Mbụk Eyouwem

Mmowụt Esịtekọm Mban̄a Mme Ọsọn̄urua N̄kpọ Oro Ntide!

NTE DRUSILLA CAINE OBỤKDE

Ekedi ke 1933, ndien ndisụk ndọ Zanoah Caine, oro ekedide colporteur—ọkwọrọikọ uyọhọ-ini nte ami—ekedi oro. Ke n̄kopde ekese nduaidem, mma nduak ndikodu ye ebe mi ke efakutom esie, edi man nnam oro, mma nyom enan̄ukwak—kpa ọsọn̄urua inyene oro mmen̄kekemeke ndidep, sia n̄kpọ ọkọsọn̄de ke ini iduọ ndutịm uforo oro. Nso ke n̄kpanam?

KE ẸKOPDE ẹban̄a idiọk idaha oro n̄kodude, nditọeka ebe mi ẹma ẹsan̄a ke mme itie uduọn̄ọ mbio ẹyom n̄kani mbai enan̄ukwak ndida nnam enan̄ukwak nnọ mi. Mmọ ẹma ẹnam enan̄ukwak, ndien enye ama ọfọn! Ke ndondo oro n̄kekemede ndiwat enan̄ukwak, ami ye Zanoah ima itọn̄ọ uwat, iwatde ke inemesịt ibe obio Worcester ye Hereford oro ẹdude ke England, inọde kpukpru mbon oro isobode ikọ ntiense.

N̄kọfiọkke nte ke mfefere edinam mbuọtidem emi oyosụn̄ọ ke uwem oro ọyọhọde ye ekese n̄kpọ nditi. Nte ededi, edima ete ye eka mi ẹkesịn itiat idakisọn̄ eke spirit ẹnọ mi.

N̄kpọsọn̄ Isua Akwa Ekọn̄ Oro

N̄kamana ke December 1909. Esisịt ini ke oro ebede eka mi ama ọbọ n̄wed oro The Divine Plan of the Ages, ndien ke 1914 ete ye eka mi ẹma ẹmen mi ẹka ndise “Photo-Drama of Creation,” ke Oldham, Lancashire. (Mbon oro ẹdiọn̄ọde idahaemi nte Mme Ntiense Jehovah ẹkesion̄o mbiba.) Okposụkedi n̄kedide eyenọwọn̄, mmeti in̄wan̄-in̄wan̄ nte n̄kọfrọde ke usụn̄ unyọn̄ ke ntak idatesịt ke se n̄kokụtde! Ekem Frank Heeley ama ọtọn̄ọ otu ukpepn̄kpọ Bible ke Rochdale, ebiet oro nnyịn ikodụn̄de. Nnyịn ndikesidụk ukpepn̄kpọ emi ama an̄wam ndinam ifiọk N̄wed Abasi nnyịn nte ubon ọkọri.

 Akwa Ekọn̄ oro—Ekọn̄ Ererimbot I, nte nnyịn ikotde enye idahaemi—ndisiaha kpa ke isua oro ama etịmede emem emem uwem nnyịn. Ẹma ẹsịn ete mi enyịn̄ ke n̄wed ekọn̄ edi enye akada san̄asan̄a. Ẹma ẹtịn̄ ẹban̄a enye ke esopikpe nte “ata eti owo,” ndien ẹma ẹbọ ediwak leta ẹto “ikpọ owo ẹdọhọde ẹte ke mmimọ imenịm ke akpanikọ ite ke enye etịn̄ ke ofụri esịt ete ke imọ idikamake n̄kpọekọn̄,” ntre ke n̄wedmbụk n̄kpọntịbe n̄kann̄kụk ọkọtọt.

Nte ededi, utu ke ndisio enye ofụri ofụri mfep ke utom ekọn̄, ẹkesio ete mi ẹfep ke “Utom Un̄wana Ekọn̄ kpọt.” Ke ndondo oro enye ama akabade edi n̄kpọ nsahi, ami ye eka mi ikonyụn̄ idi n̄kpọ nsahi. Nte ini akakade, ẹma ẹfiak ẹdụn̄ọde idaha esie, ndien ẹma ẹnọ enye akanam utom in̄wan̄, edi ndusụk mme ọtọin̄wan̄ ẹma ẹda idaha oro ẹnam mbubịne ẹsinyụn̄ ẹkpe enye ata esisịt okụk mîdịghe ikpehe-kpe. Man ese aban̄a ubon, eka mi ama esinam utom—ọbọde ata esisịt okụk—anamde ọkpọsọn̄ utom ke itie uyetọfọn̄ owo. Edi, idahaemi mmokụt nte ami ndibiat mme ntọn̄ọ ntọn̄ọ isua mi ke ndiyọ utọ n̄kpọsọn̄ idaha oro ọkọsọn̄ọde mi idem; oro ama an̄wam mi ndiwụt esịtekọm mban̄a mme n̄kpọ eke spirit oro ẹdide akpan n̄kpọ ẹkan.

