“Tutu Amama!”—Nso ke Ikọ Emi Ọwọrọ

TITANIC emi ẹkenamde ẹma ke 1912 ekedi n̄kponn̄kan nsụn̄ikan̄ oro ekeyede akan ini oro. Sia ẹkedade ata ifiọk ntaifiọk ẹbọp enye, ẹkekere ke enye “idisịpke tutu amama.” Edi se iketịbede edidi mbụk. Ata akpa ini emi ẹkewatde Titanic ke enye akatuak eboho ice ke Inyan̄ibom Atlantic esịp, ndien n̄kpọ nte owo 1,500 ẹkekpan̄a. Nsụn̄ikan̄ oro ẹkedọhọde ke idisịpke tutu amama ama esịp hour ifan̄ kpọt ke ẹma ẹketọn̄ọ ndiwat enye.

Ikọ oro “tutu amama” ekeme ndiwọrọ ediwak n̄kpọ. Imekeme ndidọhọ ke n̄kpọ iditịbeke tutu amama edieke n̄kpọ oro akande ukeme nnyịn, m̀mê edieke nnyịn mîfiọkke nte ẹkpenamde n̄kpọ oro, m̀mê ke ini nnyịn mîkemeke ndiyọ n̄kpọ. Ama odu ini emi mme owo mîkekereke-kere ke owo ekeme ndinam mme n̄kpọ oro ntaifiọk ẹnamde idahaemi. Ke uwụtn̄kpọ, idụhe eke ekekerede ke n̄kpọ nte isua 50 emi ẹkebede ke owo ekeme ndika ọfiọn̄, m̀mê ndinam masịn aka ekondo oro ẹkotde Mars, ndien ẹtie mi ke isọn̄ ẹnam enye anam nsio nsio n̄kpọ do. Idụhe eke okonyụn̄ ekerede ke ntaifiọk ẹkeme ndibot n̄kpọ emi anamde ẹkụt kpukpru se isịnede owo idem, m̀mê nditie ke ebiet ekededi n̄kụt nnyụn̄ n̄kop se ikade iso ke ofụri ererimbot. Edi ẹkeme ndinam kpukpru oro idahaemi. Ronald Reagan, akani adaibuot ukara United States, eketịn̄ n̄kpọ emi ibio ibio ntem ke ini enye ekenyenede nneme ye ikpọ ntaifiọk ete: “Mfịn emi, mbufo ẹmenam se ikekerede ke owo ndomokiet idikemeke ndinam tutu amama.”

Prọfesọ John Brobeck eketịn̄ ntem aban̄a ediwak n̄kpọ n̄kpaidem oro ntaifiọk ẹnamde idahaemi ete: “Ataifiọk ikemeke aba ndidọhọ ke owo ikemeke ndinam n̄kpọ tutu amama. Enye akam ekeme ndidọhọ ke imọ ikereke ke ẹkeme ndinam. Enye n̄ko ekeme ndidọhọ ke mmimọ ikemeke ndinam n̄kpọ oro an̄wan̄a ke emi.” Prọfesọ emi aka iso ọdọhọ ete ke edieke etiede nte ke nnyịn ikemeke ndinam n̄kpọ tutu amama, “ana ifiọk ke orụk odudu emi ntaifiọk nnyịn mîdiọn̄ọke kan̄a odu. Edisana N̄wed nnyịn owụt ke orụk odudu emi edi odudu Abasi.”

 Abasi Ekeme Ndinam Kpukpru N̄kpọ

Ata ediwak isua mbemiso Prọfesọ Brobeck etịn̄ ikọ emi, Jesus eyen Nazareth emi ẹkotde akakan owo oro akanam odude uwem ama ọdọhọ ete: “Se owo mîkemeke ndinam, Abasi ekeme.” (Luke 18:27) Edisana spirit Abasi okop odudu akan ke ofụri ekondo. Owo ikemeke ndida ifiọk ntaifiọk ndomo se enye ekemede ndinam. Edisana spirit ekeme ndin̄wam nnyịn inam mme n̄kpọ emi nnyịn mîkpekemeke ndinam ke odudu idem nnyịn tutu amama.

Nnyịn imesisobo mme idaha emi ikerede ke nnyịn idikemeke ndiyọ tutu amama. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini owo nnyịn akpade, m̀mê ke ini ubon nnyịn odude ke idiọk idaha tutu nnyịn ikere ke n̄kpọ idifọnke tutu amama, m̀mê edieke nte ikesidude uwem anamde etie nte nnyịn inyeneke idotenyịn. Ibuot esiyon̄ nnyịn. Edi nso ke ikpanam?

