“Sese, Abasi Nnyịn Edi Emi”
“Sese, Abasi Nnyịn Edi Emi”
Se ẹnemede ke ibuotikọ ukpepn̄kpọ iba emi ọkọn̄ọ ke n̄wed oro San̄a Kpere Jehovah, oro ẹkesiode ke mme mbono district oro ẹkenịmde ke ofụri ererimbot ke 2002/03.—Se ibuotikọ oro “Enye Ama Esịri Ufan̄ Oro Okodude ke Esịt Mi,” ke page 20.
“Sese, Abasi nnyịn edi emi; nnyịn imebet enye, ndien enye anyan̄a nnyịn: Jehovah edi emi.”—ISAIAH 25:9.
1, 2. (a) Didie ke Jehovah okokot ete-ekpụk oro Abraham, ndien nso ke emi ekeme ndinam nnyịn ikere? (b) Didie ke Bible ọsọn̄ọ etịn̄ ọnọ nnyịn ete ke imekeme ndinyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Abasi?
“UFAN MI.” Ntem ke Jehovah, Andibot enyọn̄ ye isọn̄, okokot ete-ekpụk oro Abraham. (Isaiah 41:8) Kam kere—ikpîkpu owo ndidi ufan ye Ọbọn̄ Andikara ekondo! Afo emekeme ndikere, ‘Nte ami mmekeme ndikpere Abasi ntre?’
2 Bible ọsọn̄ọ etịn̄ ọnọ nnyịn ete ke imekeme ndinyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Abasi. Ẹma ẹnyịme Abraham enyene utọ n̄kpet n̄kpet itie ebuana oro koro enye ‘ekenịmde Abasi ke akpanikọ.’ (James 2:23) Mfịn n̄ko, Jehovah “odụk odu ye mbon edinen ido.” (Mme N̄ke 3:32) Bible esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ke James 4:8 ete: “Ẹsan̄a ẹkpere Abasi, ndien enye ayasan̄a ekpere mbufo.” Nte an̄wan̄ade, edieke nnyịn inamde usio-ukot ndisan̄a n̄kpere Jehovah, enye n̄ko ayanam ukem oro. Ke akpanikọ, enye ayasan̄a ekpere nnyịn. Edi nte ikọ eke odudu spirit emi ọwọrọ ke ana nnyịn—mme anamidiọk, anana-mfọnmma owo—inam akpa usio-ukot? Iwọrọke ntre. Nnyịn ikeme ndinyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana emi ye Jehovah n̄kukụre koro ima ima Abasi nnyịn anamde akpan usio-ukot iba.—Psalm 25:14.
3. Usio-ukot iba ewe ke Jehovah anam man nnyịn ikeme ndinyene itie ufan ye enye?
3 Akpa, Jehovah ama anam ndutịm man Jesus “ọnọ uwem Esie ndifak ediwak owo.” (Matthew 20:28) Uwa ufak oro anam nnyịn ikeme ndisan̄a n̄kpere Abasi. Bible ọdọhọ ete: “Nnyịn ima ima, koro Enye ekebemde iso ama nnyịn.” (1 John 4:19) Ih, sia Abasi “ekebemde iso ama nnyịn,” enye ama esịn itiat idakisọn̄ ọnọ nnyịn ndinyene itie ufan ye enye. Ọyọhọ iba, Jehovah ama ayarade idemesie ọnọ nnyịn. Ke itie ufan ekededi oro nnyịn inyenede, n̄kpet n̄kpet itie ebuana ọkọn̄ọ ke ndinen̄ede ndiọn̄ọ owo oro, ndima nnyụn̄ nda mme n̄wọrọnda edu esie ke akpan n̄kpọ. Kere ban̄a se emi ọwọrọde. Edieke Jehovah ekpedide ndedịbe Abasi oro owo mîkemeke ndifiọk, nnyịn ikpekemeke ndisan̄a n̄kpere enye. Edi, utu ke ndidedịp idemesie, Jehovah oyom nnyịn idiọn̄ọ imọ. (Isaiah 45:19) Ke Ikọ esie, kpa Bible, enye ada mme ikọ oro ẹn̄wan̄ade nnyịn ayarade idemesie ọnọ nnyịn—nte ke imọ imama nnyịn inyụn̄ iyom nnyịn idiọn̄ọ inyụn̄ ima imọ nte Ete nnyịn eke heaven.
