a nditọ orụk fo, ẹyedaha ada.”—DANIEL 12:1.
1. Nso edu ke ediwak mme andikara ererimbot ẹwụt kaban̄a itie edikara Jehovah, ndien ke usụn̄ ewe ke edidem edere mînyeneke ukpụhọde?
“JEHOVAH edi anie, eke n̄kopde uyo esie nnyụn̄ nyak Israel ẹka?” (Exodus 5:2) Ẹmi ekedi mme ikọ emiom oro Pharaoh eketịn̄de ye Moses. Ke ẹsịnde ndinyịme n̄kokon̄ itie Abasi oro Jehovah enyenede, Pharaoh ebiere ndimụm Israel nnịm ke itie ufịn. Mme andikara eken ẹma ẹsịn Jehovah ke ndek ke ukem usụn̄ oro, ndien ndidem oro ke prọfesi Daniel ikenyeneke ukpụhọde. (Isaiah 36:13-20) Ke akpanikọ, edidem edere anam se ikande oro. Angel etịn̄ ete: “Enye . . . onyụn̄ emenede idemesie onịm ke enyọn̄, onyụn̄ onịm idem ke akamba akan kpukpru abasi, onyụn̄ etịn̄ mme utịben̄kpọ aban̄a Abasi mme abasi. . . . Enye idinyụn̄ ikereke mme abasi mme ete esie, idinyụn̄ ikereke se iban ẹmade, ikereke baba abasi kiet: koro enye eyenịm idemesie ke akamba akan kpukpru.”—Daniel 11:36, 37.
2, 3. Ke ewe usụn̄ ke edidem edere esịn “Abasi mme ete esie” man atuak ibuot ọnọ “abasi” efen?
2 Ke ndisu mme ikọ ntịn̄nịmikọ oro, edidem edere ama esịn “Abasi mme ete esie” (m̀mê, “mme abasi mme ete-ete esie,” The New English Bible), edide edi abasi ndem mbon Rome m̀mê Abasi-Ita-ke-Kiet eke Christendom. Hitler akada Christendom ndiyọhọ uduak esie edi nte an̄wan̄ade enye ama aduak ndikpụhọde enye nnam edi obufa, ufọkabasi Germany. Andida itie esie ama emenede unana edinịm Abasi ke akpanikọ ke enyọn̄ in̄wan̄în̄wan̄. Ntre edidem edere ama onịm idemesie nte abasi, ‘emenerede idemesie akan kpukpru owo.’
3 Prọfesi oro akaiso ete: “Enye eyekpono abasi n̄kpọsọn̄ ebiet ke itie esie; onyụn̄ ada gold, ye silver, ye ọsọn̄urua itiat, ye n̄kpọuto okpono abasi eke mme ete esie mîkọfiọkke.” (Daniel 11:38) Ke akpanikọ, edidem edere ọkọkọn̄ mbuọtidem esie ke mme n̄kpọ ekọn̄ eke ifiọk ntaifiọk eyomfịn, “abasi n̄kpọsọn̄ ebiet.” Ke ofụri utịt ini emi, enye akaiso ndiyom ubọhọ nto “abasi” emi, awade ekese inyene ọnọ enye.
4. Nso unen ke edidem edere okụt?
4 “Enye edinam [n̄kpọ] ke ata n̄kpọsọn̄ ebiet ye esen abasi kiet, emi enye edidiọn̄ọde edinyụn̄ anamde okpon ke ubọn̄: onyụn̄ anam mmọ ẹkara ediwak owo, onyụn̄ edeme isọn̄ ọnọ ke n̄kpọ eyenutom.” (Daniel 11:39) Ke eberide edem ke “esen abasi” ekọn̄ esie, edidem edere emi anam ata “n̄kpọsọn̄” n̄kpọ owụtde idem nte idide se owo mîkemeke ndikan ke odudu ekọn̄ ke “ukperedem ini” emi. (2 Timothy 3:1) Ẹma ẹnọ mbon oro ẹnọde ekikere esie ibetedem un̄wam ke ukaraidem, okụk, ndien ndusụk ini ke ekọn̄.