Ekpri Ntọn̄ọ

Ikebịghike nnyịn ima idimehe ye Daniel Hughes, kpa ifịk ifịk eyen ukpepn̄kpọ Bible. Enye ekedi ọdọk ukan̄ ke Ruabon, ekpri obio oro oyomde usụn̄ ke n̄kpọ nte kilomita 20 ọkpọn̄ Oswestry, ebiet oro ikọwọrọde ikodụn̄. Uncle Dan, nte n̄kesikotde enye, ama esidi ubon nnyịn, ndien ini ekededi oro enye ekedide edise nnyịn, nneme esie ekesiwak ndikọn̄ọ ke N̄wed Abasi. Akananam enye ikabuanake ke ikpîkpu nneme. Ẹma ẹtọn̄ọ otu ukpepn̄kpọ Bible kiet ke Oswestry ke 1920, ndien Uncle Dan ama ọnọ mi The Harp of God ke 1921. N̄kada emi nte n̄kpọuto koro enye ama anam edi mmemmem ọnọ mi ndifiọk mme ukpepn̄kpọ Bible.

Pryce Hughes * ama odu n̄ko, oro ke ukperedem akakabarede edi esenyịn ke ọfis n̄kọk itieutom Mme Ntiense Jehovah ke London. Enye ye ubon esie ẹma ẹdụn̄ ẹkpere ke Bronygarth, ke adan̄a Welsh, ndien Cissie, eyeneka esie an̄wan, ama akabade edi n̄kpet n̄kpet ufan eka mi.

Mmeti nte n̄kokopde nduaidem ke 1922 ke ini ẹkenọde ikot ‘nditan̄a Edidem ye obio ubọn̄ esie.’ Ke mme isua oro ẹketienede, okposụkedi n̄kosụk ndude ke ufọkn̄wed, mma mbuana ifịk ifịk ke ndisuan mme san̄asan̄a tract, akpan akpan Ecclesiastics Indicted ke 1924. Ke mfiakde nse iduọk isua oro, nso ifet ke ekedi ntem ndidụk nsan̄a ye ata ediwak nditọete oro ẹnamde akpanikọ—ndusụk ke otu mmọ ẹdide Maud Clark * ye nsan̄a esie Mary Grant, * Edgar Clay, * Robert Hadlington, Katy Roberts, Edwin Skinner, * ye Percy Chapman ye Jack Nathan, * emi ẹkekade Canada ndikan̄wam ke utom do.

Utịn̄ikọ Bible oro “Ediwak Miliọn Owo Emi Ẹdude Uwem Idahaemi Idikpaha Tutu Amama” ekedi ekemini ikọ ntiense ke akamba efakutom nnyịn. Ke May 14, 1922, Stanley Rogers, iman Pryce Hughes, ama oto Liverpool edi edinọ utịn̄ikọ emi ke Chirk, obio-in̄wan̄ oro odude ke edem edere obio nnyịn, ndien ke mbubịteyo oro enye ama ọnọ utịn̄ikọ oro ke Ufọk Uwụt Senima ke Oswestry. Nsụk nnyenyene kiet ke otu n̄wedikot oro ẹkemịn̄de san̄asan̄a ẹnọ edinam oro. Ke ofụri ini emi, mme esenyịn ita oro ẹsan̄ade-san̄a—mbonisan̄ ido ukpono nte nnyịn ikesikotde mmọ—Herbert Senior, Albert Lloyd, ye John Blaney, ndidi ndise nnyịn ama ọsọn̄ọ ekpri otu nnyịn idem.