4. Didie ke nnyịn idida Jehovah nte nnyịn itịmde imehe ye mme edu esie?
4 Nte akanam omokụt ekpri eyenọwọn̄ anyande ubọk owụt mme ufan esie ete esie onyụn̄ ọdọhọ ke ofụri esịt oro ọyọhọde ye idatesịt ye asian ete, “Sese ete mi ko”? Mme andituak ibuot nnọ Abasi ẹnyene ofụri unen ndinyene ukem ekikere emi mban̄a Jehovah. Bible ebem iso etịn̄ aban̄a ini oro mme anam-akpanikọ ubonowo ẹdifioride ẹte: “Sese, Abasi nnyịn edi emi.” (Isaiah 25:8, 9) Adan̄a nte nnyịn idiọn̄ọde mme edu Jehovah, ntre ke nnyịn idikụt ke imenyene mfọnn̄kan Ete ye n̄kpere-n̄kan ufan oro ẹkemede ndinyene. Ih, ndifiọk mme edu Jehovah ọnọ nnyịn ediwak ntak ndisan̄a n̄kpere enye. Ntre ẹyak nnyịn idụn̄ọde nte Bible ayararede mme n̄wọrọnda edu Jehovah—odudu, unenikpe, ọniọn̄, ye ima. Ke ibuotikọ emi, nnyịn iyeneme akpa edu ita ke otu mme edu emi.
‘Okpon ke Odudu’
5. Ntak emi odotde ẹkot Jehovah ikpọn̄ “Ata Ọkpọsọn̄,” ndien ke mme usụn̄ ewe ke enye ada akwa odudu esie anam n̄kpọ?
5 Jehovah ‘okpon ke odudu.’ (Job 37:23) Jeremiah 10:6 ọdọhọ ete: “Baba n̄kpọ kiet ibietke fi, O Jehovah; afo omokpon, enyịn̄ fo omonyụn̄ okpon ke odudu.” Ke mîbietke edibotn̄kpọ ekededi, Jehovah enyene anana-mbiet odudu. Ke ntak oro, enye ikpọn̄ ke ẹkot “Ata Ọkpọsọn̄.” (Ediyarade 15:3, NW) Jehovah ada akwa odudu esie ndibot, ndisobo, ndikpeme, ndinyụn̄ mfiak nnam n̄kpọ ẹfọn. Kere ban̄a uwụtn̄kpọ iba kpọt—odudu ubotn̄kpọ ye odudu ukpeme esie.
6, 7. Utịn okop odudu adan̄a didie, ndien nso akpanikọ ke enye ọsọn̄ọ?
6 Ke ini afo adade ke an̄wa ke usen oro eyo ofiopde, esitie fi didie ke idem? Esifiop fi ke idem. Ke edide ntre, afo enen̄ede ọbọ ufọn oto odudu ubotn̄kpọ Jehovah. Utịn okop odudu adan̄a didie? Ọyọhọ ufiop utịn edi n̄kpọ nte Celsius 15,000,000. Edieke afo ekpemende mbubek utịn oro ekpride nte iso abiabon edinịm mi ke isọn̄, afo ukpekemeke ndida n̄kpere ata ekpri n̄kpọ oro ọnọde ufiop do ke n̄kpọ nte kilomita 144! Kpukpru sekọn, utịn esision̄o odudu oro edide ukem ye ediwak miliọn bọmb nuclear ke mme itie ikie nditop. Edi, isọn̄ asan̄a akanade akaka ikan̄ emi ke ata nnennen udomo. Edieke ekpekperede akaha, mmọn̄ ẹdude ke isọn̄ ẹkpesat; onyụn̄ oyom usụn̄ akaha, akpaimọ mmọn̄ ẹkpekabade ice. Ebeubọk idaha ekededi ke otu iba emi akpanam uwem okûdu ke ekondo nnyịn.