“Ke Utịt Ini”
5, 6. Didie ke edidem usụk akanam ‘edinụk’ ndien didie ke edidem edere akanam n̄kpọ aban̄a emi?
5 Daniel 11:40a okot ete: “Ke utịt ini, edidem usụk eyenụk enye.” Ẹkeda nte ke ufan̄ikọ emi ye mmọemi etienede mi edinyene edisu ke ini iso nnyịn. Nte ededi, edieke “utịt ini” mi ọwọrọde ukem n̄kpọ nte enye ọwọrọde ke Daniel 12:4, 9, nnyịn ikpenyene ndidori enyịn ke mme ikọ ẹmi ndisu ke ofụri utịt ini emi. Nte edidem usụk ama ‘onụk’ edidem edere ke ini emi? Ih, ke akpanikọ enye ama onụk. Ke akpa ekọn̄ ererimbot ama okokụre, ediomi emem emi akasan̄ade ye ufen ke ẹduede ekenen̄ede edi ‘edinụk’ kpa n̄kpọ ndisịn udọn̄ nnọ edisio usiene. Ke ama akakan ke ọyọhọ ekọn̄ ererimbot iba, edidem usụk ama ebịne ndida mme enyene-ndịk n̄kpọekọn̄ nuclear nsobo enyeemi okodomode idem ye enye onyụn̄ otịm ọkpọsọn̄ udịmekọn̄ NATO eben̄e enye. Nte mme isua ẹkebede, edinam ‘edinụk’ esie ama edibuana edida ifiọk ntaifiọk n̄kọ ntọt ke ndịbe ọkọrọ ye edida mbufiọk ye mbonekọn̄ n̄n̄wana ekọn̄.
6 Didie ke edidem edere akanam n̄kpọ aban̄a emi? “Edidem edere eyenyụn̄ ada chariot, ye mbon horse, ye ubom mbakara ediwak, obụmede anam enye nte oyobio; ndien enye eyedụk ke mme idụt oro, onyụn̄ ofụk mmọ, onyụn̄ asan̄a ebe.” (Daniel 11:40b) Mbụk eke ukperedem ini emi omowụt nte edidem edere emi atatde adan̄a esie eketre. Ke ini ọyọhọ ekọn̄ ererimbot iba, “edidem” Nazi ama akara ebe mme adan̄a idụt esie ebe odụk mme idụt eke n̄kann̄kụk oro. Ke utịt ekọn̄ oro, “edidem” oro akadade itie esie ama ọbọp ọkpọsọn̄ obio ukara ke idụt efen. Ke ini En̄wan Ukaraidem oro, edidem edere ama esịn nsọk ọnọ mme idụt eken ndin̄wana ekọn̄ ye mbon oro ẹkedomode idem ye enye n̄ko ye mme idụt oro ekesọn̄de ibuot ke Africa, Asia, ye Latin America. Enye ama ọkọbọ mme ata Christian, anamde mmọ ẹsụhọde ubọk ke utom mmọ (edi ikemeke nditre utom mmọ ke baba usụn̄ kiet). Ndien ekọn̄ ye en̄wan mbre ukara esie ama anam ediwak idụt edidu ke idak esie. Emi edi ukem ukem nte angel eketịn̄de prọfesi aban̄a ete: “Enye eyedụk ke edinem isọn̄ (idaha eke spirit ikọt Abasi), ediwak owo ẹyeduọn̄ọ.”—Daniel 11:41a.
7. Nso adan̄a odu ke edinam editat oro edidem edere akanamde.
7 Edi, kpa ye oro—ke idaha ekikere enyeoro odomode idem ye enye—edidem edere odu ke akwa idaha oro esịnde owo ndịk ke idem, enye inyeneke edikan ke ererimbot. “Mme mmọemi ẹyebọhọ enye ke ubọk, kpa Edom, ye Moab, ye akpan owo nditọ Ammon.” (Daniel 11:41b) Ke eset, Edom, Moab, ye Ammon ẹkedu ekpere ufọt ufọt Egypt ye Syria. Mmọ ẹkeme ndida mban̄a mme idụt ye mme esop oro edidem edere asakde iso ese mfịn edi oro mîkemeke ndida ndisịn ke idak ukara esie.
