Mme Uyen, Ẹsan̄a ke Ido nte Odotde Jehovah

NDUSỤK uyen Christian ẹsiwọrọ ẹkpọn̄ ubon ye esop obio mmọ ke ibio ini. Ndusụk mmọ ẹsinam emi man ẹtat utom ukwọrọikọ mmọ. Mbon en̄wen ẹsikpọn̄ ufọk ke ntak ẹdida san̄asan̄a ke mme mbubehe ererimbot emi. (Isaiah 2:4; John 17:16) Ke ndusụk idụt, “Caesar” esibiere n̄kpọkọbi ọnọ mme uyen oro ẹmụmde nsọn̄ọnda mmọ ẹkama, mîdịghe ọdọhọ mmọ ẹnam utom obio. *—Mark 12:17; Titus 3:1, 2.

Ke adan̄aemi ẹdude ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak edida san̄asan̄a, ẹkeme ndikọbi mme uyen emi ye mbon nsọn̄ibuot ke anyan ini. Ndikpọn̄ ufọk ke mme ntak en̄wen n̄ko amanam mme uyen ẹkenam utom ke idiọk n̄kann̄kụk. Didie ke mme uyen Christian emi m̀mê mbon efen oro ẹnyịkde ẹsịn ke utọ idaha emi ẹkeme ndiyọ mme mfịghe emi ye mme n̄kpọ efen oro ẹyomde mmọ ẹnam nte mmọ ẹdomode ‘ndisan̄a ndu uwem nte odotde Abasi’? (1 Thessalonica 2:12) Didie ke mme ete ye eka mmọ ẹkeme ndin̄wam mmọ ẹtịm idem ẹnọ mme idiọk idaha ekededi oro mmọ ẹkemede ndisobo?—Mme N̄ke 22:3.

Mme San̄asan̄a N̄kpọ-Ata

Tákis emi edide isua 21, oro ọkọkpọn̄de ufọk ke ọfiọn̄ 37 ọkọdọhọ ete: “Ndiwọrọ n̄kpọn̄ ukpeme mme ete ye eka mi ọkọrọ ye ima ima ndausụn̄ mbiowo oro ẹkenen̄erede ẹdiọn̄ọ mi ekedi ọkpọsọn̄ n̄kpọ, ama onyụn̄ anam mi ndịk.” * Enye ama adian do ete: “Ndusụk ini, mma nsinen̄ede nnana un̄wam.” Pétros emi edide isua edịp ama ọkpọn̄ ufọk ke se iwakde ibe isua iba. Enye enyịme ete: “Ke akpa ini ke uwem mi, n̄kenyene ndinam ubiere ikpọn̄ mban̄a unọ idem inemesịt ye mme nsan̄a oro mmekde, ndien se n̄kesimekde ikesiwakke ndifọn.” Ekem enye ọdọhọ ete: “Akamba ifụre oro n̄kenyenede akasan̄a ye akamba mbiomo ndien ndusụk ini oro ama esinam uwem efek mi.” Tássos, ebiowo Christian kiet oro ekesiwakde ndisobo ye mme uyen Christian emi ẹdude ke utọ idaha oro, ọkọdọhọ ete: “Ndek ndek ikọ, nsọn̄ibuot, ye afai afai edu uwem eke ubọkn̄ka oro mînịmke ke akpanikọ ẹkeme nditụk ido mme uyen oro mînyeneke un̄wam.”

Ke adan̄aemi ẹdụn̄de ẹnyụn̄ ẹnamde utom ke otu mbon oro mîkponoke mme edumbet Bible, oyom utọ mme uyen Christian oro ẹkpeme idem ẹbiọn̄ọ idomo edikpebe mme oburobụt usụn̄ uwem oro mîkemke ye N̄wed Abasi nto ubọkn̄ka mmọ. (Psalm 1:1; 26:4; 119:9) Ekeme ndisọn̄ ndika iso nnyene eti ndutịm ukpepn̄kpọ idemowo, ndidụk mme mbono esop, nnyụn̄ n̄wọrọ an̄wautom. (Philippi 3:16) Ekeme ndisọn̄ n̄ko ndinịm nnyụn̄ nnam n̄kpọ mbịne mme utịtmbuba eke spirit.

