Ẹse Ẹban̄a Nditọakpa ye Mme Ebeakpa ke Ukụt Mmọ

Idịghe ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndifiọk nte ke nnyịn idu uwem ke ererimbot oro ima mîdụhe. Ke etịn̄de aban̄a mme utọ owo oro ẹdidude uwem ke “ukperedem ini,” apostle Paul ama ewet ete: “Ndiọk eyo ẹyedu. . . . Koro mme owo ẹyedi mme ama idem, . . . ẹnana ima uduot owo.” (2 Timothy 3:1-3) Mme ikọ oro ẹdi akpanikọ didie ntem!

IDAHA ido uwem eyo nnyịn etịp esịn ke ndinam ediwak owo ẹnana esịtmbọm. Mme owo inyeneke aba udọn̄ ke mfọnọn̄kpọ mbon en̄wen, idem ke mfọnọn̄kpọ mbonubon mmọ ke ndusụk idaha.

Emi esinyene idiọk utịp ke idem ediwak owo oro ẹkabarede ẹdi mbon unana ke ntak nsio nsio idaha. Ibat mme ebeakpa ye nditọakpa aka iso ndikọri ke ntak ekọn̄, oto-obot afanikọn̄, ye edibịn mme owo oro ẹyomde ubọhọ mfep ke obio. (Ecclesiastes 3:19) Ntọt kiet otode United Nations Children’s Fund ọdọhọ ete: “Ẹkọn̄ anam se iwakde ibe [nditọwọn̄] miliọn 1 ẹdi nditọakpa m̀mê ẹdian̄ade ẹkpọn̄ mme ubon mmọ.” Afo n̄ko ọmọfiọk ediwak mme eka oro ẹbọkde nditọ ikpọn̄, ẹfehede ẹkpọn̄, m̀mê oro ẹma ẹkesio mmọ ndọ, oro ẹsobode n̄kpọ-ata edika iso ndu uwem nnyụn̄ mbọk mme ubon mmọ ikpọn̄. Se inamde idaha emi etetịm ọdiọk edi akpanikọ oro nte ke ndusụk obio ke ẹsobo ata idiọk idaha ndutịm uforo, emi anamde ediwak nditọisọn̄ mmọ ẹdi mme ọkpọikpọi ubuene.

Ke ẹkerede ẹban̄a emi, nte idotenyịn ekededi odu ọnọ mbon oro ẹkụtde ukụt? Didie ke ẹkeme ndisụhọde ukụt mme ebeakpa ye nditọakpa? Ndi ẹyekọk mfịna emi tutu amama?

Ima Ima Edise Mban̄a ke Mme Ini Bible

Ndise mban̄a se mme ebeakpa ye nditọakpa ẹyomde ke n̄kan̄ eke obụk ye eke spirit esiwak ndidi akpan ikpehe ke ndituak ibuot nnọ Abasi. Ke ini ẹkekpen̄ede ibokpot m̀mê mfri mmọ, nditọ Israel ikenyeneke nditan̄ nyọhọ-nsụhọ ke in̄wan̄, ẹtan̄de se ikosụhọde ke idemmọ. Ẹkenyene ndikpọn̄ nyọhọ-nsụhọ nnịm nnọ “esen owo, ye eyen-akpa, ye ebe-akpa.” (Deuteronomy 24:19-21) Ibet Moses ama anam an̄wan̄a ete: “Ẹkûfịk baba ebe-akpa, ye eyen-akpa.” (Exodus 22:22, 23) Mme ebeakpa ye nditọakpa oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Bible nte  odotde ẹkeda ẹban̄a mme ubuene, sia ke ebe ye ete m̀mê ete ye eka ẹkpan̄ade, mbonubon oro ẹsụhọde ẹkeme ndidu ikpọn̄ ye ke unana. Ete-ekpụk oro Job ama ọdọhọ ete: “Koro n̄kanyan̄ade eyen ubuene eke esemede, ye eyen akpa, ye owo eke owo mîn̄wamke.”—Job 29:12.

Ke ini esop Christian ọkọtọn̄ọde, edise mban̄a mbon ukụt, ye mbon oro ẹkenen̄erede ẹdu ke unana ke ntak n̄kpa ete ye eka m̀mê ebe ekedi san̄asan̄a ikpehe ke utuakibuot akpanikọ. Ke enyenede ọkpọsọn̄ udọn̄ ke mfọnọn̄kpọ mme utọ owo oro, mbet oro James ama ewet ete: “Ido Abasi eke asanade, mînyụn̄ ideheke ke iso Abasi Ete nnyịn edi, ndisan̄a nse nditọ-akpa ye mme ebe-akpa ke ukụt mmọ, ndinyụn̄ n̄kpeme idem ke idiọk-n̄kpọ emi odude ke ererimbot.”—James 1:27.

