“N̄wana Eti En̄wan Mbuọtidem”

KE INI ekọn̄, ndi emekere ke odu owoekọn̄ ekededi oro mîkpokopke inemesịt edieke ẹkpedọhọde enye ẹte: “Nyọn̄ ufọk kodu ye n̄wan fo ye ubon fo”?

Uriah Hittite ama ọbọ utọ ewụhọ oro. Enye ekedi an̄wanaekọn̄ ke eyo Edidem David eke Israel. Edidem emi ke idemesie ama okot Uriah Hittite onyụn̄ esịn udọn̄ ọnọ enye ete ọnyọn̄ ufọk esie. Edi, Uriah ama esịn ndisụhọde n̄ka ufọk. Ke adan̄aemi ẹkebụpde enye ntak esen esen edinam oro, Uriah ama ọbọrọ ete ke ekebe ediomi, oro akadade aban̄a edidu Abasi, ye udịmekọn̄ Israel ẹkedu ke an̄waekọn̄. Enye ama obụp ete: “Nte ami ndidụk ke ufọk mi, ndien, ndidia n̄kpọ, nnyụn̄ n̄n̄wọn̄, nnyụn̄ ndan̄ ye n̄wan mi?” Ke ekikere Uriah, ndinam emi ikowụtke eti ibuot ke utọ ini oro.—2 Samuel 11:8-11.

Edinam Uriah edemede ikpọ mbụme, koro nnyịn n̄ko idu uwem ke ini ekọn̄. Ekọn̄ ke an̄wana idahaemi oro mîbietke ekọn̄ ekededi oro mme idụt ererimbot ẹn̄wanade. Ekọn̄ emi amanam ikpọ ekọn̄ ererimbot iba oro ẹken̄wanade ẹkabade ẹtie nte ata n̄kpri ekọn̄ ke ẹmende ẹdomo, ndien ekọn̄ emi ebehe fi. Ekese n̄kpọndịk ẹdu, mme asua ẹnyụn̄ ẹnyene ndịk. Owo itopke ikan̄ ke ekọn̄ emi, owo inyụn̄ iduọkke bọmb, edi ẹsụk ẹyoyom mme usọ un̄wana ekọn̄.

 Mbemiso akabade edi owoekọn̄ emi, afo enyene nditịm mfiọk ufọn ye ntak emi afo an̄wanade ekọn̄ emi. Nte ekọn̄ emi odot ye se iditakde? Apostle Paul ama anam uduak ekọn̄ emi etịm an̄wan̄a ke leta oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk Timothy: “N̄wana eti en̄wan mbuọtidem.” Ih, afo udun̄wanake en̄wan emi unọ obio, edi edin̄wana aban̄a “mbuọtidem”—kpa ofụri isọn̄ akpanikọ Christian nte ẹwụtde ke Bible. Nte an̄wan̄ade, afo enyene ndinịm ikọ “mbuọtidem” emi ke akpanikọ man ekeme ndin̄wana n̄kan.—1 Timothy 6:12.

Eti owoekọn̄ esidomo ukeme ndidiọn̄ọ asua esie. Ke en̄wan emi, asua oro edi Satan. Enye aman̄wana ekọn̄ emi ke ediwak isua onyụn̄ enyene ediwak n̄kari un̄wana ekọn̄ ye ediwak n̄kpọekọn̄. Enye okop odudu akan owo n̄ko. Satan ọdiọk, ama afai, onyụn̄ anana iso o-bụt. (1 Peter 5:8) Ndida n̄kpọekọn̄ obụkidem ọkọrọ ye n̄kari ye abian̄a n̄n̄wana ye asua emi ẹwọrọ ikpîkpu. (2 Corinth 10:4) Nso ke afo ekeme ndida n̄n̄wana ekọn̄ emi?