Ini Ndinam Ubiere

Ke 1929, mma mbiere ndina baptism. N̄kedi isua 19 ke emana, ndien ke ukem ini oro, mma nsobo akpa ata ata idomo mi. Mma nsobo akparawa kiet oro ete esie ekedide ebre mbre ukara. Nnyịn ima ima kiet eken, ndien enye ama obụp mi ndọ. Ke isua oro ekebemde iso, ẹma ẹsio n̄wed oro Government, ntre mma nnọ enye idem kiet. Edi ikebịghike ama ana in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke enye ikenyeneke udọn̄ ke ukara eke heaven, kpa ibuotikọ n̄wed emi. Ukpepn̄kpọ mi ama ekpep mi nte ke ẹma ẹwụk nditọ Israel eset ẹte ẹkûnam ediomi  ndọ ye mbon oro mînịmke ke akpanikọ ye nte ke edumbet emi abuana mme Christian. Ke ntre, mma nsịn ndidọ enye, okposụkedi ekedide ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndisịn.—Deuteronomy 7:3; 2 Corinth 6:14.

Mma mbọ nsịnudọn̄ nto mme ikọ apostle Paul: “Ẹyak ikûkpa mba ke edinam eti n̄kpọ; koro ke edikem ini nnyịn iyọdọk mbun̄wụm, edieke nnyịn mîyakke idem emem nnyịn.” (Galatia 6:9) Uncle Dan ama an̄wam mi n̄ko ke ini enye ekewetde ete: “Ke ikpọ ye n̄kpri idomo, da Rome 8, ufan̄ikọ 28 dọn̄ idem esịt,” emi ọdọhọde ete: “Edi imọfiọk ite kpukpru n̄kpọ ẹsan̄a ọtọ kiet ẹnam ufọn ẹnọ mmọ eke ẹmade Abasi, kpa mmọ emi ẹkotde nte ekemde ye uduak Esie.” Ikedịghe mmemmem n̄kpọ, edi mma mfiọk nte ke mma nnam nnennen ubiere. Isua oro mma nsịn enyịn̄ nte colporteur.

Ndikan N̄kpọ-Ata

Ke 1931 nnyịn ima ida obufa enyịn̄ nnyịn, Mme Ntiense Jehovah, ikere, ndien ke isua oro, nnyịn ima inam ifịk ifịk ubịnikọt, ikamade ekpri n̄wed oro The Kingdom, the Hope of the World. Ẹma ẹnọ kpukpru mme ebre mbre ukara, ọkwọrọ ederi, ye mme anam mbubehe idem kiet kiet. Efakutom mi ama atara ọtọn̄ọde ke Oswestry esịm Wrexham, n̄kpọ nte kilomita 25 ke edem edere. Ekedi n̄kpọ-ata ndikụre enye.

Ke akamba mbono oro ẹkenịmde ke Birmingham ke isua oro eketienede, ẹma ẹyom mbonutom unyịmesịt 24. Ye ọkpọsọn̄ udọn̄, nnyịn owo 24 ima inọ enyịn̄ kaban̄a obufa utom, ye unana edifiọk se enye edidide. Kere nte idem akakpade nnyịn ke ini ẹkenọde nnyịn isan̄a iba iba isuan kpa ekpri n̄wed oro The Kingdom, the Hope of the World, ke adan̄aemi ikọn̄ọde ndodobi obukpọk ntọt oro atan̄ade Obio Ubọn̄.

Mma nnen̄ede n̄kop bụt ndinam utom ke n̄kann̄kụk akwa ufọkabasi, edi mma ndọn̄ idem esịt nte ke owo ndomokiet ke obio oro ikọdiọn̄ọke mi. Edi, akpa owo ndisobo ye ami ekedi akani ufan mi ke ufọkn̄wed, ndien enye ama owụk enyịn ese mi onyụn̄ ọdọhọ ete: “Nso ke afo anam oro anamde fi esịne n̄kpọ ntre?” Ifiọk n̄kpọntịbe oro ama ebịn ndịk owo ekededi oro n̄kenyenede efep!

Ndika Iso ke An̄wautom

Ke 1933, mma ndọ Zanoah, eren oro n̄wan esie ama akakpa oro ọkọsọn̄ọde mi isua 25. Akpa n̄wan esie ekedi ifịk ifịk Eyen Ukpepn̄kpọ Bible, ndien Zanoah ama aka iso odu ke efakutom esie ke n̄wan esie ama akakpa. Ikebịghike nnyịn ima iwọrọ ikpọn̄ England ika obufa efakutom nnyịn ke North Wales, oro oyomde usụn̄ ke n̄kpọ nte kilomita 150. Nnyịn ima idori mme katọn, ekpatisan̄, ye mme ọsọn̄urua inyene nnyịn eken ke ubọk enan̄ukwak, ibọp mmọ idian ke edem enan̄ukwak, inyụn̄ idọn̄ mmọ ke akpasa mbiomo enan̄ukwak nnyịn, edi nnyịn ima ikesịm ebiet ikakade! Enan̄ukwak nnyịn ama enen̄ede enyene ufọn ke efakutom oro—nnyịn ima isiwat enye ika kpukpru itie, idem iwatde ikpere ndisịm etịn̄e Cader Idris, kpa obot Welsh oro ekperede ndikon̄ nsịm mita 900. Ama enen̄ede ọnọ uyụhọ ndikụt mme owo oro ẹkenyenede udọn̄ ndikop “gospel Ubọn̄ Abasi emi.”—Matthew 24:14.