Bible ọdọhọ nnyịn ete ke Ata Ọkpọsọn̄ Abasi ekeme ndin̄wam owo emi ọbuọtde idem ke enye, ọbọn̄de akam eben̄e edisana spirit esie onyụn̄ anamde kpukpru se enye ekemede man enem Abasi esịt. Abasi ekeme ndinam enye akan n̄kpọ emi etiede nte owo ikemeke ndikan. Kop se Jesus eketịn̄de mi: “Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo nte owo ekededi eke ọdọhọde obot emi ete, ‘Wụhọde kọduọ dụk inyan̄,’ mînyụn̄ iyịkke ke esịt esie edi enyenede mbuọtidem ete se imọ itịn̄de oyosu, ọyọwọrọ ntre ọnọ enye.” (Mark 11:23) Idụhe n̄kpọ ndomokiet oro nnyịn mîdikemeke ndiyọ edieke iyakde Ikọ Abasi ye edisana spirit esie ẹn̄wam nnyịn.

Kere ban̄a ete kiet emi kansa okowotde n̄wan emi enye ọkọdọde ke isua 38. Ibuot ama oyon̄ enye. Enye ekekere ke imọ idikemeke ndiyọ n̄kpa an̄wan imọ tutu amama. Ama odu ini emi enye ekekerede ke n̄kpa imọ ọfọn akan uwem. Enye ọdọhọ ke eketie nte isan̄a ke itịghede mfụt n̄kpa. Idahaemi, enye ọdọhọ ke imenịm ke se ikan̄wamde imọ iyọ n̄kpa an̄wan imọ emi ikekerede ke imọ idikemeke ndiyọ tutu amama ekedi akam oro ikesibọn̄de ye mmọn̄eyet, edikot Bible kpukpru usen, nnyụn̄ mben̄e Abasi ada spirit esie an̄wam imọ.

Ete kiet ye n̄wan esie ẹma ẹnyene ata akamba mfịna ke ndọ mmọ. Ete oro ekesitie afai afai onyụn̄ enyene ndiọi edu eken. Eketie nte n̄wan esie idikopke inem uwem aba tutu amama, ntre enye ama odomo ndiwot idem. Ekem ebe esie ọtọn̄ọ ndikpep Bible ye Mme Ntiense Jehovah. Se enye ekekpepde ama anam enye etre ndiọi edu ye uwem afai. Idem ama akpa n̄wan esie aban̄a mme ukpụhọde emi ẹketiede nte ebe esie idikemeke ndinam “tutu amama.”

Ete kiet emi ekesidade n̄kpọsọn̄ ibọk onyụn̄ odu oburobụt uwem ọkọdọhọ ke etie nte ida ke mben udi. Enye ọdọhọ ete: “N̄kọwọrọke n̄kpọ ndomokiet aba.” Ntre enye ama ekpe Abasi ubọk ke ofụri esịt ete: “O Ọbọn̄ mi, mmọfiọk ke afo do, mbọk nyan̄a mi!” Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹdi ẹdikpep Bible ye enye, ndien emi ama an̄wam enye anam ukpụhọde oro enye mîkekereke ke ikpanam tutu amama. Enye ọdọhọ idahaemi ete: “Esịt esisụk afafịna mi ndusụk ini onyụn̄ etie nte n̄wọrọke n̄kpọ. Mmesifụhọ etieti ke mme ini eken. Edi Ikọ Abasi esin̄wam mi n̄kan utọ ekikere emi. Ke ini mmen̄kemeke ndide idap okoneyo, mmesikot mme itie Bible emi n̄komụmde ndọn̄ ke ibuot. Emi esinam ekikere ye esịt emi asana.” Ndọ mmọ enem enye tutu idahaemi. Enye ye n̄wan esie ke ẹsịn idem ẹn̄wam mme owo ẹbuọt idem ke Ikọ Abasi. Ke ini enye ekedide akparawa, enye ikekereke ke tutu amama uwem eyenem imọ ntem.

