Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Ndiyom N̄kpọuto Ama Anam Inyene Inyene Oro Ebịghide

Ndiyom N̄kpọuto Ama Anam Inyene Inyene Oro Ebịghide

Mbụk Eyouwem

Ndiyom N̄kpọuto Ama Anam Inyene Inyene Oro Ebịghide

Nte Dorothea Smith ye Dora Ward ẹbụkde

Nso orụk n̄kpọuto ke ikoyom? Nnyịn ikedi n̄kaiferi iba oro ikesịnde ifịk iyom ndinam ewụhọ Jesus emi: “Ẹka ẹkenam mme owo ke kpukpru idụt ẹdi mbet mi.” (Matthew 28:19) Ẹyak itịn̄ nte se ikoyomde emi akanamde nnyịn inyene inyene oro ẹbịghide.

DOROTHEA: N̄kamana ke 1915, esisịt ini ke akpa ekọn̄ ererimbot ama akasiaha. Ete ye eka mi ẹkenyene nditọ ita, ndien ami n̄kedi akpatre eyen. Ikodụn̄ ikpere Howell, ke Michigan, ke United States of America. Papa ikakaha ido ukpono ndomokiet, edi Mama ama esima n̄kpọ Abasi. Mama ama ekpep nnyịn ndinịm Ibet Duop, edi mfịna esie ekedi ke ami ye Willis akpaneka mi ye Viola adiahaeka mi, ikabuanake ke ido ukpono ndomokiet.

Ke ini n̄kedide isua 12, eka mi ama ọdọhọ nna baptism ke Ufọkabasi Presbyterian. Mmenen̄ede nti usen oro ẹkenịmde mi baptism. Ẹma ẹnịm nseknditọ iba n̄ko baptism ini oro, emi mme eka mmọ ẹkekamade ke ubọk. Bụt ama enen̄ede anam mi nditiene nseknditọ nna baptism. Ọkwọrọikọ oro ama esịme mi mmọn̄ ke ibuot onyụn̄ etịn̄ mme ikọ emi mmen̄kọfiọkke se ẹwọrọde. Ke nditịm ntịn̄, ukem nte nseknditọ oro, n̄kọfiọkke ndomo n̄kpọ kiet mban̄a baptism!

Usen kiet ke 1932, ẹma ẹwat ubomisọn̄ ẹdi ufọk nnyịn, ndien Mama ama ọwọrọ aka ndise m̀mê anie ke edi. Enye ama osobo n̄kparawa iba emi ẹkenọde mme owo mme n̄wed ido ukpono. Kiet ke otu mmọ ọkọdọhọ ke imọ ikere Albert Schroeder. Enye ama owụt eka mi ndusụk n̄wed oro Mme Ntiense Jehovah ẹsion̄ode. Mama ama ọbọ mme n̄wed oro. Mme n̄wed oro ẹken̄wam enye enyịme akpanikọ Bible.

Mmọtọn̄ọ Ndiyom N̄kpọuto

Nte ini akakade, mma n̄wọrọ n̄kodụn̄ ye adiahaeka mi ke Detroit. Do ke n̄kosobo akanian̄wan kiet emi ekesidide edikpep eyeneka mi Bible. Nneme Bible oro ama esiti mi ndutịm usuanetop ekebe ukopikọ eke urua ke urua oro n̄kesikopde ke ini n̄kodude ke ufọk ye eka mi. J. F. Rutherford emi akadade usụn̄ ke otu Mme Ntiense Jehovah ini oro ama esinọ utịn̄ikọ Bible ke minit 15 ke ekebe ukopikọ oro n̄ko. Ke 1937 ima itọn̄ọ nditiene akpa esop Mme Ntiense Jehovah ke Detroit ndụk mme mbono esop. Mma nna baptism ke 1938.

Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1940, ẹma ẹtọt nte ke Mme Ntiense Jehovah ẹmọn̄ ẹtọn̄ọ ufọkn̄wed Gilead ke South Lansing, ke New York, man ẹnọ mme isụn̄utom ukpep. Ke ini ẹkesiande mi ke ẹyenọ ndusụk mme andikụre ukpep do ẹka ẹkenam utom ke esenidụt, mma n̄kere ke akpana ntiene n̄ka ufọkn̄wed oro. Mma nnịm edika Gilead nte utịtmbuba mi. Nso akwa ifet ke ndinyene ntem ndika idụt efen n̄koyom “n̄kpọuto”—oro edi, mbon oro ẹyomde ndidi mbet Christ Jesus!—Haggai 2:6, 7.