Akpan n̄kpọekọn̄ edi “ofụt Spirit,” oro edi Ikọ Abasi. (Ephesus 6:17) Apostle Paul ama owụt nte ofụt emi ekemede ndinyene ufọn: “Ikọ Abasi enyene uwem onyụn̄ ananam n̄kpọ, onyụn̄ ọsọp akan kpukpru ofụt iso iba, ekịm abahade ukpọn̄ ye spirit, ye ikek ye ndia onyụn̄ enyene ukeme ndidụn̄ọde ekikere ye uduak esịt owo.” (Mme Hebrew 4:11, 12) Ke akpanikọ, ana ẹwụt usọ ye ukpeme ke nte ẹkamade utọ n̄kpọekọn̄ eke ọsọpde ntre, emi ekemede ndikịm mbahade ekikere ye uduakesịt owo.

Eyedi afo ọmọfiọk ete ke udịmekọn̄ ekeme ndinyene ata nti n̄kpọekọn̄, edi mme n̄kpọekọn̄ emi idinyeneke ufọn edieke mbonekọn̄ mîfiọkke nte ẹdade mmọ ẹn̄wana ekọn̄. Afo n̄ko omoyom ukpep man etịm akama ofụt fo. Nte enemde, nta en̄wan emi ẹtịmde ẹnyene mbufiọk ẹdu ndinọ fi ukpep. Jesus okokot nta en̄wan emi, oro ẹkemede ndinọ owo ukpep, “asan̄autom oro anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄.” Ẹnọ mmọ mbiomo edinọ mme anditiene Jesus udia eke spirit m̀mê ukpep ke edikem ini. (Matthew 24:45) Afo emekeme ndifiọk otu asan̄autom emi ebe ke ndidụn̄ọde ifịk ifịk ukpep ye ekemini ntọt oro enye ọnọde aban̄a mme n̄kari n̄kari usụn̄ un̄wana ekọn̄ asua. Kpukpru uyarade ẹnyan ubọk ẹwụt otu emi nte edide mme andibuana ke esop Christian eke Mme Ntiense Jehovah oro ẹyetde aran ke spirit.—Ediyarade 14:1.

Otu asan̄autom emi amanam se ikande edinọ ukpep. Enye omowụt ukem edu apostle Paul, oro ekewetde ọnọ ẹsọk esop ke Thessalonica ete: “Nnyịn iketie sụn̄-sụn̄ ke otu mbufo, nte emi eka ọbọkde nditọ esie mmọ. Ndien koro mbufo ẹdọn̄de nnyịn eti-eti, nnyịn ikụt inem, idịghe ke edinọ mbufo gospel Abasi ikpọn̄, edi ke edinyụn̄ nyak ukpọn̄ nnyịn nde nnọ mbufo, sia imade mbufo eti-eti.” (1 Thessalonica 2:7, 8) Edi mbiomo owoekọn̄ Christian kiet kiet ndida ima ima ukpep emi nsịn ke edinam.

Ofụri N̄kpọekọn̄

Ndamban̄a ofụri n̄kpọekọn̄ odu ndikpeme fi. Afo emekeme ndikụt nte ẹbatde ofụri n̄kpọekọn̄ emi ke Ephesus 6:13-18. Owoekọn̄ emi enyenede usọ idimaha ndika ekọn̄ edieke enye ọdiọn̄ọde ke n̄kpọekọn̄ eke spirit imọ ikemke mîdịghe ke ndusụk ẹbiara onyụn̄ oyom ẹdiọn̄.

Oyom Christian esịne ofụri n̄kpọekọn̄ esie emi ẹnọde ukpeme, edi enen̄ede oyom enye akama otuekọn̄ mbuọtidem emi edide akpan n̄kpọ akan. Ntak edi oro Paul ekewetde ete: “[“Ke akande kpukpru n̄kpọ,” NW] ẹda mbuọtidem nte otu-ekọn̄, emi ẹdidade ẹkeme ndinịme kpukpru enyịm ikan̄ andidiọk.”—Ephesus 6:16.