‘Egypt Idibọhọke’
8, 9. Didie ke odudu oro edidem edere enyenede okotụk mme owo, ọkọrọ ye ata andidomo idem ye enye?
8 Angel oro akaiso ọdọhọ ete: “Enye eyenyanade ubọk esie odori mme idụt ke idem: ndien isọn̄ Egypt ididịghe se idibọhode. Ndien enye eyedi etubom mme ebiet unịm gold ye silver, ye eke kpukpru n̄kpọuto Egypt: nditọ Lybia ye Etiopia ẹyenyụn̄ ẹsan̄a ye enye ikpat kiet.” (Daniel 11:42, 43) Idem “Egypt,” kpa edidem usụk, ikọbọhọke utịp edinam eke mme anditat obio ukara edidem edere emi. Ke uwụtn̄kpọ,enye ama osobo ọwọrọetop edikpu ke Vietnam. Ndien nso kaban̄a “mbon Lybia ye Ethiopia”? Mme mbọhọidụn̄ Egypt eset ẹmi ẹkeme nte odotde, ndida mban̄a mme idụt oro ẹdide mbọhọidụn̄ “Egypt” eyomfịn ndien mmọ ke ndusụk ini ẹkedi mme anditiene, ‘ẹsan̄ade ke nde ikpat,’ edidem edere emi.
9 Nte edidem edere amakabade edi etubom ‘mme ebiet unịm n̄kpọuto Egypt’? Ọfọn, enye ikenen̄ekede ikan edidem usụk, ndien tutu osịm 1993 idaha ererimbot ama anam etie nte ke enye idikanke. Edi enye enen̄ede enyene odudu ke usụn̄ oro edidem usụk adade okụk esie anam n̄kpọ. Ke ntak ndịk kaban̄a owo emi odomode idem mi ye enye, edidem usụk amabiat ata ediwak okụk ke isua ke isua ndise mban̄a enyene-ndịk udịm mbonekọn̄, mme an̄wana ekọn̄ mmọn̄ ye mme an̄wana ekọn̄ ofụm. Ke utọ usụn̄ emi ke ekeme ndidọhọ ke edidem edere ‘edi etubom’ emi akarade, idaha uforo edidem usụk.
Akpatre Ubịnikọt emi Edidem Edere Anamde
10. Didie ke angel eketịn̄ aban̄a en̄wan oro odude ke ufọt ndidem iba ẹmi?
10 Nte en̄wan emi ke ufọt ndidem iba ẹmi edika iso ke nsinsi? Baba. Angel oro ọkọdọhọ Daniel ete: “Ndien etop emi editode ke edem usiahautịn, ye ke edem edere eyetịmede enye [edidem edere]; ndien enye eyewọrọ ke akwa ifụtesịt, ete isuan inyụn̄ isobo ediwak owo fap. Ndien enye eyewụk mme tent ebietidụn̄ esie ke ufan̄ mme inyan̄ ke ediye ye edisana obot; ndien enye eyesịm utịt esie, ndien baba owo kiet eke anyan̄ade enye idụhe.”—Daniel 11:44, 45.
11, 12. Nso n̄kpọntịbe ke ukaraidem ke ndondo emi enyene n̄kpọ ndinam ye en̄wan oro ke ufọt edidem edere ye edidem usụk, ndien nso n̄kpọ osụk osụhọ kan̄a nnyịn ndifiọk mban̄a?
11 Mme n̄kpọntịbe ẹmi ẹdi se ididade itie ke ini iso, ntre nnyịn ikemeke nditịn̄ ọyọhọ ọyọhọ nte edisude ntịn̄nnịm ikọ emi. Ndondo emi, idaha ukaraidem eke ndidem iba ẹmi ẹmekpụhọde. Ndot ndot ndomoidem oro okodude ke ufọt United States ye mme idụt Edem Usiahautịn Europe omosụhọde ubọk. N̄ko-n̄ko, ẹma ẹsuan Soviet Union ke 1991 ndien enye idụhe aba.—Se nsoindi Enyọn̄-Ukpeme eke March 1, 1992, page 4, 5.