Mmọtọn̄ọ Ndisịm Utịtmbuba Mi

Ke April 1942, mma nsịn n̄wed n̄kpọn̄ utom nnyụn̄ ntọn̄ọ nditiene otu nditọete iban emi ẹkedide owo ition nnam utom usiakusụn̄, m̀mê utom ukwọrọikọ uyọhọ ini ke Findlay ke Ohio. Esop oro ẹkesinịmde mbono esop kpukpru ini ikodụhe, edi ima isitie ọtọkiet nte otu ikot mme n̄wed Christian nnyịn inyụn̄ isịn udọn̄ inọ kiet eken. Ke akpa ọfiọn̄ oro n̄kasiakde usụn̄, mma nnọ mbon oro ẹkenyenede udọn̄ n̄wed 95! Ke isua kiet ye ubak ẹma ẹkebe, ẹma ẹnọ mi n̄kanam utom nte akpan asiakusụn̄ ke Chambersburg ke Pennsylvania. Mma n̄kadiana ye mme asiakusụn̄ ition en̄wen, esịnede Dora Ward, eyenete Christian an̄wan emi otode Iowa. Ami ye Dora ima ikabade idi nsan̄autom usiakusụn̄. Nnyịn ikana baptism isua kiet, inyụn̄ inyene ukem utịtmbuba uka Ufọkn̄wed Gilead nnyụn̄ n̄kanam utom isụn̄utom ke esenidụt.

Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ isua 1944 ima inyene se ikoyomde! Ẹma ẹnọ nnyịn mbiba ikot ndikodụk ọyọhọ otu inan̄ ke Ufọkn̄wed Gilead. Ẹma ẹsịn nnyịn enyịn̄ ke August isua oro. Edi mbemiso n̄kade iso ndibụk mbụk idem mi, ẹyak Dora asian mbufo nte enye akasan̄ade edi nsan̄a uyom n̄kpọuto mi.

Ama Ọdọn̄ Mi Ndinam Utom Uyọhọ Ini

DORA: Mama ama esibọn̄ akam etieti oyom nte Ikọ Abasi akpan̄wan̄ade imọ. Ke Sunday kiet, ami ye enye ima ikop utịn̄ikọ emi J. F. Rutherford ọkọnọde ke ekebe ukopikọ. Ke utịn̄ikọ oro okụrede, Mama ama ofiori ete, “Ido ukpono akpanikọ edi emi!” Esisịt ini ke oro ebede, nnyịn ima itọn̄ọ ndikpep n̄wed Mme Ntiense Jehovah. Ke 1935, ke ini n̄kedide isua 12 mma n̄kop utịn̄ikọ baptism emi kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah ọkọnọde ndien ama enen̄ede ọdọn̄ mi ndiyak uwem mi nnọ Jehovah. Mma ndina baptism ke 1938. Ami ndiyak idem nnọ nnyụn̄ nna baptism ama anam mi n̄ka iso nti utịtmbuba mi ke ini n̄kodude ke ufọkn̄wed. Ama enen̄ede ọdọn̄ mi ndikụre ufọkn̄wed man ntọn̄ọ utom usiakusụn̄.

Mme Ntiense oro ikesitienede idụk mbono esop ini oro ẹkesisop idem ke esop oro okodude ke Fort Dodge ke Iowa. Ama esiyom ẹnen̄ede ẹtịm idem mbemiso ẹdụkde mme mbono esop Christian. Ke ini oro, owo ikesimịn̄ke mbụme ke ibuotikọ ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme oro ẹdinemede ke esop. Ẹma ẹdọhọ nnyịn isiwet mbụme inọ eyenete oro edinịmde Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme. Ke mbubịteyo Monday, ami ye eka mi ima isitịm mbụme inọ ikpehe ekikere kiet kiet, inyụn̄ iyak inọ ada ukpepn̄kpọ man enye ekpemek mbon emi enye edibụpde.