7 Okposụkedi uwem mmọ ọkọn̄ọde ke utịn, ediwak owo ẹda enye ke didie didie n̄kpọ. Ntem, mmọ ẹtaba se utịn ekemede ndikpep nnyịn. Psalm 74:16 etịn̄ aban̄a Jehovah ete: “Afo emetịm un̄wana ye utịn.” Ih, utịn ọnọ Jehovah ubọn̄, kpa ‘Andinam enyọn̄ ye isọn̄.’ (Psalm 146:6) Kpa ye oro, enye edi sụk kiet ke otu ata ediwak n̄kpọ obot oro ẹkpepde nnyịn ẹban̄a akaka odudu ubotn̄kpọ Jehovah. Adan̄a nte nnyịn ikpepde iban̄a odudu ubotn̄kpọ Jehovah, ntre ke uten̄e oro inyenede inọ enye etetịm okpon.
8, 9. (a) Nso ima ima uwụtn̄kpọ iwụt unyịme Jehovah ndikpeme nnyụn̄ nse mban̄a mme andituak ibuot nnọ enye? (b) Didie ke ekpemerọn̄ eke mme ini Bible ekesise aban̄a erọn̄ esie, ndien nso ke emi ekpep nnyịn aban̄a Akwa Ekpemerọn nnyịn?
8 Jehovah n̄ko ada akwa odudu esie ndikpeme mme asan̄autom esie nnyụn̄ nse mban̄a mmọ. Bible ada ndusụk in̄wan̄-in̄wan̄ uwụtn̄kpọ oro ẹtụkde owo owụt ọyọhọ ukpeme oro Jehovah ọn̄wọn̄ọde. Ke uwụtn̄kpọ, tịm fiọk se Isaiah 40:11 etịn̄de. Do, Jehovah emen idemesie odomo ye Ekpemerọn̄, onyụn̄ emen ikọt esie odomo ye erọn̄. Nnyịn ikot ite: “Enye ọyọbọk ikọt esiemmọ nte ọbọk-ufene: ayatan̄ nditọ erọn̄ ke ubọk esie, akama ke ikpanesịt esie, onyụn̄ ada mme ọnọ-mmọn̄eba usụn̄.” Nte afo emekeme ndikụt se ẹtịn̄de ẹban̄a ke ufan̄ikọ oro ke enyịn ikike?
9 Iwakke unam oro ananade ukeme ndinyan̄a idem nte erọn̄. Ekpemerọn̄ eke mme ini Bible ekenyene ndinyene uko man ekpeme erọn̄ esie osio ke ubọk mme wolf, ye idem anawụri ekpe. (1 Samuel 17:34-36; John 10:10-13) Edi ama odu mme ini oro edikpeme erọn̄ okoyomde ẹnam n̄kpọ ke ima ima usụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini erọn̄ amande eyen ke ebiet oro oyomde usụn̄ ọkpọn̄ ufọk ufene, didie ke ekpemerọn̄ ekesikpeme obufa anana-ukpeme eyenerọn̄ emi? Enye ama esimen eyenerọn̄ oro, ndusụk ke ediwak usen, akama ke “ikpanesịt” esie—ke enyọn̄ ewụra esie oro enye owobide ọkọhọ. Edi, didie ke eyenerọn̄ asan̄a edidu ke ikpanesịt ekpemerọn̄ oro? Eyenerọn̄ emi ekeme ndisan̄a n̄kpere ekpemerọn̄ idem ewerede enye ke ukot. Nte ededi, ekpemerọn̄ enyene ndinụhọ mmen eyenerọn̄ oro, nnyụn̄ n̄kama enye ke ikpanesịt esie oro etiede nte itie ukpeme. Nso ima ima uwụtn̄kpọ oro owụtde unyịme Akwa Ekpemerọn̄ nnyịn ndikpeme nnyụn̄ nse mban̄a mme asan̄autom esie ke emi edi ntem!