Otuekọn̄, emi ekemede ndifụk owo ofụri ofụri, ada aban̄a mbuọtidem. Afo enyene ndiwụt ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke ndausụn̄ Jehovah, enyịme ye unana ediyịk m̀mê mme un̄wọn̄ọ  esie ẹyesu. Ekpenyene nditie fi ke idem nte ke mme un̄wọn̄ọ emi ẹma ẹsosu. Kûnyene eyịghe ndomokiet nte ke ẹyesobo ofụri ererimbot Satan ẹfep ke mîbịghike, nte ke ẹyenam ofụri isọn̄ akabade edi paradise, ye nte ke ẹyenam mmọ emi ẹsọn̄ọde ẹda ye Abasi ke edinam akpanikọ ẹfiak ẹdi mfọnmma.—Isaiah 33:24; 35:1, 2; Ediyarade 19:17-21.

Nte ededi, ke enyene-ndịk en̄wan emi osụk akade iso idahaemi, afo omoyom n̄kpọ efen—kpa ufan. Ke ini ekọn̄, n̄kpet n̄kpet itieufan esitọn̄ọ nte mbonekọn̄ ẹsịnde udọn̄ ẹnọ kiet eken ẹnyụn̄ ẹkpemede kiet eken, idem ke ndusụk ini ẹnyan̄ade kiet eken ẹsio ke n̄kpa. Ke adan̄aemi enen̄erede oyom mme nsan̄a emi, man ọbọhọ ekọn̄ emi, ana afo anam Jehovah edi n̄kponn̄kan ufan fo. Ntak edi oro ke Paul ama akasiak ofụri n̄kpọekọn̄ Abasi, enye ọkọdọhọ ke utịt ikọ esie ete: “Ẹda kpukpru akam ye n̄kpe-ubọk ẹbọn̄ akam ke Spirit kpukpru ini.”—Ephesus 6:18.

Nnyịn imesima ndidu ye n̄kpet n̄kpet ufan. Nnyịn imesiyom ndisan̄a ye enye. Ke ini itịn̄de ikọ kpukpru ini inọ Jehovah ke akam, enye ayakabade edi ata owo ọnọ nnyịn nte n̄kpet n̄kpet ufan oro ẹkemede ndiberi edem. Mbet oro James esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete: “Ẹsan̄a ẹkpere Abasi, ndien enye ayasan̄a ekpere mbufo.”—James 4:8.

N̄kari N̄kari Usụn̄ Un̄wana Ekọn̄ Asua

Ndin̄wana ye ererimbot emi ke ndusụk idaha ekeme nditie nte edisan̄a n̄kanade an̄wa mbre oro ẹbụkde bọmb ke isọn̄. En̄wan emi ekeme ndito ebiet ekededi, ndien asua odomo ndimụm fi ke ndueidem. Edi, tịm fiọk ete ke Jehovah ọmọnọ kpukpru se ẹyomde man ẹkpeme fi.—1 Corinth 10:13.

Asua ekeme ndiket idan̄ esie ke ndikụt ndudue nnọ mme akpanikọ Bible oro ẹdide itiat idakisọn̄ ẹnọ mbuọtidem fo. Mbon mfiakedem ẹkeme ndida udọn ikọ, nneminua, ye ekikere oro ẹtiede nyụrọde nyụrọde ndidomo ndikan fi. Edi mbon mfiakedem emi ikereke iban̄a mfọnọn̄kpọ fo. Mme N̄ke 11:9 ọdọhọ ete: “Oburobụt owo ada inua abiat mbọhọidụn̄ esie, edi ifiọk nti owo esịn mmọ ẹbọhọ.”

Edi ndudue owo ndikere ke ana imọ ikpan̄ utọn̄ inọ m̀mê ikot mme n̄wed mbon mfiakedem man iwụt ke se mmọ ẹtịn̄de inenke. Nyụrọde nyụrọde, idiọk ekikere mmọ ekeme ndinọ unan ke n̄kan̄ eke spirit onyụn̄ ekeme ndibiat mbuọtidem fo ukem nte ọnọk emi atarade usọp usọp. (2 Timothy 2:16, 17) Utu ke oro, kpebe nte Abasi esede mme oburobụt owo. Job ama etịn̄ aban̄a Jehovah ete: “Koro mme oburobụt owo mîkemeke ndika ke iso esie.”—Job 13:16.

