Nditịm Esịt Nnyịn Ndiyom Jehovah

EZRA oku Israel ekedi n̄wọrọnda anam-ndụn̄ọde, eyen ukpepn̄kpọ, osion̄o-n̄wed, ye andikpep Ibet. Enye n̄ko edi eti uwụtn̄kpọ ọnọ mme Christian mfịn ke utom ofụri ukpọn̄. Didie ke edi ntre? Koro enye ama aka iso enyene uten̄e Abasi idem ke adan̄aemi okodude ke Babylon, obio emi ọkọyọhọde ye nsunsu abasi ye utuakibuot nnọ demon.

Uten̄e Abasi emi Ezra ekenyenede ikedịghe ke mbuari. Enye ama anam utom man enyene enye. Ke akpanikọ, enye etịn̄ ọnọ nnyịn ete ke imọ ‘ima itịm esịt imọ ndidụn̄ọde n̄wed ibet Jehovah nnyụn̄ nnam.’—Ezra 7:10.

Ukem nte Ezra, ikọt Jehovah mfịn ẹyom ndinam kpukpru se Jehovah oyomde oto mmọ ke adan̄aemi ẹdụn̄de ke ererimbot emi asuade utuakibuot akpanikọ. Ntre ẹyak nnyịn idụn̄ọde mme usụn̄ ẹmi nnyịn n̄ko ikemede nditịm esịt, kpa owo esịtidem, nnyịn—esịnede ekikere, edu, udọn̄, ye uduak nnyịn—“ndidụn̄ọ n̄wed ibet Jehovah nnyụn̄ nnam.”

Nditịm Esịt Nnyịn

“Nditịm” ọwọrọ “ndibem iso ntịm mben̄e kaban̄a ndusụk uduak: ndinam odu ke idaha ndida nnam akpan n̄kpọ, ndida nsịn ke edinam, m̀mê ke ndutịm.” Nte ededi, edieke edide afo emenyene nnennen ifiọk Ikọ Abasi onyụn̄ ayak uwem fo ọnọ Jehovah, do esịt fo odu ke idaha oro ẹtịmde ndien ẹkeme ndimen enye ndomo ye “eti isọn̄” oro Jesus eketịn̄de aban̄a ke n̄ke esie aban̄ade asuan-n̄kpasịp.—Matthew 13:18-23.

Kpa ye oro, esịt nnyịn oyom ẹnọ ntịn̄enyịn ẹnyụn̄ ẹbọk kpukpru ini. Ntak-a? Ke ntak iba. Akpa, koro mme ntụhọ oro ẹkemede ndinọ unan, ukem nte mbiet ke in̄wan̄, ẹkeme ndidọn̄ n̄kam ye unana ubiatini, akpan akpan ke mme “ukperedem ini” ẹmi “ofụm” editịm n̄kpọ Satan ọyọhọde ye mme n̄kpasịp ekikere obụkidem ẹmi ẹnọde unan akan nte akanam edide. (2 Timothy 3:1-5; Ephesus 2:2) Ọyọhọ ntak iba aban̄a isọn̄ ke idemesie. Edieke owo mîsehe iban̄a, ibịghike isọn̄ ekeme ndisat, ọsọn̄, onyụn̄ akabade anana mfri. Mîdịghe ata ediwak owo ẹkeme ndisan̄a ntịme ntịme ke in̄wan̄ ẹnyụn̄ ẹdịghi isọn̄ akabade ọsọn̄. Ndamban̄a isọn̄ emi edide esịt nnyịn etie ntre. Enye ekeme ndikabade nnana mfri edieke ẹfụmide m̀mê mme owo ẹmi mînyeneke udọn̄ ke n̄kpọ eke spirit nnyịn ẹdịghide.

Do, edi akpan n̄kpọ didie ntem ọnọ kpukpru nnyịn ndisịn item Bible emi ke edinam: “Tịm kpeme esịt fo kan kpukpru se ekpemede; koro uwem otode enye.”—Mme N̄ke 4:23.

Mme N̄kpọ Ẹmi Ẹforide “Isọn̄” Esịt Nnyịn

Ẹyak nnyịn ikere iban̄a ndusụk n̄kpọ, m̀mê mme edu, oro ẹdiforide “isọn̄” esịt nnyịn man enye ekeme ndin̄wụm eti mfri. Nte ededi, ediwak n̄kpọ ẹdu oro ẹdiforide esịt nnyịn, edi mi nnyịn idineme itiokiet: ndidiọn̄ọ se idide udọn̄ n̄kpọ spirit nnyịn, nsụhọdeidem, edinam akpanikọ, uten̄e Abasi, mbuọtidem, ye ima.