Mme anam-akpanikọ uyen Christian ẹnen̄ede ẹyom ndinem Jehovah esịt ke edu uwem ye ke ikọ inua mmọ. Mmọ ke edinam akpanikọ ẹdomo ndiyere ima ima ikot oro Ete mmọ eke heaven ọnọde ete: “Eyen mi, nyene ibuot, nyụn̄ dat mi esịt, man n̄kụt se ndibọrọde owo eke osụn̄ide mi.” (Mme N̄ke 27:11) Mmọ ẹfiọk ẹte ke ukamaidem ye edu mmimọ ẹsitụk nte mme owo ẹsede Jehovah ye ikọt esie.—1 Peter 2:12.

Nte enemde, ata ediwak utọ uyen oro ẹsinam ofụri se mmọ ẹkekeme nditie nte nditọete mmọ  eke akpa isua ikie oro apostle Paul ọkọbọn̄de akam aban̄a ete: “Ẹsan̄a ke ido nte odotde Ọbọn̄, ẹnem Enye esịt ke kpukpru usụn̄, ẹnyụn̄ ẹn̄wụm mfri ke edinam kpukpru nti utom . . . man mbufo ẹkeme ndibiom kpukpru n̄kpọ nnyụn̄ mme anyan ime ye idatesịt.” (Colossae 1:9-11) Bible ọnọ ediwak uwụtn̄kpọ aban̄a mme uyen oro ẹkebakde Abasi, oro ẹkekụtde unen ke ndisan̄a ke ido nte odotde Ọbọn̄ ke esen esen ye afai afai n̄kann̄kụk oro ọkọyọhọde ye ukpono ndem.—Philippi 2:15.

‘Jehovah Ama Odu ye Joseph’

Ke ini uyen, ẹma ẹmen Joseph edima eyen Jacob ye Rachel, ẹkpọn̄ ufọk ẹka anyan ebiet oro enye mîkenyeneke aba ukpeme ete esie oro ẹkebakde Abasi. Ẹkenyam enye nte ofụn ke Egypt. Joseph ama enịm n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ nte ifịk ifịk, edisana akparawa emi ẹkemede ndiberi edem. Kpa ye oro ekedide ofụn Potiphar—emi mîkedịghe andituak ibuot nnọ Jehovah—Joseph ama esịn ifịk anam utom tutu nte ini akade eteufọk esie ayak kpukpru mbubehe ufọk esie esịn enye ke ubọk. (Genesis 39:2-6) Joseph ama omụm nsọn̄ọnda esie ke Jehovah akama, ndien ke ini emi okosụn̄ọde ke edisịn enye ke ufọk-n̄kpọkọbi, enye ikọdọhọke ite: “Ufọn mmụmde nsọn̄ọnda n̄kama?” Idem ke ini odude ke ufọk-n̄kpọkọbi enye ama owụt nti edu, ndien ikebịghike ẹma ẹnam enye ese aban̄a kpukpru n̄kpọ ke ufọk-n̄kpọkọbi. (Genesis 39:17-22) Abasi ama ọdiọn̄ enye, ndien nte ẹwetde ke Genesis 39:23, ‘Jehovah ama odu ye enye.’

Ekpekedi mmemmem didie ntem ọnọ Joseph, emi mîkodụhe aba ye ubon esie oro akabakde Abasi, ndikpakabade ndu uwem nte mme okpono ndem oro ẹkedụn̄de ẹkan enye ẹkụk, ndikponyụn̄ ntiene ndu oburobụt uwem mbon Egypt! Utu ke oro, enye ama ọsọn̄ọ eyịre ye edumbet Abasi onyụn̄ omụm edisana idaha esie akama kpa ye ata n̄kpọsọn̄ idomo oro. Ke ini n̄wan Potiphar akakpakde enye ediwak ini ete edidan̄ ye imọ, enye ama ọsọn̄ọ ọbọrọ ete: ‘Ndinam didie nnam akwa idiọk-n̄kpọ emi nnyụn̄ ndue Abasi?’—Genesis 39:7-9.

Mfịn, oyom mme uyen ẹdide Ntiense ẹnam item Bible oro aban̄ade ndiọi nsan̄a, oburobụt edinam unọ idem inemesịt, n̄wed ye ndise idan̄, ye ikwọ oro ẹsabarede owo. Mmọ ẹfiọk ẹte ke “enyịn Jehovah ẹdu ke kpukpru ebiet, ẹse mme idiọk owo ye nti.”—Mme N̄ke 15:3.