Ke ẹsiode editịn̄ mban̄a nditọakpa ye mme ebeakpa ẹfep, James n̄ko ama enen̄ede ekere aban̄a mbon efen oro ẹkedide mme ubuene ye mbon unana. (James 2:5, 6, 15, 16) Apostle Paul ama owụt ukem edikere mban̄a oro. Ke ini ẹkenọde enye ye Barnabas efakutom ukwọrọikọ mmọ, ‘nditi nditọ ubuene’ ama esịne ke otu item oro ẹkenọde mmọ. Paul ama ekeme nditịn̄ ye eti ubieresịt ete: “N̄kpọ emi edi se nsịnde ifịk nnam.” (Galatia 2:9, 10) Mbụk aban̄ade mme edinam esop Christian esisịt ini ke ẹma ẹketọn̄ọ enye ọkọdọhọ ete: “Owo eke odude ke unana idụhe ke otu mmọ . . . ndien ẹdeme ẹnọ owo kiet kiet nte unana esie edide.” (Utom 4:34, 35) Ih, ndutịm oro ẹketọn̄ọde ke Israel eset ndise mban̄a nditọakpa, mme ebeakpa, ye mbon unana ama ebe odụk esop Christian.

Nte ededi, un̄wam oro ẹkenọde ekedi ukeuke ye nte ukeme esop kiet kiet ekedide. Owo ikabiatke okụk ntịme ntịme, ndien mbon oro ẹken̄wamde ẹkenen̄ede ẹdu ke unana. Christian  ndomokiet ikenyeneke ndida ndutịm emi nnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄, ndien owo ikenyeneke ndidori esop mbiomo nte mîdotke. Ẹma ẹkụt emi in̄wan̄-in̄wan̄ ke item Paul oro ẹwetde ke 1 Timothy 5:3-16. Do nnyịn imokụt ite ke edieke mme iman mbon oro ẹdude ke unana ẹkekemede ndin̄wam mmọ, mmọ ẹkenyene ndibiom mbiomo oro. Mme ebeakpa oro ẹdude ke unana ẹkenyene ndisịm ndusụk n̄kpọ oro ẹyomde man mmọ ẹdot ndibọ un̄wam. Kpukpru emi ẹwụt eti ndutịm oro Jehovah anamde ndise mban̄a mbon oro ẹdude ke unana. Edi enye n̄ko owụt ete ke ana ẹnam n̄kpọ ke usụn̄ oro adade ukem ukem man owo ndomokiet okûda mfọnido oro ẹwụtde anam n̄kpọ ke idiọk usụn̄.—2 Thessalonica 3:10-12.

Ndise Mban̄a Nditọakpa ye Mme Ebeakpa Mfịn

Ke ẹsụk ẹdeda mme edumbet oro mme asan̄autom Abasi ẹketienede ke ini edem ẹnam n̄kpọ ke mme esop Mme Ntiense Jehovah ke edide edisịm ediwụt edikere mban̄a ye edinọ mbon oro ẹkụtde ukụt un̄wam. Ẹda ima nditọete ẹdiọn̄ọ mmọ, kpa nte Jesus ọkọdọhọde ete: “Mbufo ẹma ẹma kiet eken, kpukpru owo ẹyeda oro ẹfiọk ẹte mbufo ẹdi mbet Mi.” (John 13:35) Edieke ndusụk owo ẹdude ke unana m̀mê ẹsobode unọmọ m̀mê nnama ekọn̄ m̀mê ekọn̄ mbio obio, nditọete eken ke ofụri ererimbot ẹsinyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndiyom mme usụn̄ ndin̄wam ke n̄kan̄ eke spirit ye eke obụk. Ẹyak nnyịn ise ndusụk ifiọkutom eyomfịn oro ẹwụtde se ẹnamde ke afan̄ emi.