Jesus ọkọdọhọ ete: “Inemesịt odu ọnọ mmọ eke ẹdiọn̄ọde udọn̄ n̄kpọ spirit mmọ.” (Matthew 5:3, NW) Ukem nte ata ata ọbiọn̄ esitide nnyịn ete ke oyom idia udia, ndidiọn̄ọ udọn̄ n̄kpọ spirit nnyịn anam nnyịn ikop biọn̄ udia eke spirit. Nte obot owo edide, owo oyom utọ udia oro koro enye anam uwem enyene se ọwọrọde onyụn̄ enyene uduak. Mfịghe otode editịm n̄kpọ Satan  m̀mê ọkpọsọn̄ ifem ke edide edisịm ukpepn̄kpọ ekeme ndinam ukeme nnyịn ndidiọn̄ọ udọn̄ emi emem. Kpa ye oro, Jesus ọkọdọhọ ete: “Idịghe uyo ikpọn̄ ke owo edida idu uwem, edi edida kpukpru ikọ eke ẹwọrọde Abasi ke inua odu.”—Matthew 4:4.

Ke ata ata usụn̄, mme udia ẹmi ẹdiade ofụri ini, ẹdade ukem ukem, ẹnyụn̄ ẹfọnde ẹsinọ nsọn̄idem, ndien mmọ n̄ko ẹnam idem ọkọri udọn̄ ọnọ udia efen ke ini ama ekem. Edi ukem oro ke usụn̄ifiọk eke spirit. Afo emekeme ndikere ke imọ idịghe owo oro enyenede ifịk ọnọ ukpepn̄kpọ, edi edieke afo anamde edi ido ndikot Ikọ Abasi ke usen ke usen onyụn̄ ekpep mme n̄wed ẹkọn̄ọde ke Bible kpukpru ini, afo oyokụt nte udọn̄ fo ọkọride. Ke akpanikọ, afo ayasak iso ese mme ini ukpepn̄kpọ Bible fo ye ọkpọsọn̄ udọn̄. Ntre kûkpa mba mmemmem mmemmem; nam utom ọkpọsọn̄ ndikọri eti udọn̄ eke spirit.

Nsụhọdeidem Anam Esịt Emem

Nsụhọdeidem edi akpan n̄kpọ ke ndinyene esịt oro ẹtịmde koro enye anam nnyịn idi se ẹkemede ndinọ ukpep onyụn̄ an̄wam nnyịn idu ke mben̄eidem ndinyịme ima ima item ye edinen̄ede. Kere ban̄a eti uwụtn̄kpọ Edidem Josiah. Ke ini ukara esie ẹma ẹfiọhọ uwetn̄kpọ oro esịnede Ibet Abasi oro ẹkenọde ebe ke Moses. Ke ini Josiah okokopde mme ikọ Ibet onyụn̄ ọfiọkde adan̄a nte mme ete ete esie ẹkewọn̄ọrede ẹkpọn̄ edisana utuakibuot, enye ama awai edisịnen̄kpọ esie onyụn̄ atua eyet ke iso Jehovah. Ntak emi Ikọ Abasi okotụkde esịt edidem ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ntre? Mbụk oro ọdọhọ ete ke esịt esie ama ‘emem,’ anam enye ama osụhọde idemesie ke okopde mme ikọ Jehovah. Jehovah ama okụt sụn̄sụn̄, esịt n̄kopitem emi Josiah ekenyenede onyụn̄ ọdiọn̄ enye nte ekemde.—2 Ndidem 22:11, 18-20.

Nsụhọdeidem ama an̄wam mme mbet Jesus “ẹmi mîkekpepke n̄wed, ẹnyụn̄ ẹdide ndisịme ke ifiọk n̄wed” ndifiọk nnyụn̄ nda mme akpanikọ eke spirit nsịn ke edinam, emi ekedịbede mbon oro ẹkedide “mbon eti ibuot ye mme asian” “ke usụn̄ obụkidem.” (Utom 4:13; Luke 10:21; 1 Corinth 1:26, NW) Mbon eti ibuot ye asian ke usụn̄ ererimbot iketịmke idem ndibọ ikọ Jehovah koro ntan̄idem ama anam esịt mmọ ọsọn̄. Ndi edi n̄kpọ n̄kpaidem nte ke Jehovah asasua ntan̄idem?—Mme N̄ke 8:13; Daniel 5:20.