10. Nso ukpeme ke Jehovah ọnọ mfịn, ndien ntak emi utọ ukpeme oro enen̄erede edi akpan n̄kpọ?
10 Edi Jehovah anam se ikande sụk edin̄wọn̄ọ ndinọ ukpeme. Ke mme ini Bible, enye ama owụt ke utịbe utịbe usụn̄ nte ke imọ imekeme “ndinyan̄a mmọ emi ẹten̄ede [imọ] nsio ke idomo.” (2 Peter 2:9) Nso kaban̄a mfịn? Nnyịn imọfiọk ite ke enye idaha odudu esie ikpeme nnyịn isio ke kpukpru afanikọn̄ idahaemi. Nte ededi, enye ọnọ ukpeme oro edide akpan n̄kpọ akan—ukpeme eke spirit. Ima ima Abasi nnyịn ekpeme nnyịn osio ke unọmọ eke spirit ebe ke ndinọ nnyịn se nnyịn iyomde man ikeme ndiyọ mme idomo inyụn̄ isọn̄ọ imụm itie ebuana nnyịn ye enye ikama. Ke uwụtn̄kpọ, Luke 11:13 ọdọhọ ete: “Edieke mbufo emi ẹdiọkde ẹfiọkde ndinọ nditọ mbufo nti enọ, adan̄a didie akan oro ke Ete mbufo ke heaven ediyak Edisana Spirit ọnọ mmọ eke ẹben̄ede Enye?” Ọkpọsọn̄ odudu oro ekeme ndin̄wam nnyịn iyọ mme idomo m̀mê mfịna oro nnyịn ikemede ndisobo. (2 Corinth 4:7) Ntem Jehovah anam n̄kpọ ndinịm nnyịn uwem, idịghe ke isua ifan̄ kpọt, edi ke nsinsi. Ye idotenyịn emi ke ekikere, nnyịn ke akpanikọ imekeme ndida ndutụhọ ekededi ke editịm n̄kpọ emi nte se ‘mîdibịghike.’ (2 Corinth 4:17) Nte emi inamke nnyịn isan̄a ikpere Abasi emi adade odudu esie anam n̄kpọ ke ibuot nnyịn ke ata ima ima usụn̄?
‘Jehovah Ama Edinen Ikpe’
11, 12. (a) Ntak emi unenikpe Jehovah odụride nnyịn ekpere enye? (b) Nso ubiere ke David ekesịm ke se iban̄ade unenikpe Jehovah, ndien didie ke mme ikọ eke odudu spirit emi ẹkeme ndidọn̄ nnyịn esịt?
11 Jehovah anam se inende ye se ifọnde kpukpru ini, ye unana asari. Unenikpe Abasi idịghe mbịtmbịt, ọkpọsọn̄ edu oro anamde nnyịn ida nsannsan ikpọn̄ enye, edi edi eti edu oro odụride nnyịn ekpere Jehovah. Bible etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ aban̄a nte eti edu emi etiede. Ẹyak nnyịn ndien ikere iban̄a usụn̄ ita emi Jehovah owụtde unenikpe esie.
12 Akpa, unenikpe Jehovah onụk enye ndinam akpanikọ nnọ mme asan̄autom esie. David andiwet psalm ke idemesie ama ọfiọk onyụn̄ ama ikpehe unenikpe Jehovah emi. Ọkọn̄ọde ke ifiọk eyouwem esie onyụn̄ ọkọn̄ọde ke enye ndikpep n̄kpọ mban̄a mme usụn̄ Abasi, nso ubiere ke David ekesịm? Enye ọkọdọhọ ete: “Koro Jehovah amade edinen ikpe, ndien ikpọn̄ke mbon-ima esie; eyekpeme mmọ ke nsinsi.” (Psalm 37:28) Nso akama ndọn̄esịt nsọn̄ọ! Abasi nnyịn idikpọn̄ke mbon oro ẹnamde akpanikọ ẹnọ enye tutu amama. Ke ntre nnyịn imekeme ndinyene mbuọtidem ke n̄kpet n̄kpet itie ebuana esie ye ima ima ukpeme esie. Unenikpe esie ọsọn̄ọ emi!—Mme N̄ke 2:7, 8.
