Ntak Emi Mîfọnke Anam N̄kpọ Ebe Ubọk?

JEHOVAH edi mfọnmma uwụtn̄kpọ owo emi mînamke n̄kpọ ibe ubọk. “Utom esie ọfọn ama,” ndien edinen ubiereikpe esie isisọn̄ke ikaha sia esisan̄a ye mbọm. (Deuteronomy 32:4) Akananam ima esie idiọkke, koro enye esinam n̄kpọ nte ekemde ye mfọnmma ibet. (Psalm 89:14; 103:13, 14) Ẹkebot akpa ete ye eka nnyịn ẹda ukem ukem ke kpukpru usụn̄. Mmọ ikenyeneke udọn̄ ndinam n̄kpọ mbe ubọk. Nte ededi, idiọkn̄kpọ akanam mmọ ẹnyene “ndo”—oro edi, unana mfọnmma—emi mîkayakke mmọ ẹda aba ukem ukem.—Deuteronomy 32:5.

Ke uwụtn̄kpọ, ndi akanam omodụk ubomisọn̄ m̀mê awat enan̄ukwak emi ọkpọ esie omụhọrede? Anaedi ekpụk oro ama esituai fi onyụn̄ etie nte ọmọn̄ esịn fi ke fehesan̄. Oyom ẹdiọn̄ ọkpọ oro mbak enye editop. Kpasụk ntre, unana-mfọnmma nnyịn isiyakke nnyịn inam se inende kpukpru ini. Edieke nnyịn iyakde ndiọi edu oro ẹtiede nte ekpụk do ẹkọri, uwem nnyịn ekeme nditie ntuai ntuai, m̀mê akam esịn nnyịn ke fehesan̄.

Ndusụk ini, nti edu nnyịn ẹkam ẹkeme ndibe ubọk. Ke uwụtn̄kpọ, okposụkedi Ibet Moses ọkọdọhọde nditọ Israel ẹnam nyeriye ke ọfọn̄idem mmọ, mme Pharisee eyo Jesus, emi ẹkeyomde ndiwọrọ nda san̄asan̄a ke otu kpukpru owo, ẹma “ẹnam mme nyeriye ekụra mmọ ẹkponi” ẹbe nde. Mmọ ẹkenam emi man ẹdọhọ ke imasana ikan mbon eken.—Matthew 23:5; Numbers 15:38-40.

Mfịn, mme owo ẹdomo ke kpukpru usụn̄, idem ẹnamde n̄kpọ oro omụmde owo mbọribọ, man ẹwọrọ ẹda san̄asan̄a. Emi ekeme ndinen̄ede n̄wọrọ ke mmọ ẹfiori ẹte: “Ẹse mi mi! Ami n̄ko ndi owo!” Edi ndinam n̄kpọ mbe ubọk ke nte isịnede ọfọn̄, edu, ye edinam idinọhọ Christian se enye enen̄erede oyom.

Ndinyene Edu Oro Adade Ukem Ukem Mban̄a Utom

Inamke n̄kpọ m̀mê idi anie m̀mê idụn̄ ke m̀mọ̀n̄, eti utom edi n̄kpọ kiet oro anamde uwem nnyịn enyene se ọwọrọde. Ẹkebot nnyịn ke usụn̄ oro ikemede ndikop inem utom. (Genesis 2:15) Ntak edi oro Bible akpande ifem. Apostle Paul eketịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ ete: “Edieke owo ekededi mîmaha ndinam utom, yak enye okûdia n̄kpọ.” (2 Thessalonica 3:10) Ke nditịm ntịn̄, owo ndida ifu nsịn ke utom ekeme ndinam owo ebuene inyụn̄ iyakke Abasi ama enye.

Ediwak owo ẹnyụn̄ ẹnanam utom ẹbe ubọk, ẹnyene mbumehe utom, ẹnyụn̄ ẹkokoi ẹdụk ufịn ẹnọ utom. Mmọ ẹkeme ndidọhọ ke mmimọ inam utom ke ufọn ubon mmimọ, ndien ke ntem ẹsiwọrọ ke ufọk tụhi-tụhi usenubọk ẹnyụn̄ ẹnyọn̄ ẹdi okoneyo. Edi, orụk utom oro akam ekeme ndifafịna ubon mmọ. N̄wan kiet emi ebe esie esinamde utom ebe ini ọkọdọhọ ete: “N̄kpada kpukpru ọsọn̄urua inyene oro ẹyọhọde ufọk emi n̄kpụhọ ye ifet oro ebe mi ekpenyenede nditie ke ufọk ye ami ye nditọ nnyịn.” Kpukpru mbon oro ẹmade ndinam utom mbe ubọk ẹkpenyene ndinen̄ede n̄kere mban̄a se ikọwọrọde Edidem Solomon ke idemesie, emi ọkọdọhọde ete: “Ndien n̄wọn̄ọde nse kpukpru n̄kpọ mi emi ubọk mi ẹnamde, ye ofụri utom emi n̄kan̄wanade ndinam: ndien sese, kpukpru ẹdi ikpîkpu ye idomo  eke mîwọrọke usụn̄: baba udori inyụn̄ idụhe ke idak utịn.”—Ecclesiastes 2:11.

Ih, ana itre ifu, inyụn̄ itre ndinam utom mbe ubọk. Nnyịn imekeme ndisịn ifịk nnam utom, inyụn̄ iti ke ndidụk ufụn nnọ utom ekeme ndibọ nnyịn inemesịt nnyịn m̀mê se ikande oro.—Ecclesiastes 4:5, 6.