12 Ntre anie edi edidem edere idahaemi? Nte ekeme ndida nte ke enye edi kiet ke otu mme idụt oro ẹkedide ubak akani Soviet Union? Mîdịghe nte enye okpụhọde uduot esie ofụri ofụri nte enye akam esinamde ediwak ini? Nnyịn ikemeke nditịn̄. Anie ke edidem edere edidi ke ini Daniel 11:44, 45 edisude? Nte ndomoidem ke ufọt ndidem iba ẹmi eyefiak adaha ada? Ndien nso kaban̄a akpakịp n̄kpọ ekọn̄ nuclear oro ẹsụk ẹdude ke ediwak idụt? Ke ini iso kpọt ke ẹdinyene ẹbọrọ ẹnọ mme mbụme emi.
13, 14. Nso ke nnyịn ifiọk iban̄a ini iso eke ndidem iba ẹmi?
13 Edi nnyịn imọfiọk n̄kpọ kiet emi. Nte ke idibịghike, ‘etop emi editịmerede enye, emi editode ke edem usiahautịn ye edem edere’ eyenụk edidem edere ndinam ubịnikọt ekọn̄. Ubịnikọt emi edida itie usọp usọp mbemiso “utịt” esie. Nnyịn imekeme ndikpep ekese mban̄a “etop” emi edieke nnyịn idụn̄ọrede mme prọfesi eken ke Bible.
14 Akpa kan̄a, nte ededi, fiọk ete ke owo itịn̄ke nte ke mme edinam eke edidem edere emi edidi ye edidem usụk. Enye idisịmke utịt esie ke ubọk akwa andidomo idem ye enye. Ke ukem usụn̄ oro, idịghe edidem edere edisobo edidem usụk. Edidem usụk (emi ẹwụtde ke mme prọfesi eken nte akpatre nnụk emi idiọk unam oro etịbede) edi se Obio Ubọn̄ Abasi edisobode edi “idịghe ke ubọk” [owo]. (Daniel 7:26; 8:25) Ke akpanikọ, Obio Ubọn̄ Abasi eyesobo kpukpru ndidem isọn̄ ke akpatre ke ekọn̄ Armageddon, ndien emi nte an̄wan̄ade edi se iditịbede inọ edidem edere. (Daniel 2:44; 12:1; Ediyarade 16:14, 16) Daniel 11:44, 45 etịn̄ aban̄a mme n̄kpọntịbe oro ẹdidade ikosịm akpatre ekọn̄ oro. Eyịghe idụhe “baba owo kiet eke anyan̄ade” mîdidụhe ke ini edidem edere edisịmde nsobo esie!
15. Ewe mme akpan mbụme ẹsụhọ ndineme mban̄a?
15 Ẹwe, ndien, ẹdi mme prọfesi eken oro ẹsịnde un̄wana ke mme “etop” oro ẹdinụkde edidem edere man enye ọwọrọ ete “isobo ediwak owo fap?” Ndien mmanie ẹdi “ediwak owo” oro enye ediyomde ndisobo mfep?
Etop Emi Otode Edem Usiahautịn
16. (a) Nso n̄wọrọnda n̄kpọntịbe enyene ndida itie mbemiso Armageddon? (b) Mmanie ẹdi ‘ndidem ẹmi ẹtode edem usiahautịn ẹdi’?