Kpukpru emi ẹwụt nte ke Ikọ Abasi enen̄ede enyene odudu ye nte ke edisana spirit Abasi ekeme ndin̄wam nnyịn inam se nnyịn mîkekereke ke imekeme ndinam “tutu amama.”  Edi afo emekeme ndidọhọ ke “akpa mbuọtidem!” Ih, oyom enyene mbuọtidem. Ke akpanikọ, Bible ọdọhọ “ke mbuọtidem mîdụhe, owo ikemeke nditịm nnem [Abasi] esịt.” (Mme Hebrew 11:6) Edi kere ban̄a enye ntem ise: Ata ufan fo emi edide akwa owo ke itie unịm okụk m̀mê ke itieutom efen ọdọhọ fi ete: “Kûnyene mfịna. Okpoyom n̄kpọ ekededi, nam mi ndiọn̄ọ.” Etie nte utọ ikọ oro ọkpọdọn̄ fi esịt. Edi owo ekeme nditre ndinam se enye ọkọn̄wọn̄ọde. N̄kpọ ekeme ndinam ufan fo oro okûkeme ndinam se enye ọkọn̄wọn̄ọde. Edieke n̄kpa edide, kpukpru nti n̄kpọ oro enye ọkọn̄wọn̄ọde ẹyekpu. Edi Abasi akan kpukpru n̄kpọ emi ẹkemede ndikpan owo ndinam se enye ọkọn̄wọn̄ọde. Bible ọdọhọ nnyịn ete: “N̄kpọ ndomokiet ikanke Abasi.”—Luke 1:37, The Jerusalem Bible.

“Nte Afo Emenịm Emi ke Akpanikọ?”

Ediwak n̄kpọ ẹdu ke Bible emi ẹwụtde ke n̄kpọ ndomokiet ikanke Abasi. Yak isiak uwụtn̄kpọ ifan̄.

Sarah emi ekedide isua 90 akasasak ke ini ẹkedọhọde enye ẹte ke enye ayaman eyen erenowo, edi idụt Israel ndidu owụt ke enye ama aman. Iyak ama emen ete kiet emen esịn ke idịbi ke usen ita, ekem ete oro ọbọhọ ediwet mbụk idem esie. Enye ekekere Jonah. Luke, kpa abiausọbọ emi ọkọdiọn̄ọde ini owo osụhọde ye ini owo akpade ama ewet aban̄a Eutychus, akparawa emi okotode window ufọkenyọn̄ ediduọ akpa edi emi ẹkenamde eset. Idịghe n̄ke ke ike emi. Nditịm ndụn̄ọde mbụk emi kiet kiet owụt ke mmọ ẹdi mbụk akpanikọ.—Genesis 18:10-14; 21:1, 2; Jonah 1:17; 2:1, 10; Utom 20:9-12.

Jesus ama etịn̄ ikọ emi akpade owo idem ọnọ Martha ufan esie ete: “Kpukpru owo eke ẹdude uwem ẹnyụn̄ ẹbuọtde idem ye ami idikpaha tutu amama.” Ke ama eketịn̄ n̄kpọ emi etiede nte se mîkemeke nditịbe mi, Jesus ama obụp mbụme emi odụkde owo ọkpọ ete: “Nte afo emenịm emi ke akpanikọ?” Osụk oyoyom inen̄ede itie ibọrọ mbụme emi mfịn.—John 11:26.

Ndi Imekeme Ndidu Uwem ke Nsinsi ke Isọn̄ Tutu Amama?

Mbon oro ẹkewetde n̄kpọ ẹban̄a ndidu uwem mbịghi ẹkewet ẹte: “Ini ke edi, omonyụn̄ ededi ama, emi idikemede ndidu uwem mbịghi n̄kan emi—yak idọhọ ke nsinsi.” The New Encyclopædia Britannica ọdọhọ ke idịghe nte usọn̄ esidi sia owo ọtọn̄ọ ndikani m̀mê ndibiara. Owo isibiarake. Se idude edi nte ke owo ndomokiet ifiọkke se isinamde owo akpa. * “Ekeme ndidi enyene se isikọhọrede owo ke idem inam enye ọsọn̄.” Ndien ntaifiọk ke ẹyom nte ẹkemede nditre emi.

Okposụkedi emi se ẹtịn̄de emi enemde ndikop, Bible ọnọ nnyịn ata akpan ntak ndinịm ke imekeme ndidu uwem ke nsinsi. Idụhe ifiọk ntaifiọk ndomokiet emi ọnọde utọ ntak emi Bible ọnọde mi. Jehovah Abasi emi edide Andibot ye Andinọ nnyịn uwem ọn̄wọn̄ọ ke imọ ‘iyemen n̄kpa imen ke nsinsi.’ (Psalm 36:9; Isaiah 25:8) Nte afo emenịm emi ke akpanikọ? Jehovah etịn̄ ikọ emi, ndien enye ikemeke ndisu nsu.—Titus 1:2.

[Ikọ Idakisọn̄]

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 27]

“Mfịn emi, mbufo ẹmenam se ikekerede ke owo ndomokiet idikemeke ndinam tutu amama.”​—RONALD REAGAN

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 28]

Ke ini etiede nte udûkopke inem uwem tutu amama, afo esika ebịne anie?

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 27]

Foto NASA