13. Didie ke ẹkụt uyarade edikere mban̄a oro Jehovah enyenede ọnọ mbon unana ke Ibet oro enye ọkọnọde Israel?
13 Ọyọhọ iba, unenikpe Abasi ekere aban̄a se mbon ukụt ẹyomde. Ẹkụt uyarade edikere mban̄a oro Jehovah enyenede ọnọ mbon unana ke Ibet oro enye ọkọnọde Israel. Ke uwụtn̄kpọ, Ibet oro ama anam ndutịm ndikụt nte ke ẹse ẹban̄a nditọakpa ye mme ebeakpa. (Deuteronomy 24:17-21) Ke ọfiọkde nte uwem ekemede ndisọn̄ ye utọ mme ubon oro, Jehovah ke idemesie ama akabade edi ete oro edide Ebiereikpe ye Andikpeme mmọ. (Deuteronomy 10:17, 18) Enye ama odụri nditọ Israel utọn̄ ete ke edieke mmọ ẹfịkde iban ye nditọwọn̄ oro mînyeneke un̄wam, imọ iyokop eseme utọ mbon oro. Nte ẹwetde ke Exodus 22:22-24, enye ọkọdọhọ ete: “Iyatesịt mi oyonyụn̄ obụmede.” Okposụkedi iyatesịt mîdịghe kiet ke otu n̄wọrọnda edu Abasi, edikokoi n̄kwan̄a ikpe esidemede iyatesịt esie ke edinen usụn̄, akpan akpan ke ini mbon oro ẹfịkde ẹdide mbon oro ẹkemede ndisọp nnọ unan.—Psalm 103:6.
14. Nso idi ata n̄wọrọnda uyarade unana asari Jehovah?
14 Ọyọhọ ita, ke Deuteronomy 10:17, Bible ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn ete ke Jehovah ‘inamke asari ye owo baba kiet, inyụn̄ ibọhọ ubọkedem.’ Ke mîbietke ediwak owo oro ẹnyenede odudu, Jehovah isehe inyene obụkidem m̀mê nte owo etiede ke enyọn̄ enyọn̄ idem. Enye inamke asari m̀mê nditen̄e owo enyịn. Ata n̄wọrọnda uyarade unana asari esie edi emi: Enye iberekede ifet edikabade ndi ata mme andituak ibuot nnọ enye, ye idotenyịn anana-utịt uwem inọ sụk ibat ibat mme ọwọrọiso owo. Utu ke oro, Utom 10:35 ọdọhọ ete: “Abasi iten̄eke owo enyịn: edi ke kpukpru idụt Enye adadara owo ekededi eke abakde Enye onyụn̄ anamde nti ido.” Idotenyịn emi odu ọnọ kpukpru owo inamke n̄kpọ m̀mê nso idi idaha mmọ ke n̄kaowo, uduot ikpọkidem, m̀mê idụt oro mmọ ẹdụn̄de. Nte oro idịghe ata mfọnn̄kan unenikpe? Ke akpanikọ, ndinen̄ede mfiọk unenikpe Jehovah anam nnyịn isan̄a ikpere enye!
“Uwak Ọniọn̄ . . . Abasi!”
15. Nso idi ọniọn̄, ndien didie ke Jehovah owụt enye?
15 Ama onụk apostle Paul ndifiori, nte ẹwetde ke Rome 11:33, ete: ‘Uwak ọniọn̄ Abasi ẹditụn̄ọ adan̄a didie!’ Ih, nte nnyịn ikerede iban̄a nsio nsio ikpehe uwak ọniọn̄ Jehovah, uten̄e itreke ndidoro nnyịn. Nte ededi, didie ke nnyịn ikeme ndinam edu emi an̄wan̄a? Ọniọn̄ ada ifiọk, asian, ye mbufiọk adian ọtọkiet onyụn̄ ada mmọ anam n̄kpọ. Ke adade akaka ifiọk ye ntotụn̄ọ mbufiọk esie anam n̄kpọ, kpukpru ini Jehovah esinam mfọnn̄kan ubiere, adade mmọ anam n̄kpọ ke mfọnn̄kan usụn̄.