Moses Ama Esịn “Ndidia Inemesịt Idiọk-n̄kpọ”

Moses ọkọkọri okpon ke okụre Pharaoh emi ọkọyọhọde ye ukpono ndem ye uyom inemesịt. Bible etịn̄ aban̄a enye ete: “Oto mbuọtidem Moses . . . esịn ndikere eyen adiaha Pharaoh; sia enye emekde ndibiom ukụt ye ikọt Abasi, akan ndidia inemesịt idiọk-n̄kpọ ke ekpri ini.”—Mme Hebrew 11:24, 25.

 Ndinam ufan ye ererimbot ekeme ndida ndusụk ufọn ndi, edi emi esidi ke ekpri ibio ini. Ke mbịghi n̄kaha, enye ekeme ndidi sụk ke ekpri ibio ini oro osụhọde ọnọ ererimbot emi. (1 John 2:15-17) Nte ikpenen̄ekede ifọn nditiene uwụtn̄kpọ Moses? Bible ọdọhọ ete ke “enye [ama ọsọn̄ọ] ada nte n̄kpọ eke okụtde Enye emi enyịn owo mîkwe.” (Mme Hebrew 11:27) Enye okowụk ekikere esie ke inyene eke spirit oro mme ete ete esie oro ẹkebakde Abasi ẹkekpọn̄de ẹnịm. Enye ama anam uduak Jehovah edi uduak esie ke uwem, enịmde edinam uduak Abasi nte utịtmbuba esie.—Exodus 2:11; Utom 7:23, 25.

Ke ini mme uyen oro ẹbakde Abasi ẹdude ke n̄kann̄kụk oro owo mîbakke Abasi ẹnyụn̄ ẹnanade ima, mmọ ẹkeme ndisọn̄ọ ọkpọkpọ itie ebuana mmọ ye Jehovah ke ndinyene ukpepn̄kpọ idemmọ, man ẹtịm ẹfiọk “Enye emi enyịn owo mîkwe.” Ndutịm Christian oro ọyọhọde ye edinam, esịnede edidụk mbono esop kpukpru ini ye ediwọrọ an̄wautom, ayan̄wam mme uyen emi ndiwụk ekikere mmọ ke mme n̄kpọ eke spirit. (Psalm 63:6; 77:12) Mmọ ẹkpenyene ndidomo ndinyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem ye idotenyịn oro ebietde eke Moses. Mmọ ẹyenam ọfọn ndiyak ekikere ye edinam mmọ ẹwụhọ ke ndinam n̄kpọ Jehovah, ẹnemde esịt ndidi mme ufan esie.

Enye Ama Ada Inua Esie Otoro Abasi

Uyen efen oro ekenịmde eti uwụtn̄kpọ ke adan̄aemi ama ọkọkpọn̄ ufọk ekedi eyenan̄wan Israel oro ẹkemụmde ẹka ntan̄mfep ke Syria ke eyo Elisha, prọfet Abasi. Enye ama akabade edi eyenufọk ọnọ n̄wan Naaman, etubom mbonekọn̄ Syria oro ọkọdọn̄ọde akpamfia. Eyenan̄wan emi ama ọdọhọ ekaufọk esie ete: “Ete mi akpakam odu ke iso prophet emi odude ke Samaria! enye akpanam ndien akpa-mfia okụre enye.” Ke ntak ikọ ntiense esie, Naaman ama aka ebịne Elisha ke Israel ndien ẹma ẹnam akpamfia okụre enye. Akan oro, Naaman ama akabade edi andituak ibuot nnọ Jehovah.—2 Ndidem 5:1-3, 13-19.