16 Mbemiso akpatre ekọn̄, Armageddon, akwa asua utuakibuot akpanikọ ana osụhọde ke nsobo—kpa mbiet akpara Akwa Babylon, ukara ofụri ererimbot eke nsunsu ido ukpono. (Ediyarade 18:3-8) Nsobo esie edi se edin̄wan̄a eso iyatesịt Abasi ọyọhọ itiokiet nduọk ke nda mban̄a akpa Euphrates akadade aban̄a. Mmọn̄ esie asat “man ẹtịm afan̄ ẹnịm ẹnọ edidem emi editode ke edem usiahautịn edi.” (Ediyarade 16:12) Mmanie ẹdi ndidem ẹmi? Mmọ idịghe mbon efen ikan Jehovah Abasi ye Jesus Christ! *
17. (a) Nso ke Bible etịn̄ ọnọ nnyịn aban̄a nsobo Akwa Babylon? (b) Nso ke etop emi “otode edem usiahautịn” ekeme ndidi?
17 Ẹnam nsobo Akwa Babylon enen̄ede an̄wan̄a ke n̄wed Ediyarade: “Ndụk duop oro okokụtde [‘ndidem’ oro ẹkarade ke utịt ini emi], ye unam [ididuot unam, emi adade aban̄a Esop Edidiana M’Idụt] ẹyesua akpara oro, ẹnyụn̄ ẹbiat enye, ẹnyụn̄ ẹnịm enye iferi, ẹnyụn̄ ẹta enye ikpọkidem, ẹnyụn̄ ẹfọp enye ke ikan̄ ẹwot.” (Ediyarade 17:16) Ke akpanikọ, mme idụt ‘ẹsobo ediwak owo’! (Daniel 7:5) Edi ntak emi mme andikara, esịnede edidem edere, ẹdisobode Akwa Babylon? Koro ‘Abasi ekesịn mmọ ke esịt, ete ẹnam uduak Imọ.’ (Ediyarade 17:17) Etop emi “otode edem usiahautịn” ekeme ndida nte enende mban̄a edinam Jehovah, emi, ke usụn̄ oro enye emekde, esịnde ke esịt mme andikara ẹdide owo ete ẹsobo akwa akpara ido ukpono emi.—Daniel 11:44.
Etop Emi Otode Edem Edere
18. M̀mọ̀n̄ en̄wen ke edidem edere asak iso ese, ndien emi edinịm enye ke m̀mọ̀n̄ ke ini enye edidide edisịm utịt esie?
18 Edi edidem edere enyene ebiet efen emi enye owụkde ntịn̄enyịn. Angel ọkọdohọ ete ke enye “eyewụk mme tent ebietidụn̄ esie ke ufan̄ mme inyan̄ ke ediye ye edisana obot.” (Daniel 11:45) Ke eyo Daniel, akwa inyan̄ oro ekedi eke Mediterranean, ndien edisana obot ekedi Zion, emi ini kiet ekedide itie oro temple Abasi okodude. Ntem, ke edisu prọfesi emi, ayatesịt edidem edere oro okopde iyatesịt eyeda ekọn̄ etiene ikọt Abasi! Mfin ke usụn̄ifiọk eke spirit, “ufan̄ mme inyan̄ . . . ye edisana obot” owụt enye nte odude ke nna eke spirit ikọt Abasi emi ẹyetde aran, ẹmi ẹwọrọde ẹkpọn̄ “inyan̄” ubonowo emi adian̄arede ada, ẹnyụn̄ ẹnyene idotenyịn edikara ke Obot Zion eke heaven ye Jesus Christ.—Isaiah 57:20; Mme Hebrew 12:22; Ediyarade 14:1.
19. Nte ẹwụtde ke prọfesi Ezekiel, didie ke nnyịn ikeme ndifiọk etop oro onụkde Gog ndisiak en̄wan? (Se ikọ idakisọn̄.)
19 Ezekiel, emi okodude ke ukem iduọkini ye Daniel, ama etịn̄ prọfesi n̄ko aban̄a edikọbọ ikọt Abasi “ke ini iso.” Enye ama etịn̄ nte ke Gog eke Magog, emi adade aban̄a Satan kpa Devil editọn̄ọ usua oro. (Ezekiel 38:16) Ke nditịn̄ ke ndamban̄a usụn̄, m̀mọ̀n̄ ke Gog emi oto edi? Jehovah, ebede ke Ezekiel, etịn̄ ete: “Afo eyeto ke ebiet fo ke ata esịt edere.” (Ezekiel 38:15) Ntem, etop emi otode ke “edem edere” ekeme ndidi ndutịm emi Satan anamde ndidemede edidem edere ye kpukpru ndidem eken ndin̄wana ye ikọt Jehovah. *—Men Ediyarade 16:13, 14; 17:14 domo.