Pedro inen̄ekede iti ekese iban̄a eka esie, emi akakpade ke ini enye ekedide isua kiet ye ubak kpọt ke emana. Ke ini Pedro ekedide isua ition, ete esie ama akpa n̄ko. Ntre Pedro okosụhọ ikpọn̄ ye nditọeka esie. Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹsiwawaha ẹdise ete mmọ, ntem Pedro ye kpukpru ikpọ nditọeka esie ẹma ẹtọn̄ọ ndikpep Bible.

Pedro obụk ete: “Urua oro eketienede, nnyịn ima itọn̄ọ ndidụk mme mbono esop. Nte nnyịn ikodụkde nsan̄a ye nditọete, nnyịn ima ikeme ndikụt ima oro mmọ ẹkemade nnyịn. Esop ekedi ebiet nduọkodudu ọnọ mi koro nditọete ẹma ẹwụt mi ima, nte n̄kpọ eke mmọ ẹkedide ete ye eka mi.” Pedro eti nte kiet ke otu mbiowo Christian ekesikotde enye ufọk. Do Pedro ama esitiene ubon oro abuana ke nneme ye nduọkodudu. “Mmama nditi mme n̄kpọ emi,” ntre ke Pedro, oro ọkọtọn̄ọde ndikwọrọ mban̄a mbuọtidem esie ke ini ekedide isua 11 ke emana okonyụn̄ anade baptism ke edide isua 15, ọdọhọ. Ke mme andibuana ke esop ẹn̄wamde, ikpọ nditọeka esie ẹma ẹnam ekese n̄kọri ke usụn̄ eke spirit kpasụk ntre.

Uwụtn̄kpọ efen edi David. Ẹma ẹfehe ẹkpọn̄ enye ye amanamba eyeneka esie an̄wan ke ini ete ye eka mmọ ẹkedian̄arede ndọ. Eteeka ye ekaeka ye eyeneka eka mmọ an̄wan ẹkebọk mmọ. “Ke ini nnyịn ikọkọride ikpon inyụn̄ ifiọkde idaha oro nnyịn ikodude, ekikere unana ukpeme ye mfụhọ ẹma ẹkan nnyịn ubọk. Nnyịn ima iyom n̄kpọ oro nnyịn ikpeberide edem. Eyeneka eka mi an̄wan ama akabade edi kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah, ndien ke ntak emi, ẹma ẹkpep nnyịn akpanikọ Bible. Nditọete ẹma ẹnam ima ye itie ufan mmọ ẹtara ẹsịm nnyịn. Mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹma nnyịn ẹnyụn̄ ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn ndisịm mme utịtmbuba ndinyụn̄ n̄ka iso nnam utom nnọ Jehovah. Ke ini n̄kedide n̄kpọ nte isua duop ke emana, asan̄autom unamutom kiet ama esidi edimen mi man n̄kabuana ke utom ukwọrọikọ. Eyenete efen ama esise aban̄a ubiatokụk mi ke ini n̄kodụkde ikpọ mbono. Eyenete kiet ama esikam an̄wam mi man n̄keme ndisịn etịbe ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄.”

 David ama ana baptism ke ini enye ekedide isua 17 ke emana, ndien ke ukperedem enye ama ọtọn̄ọ ndinam utom ke ọfis n̄kọk itieutom eke Mme Ntiense Jehovah ke Mexico. Idem idahaemi enye enyịme ete: “Ediwak mbiowo ẹdu oro ẹtịpde ẹsịn ke ubọ ukpep mi ẹnyụn̄ ẹnọde mi nti item. Ke usụn̄ emi ami ke n̄kan ekikere unana ukpeme ye ndobo.”

Abel, ebiowo esop kiet ke Mexico emi ediwak ebeakpa oro ẹyomde un̄wam ẹdude, obụk ete: “Ami nnịm ke akpanikọ nte ke akpan n̄kpọ oro mme ebeakpa ẹyomde ẹkan edi un̄wam eke ntụk. Ndusụk ini mmọ ẹsikop mfụhọ; mmọ ẹsikop ndobo. Ke ntre, edi ata akpan n̄kpọ ndinọ un̄wam, ndikpan̄ utọn̄ nnọ mmọ. Ana nnyịn [mbiowo esop] ika ikese mmọ ndien ndien. Ọfọn ndida ini oro n̄kpan̄ utọn̄ nnọ mme mfịna mmọ. Emi eyetịp esịn ke mmọ ndikop ndọn̄esịt ke n̄kan̄ eke spirit.” Nte ededi, ndusụk ini ẹsiyom n̄ko ẹnọ un̄wam n̄kpọ obụkidem. Abel okobụk esisịt ini emi ekebede ete: “Idahaemi nnyịn ke ibọp ufọk inọ eyenete an̄wan kiet edide ebeakpa. Nnyịn imesibiat ndusụk Saturday ye ndusụk uwemeyo ke urua ndinam utom ke ufọk esie.”