Esenyịn oro asan̄ade-san̄a ama esidi edise esop nnyịn ke ini ke ini. John Booth ekedi kiet ke otu esenyịn oro, ndien enye akan̄wam mi nditọn̄ọ utom eke ufọk ke ufọk ke ini n̄kedide isua 12. Ke ini n̄kedide isua 17, mma ndọhọ enye owụt mi nte n̄kpewetde n̄kpọ nyọhọ n̄wed eben̄e utom usiakusụn̄, ndien enye ama owụt mi. N̄kọfiọkke ke iyafiak isobo nte ini akade ye nte ke enye edidi ufan eyouwem mi!

Ediwak ini mma nsisan̄a ye Sista Dorothy Aronson emi ekedide asiakusụn̄, onyụn̄ ọsọn̄ọde mi ke isua 15. Nnyịn ikesisan̄a ntre inam utom usiakusụn̄ tutu ẹkot enye edidụk akpa otu ke ufọkn̄wed Gilead ke 1943. Mma n̄ka iso nnam utom usiakusụn̄ ikpọn̄ ke enye ama akadaha.

Ubiọn̄ọ Ikakpanke Nnyịn

Iduọk isua 1940 ikefereke inọ nnyịn ke ntak ufreidụt oro udiana ekọn̄ ererimbot akadade edi. Ẹma ẹsitop mbumbu nsenunen, ndatndat tomato, ye itiat ẹtọ nnyịn ke ini ikwọrọde ikọ ke ufọk ke ufọk! Ima isobo akpan idomo ke ini ikọnọde Enyọn̄-Ukpeme ye Consolation (ẹkotde Awake! idahaemi) ke inụk efak kiet. Mme bodisi oro mme adaiso ido ukpono ẹkesiode ẹdọn̄ ẹma ẹdidọhọ ke iyomụm nnyịn edieke ifiakde ikwọrọ ikọ ke eferife.

Nnyịn iketreke ndikwọrọ ikọ, ntre ẹma ẹmụm nnyịn ẹka itieutom mme bodisi ẹkebụp mbụme. Ke ẹma ẹkesana nnyịn ẹyak, ima ifiak idi efak oro idinọ kpasụk ukem magazine oro. Nnyịn ima isida Isaiah 61:1, 2 inam idaha nnyịn an̄wan̄a, nte nditọete oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ẹkedọhọde nnyịn isinam. Inikiet, ke ini akparawa oro ekedide bodisi okoyomde ndimụm mi, idem ama enyek mi, ndien mma ntịn̄ itie N̄wed Abasi kiet ke ibuot nnọ enye. Idem ama akpa mi ndikụt enye ọwọn̄ọrede iso asan̄a adaha! Etie mi nte ke mme angel ẹkekpeme nnyịn.

Usen Oro Mmendifreke

Ke 1941, mma nnem esịt ndidụk mbono usen ition oro Mme Ntiense Jehovah ẹkenịmde ke St. Louis ke Missouri. Ke mbono oro, Brọda Rutherford ama ọdọhọ kpukpru nditọwọn̄ emi ẹdude ke ufọt isua 5 esịm 18 ẹditie ke ufọt ufọt iso n̄kpọitie efe mbono. Ediwak tọsịn nditọwọn̄ ẹma ẹketie do. Brọda Rutherford ama ofụn̄ ukwọhọdeinua esie ọkọm nnyịn. Kpukpru nnyịn ima ifụn̄ enye ubọk n̄ko. Ke ama ọkọnọ utịn̄ikọ ke hour kiet, enye ama ọdọhọ ete: “Mbọk yak nditọwọn̄ oro ẹnyịmede ndinam uduak Abasi ẹnyụn̄ ẹdade ẹnọ ukara Abasi emi Christ Jesus edikarade, ẹnyụn̄ ẹnyịmede ndikop uyo Abasi ye Edidem oro enye emekde, ẹdada.” Nditọwọn̄ 15,000 ẹma ẹdaha ẹdada ini kiet—ami n̄kedi kiet ke otu mmọ! Etịn̄ikọ ama adian do ete: “Kpukpru mbufo emi ẹdisịnde ofụri ukeme mbufo ẹsian mbon eken ẹban̄a Obio Ubọn̄ Abasi ye mme edidiọn̄ emi enye edidade edi, ẹdọhọ Ih.” Ima idọhọ “Ih” ndien otuowo ẹma ẹkwak ubọk ke ata anyan ini.