20, 21. (a) Ntak emi Gog edịnụkde mme idụt, ọkọrọ ye edidem edere, ndin̄wana ye ikọt Abasi? (b) Nte en̄wan esie eyekụt unen?
20 Gog esịn ofụri ukeme emi ndin̄wana ekọn̄ ke ntak uforo oro “Israel Abasi,” emi, ke adianade ye akwa otuowo eke mme erọn̄ en̄wen, ẹmi mîdịghe aba ubak eke ererimbot esie ẹnyenede. (Galatia 6:16; John 10:16; 17:15, 16; 1 John 5:19) Gog ese “mbon ẹmi ẹketan̄de ke mme idụt ẹbon, ẹmi ẹkọde ufene ye inyene [eke spirit]” mi ke usụhọde. (Ezekiel 38:12; Ediyarade 5:9; 7:9) Ke edisu mme ikọ emi, ikọt Jehovah ke ẹnyene uforo mfin ke usụn̄ oro akanam mînyeneke. Ke ediwak idụt ke Europe, Africa, ye Asia ẹmi ẹkedoride mmọ ukpan ini kiet, mmọ ke ẹtuak ibuot idahaemi ifụre ifụre. Ke ufan̄ isua 1987 ye 1992, se iwakde ikan miliọn kiet ke otu “se ẹyomde” ẹma ẹto ke mme idụt ẹwọn̄ọ ẹdi ufọk utuakibuot akpanikọ Jehovah. Ke n̄kan̄ eke spirit, mmọ ẹnyene inyene ẹnyụn̄ ẹdu ke ifụre.—Haggai 2:7; Isaiah 2:2-4; 2 Corinth 8:9.
21 Ke ndida nna eke spirit Christian nte “obio-in̄wan̄” emi enye ekemede ndikan mmemmem mmemmem, Gog ke esịn ofụri ukeme ndisọhi n̄kpọ ubiọn̄ọ emi mfep man enye ekeme ndikara ofụri ubonowo. (Ezekiel 38:11) Edi enye omokpu. Ke ini ndidem isọn̄ ẹdisiakde en̄wan ye ikọt Jehovah, mmọ ‘ẹyesịm utịt mmọ.’ Didie?
Ọyọhọ Edidem Ita
22, 23. Ke ini Gog editọn̄ode en̄wan, anie edidaha ada ọnọ ikọt Abasi, ndien ye nso mme utịp?
22 Ezekiel ọdọhọ ete ke Gog ndisiak en̄wan edidi idiọn̄ọ ọnọ edidaha oro Jehovah Abasi edidahade ada kaban̄a ikọt esie onyụn̄ osobo udịmekọn̄ Gog “ke obot Israel.” (Ezekiel 38:18; 39:4) Emi eti nnyịn aban̄a se angel eketịn̄de ọnọ Daniel ete: “Ke ini oro Michael akwa ọbọn̄ emi adade aban̄a nditọ orụk fo, eyedaha ada: ndien ini oro eyedi ini ukụt emi orụk esie akanam mîdụhe toto nte idụt okodu, tutu osịm ini oro: ndien ke ini oro orụk fo eyebọhọ, kpukpru mmọ ẹmi ẹwetde ẹsịn ke n̄wed oro.”—Daniel 12:1.