Kaban̄a ifiọk oro enye ke idemesie enyenede ke ndinọ nditọakpa ye mme ebeakpa un̄wam, ebiowo esop efen ọdọhọ ete: “Ami nnịm ke akpanikọ nte ke nditọakpa ẹkam ẹnen̄ede ẹyom ima Christian ẹkan nte mme ebeakpa ẹyomde. Mmokụt nte ke etie nte mmọ ẹsikere ke ẹsịn mmimọ ẹkan nte nditọwọn̄ ye mme uyen oro ẹnyenede ete ye eka ẹkerede. Oyom ẹnen̄ede ẹwụt mmọ ima nditọete. Ọfọn ẹyom mmọ ke mbono esop asuanade man ẹbụp nte idemmọ etiede. Odu eyenete eren oro ọdọde ndọ oro ekedide eyenakpa. Mmesikọm enye ufiop ufiop ke mme mbono esop kpukpru ini, ndien enye esifat mi ke ini okụtde mi. Emi ọsọn̄ọ mbọbọ ata ima nditọete.”

Jehovah “Ayanyan̄a Ubuene”

Mbuọtidem ke Jehovah edi akpan n̄kpọ ke ndise mban̄a idaha mme ebeakpa ye nditọakpa uforo uforo. Ẹtịn̄ ẹban̄a enye ẹte: “Jehovah ekpeme isen owo; enye emenede eyen-akpa ye ebe-akpa enịm ke enyọn̄.” (Psalm 146:9) Ọyọhọ usọbọ ke mme orụk mfịna emi edidi n̄kukụre ebe ke Obio Ubọn̄ Abasi ke ubọk Jesus Christ. Ke etịn̄de aban̄a ukara Messiah oro ke ntịn̄nnịm ikọ, andiwet psalm ama ewet ete: “Enye ayanyan̄a ubuene ke ini enye esemede; ye owo ukụt, ye owo eke mînyeneke andinyan̄a. Enye ayatua eyen unana ye ubuene mbọm, onyụn̄ anyan̄a ukpọn̄ mme ubuene.”—Psalm 72:12, 13.

Nte utịt editịm n̄kpọ emi asan̄ade ekpere akan, mfịghe oro mme Christian ke ofụri ofụri ẹsobode ọyọkọri. (Matthew 24:9-13) Oyom mme Christian ẹnen̄ede ẹkere ẹban̄a kiet eken ẹnyụn̄ “ẹnyene ufiop ufiop ima ke otu [idemmọ]” kpukpru usen. (1 Peter 4:7-10) Oyom iren Christian, akpan akpan mbiowo, ẹwụt nditọakpa edikere mban̄a ye mbọm. Ndien iban oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ke esop ẹkeme ndinọ mme ebeakpa ekese un̄wam ẹnyụn̄ ẹdi ebiet ndọn̄esịt. (Titus 2:3-5) Ke akpanikọ, kpukpru owo ẹkeme nditịp nsịn ebe ke ndisịn ifịk n̄wụt mbon oro ẹkụtde ukụt edikere mban̄a.

Mme ata Christian ‘isiberike usụn̄ mbọm’ ke ini mmọ ‘ẹkụtde eyenete mmọ odude ke unana.’ Mmọ ẹnen̄ede ẹfiọk ndinam item apostle John emi: “N̄kpri nditọ mi, ẹyak nnyịn ikûma ke ikọ-inua ye ke edeme, edi ẹyak nnyịn ima ke edinanam ye ke akpanikọ.” (1 John 3:17, 18) Ntre ẹyak nnyịn ‘ise iban̄a nditọakpa ye mme ebeakpa ke ukụt mmọ.’—James 1:27.

[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 11]

“Ẹyak nnyịn ikûma ke ikọ-inua ye ke edeme, edi ẹyak nnyịn ima ke edinanam ye ke akpanikọ.”—1 John 3:17, 18

[Mme ndise ke page 10]

Mme ata Christian ẹsise ẹban̄a nditọakpa ye mme ebeakpa ke n̄kan̄ eke obụk, ke n̄kan̄ eke spirit, ye ke n̄kan̄ eke ntụk