Fep Ndinọ Idem Inemesịt Mbe Ubọk

Bible ama ebem iso etịn̄ aban̄a eyo nnyịn ete: “Mme owo ẹyedi mme ama . . . inemesịt utu ke ndima Abasi.” (2 Timothy 3:2, 4) Ediyom inemesịt edi kiet ke otu n̄wọrọnda n̄kpọ oro Satan adade atap mme owo ọkpọn̄ Abasi. Edisịn idem n̄kaha ke unọ idem inemesịt, utọ nte ebeubọk mbre mbuba, ẹyọyọhọ idahaemi. Mme utọ edinam oro ye mbon emi ẹbuanade ke mmọ ẹdọdiọn̄ ẹwak idahaemi. Ntak emi ẹmade enye ntre? Sia ediwak owo mîkopke uyụhọ, mmọ ẹka iso ndiyom n̄kpọ oro edinọde mmọ akwa inemesịt. Edi ndikop orụk inemesịt oro esisan̄a ye akwa afanikọn̄. Ata mme Christian ẹsifep mme mbre mbuba oro ẹsan̄ade ye afanikọn̄ ke ntak ukpono oro mmọ ẹnyenede ẹnọ uwem ye Andinọ uwem.—Psalm 36:9.

Abasi ekesịn m̀mọ̀n̄ akpa eren ye n̄wan ke ama okobot mmọ? Ke In̄wan̄ Eden, emi ke usem Hebrew ọwọrọde “Inemesịt,” m̀mê “Idatesịt.” (Genesis 2:8) Ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke Jehovah okoyom mme owo ẹkop inemesịt ye idatesịt ke uwem.

Jesus ama enịm eti uwụtn̄kpọ ọnọ nnyịn ke nte ikpadade ukem ukem ke unọ idem inemesịt. Enye akayak idem ofụri ofụri esịn ke ndinam uduak Jehovah, ikonyụn̄ idehedei itre ndidu uwem nte ekemde ye mme ibet ye mme edumbet Abasi. Enye ama abiat ini ye mbon oro ẹdude ke unana, idem ke ini enye akakpade mba. (Matthew 14:13, 14) Edi akpanikọ, Jesus ama esika ke ini mme owo ẹkekotde enye ufọk, onyụn̄ ọnọ idem nduọkodudu. Nte ededi, enye ama ọfiọk ke mme asua ẹsikụt ndudue ẹnọ imọ ke ntak emi inamde mme n̄kpọ emi. Mmọ ẹketịn̄ ntem ẹban̄a enye: “Sese! Owo udia ye owo mmịn.” (Luke 7:34; 10:38; 11:37) Edi Jesus ikenịmke ke ndituak ibuot nnọ Abasi ke ofụri esịt ọwọrọ nditre ndikop inem uwem.

An̄wan̄a ke ana ifep ebeubọk unọ idem inemesịt. Tutu amama, ndida unọ idem inemesịt nte ubọkọkọ ikemeke ndinam nnyịn ikop ata inemesịt. Edi ekeme ndinam nnyịn ifụmi se idide ata akpan n̄kpọ, esịnede itie ebuana nnyịn ye Abasi. Kpa ye oro, nnyịn ikpetreke kpukpru n̄kpọ oro ẹkemede ndinọ owo inemesịt, ikponyụn̄ iduọhọke mbon oro ẹkopde inem uwem ke usụn̄ oro adade ukem ukem.—Ecclesiastes 2:24; 3:1-4.

Kop Inemesịt ke Nditre Ndinam N̄kpọ Mbe Ubọk

James mbet Jesus ekewet ete: “Kpukpru nnyịn itatuak ukot iduọn̄ọ ediwak ini.” (James 3:2) Emi ekeme nditịbe nnọ nnyịn nte isụk idomode nditre ndinam n̄kpọ mbe ubọk. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn ikûnam n̄kpọ ibe ubọk? Oyom ifiọk ukeme ye mmeme nnyịn. Imemke utom ndinam emi. Imekeme ndinam n̄kpọ mbe ubọk edi ifiọkke. Do, ọfọn isan̄a ikpere mme Christian eken oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha inyụn̄ ibọ nti item oro mmọ ẹnọde nnyịn. (Galatia 6:1) Imekeme ndidọhọ ata akpan ufan m̀mê ebiowo oro enyenede mbufiọk ọnọ nnyịn orụk item oro. Bible ke idem esiemmọ, ọkọrọ ye utọ nti item oro ẹtode Bible do ẹkeme nditie nte “ukụtiso” ndida nse nte itiede ke enyịn Jehovah.—James 1:22-25.

Nso n̄kpọ inemesịt ke edi ntem ndifiọk ke iyomke idụk ufịn inọ uwem edinam n̄kpọ mbe ubọk! Edieke inen̄erede isịn ukeme, Jehovah ayan̄wam nnyịn idi mbon oro mînamke n̄kpọ ibe ubọk, ndien ke ntem ikop inemesịt. Ke ntre, nnyịn imekeme ndinyene ata eti itie ebuana ye nditọete nnyịn, imonyụn̄ ikeme ndikabade ndi nti uwụtn̄kpọ nnọ mbon oro ikwọrọde ikọ inọ. Ke akande kpukpru, nnyịn idinen̄ede ikpebe edima Abasi nnyịn oro mîsinamke n̄kpọ ibe ubọk, kpa Jehovah.—Ephesus 5:1.

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 28]

©Greg Epperson/age fotostock