23 Ke 1914, Jesus—kpa Michael emi edide owo ekọn̄ eke heaven—ama akabade edi edidem Obio Ubọn̄ Abasi eke heaven (Ediyarade 11:15; 12:7-9) Ọtọn̄ọde ke ini oro, enye osụk ‘adada aban̄a nditọ orụk Daniel.’ Nte ededi, idibịghike, enye ‘eyedaha ada’ ke enyịn̄ Jehovah nte Edidem-An̄wana-Ekọn̄ oro owo mîkemeke ndikan, edisio “usiene ọnọ mmọemi mîfiọkke Abasi, mînyụn̄ isụkke ibuot inọ gospel Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ.” (2 Thessalonica 1:8) Kpukpru idụt ke isọn̄, ẹsịnede ndidem eke prọfesi Daniel, “ẹyenyụn̄ ẹfụhọ.” (Matthew 24:30) Ye idiọk ekikere oro mmọ ẹsụk ẹnyenede ke ekikere ẹban̄a ‘ikọt Daniel,’ ẹyesobo mmọ ke nsinsi ke ubọk ‘Michael, kpa akwa ọbọn̄.’—Ediyarade 19:11-21.
24. Nso utịp ke ukpepn̄kpọ aban̄ade ntịn̄nnịm ikọ Daniel mi ekpenyene ke idem nnyịn?
24 Nte idọn̄ke nnyịn ndikụt ubọn̄ ubọn̄ edikan oro Michael ye Abasi esie, Jehovah edikande? Koro edikan oro ediwọrọ ‘ubọhọ,’ edinyan̄a, ọnọ mme ata Christian. (Men Malachi 4:1-3) Ntem, ke ndiwụk enyịn nse ini iso ye ọkpọsọn̄ udọn̄, nnyịn imenyene mme ikọ apostle Paul emi ke ekikere: “Kwọrọ ikọ Abasi; sịn ifịk nam emi, ke edide ekem ini ye ke mînyụn̄ idịghe ekemini.” (2 Timothy 4:2) Ẹyak nnyịn isọn̄ọ imụm Ikọ uwem emi ikama inyụn̄ isịn ifịk iyom mme erọn̄ Jehovah ke adan̄aemi eti ini osụk odude mi. Nnyịn idu ke utịt utịt ikpehe eke mbuba uwem emi. Ini ndibọ utịp emekpere. Akpakam kpukpru owo ẹbiere ndiyọ tutu osịm utịt ndien ke ntre ẹdude ke otu mbon oro edibọhọde.—Matthew 24:13; Mme Hebrew 12:1.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
^ ikp. 16 Se Ediyarade—Ubọn̄ Ubọn̄ Ata-Utịt Esie Emekpere! emi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., emịn̄de, page 229-230.
^ ikp. 19 Mîdịghe, etop emi otode “edem edere” ekeme ndito Jehovah, ke ikerede iban̄a mme ikọ oro enye eketịn̄de ọnọ Gog ete: ‘Nyesịn fi uwam ke mban̄, nnyụn̄ nsio fi ndi.’ ‘Nnyenam fi oto ke ata esịt edere ọdọk edi, nnyụn̄ nda fi nsịm ikpọ obot Israel.’—Ezekiel 38:4; 39:2; men Psalm 48:2 domo.
Nte An̄wan̄a Fi?
◻ Didie ke edidem usụk onụk edidem edere ke ofụri utịt ini emi?
◻ Nso osụhọ kan̄a nnyịn ndifiọk mban̄a utịp en̄wan oro ke ufọt ndidem iba ẹmi?
◻ Nso n̄kpọntịbe iba edinen̄ede ẹbuana edidem edere mbemiso Armageddon?
◻ Didie ke ‘Michael, akwa ọbọn̄,’ edikpeme ikọt Abasi?
◻ Didie ke ikpenyene ndinam n̄kpọ mban̄a se nnyịn ikpepde ito prọfesi Daniel?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 19]
Edidem edere ama atuak ibuot ọnọ abasi emi ẹkekpụhọrede ye mme abasi oro mme andibem enye iso eketuakde ibuot ẹnọ
[Mme Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]
Enyọn̄ ubọk ufien ye ufọt ufọt: UPI/Bettmann; isọn̄ ubọk ufien: Reuters/Bettmann; isọn̄ nnasia: Jasmin/Gamma Liaison