Haran Ekedi Ata Akpan Obio Mbubehe

KE INI ẹkopde enyịn̄ oro Haran, mbon emi ẹmehede ye Bible ẹsisọsọp ẹti anam-akpanikọ etinyịn oro, Abraham. Ke ini Abraham akasan̄ade ye Sarah an̄wan esie, ye ete esie Terah, ye Lot eyen eyeneka esie ọwọrọ ke Ur aka isọn̄ Canaan, mmọ ẹma ẹkedụn̄ kan̄a ke Haran. Do ke Abraham ekenyene ata ediwak inyene. Ke ete esie ama akakpa, Abraham ama afiak ọtọn̄ọ isan̄ aka isọn̄ emi Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ke iyọnọ enye. (Gen. 11:31, 32; 12:4, 5; Utom 7:2-4) Nte ini akakade, ekeme ndidi Haran, mîdịghe obio en̄wen ke mbọhọ oro ke Abraham ọkọdọhọ isụn̄utom esie ọkọdọ n̄wan ọsọk Isaac. Jacob eyeyen Abraham n̄ko ama odụn̄ ke Haran ke ediwak isua.—Gen. 24:1-4, 10; 27:42-45; 28:1, 2, 10.

Sennacherib emi akakarade Assyria ama asiak Haran esịn ke otu idụt emi enye ọkọdọhọde nte imọ ikakande man idem enyek Hezekiah emi akakarade Judah. “Haran” oro ẹtịn̄de ẹban̄a mi esịne mme obio oro ẹkedude ke mbọhọ oro. (2 Ndi. 19:11, 12) Ntin̄nnịm ikọ Ezekiel asiak Haran nte kiet ke otu akpan obio emi ẹkesinamde mbubehe ye Tyre; emi owụt ke Haran ekedi ata akpan obio mbubehe.—Ezek. 27:1, 2, 23.

Mfịn, Haran edi ekpri obio emi odude ekpere Şanlıurfa ke edem usiahautịn Turkey. Edi ini kiet ko, enye ekedi ata akpan obio mbubehe. Haran edi kiet ke otu obio oro owo mîkpụhọke enyịn̄ toto ke eyo Bible. Mbon Assyria ẹkot enye Harranu, emi ekemede ndiwọrọ “Usụn̄” mîdịghe “Usụn̄ Ufọkisan̄,” owụtde ke Haran okodu ke ufọt ikpọ obio mbubehe. Se ẹkapde ke n̄kpọ oro ẹdọkde ẹsio ke Haran owụt ke eka Edidem Nabonidus emi akakarade Babylon, ekedi akwa oku temple abasi Ọfiọn̄ mbon Haran, emi ẹkotde Sin. Ndusụk owo ẹdọhọ ke Nabonidus akafiak ọbọp temple emi. Ndien tọn̄ọ ke ini oro, edi ukara kiet ama onyụn̄ akara Haran isua ifan̄, en̄wen onyụn̄ ọtọn̄ọ ndikara.

Haran itiehe aba nte eketiede ke eset, enye ekedi ata obio ntatenyịn. Edi idahaemi, Haran edidi ekpri obio emi etiede nte ndon, emi anamde ẹfiọk nte ntatenyịn eketiede ke eset. Ke ini Abasi edinamde kpukpru n̄kpọ ẹkabade mbufa, ediwak mbon oro ẹkedụn̄ọde ke Haran, emi esịnede Abraham, Sarah, ye Lot ẹyeset. Mmọ ẹditịn̄ inọ nnyịn nte akpan obio mbubehe emi eketiede ini oro.

[Ndise ke page 20]

Ndon Haran

[Ndise ke page 20]

Mme ufọk emi ẹnyenede ntaha ọkọm

[Ndise ke page 20]

Nte Haran etiede idahaemi