Asua emi ekeme ndidi ke usụn̄ efen, kpa usụn̄ oro okụtde unen ke ndusụk udomo. Edieke idiọkitọn̄ edibịne oburobụt ido atapde owoekọn̄ osio ke udịmekọn̄, emi ekeme ndida ndutịme ndi.

Mme n̄kpọ unọ idem inemesịt eke ererimbot, utọ nte mme oburobụt ndise ye mme edinam ekebe ndise ye uyom uyom ikwọ ẹdi n̄kpọ etabi oro ẹkụtde unen. Ndusụk owo ẹdọhọ ke mmimọ imekeme ndise mme oburobụt ndise m̀mê ndikot mme oburobụt n̄wed ye unana emi ndifịna mmimọ. Edi eren kiet oro ekesimade ndise mme ndise idan̄ kpukpru ini ama enyịme in̄wan̄-in̄wan̄  ete: “Afo ukemeke-keme ndifre mme ndise oro, adan̄a nte akade iso ndikere mban̄a mmọ, ntre n̄ko ke edidọn̄ fi ndinam mme n̄kpọ emi afo okokụtde . . . Senima ayanam fi ekere ke imenen̄ede itaba n̄kpọ.” Nte odot ndiyak n̄kpọ etabi emi ọnọ nnyịn unan?

N̄kpọekọn̄ efen oro asua emi adade an̄wana edi etabi uma inyene. Ekeme ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndikụt n̄kpọndịk oro emi akamade koro kpukpru nnyịn imoyom mme n̄kpọ udu uwem. Nnyịn imoyom itieidụn̄, udia, ye ọfọn̄, ndien idiọkke ndinyene ndiye n̄kpọ. Nte nnyịn isede mme n̄kpọ emi ekeme ndikama n̄kpọndịk. Okụk ekeme ndikabade ndi ata akpan n̄kpọ n̄kan mme n̄kpọ eke spirit. Nnyịn imekeme ndikabade ndi mme ama okụk. Oyom iti idem nnyịn mme n̄kpọ emi inyene obụkidem mîkemeke ndinam. Enye ekeme ndibe mfep, edi mme inyene eke spirit ẹdu ke nsinsi.—Matthew 6:19, 20.

Edieke uko owoekọn̄ osụhọrede, mme ifet esie ndin̄wana n̄kan oyosụhọde n̄ko. “Esịt ama ọduọ fi ke usen ukụt, odudu fo akabade ekpri.” (Mme N̄ke 24:10) Mmemidem edi n̄kpọekọn̄ oro Satan adade anam n̄kpọ edifọn edifọn. Ndiyara “idori-enyịn edinyan̄a nte ndụn ke ibuot” ayan̄wam fi ndikan mmemidem. (1 Thessalonica 5:8) N̄wana ndinam mbuọtidem fo ọsọn̄ ukem nte eke Abraham. Ke ini ẹkedọhọde Abraham awa Isaac, ikpọn̄-ikpọn̄ edibon eyen esie nte uwa, enye ikemen̄eke ndinam emi. Enye ama enịm ke akpanikọ ete ke Abasi oyosu un̄wọn̄ọ Esie ndida ubon imọ ndiọn̄ ofụri ererimbot, n̄ko nte ke Abasi ekeme ndinam Isaac eset ke n̄kpa edieke oro edide se ẹyomde man ẹsu un̄wọn̄ọ oro.—Mme Hebrew 11:7-19.

Kûkpa Mba ke En̄wan Emi

Ndusụk owo oro ẹma ẹken̄wana en̄wan emi uko uko ke anyan ini ẹkeme nditọn̄ọ ndikpọt ndien ke ntre idụhe ke ukpeme nte ẹkedude ke akpa. Uwụtn̄kpọ Uriah, oro iketịn̄de iban̄a ke ntọn̄ọ ibuotikọ emi, ekeme ndin̄wam kpukpru nnyịn emi ibuanade ke en̄wan emi ndika iso nnyene nnennen ekikere. Ekese ke otu ekemmọ mme an̄wanaekọn̄ Christian ẹmeyọ nsọn̄ọn̄kpọ udu uwem, ẹmesobo mme n̄kpọndịk, mîdịghe ẹkop ndobo ẹnyụn̄ ẹtie biọn̄. Ukem nte Uriah nnyịn iyomke ndikere mban̄a inem uwem oro nnyịn ikpodude idahaemi m̀mê ndiduọ nnyịne ke usụn̄ uwem nnam-se-mmade. Nnyịn iyom ndisọn̄ọ ndu ye udịmekọn̄ mme anam-akpanikọ ikọt Jehovah eke ofụri ererimbot nnyụn̄ n̄ka iso n̄n̄wana tutu nnyịn ikeme ndidara mme utịbe utịbe edidiọn̄ esie oro ẹnade ẹbet nnyịn.—Mme Hebrew 10:32-34.