Uwụtn̄kpọ eyenan̄wan emi ọsọn̄ọ owụt ke oyom mme uyen ẹtịn̄ ikọ ke usụn̄ oro adade ukpono ọsọk Abasi, idem ke ini mmọ mîdụhe aba ye mme ete ye eka mmọ. Edieke eyenan̄wan oro ekpekenyenede edu editịn̄ “ndisịme ikọ”  m̀mê “ikọ idiọk mbubru,” ndi enye ekpekekeme nditịn̄ ikọ uforo uforo ke ini ifet ekebererede? (Ephesus 5:4; Mme N̄ke 15:2) Níkos, akparawa emi odude ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 20, oro ẹkesịnde ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak edida san̄asan̄a eti ete: “Ke ini n̄kodude ye ndusụk nditọete efen oro ẹdide uyen ke ufọk-n̄kpọkọbi oro ẹkenamde utom in̄wan̄, kpa ebiet oro esop m̀mê ete ye eka mi mîkodụhe ndinọ mi ndausụn̄, mma n̄kụt ke nte nnyịn ikesitịn̄de ikọ ama ọtọn̄ọ ndidiọk. Enye ikakam idaha itoro isọk Jehovah.” Nte enemde, ẹma ẹn̄wam Níkos ye mbon eken ndinam item Paul ke n̄kpọ emi: “Ama edi use, ye kpukpru mbubiam ido, m̀mê edisịn esịt ke n̄kpọ owo, ẹkûyak ẹtịn̄ ẹban̄a n̄kpọ oro ke otu mbufo, nte odotde ikọt Abasi.”—Ephesus 5:3.

Jehovah Ekedi Ata Owo ọnọ Mmọ

Ifiọk n̄kpọntịbe nsan̄a Daniel ita ke Babylon eset owụt nte edumbet oro Jesus ọkọnọde edide akpanikọ, nte ke ndinam akpanikọ ke ata n̄kpri n̄kpọ esida ekesịm ndinam akpanikọ ke ikpọ n̄kpọ. (Luke 16:10) Ke ini ẹkesobode mfịna edidia udia oro Ibet Moses akakpande, mmọ ẹkpekekeme ndidomo ndiwụt nte oro enende ke ndidọhọ ke sia mmimọ idide mbon ntan̄mfep ke esenidụt, mmimọ ikekemeke ndinyan̄a. Edi nso edidiọn̄ ke mmọ ẹkenyene ntem ndikada n̄kpọ oro akakam etiede nte ekpri n̄kpọ ke akpan n̄kpọ! Mmọ ẹma ẹnyene nsọn̄idem ye ọniọn̄ ẹkan kpukpru mbon ntan̄mfep eken oro ẹkediade udeme udia edidem. Nte eyịghe mîdụhe, edinam akpanikọ ke n̄kpri n̄kpọ emi ama ọsọn̄ọ mmọ idem, anam ke ini mmọ ẹkesobode akwa idomo edituak ibuot nnọ edisọi mbiet, mmọ ẹma ẹsịn ndikan̄ mbuọtidem mmọ.—Daniel 1:3-21; 3:1-30.

Jehovah ekedi ata owo ọnọ n̄kparawa ita emi. Kpa ye oro mmọ ẹma ẹkewọrọ ẹkpọn̄ ufọk ye iwụk ebiet utuakibuot Abasi mmọ, mmọ ẹma ẹbiere ndika iso ndu uwem nnana ntọi ke ererimbot. (2 Peter 3:14) Mmọ ẹma ẹda itie ebuana mmọ ye Jehovah ke ata ọsọn̄urua tutu edi se mmọ ẹnyịmede ndikpa ke ntak oro.

Jehovah Ididuọkke Mbufo

Ke ini mme uyen ẹdude ẹyom usụn̄ ẹkpọn̄ mbon oro mmọ ẹmade ẹnyụn̄ ẹbuọtde idem, mmọ nte an̄wan̄ade ẹkeme ndinana ukpeme, ẹnana iwụk, ẹnyụn̄ ẹkop ndịk. Nte ededi, mmọ ẹkeme ndiyọ mme idomo oro ẹsịmde mmọ ye ọyọhọ mbuọtidem nte ke ‘Jehovah ididuọkke’  mmimọ. (Psalm 94:14) Edieke mme utọ uyen oro “ẹkụtde ndutụhọ n̄ko ke ntak edinen ido,” Jehovah ayan̄wam mmọ ndika iso nsan̄a ke “usụn̄ eke enende.”—1 Peter 3:14; Mme N̄ke 8:20.

