“Nnyịn Inyene Ndikop Uyo Abasi Utu ke Uyo Owo”

Ndida “Uko” Nnọ Ọyọhọ Ikọ Ntiense

MME esịn ntịme ido ukpono ẹyom ndimia okopitem asan̄autom Abasi n̄wot. Mbonekọn̄ Rome ẹsọsọp ẹwamade enye ẹsio ke ubọk mbon ntịme oro ẹkesịn ke ufọk. Emi edi ntọn̄ọ udịm udịm n̄kpọntịbe emi ẹkekade iso ke n̄kpọ nte isua ition. Emi anam ikpọ mbon ukara Rome ẹkop mbụk Jesus Christ.

Paul ọbọ ufen emi. Ke n̄kpọ nte isua 34 E.N., Jesus ama etịn̄ ete ke Paul (Saul) edikama enyịn̄ imọ ika ke iso “ndidem.” (Utom 9:15) Isua 56 E.N. ama ebe mbemiso emi eketịbede. Nte ededi, n̄kpọ ẹmọn̄ ẹkpụhọde nte apostle oro ekperede utịt ọyọhọ isan̄ isụn̄utom esie ita.

Mbon Ntịme Ikanamke Enye Etek ke Ifịk

Paul odu ke usụn̄ uka Jerusalem, ndien “edisana spirit” anam ndusụk Christian ẹsian enye ke enye oyosobo ọkpọsọn̄ ukọbọ do ke obio oro. Enye Paul etịn̄ uko uko ete: “Mmeben̄e idem ndidi se ẹbọpde ndinyụn̄ n̄kpa ke Jerusalem kaban̄a enyịn̄ Ọbọn̄ Jesus.” (Utom 21:4-14) Ndondo oro Paul esịmde temple ke Jerusalem, mme Jew oro ẹtode Asia, emi ẹfiọkde ke enye enen̄ede okụt unen ke ndikwọrọ gospel do, ẹsịn nsọk ẹte mbon ntịme ẹwot enye. Mbonekọn̄ Rome ẹsọsọp ẹdinyan̄a enye. (Utom 21:27-32) Oro ọnọ Paul ifet ndikwọrọ akpanikọ aban̄ade Christ nnọ otuowo ye ikpọ mbon ukara.

Ndikwọrọ Ikọ Nnọ Mbon Oro Ọkpọsọn̄de Ndisịm

Ẹmen Paul ẹkesịm udịghiukot akwa ufọk oro ẹkesikotde Tọwa Antonia * mbak ẹdiwot enye. Apostle emi ada ke udịghiukot oro ọnọ mme esịn ntịme ido ukpono emi okopodudu ikọ ntiense. (Utom 21:33-22:21) Edi enye ndisụk ntetịn̄ ke ẹkedọn̄ imọ ikọkwọrọ ikọ inọ mme Gentile, ẹn̄wan afiak asiaha. Lysias etubom mbonekọn̄ oro ọnọ uyo ete ẹmia Paul ẹnyụn̄ ẹbụp enye mbụme man ẹfiọk ntak emi mme Jew ẹdọhọde ke enye idotke ndidu uwem. Edi mmọ ikamiaha enye aba ke ini enye asiande mmọ ke imọ idi eyen Rome. Ke ndan̄nsiere, Lysias emen Paul aka Sanhedrin man ọfiọk ntak emi mme Jew ẹdọhọde ke enye idotke ndidu uwem.—Utom 22:22-30.

Ke ini Paul adade ke iso akwa esop emi, enye enyene eti ifet efen ndinọ ekemmọ mme Jew ikọ ntiense. Uko uko ọkwọrọikọ emi etịn̄ idotenyịn esie ke ediset ke n̄kpa. (Utom 23:1-8) Ke osụk ọdọdọn̄ mme Jew emi ẹsuade Paul mi ndiwot enye, ntre ẹmen enye ẹka itieidụn̄ mbonekọn̄. Ke okoneyo oro eketienede, Ọbọn̄ ọsọn̄ọ Paul idem ete: “Nen̄ede nyene uko! Koro kpa nte afo ọkọnọde ọyọhọ ikọ ntiense ke mme n̄kpọ oro ẹban̄ade mi ke Jerusalem, ntre ke ana afo ọnọ ikọ ntiense ke Rome n̄ko.”—Utom 23:9-11.