Do ke ẹkesio n̄wed oro Children, * ndien Brọda Rutherford ama ada ke mbot utịn̄ikọ ọnọ nnyịn owo kiet kiet oro ikasan̄ade ke anyan udịm, obufa n̄wed emi. Idem ama aduai nnyịn tutu! Ediwak mbon oro ẹkebọde n̄wed emi ini oro ke ẹsụk ẹsesịn ifịk ẹnam n̄kpọ Jehovah ke ofụri ererimbot, ẹtan̄ade Obio Ubọn̄ ye edinen ido Abasi.—Psalm 148:12, 13.

Ke mma n̄kanam utom usiakusụn̄ ke isua ita, esịt ekenem mi didie ntem ke ini ẹkenọde mi n̄kanam utom nte akpan asiakusụn̄ ke Chambersburg! Do ke n̄kokụt Dorothea ndien ikebịghike ima ikabade idi itai ye aban̄. Ima inen̄ede inyene ifiopesịt ye odudu nte mme uyen. Ama enen̄ede ọdọn̄ nnyịn nditat utom ukwọrọikọ nnyịn. Nnyịn mbiba ima itọn̄ọ ndiyom n̄kpọuto oro adade ofụri eyouwem nnyịn.—Psalm 110:3.

Ọfiọn̄ ifan̄ ke ima ikọtọn̄ọ utom akpan asiakusụn̄, nnyịn ima ikụt Albert Mann emi ekesịnede ke otu akpa mbon oro ẹkekụrede ukpep ke Gilead. Enye ekeben̄e idem ndidaha utom esie ke esenidụt. Enye ama esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndinyịme utom ekededi oro ẹdidọn̄de nnyịn ikanam ke esenidụt.

Ndidu Ọtọkiet ke Ufọkn̄wed

DORA YE DOROTHEA: Kere nte esịt ekenemde nnyịn ke ini ikọtọn̄ọde ndibọ ukpep utom isụn̄utom nnyịn! Ke akpa usen ufọkn̄wed, Albert Schroeder emi ọkọnọde eka Dorothea Studies in the Scriptures isua 12 ke edem, ekesịn nnyịn enyịn̄ ke n̄wed. Ima ikụt John Booth do n̄ko. Enye ekedi asan̄autom In̄wan̄ Obio Ubọn̄ emi ẹkedade ẹnịm ufọkn̄wed oro. Nte ini akakade, iren iba emi ẹma ẹnam utom nte mbon Otu Ukara eke Mme Ntiense Jehovah.

Ke Ufọkn̄wed Gilead, ima ikpep nditụn̄ọ akpanikọ Bible. Emi ekedi ata eti ukpep. Nditọ ufọkn̄wed 104 ẹkedu ke otu nnyịn, esịnede akpa eyen ufọkn̄wed otode Mexico. Enye akan̄wan̄wana ndikpep Ikọmbakara ke adan̄aemi nnyịn ikan̄wanade ndikpep usem Spanish. Idem akaduai nnyịn didie ntem ke usen ukụre ukpep ndikụt Brọda Nathan H. Knorr ọnọde nnyịn ikanam utom ke esenidụt! Ẹkenọ ediwak owo ẹka Ufọt Ufọt ye Edem Usụk America; ẹnyụn̄ ẹnọ nnyịn ika Chile.

Ndiyom N̄kpọuto ke Chile

Akana ibọ n̄wed uka esenidụt mbemiso idụkde Chile, ndien emi ama ada ini. Ntem ke ima ikokụre ukpep ke January 1945, ima inam usiakusụn̄ ke isua kiet ye ubak ke Washington, D.C. Ke ima ikọbọ n̄wed uka esenidụt, ima idiana ye isụn̄utom itiaba en̄wen oro ẹkenọde ẹka Chile. Mmọ ẹma ẹbem nnyịn iso ẹkụre ukpep ke Gilead.

Ke ima ikesịm Santiago, ibuot obio Chile, ediwak nditọete iren ẹma ẹsobo ye nnyịn. Albert Mann emi okokụrede ukpep ke Gilead okonyụn̄ esịnde udọn̄ ọnọ nnyịn isua ifan̄ ke edem, ekedi owo mmọ kiet. Enye ye Joseph Ferrari emi okokụrede ukpep ke ọyọhọ otu iba ke Gilead ẹkedi Chile ke 1945. Mme asuanetop ikọyọhọke owo 100 ke ofụri Chile ke ini ikedide. Ama ọdọn̄ nnyịn ndiyom n̄kpọuto efen efen n̄kụt ke obufa efakutom nnyịn, kpa mbon esịt akpanikọ.