Nnyịn ikodụhe do ibịghi ke ini mme owo ẹkesiande nnyịn ẹte ke owo kiet emi ekerede Tom Pryce esikwọrọ ikọ ọnọ mmimọ, kpa nte nnyịn ikọkwọrọde. Nte ini akakade nnyịn ima ikụt Tom oro okodụn̄de ke Long Mountain, ekpere Welshpool—ndien nnyịn ikokop n̄kpaidem didie ntem!  Ke ini oro n̄kọtọn̄ọde-tọn̄ọ ndinọ ikọ ntiense, mma nnọ enye n̄wed un̄wam ukpep Bible oro Reconciliation. Enye ama ekpep n̄wed oro ke idemesie, ewet n̄wed ọnọ ẹsọk London eben̄e mme n̄wed efen efen, ndien enye ke akabuana obufa mbuọtidem esie toto ke ini oro. Nnyịn ima inem esịt ndidu ntre ke ediwak hour, nnyịn mbita ima isiwak ndikpep n̄kpọ ọtọkiet man isịn udọn̄ inọ kiet eken.

Afanikọn̄ Osụn̄ọ ke Mme Edidiọn̄

Ke 1934 ẹma ẹnọ kpukpru colporteur oro ẹkedude ẹkpere North Wales ikot ndika obio Wrexham man ẹken̄wam ke ndisuan ekpri n̄wed oro Righteous Ruler. Ke ndan̄nsiere oro nnyịn ikọtọn̄ọde san̄asan̄a ubịnikọt emi, oto-obot afanikọn̄ ama etịbe. Itie udọk ukan̄ Gresford, emi odude oyom usụn̄ ke kilomita 3 ke n̄kan̄ edem edere Wrexham, nditop mbomo ama owot mme ọdọk ukan̄ 226. Se iwakde ibe nditọwọn̄ 200 ẹma ẹtaba mme ete mmọ, ndien iban 160 ẹma ẹtaba mme ebe mmọ.

Utom nnyịn ekedi ndiwet enyịn̄ mbon emi iman mmọ ẹkekpan̄ade, ndika n̄kese mmọ ọkpọkpọ, nnyụn̄ nnọ mmọ ekpri n̄wed. Kiet ke otu enyịn̄ oro ẹkenọde mi ekedi Mma Chadwick oro akatabade eyeneren isua 19. Ke ini n̄kakade, akpan esie, Jack, ama edise eka esie man ọdọn̄ enye esịt. Akparawa emi ama ọdiọn̄ọ mi edi enye iketịn̄ke. Ke oro ebede, enye ama okot ekpri n̄wed oro ndien ekem oyom The Final War, ekpri n̄wed efen oro n̄kọnọde enye ndusụk isua ke mbemiso.

Jack ye n̄wan esie, May, ẹma ẹdụn̄ọde ẹfiọk ebiet emi n̄kodụn̄de ẹnyụn̄ ẹdi ndibọ mme n̄wed efen efen. Ke 1936 mmọ ẹma ẹnyịme ndisinịm mme mbono esop ke ufọk mmọ ke Wrexham. Ke Albert Lloyd ama ekedi edise mmọ ke ọfiọn̄ itiokiet ke ukperedem, ẹma ẹtọn̄ọ esop, ẹnyụn̄ ẹmek Jack Chadwick nte esenyịn oro etiede ibuot. Esop ita ẹdu idahaemi ke Wrexham.

Uwem ke Ufọkisan̄ Mbon Gypsy

Tutu esịm ini emi, nnyịn ikesidụn̄ ke ufọk ekededi oro nnyịn ikokụtde nte nnyịn ikọwọrọde ke itie kiet ika efen, edi Zanoah ama ebiere ete ke ekem ini nnyịn ndinyene ufọk idem nnyịn, ufọk oro ẹkemede ndimemen nsan̄a. Ebe mi ekedi anamusọ eto oro otode ubon Gypsy, ndien enye ama ọbọp ufọkisan̄ mbon Gypsy nnyịn. Nnyịn ikesikot enye Elizabeth, kpa enyịn̄ Bible oro ọwọrọde “Abasi Ediwak Inyene.”