Jehovah ama enen̄ede ọdiọn̄ Joseph, Moses, ekpri n̄kaiferi Israel oro ekedide ofụn, ye mme anam-akpanikọ n̄kparawa Hebrew ita oro, onyụn̄ aka iso ọsọn̄ọ mmọ idem. Mfịn, enye ke ada edisana spirit esie, Ikọ esie, ye esop esie ndimụm mbon oro ‘ẹn̄wanade eti en̄wan mbuọtidem’ n̄kama, enịmde mmọ utịp “nsinsi uwem” ke iso. (1 Timothy 6:11, 12) Ke akpanikọ, mme uyen ẹkeme ndisan̄a ke ido nte odotde Jehovah, ndien emi edi n̄kpọ oro owụtde eti ibuot ndinam.—Mme N̄ke 23:15, 19.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ekebe ke page 25]

MME ETE YE EKA—ẸTỊM NDITỌ MBUFO IDEM!

“Nditọ uyen ẹtie kpa nte idan̄ ke ubọk owo uko.” (Psalm 127:4) Idan̄ idisịmke ebiet oro ẹketde enye ke mbuari. Ana ẹket enye ye usọ. Ukem ntre, nditọwọn̄ ididụhe ke mben̄eidem ndisobo mme n̄kpọ oro ẹditịbede ke ini mmọ ẹkpọn̄de ufọk edieke mme ete ye eka mînọhọ mmọ nnennen ndausụn̄.—Mme N̄ke 22:6.

Mme uyen ẹnyene edu edinam n̄kpọ ntiene ntụk m̀mê ndiyak idem nnọ “idiọk itọn̄ ini uyen.” (2 Timothy 2:22) Bible eteme ete: “Eto ye item ẹnọ owo eti ibuot: edi eyen eke ẹyakde ẹnọ idem esie, esịn eka esie bụt.” (Mme N̄ke 29:15) Nditre ndinịm mme adan̄a ke se eyen anamde ekeme ndinam enye okûdu ke mben̄eidem ndinam n̄kpọ mban̄a mme mfịghe uwem ke ini ọwọrọde ọkpọn̄ ufọk.

Ke eti ye in̄wan̄-in̄wan̄ usụn̄, mme ete ye eka ẹdide Christian ẹkpenyene ndinam nditọ mmọ ẹdiọn̄ọ ẹban̄a n̄kpọsọn̄ idaha, mme mfịghe, ye se idude ke uwem editịm n̄kpọ emi. Ye unana ediduọk idotenyịn m̀mê editie etikwo etikwo, mmọ ẹkeme nditịn̄ mme idiọk idaha oro uyen ekemede ndisobo edieke enye ọkpọn̄de ufọk okodụn̄ ke ebiet efen. Ukpep emi, adianade ye ọniọn̄ oro Abasi ọnọde, ‘ọyọnọ ọkọi ọniọn̄, esịn eyenọwọn̄ ifiọk ye eti ekikere.’—Mme N̄ke 1:4.

Mme ete ye eka oro ẹkpepde nditọ mmọ nti ido uwem ye mme edumbet Abasi ẹyenam mmọ ẹkeme ndinam n̄kpọ uforo uforo mban̄a mme n̄kpọ-ata oro mmọ ẹsobode ke uwem. Ukpepn̄kpọ Bible ubon ofụri ini, in̄wan̄-in̄wan̄ nneme, ye ediwụt eti udọn̄ ke mfọnọn̄kpọ nditọ mmọ, ẹkeme ndinam ẹkụt unen utu ke edikpu. Mme ete ye eka ẹkpenyene ndikpep nditọ mmọ n̄kpọ ke usụn̄ oro adade ukem ukem edi enyenede iwụk onyụn̄ odotde, ẹtịmde nditọ mmọ idem ndibiom mbiomo nte ini akade ke uwem. Ke ndinịm eti uwụtn̄kpọ, mme ete ye eka ẹkeme ndikpep nditọ mmọ nte ke owo ekeme ndidu ke ererimbot edi idịghe ubak esie.—John 17:15, 16.

[Ndise ke page 23]

Ndusụk uyen Christian ẹsiwọrọ ẹkpọn̄ ufọk

[Mme ndise ke page 24]

Ebede ke ndibiọn̄ọ idomo, mme uyen ẹkeme ndikpebe Joseph nnyụn̄ ndu edisan̄a uwem

[Mme ndise ke page 26]

Kpebe ekpri n̄kaiferi Israel oro ekedide ofụn emi akadade inua esie otoro Jehovah