16, 17. Didie ke mme edibotn̄kpọ Jehovah ẹsọn̄ọ ọniọn̄ esie? Nọ uwụtn̄kpọ.
16 Nso idi ndusụk uyarade ọniọn̄ Jehovah? Psalm 104:24 ọdọhọ ete: “O Jehovah, n̄kpọ emi afo anamde ẹwak didie! Afo amanam mmọ kpukpru ke ifiọk [“ọniọn̄,” NW]; inyene fo ọyọhọ ke ererimbot.” Ke akpanikọ, adan̄a nte nnyịn ikpepde n̄kpọ iban̄a mme n̄kpọ oro Jehovah anamde, ntre ke uten̄e editịm odoro nnyịn aban̄a ọniọn̄ esie. Kamse, ntaifiọk ẹkpep ekese n̄kpọ ẹto edikpep n̄kpọ mban̄a mme edibotn̄kpọ Jehovah! Ukpepn̄kpọ akam odu oro ẹkotde biomimetics, oro ẹkpepde nte ẹkemede ndikpebe ndudiọn̄ obot.
17 Ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndidi afo emesida ese n̄kpan̄utue ye n̄kpaidem. Enye ke akpanikọ edi utịbe utịbe ndudiọn̄. Ndusụk n̄kpan̄utue oro ẹtiede nte isọn̄ke idem ẹkam ẹsọn̄ ẹkan ukwak, ẹkop odudu ẹkan mme urụk oro ẹkamade ẹnam n̄kpọ ubọ itiatikan̄. Nso ke oro enen̄ede ọwọrọ? Kere ban̄a n̄kpan̄utue oro ẹnamde atara tutu enye okpon nte iyịre oro ẹsikamade ke ubom ẹkọ iyak. Utọ n̄kpan̄utue oro ekpekeme ndimụm ubomofụm nte enye osụk efede! Ih, Jehovah ada “ọniọn̄” anam kpukpru utọ n̄kpọ oro.
18. Didie ke ẹkụt ọniọn̄ Jehovah ke enye ndikemek ndida mme owo n̄wet Ikọ esie, kpa Bible?
18 Ẹkeme ndikụt n̄kponn̄kan uyarade ọniọn̄ Jehovah ke Ikọ esie, kpa Bible. Item ọniọn̄ oro ẹkụtde ke Bible enen̄ede owụt nnyịn mfọnn̄kan usụn̄ ndidu uwem. (Isaiah 48:17) Edi ẹkụt ọniọn̄ Jehovah oro mînyeneke udomo n̄ko ke usụn̄ oro ẹkewetde Bible. Didie ke edi ntre? Ke ọniọn̄ esie, Jehovah ama emek ndida mme owo n̄wet Ikọ esie. Edieke enye akpakadade mme angel ndiwet Ikọ eke odudu spirit, nte Bible ekpenyene ukem inem oro enye enyenede? Edi akpanikọ, mme angel ẹkpeda n̄kokon̄ idaha mmọ ẹwụt utọ owo emi Jehovah edide ẹkpenyụn̄ ẹtịn̄ ẹban̄a utuakibuot oro mmọ ẹnọde enye. Edi nte idaha ekikere mme mfọnmma edibotn̄kpọ eke spirit emi ifiọk, ikike, ye odudu mmọ ẹnen̄erede ẹkon̄ ẹkan eke nnyịn, ekpenen̄ede an̄wan̄a nnyịn?—Mme Hebrew 2:6, 7.