Mmenen̄ede nti itie kiet emi nnyịn ikodụn̄de—itie oro ekedi in̄wan̄ mfri oro okodude ke mben idịm. Ye ami, enye eketie ukem nte Paradise! N̄kpọ ndomokiet iketịmekede inemesịt nnyịn ke mme isua oro nnyịn ikodụn̄de ọtọkiet ke ufọkisan̄ oro, idem okposụkedi enye ekedide ukeuke. Ke ini etuep, mme ọfọn̄bed nnyịn ẹma ẹsibịt tutu ẹsọn̄ ẹdiana ke ibibene ufọkisan̄, ndien mmọn̄ ama esiyọhọ ibibene kpukpru ini. N̄ko ikesinyene ndika n̄kọbọ mmọn̄, ndusụk ini ke ata anyan usụn̄, edi nnyịn ima idiana kiet ikan mme mfịna emi.

Ke ini etuep kiet mma ndọn̄ọ, ndien nnyịn ikenyene esisịt udia ikonyụn̄ inyeneke okụk. Zanoah ama etie ke bed, omụm mi ubọk, onyụn̄ okot Psalm 37:25 ọnọ mi: “N̄kedi eyenọwọn̄, ndien ndi ebiowo n̄ko; [akanam] n̄kwe nte ẹkpọn̄de eti owo, nte ubon esie ẹnyụn̄ ẹsan̄ade inọk.” Ke  owụkde enyịn ese mi enye ama ọdọhọ ete: “Edieke n̄kpọ mîtịbeke usọp usọp, nnyịn iyasan̄a inọk, ndien n̄kereke ke Abasi ayayak oro etịbe!” Ekem enye ama ọwọrọ aka ndinọ mme mbọhọidụn̄ nnyịn ikọ ntiense.

Ke ini Zanoah ọkọnyọn̄de edi uwemeyo ndinam edin̄wọn̄ n̄kpọ nnọ mi, enye ama ọbọ efọkn̄wed. Ete esie ekesịn £50 (bọn aba ye duop) ke efọkn̄wed oro. Ndusụk isua ke mbemiso ẹma ẹdori Zanoah ikọ ẹte ke enye adia okụk ke n̄wo, edi idahaemi ẹdikụt ẹte ke enye ikadiaha okụk oro. Ẹkenọ enye enọ emi nte utịp. Emi ekedi ke ekemini didie ntem!

Ukpepn̄kpọ Oro Enyenede Ufọn

Ndusụk ini nnyịn imesikpep n̄kpọ ke ediwak isua ẹma ẹkebe. Ke ndinam an̄wan̄a: Mbemiso n̄kọkpọn̄de ufọkn̄wed ke 1927, mma nnọ kpukpru mme nsan̄a ubet ukpepn̄kpọ ye mme andikpep mi ikọ ntiense—ke mîbọhọke kiet, Lavinia Fairclough. Sia owo ndomokiet mîkenyeneke udọn̄ ke se n̄kaduakde ndida uwem mi nnam, ndien sia mmen̄kenen̄ekede n̄kpere Mma Fairclough, mma mbiere nditre nditịn̄ nnọ enye. Kere nte n̄kokopde n̄kpaidem—ye nduaidem—ke n̄kpọ nte isua 20 ke ukperedem ke ini eka mi akasiande mi ete ke andikpep emi ama aka ekese kpukpru n̄kani ufan ye nditọ ufọkn̄wed esie man asian mmọ ete ke imọ idi kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah idahaemi!

Ke ini nnyịn ikosobode, mma nnam an̄wan̄a enye ntak emi mmen̄ketịn̄ke nnọ enye ke mbemiso mban̄a ido ukpono mi ye ubọkọkọ oro n̄kenyenede ke ekikere. Enye ama enen̄ede akpan̄ utọn̄ ndien ekem ọdọhọ ete: “Ami ke n̄koyom akpanikọ. Enye ekedi n̄kpọ oro n̄koyomde ke uwem!” Ifiọk n̄kpọntịbe emi ekedi ukpepn̄kpọ oro ekenyenede ufọn ọnọ mi—ndikụt nte ke ndehede ntre ndinọ kpukpru owo oro ami nsobode ikọ ntiense ye nte ke n̄kpedehede mbem iso mbiere ikpe nnọ owo ekededi.