Edinam Akpanikọ ye Uten̄e Abasi

Prọfet Jeremiah ekewet ete ke “esịt abian̄a akan kpukpru n̄kpọ, onyụn̄ abiara fap; anie edikeme ndifiọk enye?” (Jeremiah 17:9) Abian̄a emi esiwụt idem ke nsio nsio usụn̄, utọ nte ke ini nnyịn iyomde mme ntak ke ini inamde ndudue. Enye esiwụt idem n̄ko ke ini nnyịn idomode ndiwụt ke ndiọi edu uwem oro inyenede ẹnen. Nte ededi, edinam akpanikọ ayan̄wam nnyịn ikan esịt abian̄a ebe ke ndinam nnyịn inyịme akpanikọ aban̄ade idem nnyịn man ikeme ndinam ukpụhọde. Andiwet psalm ama owụt ukem edinam akpanikọ oro ke ini enye ọkọbọn̄de akam ete: “O Jehovah, domo mi, nyụn̄ se mi; dụn̄ọ ekpụt mi ye esịt mi.” Nte an̄wan̄ade, andiwet psalm ama etịm esịt esie ndinyịme edinam asana ye edidomo otode Jehovah, idem okposụkedi ekemede ndidi oro ọkọwọrọ ndinyịme ke imenyene ndiọi edu man ekeme ndikan mmọ.—Psalm 17:3; 26:2.

Uten̄e Abasi, emi esịnede “ndisua idiọk,” edi okopodudu un̄wam ke ndutịm edinam asana emi. (Mme N̄ke 8:13) Ke adan̄aemi owụtde esịtekọm ọnọ ima-mfọnido ye eti ido Jehovah, owo emi enen̄erede abak Jehovah ọdiọn̄ọ kpukpru ini ete ke Jehovah enyene odudu ndinọ mbon oro ẹsọn̄de ibuot ye enye ufen, idem ndiwot mmọ. Jehovah ama owụt nte ke mbon oro ẹbakde imọ ẹyekop item imọ n̄ko ke ini enye eketịn̄de aban̄a Israel ete: “Oh, mmọ ẹkpekam ẹnyene orụk esịt emi ke idem mmọ, eke ẹbakde mi, ẹnyụn̄ ẹnịmde ofụri mbet mi kpukpru ini, kpan̄ n̄kpọfọn ye mmọ, ye nditọ mmọ ke nsinsi!”—Deuteronomy 5:29.

Nte an̄wan̄ade, uduak uten̄e Abasi idịghe ndinam nnyịn idu ke idaha ndịk ndịk nsụkibuot, edi ndinụk nnyịn ikop item inọ ima ima Ete nnyịn, emi nnyịn idiọn̄ọde ite ke ekere aban̄a mfọnọn̄kpọ nnyịn. Ke akpanikọ, utọ uten̄e Abasi oro emenede owo ke enyọn̄ onyụn̄ ọnọ idatesịt, ndien Jesus Christ ke idemesie ama owụt emi akamba akamba.—Isaiah 11:3; Luke 12:5.

 Esịt Oro Ẹtịmde Ọyọhọ ye Mbuọtidem

Esịt oro enyenede ọkpọsọn̄ mbuọtidem ọfiọk ete ke sededi emi Jehovah oyomde m̀mê etemede ebe ke Ikọ esie edi edinen kpukpru ini onyụn̄ edi kaban̄a mfọnọn̄kpọ nnyịn. (Isaiah 48:17, 18) Owo emi enyenede utọ esịt oro enyene ntotụn̄ọ uyụhọ ye inemesịt oto ndinam item Mme N̄ke 3:5, 6, emi ọdọhọde ete: “Buọt idem fo ye Jehovah ke ofụri esịt fo; ndien kûberi edem ke asian fo. Diọn̄ọ enye ke kpukpru usụn̄ fo, ndien enye eyenen̄ede usụn̄ fo enịm.” Nte ededi, esịt unana mbuọtidem idimaha ndibuọt idem ke Jehovah, akpan akpan edieke ndinam ntre abuanade n̄waidem, utọ nte edidu mmemmem uwem man ẹkeme ndiwụk ntịn̄enyịn ke mme ufọn n̄kpọ Obio Ubọn̄. (Matthew 6:33) Ye eti ntak, Jehovah ese esịt unana mbuọtidem nte “idiọk.”—Mme Hebrew 3:12.