Ekpedi n̄kpọndịk nnyịn nditek ke ifịk, ndusụk ikerede nte ke akpatre en̄wan edidi ko ke iso. Uwụtn̄kpọ Edidem David osio n̄kpọndịk emi owụt. Ke ndusụk ntak, enye ikodụhe ye udịmekọn̄ esie. Nte utịp, David ama anam akwa  idiọkn̄kpọ oro akadade oyomonsia ye ndutụhọ ọsọk enye ke ofụri eyouwem esie.—2 Samuel 12:10-14.

Nte odot ndin̄wana en̄wan emi, ndiyọ mme afanikọn̄ ini ekọn̄, ndiyọ nsahi, ndinyụn̄ nsịn ndibuana ke mme eyịghe eyịghe edinam unọ idem inemesịt ererimbot? Mbon oro ẹma ẹkekan ke en̄wan emi ẹnyịme nte ke se ererimbot enyenede ndinọ ekeme ndidọn̄ owo itọn̄, nte nsemnsem ediye ekpri n̄wed, edi ke ẹtịmde ẹse, enye iwọrọke n̄kpọ. (Philippi 3:8) Akan oro, ke ediwak idaha mme n̄kpọ inemesịt emi ẹsida ẹsịm ubiak ye edikpu.

Mme Christian oro ẹbuanade ke en̄wan eke spirit emi ẹmedara edidianakiet ye mme ufan akpanikọ, edisana esịt, ye utịbe utịbe idotenyịn. Mme Christian oro ẹyetde aran ẹdori enyịn ndidu uwem oro mîdibiarake ke heaven ye Christ Jesus. (1 Corinth 15:54) N̄wakn̄kan ibat mbonekọn̄ Christian ẹnyene idotenyịn edidu mfọnmma uwem ke paradise isọn̄. Ke akpanikọ, utọ utịp oro odot ye ukeme ekededi oro ẹsịnde. Ndien ke mîbietke mme ekọn̄ ererimbot, nnyịn iyakan ke ekọn̄ emi edieke nnyịn isọn̄ọde ida inam akpanikọ. (Mme Hebrew 11:1) Nte ededi, ọyọhọ nsobo eyesịm editịm n̄kpọ emi, oro Satan akarade.—2 Peter 3:10.

Nte afo akade iso ke en̄wan emi, ti mme ikọ Jesus: “Ẹsọn̄ esịt; Ami n̄kakan ererimbot.” (John 16:33) Enye ama akan ererimbot ebe ke nditịn̄ enyịn nnyụn̄ mmụm nsọn̄ọnda esie n̄kama ke ini idomo. Nnyịn n̄ko imekeme ndikan.

[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 27]

Owo itopke ikan̄ ke ekọn̄ emi, owo inyụn̄ iduọkke bọmb, edi ẹsụk ẹyoyom mme usọ un̄wana ekọn̄

[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 30]

Nnyịn iyakan ke ekọn̄ emi ke nnyịn isọn̄ọde ida inam akpanikọ

[Ndise ke page 26]

Ndụn edinyan̄a ayan̄wam nnyịn ndikan mmemidem

Kama otuekọn̄ mbuọtidem man ekeme ndinịme “enyịm ikan̄” Satan

[Ndise ke page 28]

“Ẹsan̄a ẹkpere Abasi, ndien enye ayasan̄a ekpere mbufo”

[Ndise ke page 29]

Akpana nnyịn inyene mbuọtidem ke mme un̄wọn̄ọ Abasi