Ekọn̄ Efen—Ye ke Oro Ebede

Ekọn̄ ama afiak asiaha nte iduọk isua 1930 ekekperede utịt. Ẹma ẹsio Dennis, eyeneka mi eren oro n̄kọsọn̄ọde ke isua duop, ke utom ekọn̄ ke ubiọn̄ nte ke enye enyene ndika iso nnam utom idịbi udia esie. Akananam enye ikenen̄ekede inyene udọn̄ ke akpanikọ, ntre ami ye ebe mi ima ibụp mme asiakusụn̄ ke n̄kann̄kụk, Rupert Bradbury ye David, eyeneka esie, m̀mê mmọ ẹyeka ẹkese enye. Mmọ ẹma ẹka ẹkese enye, ẹnyụn̄ ẹkpep enye Bible. Dennis ama ana baptism ke 1942, ke ukperedem enye ama odụk utom usiakusụn̄, ndien ẹma ẹmek enye nte esenyịn oro asan̄ade-san̄a ke 1957.

Elizabeth, adiaha nnyịn, ama amana ke 1938, ndien man isịm se ubon oyomde, Zanoah ama anam ufọkisan̄ nnyịn okpon. Ke ini Eunice, udun̄wan nnyịn, akamanade ke 1942, ama owụt eti ibuot ndiyom ata ata ufọk. Ke ntak emi Zanoah ama etre ndisiak usụn̄ ke isua ifan̄, ndien nnyịn ima iwọrọ ikodụn̄ ke ekpri ufọk kiet ikpere Wrexham. Ke ukperedem, nnyịn ima ikodụn̄ ke Middlewich oro odude ekpere obio Cheshire. Edima ebe mi ama akpa do ke 1956.

Nditọiban nnyịn mbiba ẹma ẹkabade ẹdi mme ọkwọrọ ikọ uyọhọ ini, ndien mmọ mbiba ẹdi mme ọdọ ndọ oro ẹkopde inemesịt. Eunice ye ebe esie, oro edide ebiowo, ke ẹsụk ẹnanam utom nte mme akpan asiakusụn̄ ke London. Ebe Elizabeth n̄ko edi ebiowo ke esop, ndien edi n̄kpọ idatesịt ọnọ mi ndinyene mmọ, nditọ mmọ, ye nditọ nditọ-nditọ mi inan̄ oro ẹdụn̄de ẹkpere mi ke Preston, Lancashire.

Mmowụt esịtekọm nte ke ami mmekeme ndisan̄a mbe ọkpọusụn̄ ọtọn̄ọde ke enyịnusụn̄ ubet mi n̄kesịm Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Ke mme isua ndondo emi, ami mbuana ye otu oro esemde usem Gujarati, oro esisopde idem do n̄ko. Ndikpep usem oro idịghe mmemmem n̄kpọ inọ mi koro mmen̄kopke n̄kpọ ọfọn idahaemi. Ndusụk ini esidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ mi ndikop ediwak ke otu mme ikọ oro ẹtịn̄de ke sụn̄sụn̄ uyo, nte n̄kpri owo ẹkemede ndikop. Edi enye edi inem inem n̄kpọ-ata.

Ami nsụk n̄kekeme ndikwọrọ ikọ to ke enyịnusụn̄ sịm enyịnusụn̄ ndinyụn̄ nnịm mme ukpepn̄kpọ Bible ke ufọk mi. Ke ini mme ufan ẹdide ẹdise mi, esidi n̄kpọ inemesịt kpukpru ini ndibụk ndusụk ke otu mme ifiọkutom mi eke ini edem. Mmenen̄ede n̄wụt esịtekọm nditi mme ọsọn̄urua edidiọn̄ oro mbọde ke adan̄aemi mbuanade ye ikọt Jehovah ke se ikperede ndisịm isua 90.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 25]

N̄wedikot ọtọtde utịn̄ikọ Bible oro “Ediwak Miliọn Owo Emi Ẹdude Uwem Idahaemi Idikpaha Tutu Amama,” oro ami n̄kokopde ke May 14, 1922

[Ndise ke page 26]

Ye Zanoah esisịt ini ke ima ikọdọ ndọ ke 1933

[Ndise ke page 26]

Ami nda emi n̄kpere “Elizabeth,” ufọkisan̄ nnyịn oro ebe mi ọkọbọpde