Ẹma ẹnọ nnyịn ikodụn̄ ke ufọkidụn̄ isụn̄utom ke Santiago. Akpa nnyịn ndidụn̄ ye akwa otu isụn̄utom ekedi oro. Ke adianade ye edisịn hour oro ẹyomde ke utom ukwọrọikọ, ẹma ẹsidọhọ isụn̄utom kiet kiet etem udia ọnọ mbon eken ini kiet ke urua. Ima isinam ndudue ndusụk ini. Ini kiet ima isan̄ uyo oro mme isụn̄utom ẹditade ke usenubọk, edi ke ini ikosion̄ode mmọ ke ikan̄, ima ikop ata idiọk utebe! Nnyịn ikada soda inam uyo oro utu ke ndomuyo! Owo ama an̄wan̄a soda ọdọn̄ ke iko oro ẹsisịnde ndomuyo.

Mme ndudue oro ikanamde ke ini ikpepde usem Spanish ẹkekam ẹdiọk ẹkan. Akayak ata esisịt ubon kiet ekpeketre nditiene nnyịn n̄kpep Bible sia mîkọfiọkke se nnyịn iketịn̄de. Edi mmọ ẹma ẹsụk ẹkpep akpanikọ ke ndisikụbọde Bible mmọ, nnyụn̄ n̄kot mme itien̄wed oro ikasiakde, ndien mmọ owo ition ẹma ẹdidi Mme Ntiense Jehovah. Ini oro owo ikesikpepke mbufa isụn̄utom usem esenidụt. Nte ikwọrọde ikọ inọ mme owo, ntre ke ikekpep nte mmọ ẹsemde usem mmọ.

Ima inịm ediwak ukpepn̄kpọ Bible ndien ndusụk nditọ ukpepn̄kpọ nnyịn ẹma ẹnam n̄kọri etieti. Ama oyom inen̄ede inyene ime ye nditọ ukpepn̄kpọ eken. N̄kaiferi kiet emi ekerede Teresa Tello ama akpan̄ utọn̄ ọnọ nnyịn onyụn̄ ọdọhọ ete, “Mbọk ama ekem ẹfiak ẹdineme mme n̄kpọ efen ye ami.” Ima ifiak ika utịm ike-12 edi ikwe enye. Isua ita ẹma ẹbe. Ekem ima ika mbono oro ẹkenịmde ke akwa efe ndise kiet ke Santiago. Ke ini ikasuanade mbono oro ke Sunday, ima ikop owo ofioride “Senorita Dora, Senorita Dora!” Ke iwọn̄ọrede enyịn, sese Teresa! Enye ekedi edise adiahaeka esie ke efak oro onyụn̄ edi akwa efe ndise oro man edise se ikakade iso do. Esịt ekenem nnyịn didie ntem ndifiak n̄kụt enye! Ima inam ndutịm nditọn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible ndien esisịt ini ke oro ebede, enye ama ana baptism. Nte ini akakade enye ama anam utom nte akpan asiakusụn̄. Mfịn, isua 45 ke oro ebede, Teresa ke osụk ododu ke san̄asan̄a utom uyọhọ ini.—Ecclesiastes 11:1.

Ndikụt N̄kpọuto ke “Utatan”

Ke 1959, ẹma ẹnọ nnyịn ika Punta Arenas—emi ọwọrọde “Esụk Utatan”—ke ata usụk usụk mbenesụk Chile oro ọniọn̄de ke kilomita 4,300. Punta Arenas itiehe nte mme efakutom eken. Eyo isisọpke ikụt ke ndaeyo sia utịn esidade tutu ebe duopekiet okoneyo. Ima isikwọrọ ikọ ke anyan ini kpa ye oro ikesisobode n̄kpọ-ata ke ntak ọkpọsọn̄ ofụm Edem Usụk oro esifụmede ke ini ndaeyo. Eyo esisọp okụt ke ini ukwọ edịm ndien tuep esidu etieti.