19. Nso uwụtn̄kpọ iwụt nte ke ndikada mme owo n̄wet Bible anam enye enen̄ede enyene ufiop ye inem?
19 Ndida mme owo n̄wet anam Bible enen̄ede enyene ufiop ye inem. Mme andiwet enye ẹkedi mme owo oro ẹkenyenede ntụk nte nnyịn. Sia ẹkedide mme anana-mfọnmma, mmọ ẹma ẹsobo mme ukem idomo ye mfịghe oro nnyịn isobode. Ke ndusụk idaha, mmọ ẹma ẹwet nte eketiede mmọ ke idem ye mme afanikọn̄ mmọ. (2 Corinth 12:7-10) Ntre mmọ ẹma ẹda mme ikọ oro angel ndomokiet mîkpadaha. Da mme ikọ David oro ẹkewetde ke Psalm 51 ke uwụtn̄kpọ. Nte ekemde ye ikọ enyọn̄ ibuotn̄wed emi, David ekewet psalm emi ke enye ama akanam akwa idiọkn̄kpọ. Enye ama an̄wan̄a esịt esie, owụtde ọkpọsọn̄ mfụhọ onyụn̄ eben̄ede edifen oto Abasi. Ps 51 Ufan̄ikọ 2 ye 3, ọdọhọ ete: “Diọn̄ yet mme ukwan̄-n̄kpọ mi fep, nyụn̄ sio mi mme idiọk ido ke idem fep, nam ndi edisana. Koro mmọfiọk ndudue mi: idiọk ido mi onyụn̄ odu mi ke iso kpukpru ini.” Tịm se Ps 51 ufan̄ikọ 5: “Sese, n̄kamana ke ukwan̄; eka mi okonyụn̄ oyomo mi ke idiọk.” Ps 51 Ufan̄ikọ 17 adian do ete: “Mme uwa emem Abasi ẹdi spirit eke obụn̄ọde: O Abasi, afo usịnke edibụn̄ọ ye edinuaha esịt ke ndek.” Nte editịmede esịt ewetn̄wed emi itụkke fi ke idem? Anie ekpekeme ndiwụt utọ ntụk ofụri esịt emi ke mîbọhọke anana-mfọnmma owo?
20, 21. (a) Ntak emi ẹkemede ndidọhọ ke kpa ye oro ẹkedade mme owo ndiwet Bible ke enye esịne ọniọn̄ Jehovah? (b) Nso ke ẹdineme ke ibuotikọ oro etienede?
20 Ebede ke ndikada mme utọ anana-mfọnmma owo oro n̄wet Bible, Jehovah ọkọnọ nnennen n̄kpọ oro nnyịn iyomde—kpa n̄wetnnịm n̄kpọ oro “ẹdade odudu Spirit Abasi ẹwet,” edi oro enyenede n̄kpọ emi aban̄ade owo. (2 Timothy 3:16) Ih, edi edisana spirit akada mme andiwet oro usụn̄. Mmọ ke ntre ẹkewet ọniọn̄ Jehovah, idịghe eke idemmọ. Ọniọn̄ oro edi se ẹkemede ndinen̄ede mberi edem. Enye enen̄ede okon̄ akan ọniọn̄ nnyịn tutu Abasi ke ima ima usụn̄ esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete: “Buọt idem fo ye Jehovah ke ofụri esịt fo; ndien kûberi edem ke asian fo. Diọn̄ọ enye ke kpukpru usụn̄ fo, ndien enye eyenen̄ede usụn̄ fo enịm.” (Mme N̄ke 3:5, 6) Ebede ke ndida enyene-ọniọn̄ item oro nsịn ke edinam, nnyịn inen̄ede isan̄a ikpere Abasi nnyịn oro enyenede ọniọn̄ akan.
21 Edu Jehovah oro ẹmade onyụn̄ eyede akan kpukpru edi ima. Ẹyeneme nte Jehovah owụtde ima ke ibuotikọ oro etienede.
Nte Afo Emekeme Nditi?
• Nso usio-ukot ke Jehovah akanam man nnyịn ikeme ndikọri itie ufan ye enye?
• Nso idi ndusụk uwụtn̄kpọ odudu ubotn̄kpọ Jehovah ye odudu ukpeme esie?
• Ke mme usụn̄ ewe ke Jehovah owụt unenikpe esie?
• Didie ke ẹkeme ndikụt ọniọn̄ Jehovah ke mme edibotn̄kpọ esie ọkọrọ ye ke Bible?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 10]
Kpa nte ekpemerọn̄ emende eyenerọn̄ akama ke ikpanesịt esie, Jehovah ese aban̄a mme erọn̄ Esie ke ima ima usụn̄
[Ndise ke page 13]
Ẹkụt ọniọn̄ Jehovah ke usụn̄ oro ẹkewetde Bible