Mbuọtidem ke Jehovah owụt idem ke ediwak usụn̄, esịnede mme n̄kpọ oro nnyịn inamde ke ndịbe ke ufọk nnyịn. Da ke uwụtn̄kpọ, edumbet odude ke Galatia 6:7: “Ẹkûyak ẹbian̄a mbufo; owo ikemeke ndibian̄a Abasi: se ededi owo ọtọde, oro ke enye edinyụn̄ ọdọk.” Mbuọtidem oro inyenede ke edumbet emi oyowụt idem ke mme n̄kpọ nte ndise senima emi nnyịn isede, mme n̄wed ẹmi nnyịn ikotde, udomo ukpepn̄kpọ Bible emi nnyịn inamde, ye ke mme akam nnyịn. Ih, ọkpọsọn̄ mbuọtidem oro onụkde nnyịn ‘nditọ nnọ spirit’ edi akpan n̄kpọ ke ndinyene esịt oro ẹtịmde ndinyịme nnyụn̄ nnam Ikọ Jehovah.—Galatia 6:8.

Ima—N̄kponn̄kan Edu

Ke akande kpukpru edu eken, ima enen̄ede anam isọn̄ esịt nnyịn anam n̄kpọ aban̄a Ikọ Jehovah. Ntem, ke emende enye odomo ye mbuọtidem ye idotenyịn, apostle Paul eketịn̄ aban̄a ima nte “andikpon-n̄kan ke otu” mme edu ẹmi. (1 Corinth 13:13) Esịt emi ọyọhọde ye ima ẹnyenede ẹnọ Abasi enyene ata uyụhọ ye idatesịt oto edikop item nnọ enye; enye iyatke esịt iban̄a se Abasi oyomde. Apostle John ọkọdọhọ ete: “Ndima Abasi edi emi, ete, nnyịn inịm mbet Esie; ndien mbet Esie ibiakke owo idem.” (1 John 5:3) Ke ukem usụn̄ oro, Jesus ọkọdọhọ ete: “Edieke owo amade Mi, eyenịm uyo Mi; ndien Ete Mi ayama enye.” (John 14:23) Tịm fiọk ete ke ẹsibọ utọ ima oro ke usiene. Ih, Jehovah enyene ntotụn̄ọ ima ọnọ mbon oro ẹmade enye.

Jehovah ọdiọn̄ọ ke nnyịn idi mme anana-mfọnmma ndien ke idedue enye kpukpru ini. Kpa ye oro, enye idianakede idemesie ikpọn̄ nnyịn. Se Jehovah oyomde ke idem mme asan̄autom esie edi “ofụri esịt,” enye emi onụkde nnyịn ndinam n̄kpọ nnọ enye ke unyịme esịt ye “ima ukpọn̄.” (1 Chronicles 28:9) Nte ededi, Jehovah ọdiọn̄ọ ete ke nnyịn ndikọri nti edu ke esịt nnyịn nnyụn̄ nsion̄o mbun̄wụm spirit ada ini ye ukeme. (Galatia 5:22, 23) Ntem, enye enyene ime ye nnyịn, “koro enye ọfiọkde nte iborode; emeti ete ke nnyịn idi ntan.” (Psalm 103:14) Ke owụtde ukem edu oro, Jesus akananam ikọsọn̄ọke isua inọ mme mbet esie ke mme ndudue mmọ edi ama ada ime an̄wam onyụn̄ esịn udọn̄ ọnọ mmọ. Nte utọ ima, mbọm, ye anyan ime Jehovah ye Jesus oro inụkke fi ndidọdiọn̄ mma mmọ?—Luke 7:47; 2 Peter 3:9.

Edieke afo ndusụk ini okụtde nte ọsọn̄de ndiwụbede mme edu ẹmi ẹtiede nte mbiet ẹmi ẹma ẹkedọn̄ n̄kam, m̀mê ndiwụri ndiọi edu ẹmi ẹsịnde ọkọ ẹkanade fi, kûyak esịt ọduọ fi kûnyụn̄ ukop mmemidem. Utu ke oro, ka iso sịn ukeme ndinam ukpụhọde nte afo ‘ọkọbọde ke edibọn̄ akam,’ esịnede edinam n̄kpeubọk nnọ Jehovah kpukpru ini nyom spirit esie. (Rome 12:12) Ye ima ima un̄wam esie, afo, ukem nte Ezra, oyokụt unen ke ndinyene esịt emi ẹtịmde ọyọhọ ọyọhọ “ndidụn̄ọ n̄wed ibet Jehovah, nnyụn̄ nnam.”

[Ndise ke page 31]

Ezra ama aka iso enyene uten̄e Abasi idem ke Babylon

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 29]

Garo Nalbandian