Kpa ye mme utọ idaha emi, Punta Arenas edi ata ediye obio. Ofụm esikpọri ntọn̄enyọn̄ ebe inyan̄ ke n̄kan̄ edem usoputịn ke ini ndaeyo. Ndusụk ini emi esisan̄a ye n̄ken̄e ukot edịm, edi ke mîbịghike ofụm esibara anam mmọn̄ edịm oro asat. Ediye akpara esiwọrọ ke utịn ama akasiaha ke ntọn̄enyọn̄. Akpara emi esiwọrọ ke anyan ini, ndusụk ini osop ekem afiak ọwọrọ ada tutu eyo asiaha.—Job 37:14.

Mme asuanetop ikawakke ke Punta Arenas ini oro. Nnyịn nditọete iban ikesinịm mme mbono esop ke ekpri esop nnyịn. Jehovah ọdiọn̄ ukeme nnyịn. Ke isua 37 ẹma ẹkebe, ima ifiak idise efakutom emi. Nso ke ikokụt? Esop itiokiet ye ndiye Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ita. Esịt enen̄ede enem nnyịn nte Jehovah an̄wamde nnyịn ikụt mme n̄kpọuto eke spirit ke utatan edem usoputịn oro.—Zechariah 4:10.

Ediwak N̄kpọuto Efen ke “Akwa Esụk”

Ke ima ikanam utom ke isua ita ye ubak ke Punta Arenas, ẹma ẹnọ nnyịn ika Valparaiso. Obio emi enyene obot 41 ke itụn̄ inyan̄ibom oro asakde iso ese Pacific Ocean. Nnyịn ikenen̄ede ikwọrọ ikọ ke kiet ke otu obot emi—Playa Ancha, emi ọwọrọde “Akwa Esụk.” Ke isua 16 oro ikodude do, ima ikụt ediwak n̄kparawa Christian ẹkọride ke n̄kan̄ eke spirit tutu mmọ ẹdinam utom idahaemi nte mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a ye nte mbiowo ke mme esop ke ofụri Chile.

Ebiet efen oro ẹkenọde nnyịn ikanam utom ekedi Viña del Mar. Ima inam utom do ke isua ita ye ubak tutu unyekisọn̄ abiat ufọkidụn̄ isụn̄utom nnyịn. Ima ifiak idi Santiago emi ikọtọn̄ọde utom isụn̄utom nnyịn isua 40 ke edem. N̄kpọ iketiehe aba nte eketiede akpa. Ẹma ẹbọp obufa ufọkutom n̄kọk itieutom, ndien akani oro okodude ke kpukpru isụn̄utom oro ẹkesụhọde ke idụt oro ẹkedi ẹdidụn̄ọ. Nte ini akakade, ẹma ẹtọn̄ọ ndida ufọkidụn̄ oro nnịm Ufọkn̄wed Unọ Mme Asan̄autom Ukpep. Jehovah ama afiak owụt nnyịn ima mfọnido esie adan̄aoro. Ẹma ẹdọhọ nnyịn isụn̄utom ition emi isọn̄de ẹte ididụn̄ ke Bethel. Ikanam utom ke efakutom 15 ke Chile. Ima ikụt nte mme asuanetop oro mîkọyọhọke owo 100 ẹwakde ẹsịm n̄kpọ nte owo 70,000! Ekenem nnyịn didie ntem ndiyom mme n̄kpọuto emi ke Chile ke isua 57!

Enen̄ede enem nnyịn nte Jehovah adade nnyịn oyom utọ ediwak owo emi ẹdide mme ata n̄kpọuto mi, emi ẹkade iso ndinam n̄kpọ ke esop Jehovah. Ke se ibede isua 60 oro inamde utom Jehovah ọtọkiet, nnyịn imetiene Edidem David idọhọ ite: “Ufọn fo okpon didie emi afo enịmde ọnọ mmọ eke ẹbakde fi”!—Psalm 31:19.

[Ikọ idakisọn̄]

^ ikp. 24 Mme Ntiense Jehovah ẹkesio, edi owo imịn̄ke aba.

[Mme ndise ke page 9]

Dorothea ke 2002 ye ke an̄wautom ke 1943

[Ndise ke page 10]

Ndinam utom efak ke Fort Dodge, Iowa, ke 1942

[Ndise ke page 10]

Dora ke 2002

[Ndise ke page 12]

Dorothea ye Dora ke an̄wa akpa ufọkidụn̄ isụn̄utom mmọ ke Chile ke 1946