Ediomi oro ẹdụkde ndiwot Paul okpu ke ini ẹmende enye ẹfehe ẹka Caesarea, kpa obio emi mbon Rome ẹnịmde nte ibuot obio Judaea. (Utom 23:12-24) Paul ada ifet oro enye enyenede ke Caesarea ọnọ “ndidem” ikọ ntiense. Akpa kan̄a, apostle oro owụt Felix andikara nte ke mme ikọ oro ẹdoride imọ idịghe akpanikọ. Ekem, Paul ọkwọrọ ikọ ọnọ enye ye Drusilla n̄wan esie aban̄a Jesus, mfara ke idem, edinen ido, ye ubiereikpe emi edidide. Nte ededi, ẹsịn Paul ke ufọk-n̄kpọkọbi ke isua iba sia Felix oyomde ndibọ ubọkedem, edi Paul inọhọ enye.—Utom 23:33-24:27.

Ke ini Festus adade itie Felix, mme Jew  ẹfiak ẹsịn ikpafak ndinam ẹbiom Paul ikpe ẹnyụn̄ ẹwot enye. Ẹfiak ẹkpe ikpe emi ke Caesarea, ndien mbak ẹdifiak ẹmen ikpe emi ẹka Jerusalem, Paul ọdọhọ ete: “Nda ke iso itie ikpe Caesar . . . Mmeben̄e nte ẹda mi ẹsọk Caesar!” (Utom 25:1-11, 20, 21) Usen ifan̄ ke ukperedem, ke apostle oro ama eketịn̄ ikọ ke iso Edidem Herod Agrippa II, edidem ọdọhọ ete: “Ke ekpri ini afo ayanam mi n̄kabade ndi Christian.” (Utom 26:1-28) Ẹnọ Paul aka Rome ke n̄kpọ nte isua 58 E.N. Ke isua iba en̄wen oro enyene-ifịk apostle emi odude ke n̄kpọkọbi ke Rome, enye ada ifet ekededi oro enye enyenede ọkwọrọ ikọ aban̄a Christ. (Utom 28:16-31) Etie nte Paul ama ada ke iso ikpe Akwa Edidem Nero, ẹma ẹnyụn̄ ẹtebe enye ikpe, ndien enye ama afiak ọtọn̄ọ utom isụn̄utom esie ifụre ifụre. Owo iwetke iban̄a apostle en̄wen emi ekenyenede ifet edikwọrọ eti mbụk nnọ utọ ikpọ owo oro.

Nte ẹnemede ke enyọn̄ emi, apostle Paul ama anam se ekemmọ mme Christian ẹketịn̄de ke esop ikpọ mbon Jew ẹte: “Nnyịn inyene ndikop uyo Abasi nte andikara utu ke uyo owo.” (Utom 5:29) Nso eti uwụtn̄kpọ ke enye ekenịm ntem ọnọ nnyịn! Kpa ye oro mme owo ẹkenen̄erede ẹsịn ukeme nditre ukwọrọikọ esie, apostle oro ama anam ewụhọ oro ẹkenọde enye ẹte ọnọ ọyọhọ ikọ ntiense. Sia Paul ọkọsọn̄ọde ada osụk ibuot ọnọ Abasi, enye ama anam utom oro ẹkenọde enye nte ‘owo eke ẹmekde’ ndikama enyịn̄ Jesus n̄ka “iso mme idụt ọkọrọ ye ndidem ye nditọ Israel.”—Utom 9:15.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ekebe/Mme ndise ke page 9]

NDI AKPAN N̄KPỌ ORO PAUL EKEKEREDE EKEDI NDINYAN̄A IDEM?

Ewet n̄wed oro Ben Witherington III ọbọrọ mbụme emi ntem: “Akpan n̄kpọ oro Paul ekekerede ikedịghe . . . ndinyan̄a idem, edi ekedi ndinọ mbon ukara Jew ye eke Gentile ikọ ntiense mban̄a gospel. . . . Ke nditịm ntịn̄, gospel ke ẹkekot ikpe, idịghe Paul.”