Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

 KPEBE MBUỌTIDEM MMỌ

Ẹma Ẹnyan̄a Enye “ye Owo Itiaba Efen”

Ẹma Ẹnyan̄a Enye “ye Owo Itiaba Efen”

NOAH ye ubon esie ẹsịk ẹdiana kiet eken nte edịm ọsọn̄de ukot. Se nte ekpri un̄wana utuenikan̄ mmọ osiode mbukpọn̄ mmọ owụk ke ibibene ubom oro. Se n̄ko nte mmọ ẹsede kiet eken nte ikpọ ukot edịm ẹduọn̄ọde ke enyọn̄ ye mben ubom. Anaedi edịm emi enen̄ede anam uyom.

Kere n̄ko nte esịt enemde Noah ke ini enye emenerede enyịn̄ ese edima an̄wan esie, ye nti nditọ esie ita ye iban mmọ. Esịt enen̄ede enem enye ndikụt ikọtufọk esie ke esịt ubom oro. Inyeneke se inamde mmọ. Imenịm ke enye ada ikọtufọk esie usụn̄ ke akam, enen̄ede emenede uyo ọkọm Abasi man kpukpru mmọ ẹkpekop.

Noah enen̄ede ọbuọt idem ke Abasi. Mbuọtidem esie anam Jehovah Abasi esie anyan̄a enye ye ufọk esie. (Mme Hebrew 11:7) Edi ndi ufọn idụhe aba mmọ ndinyene mbuọtidem ke emi edịm ama ọkọtọn̄ọ ndidep mi? Ufọn odu. Enen̄ede oyom mmọ ẹka iso ẹnyene mbuọtidem sia n̄kpọ oyokpụhọde ke ini iso. Ntre n̄ko ke oyom nnyịn inyene mbuọtidem mfịn emi. Yak ise se ikemede ndikpep nto Noah.

“UWEMEYO ABA YE OKONEYO ABA”

Edịm edep “uwemeyo aba ye okoneyo aba.” (Genesis 7:4, 11, 12) Mmọn̄ okpon tutu ofụk ofụri ererimbot. Noah ada enyịn esie okụt nte Jehovah Abasi anyan̄ade mmọ onyụn̄ osobode mme idiọkowo.

Ukwọ oro ama etre nsọn̄ibuot oro ndiọi angel ẹkedade ẹto heaven ẹdi. Satan ama anam ediwak angel ẹkpọn̄ “nnennen ebietidụn̄ mmọ” ke heaven ẹditan̄ iban eke mmọ ẹmama ẹdọ, ẹnyụn̄ ẹbon ikpọ ndiọi nditọ emi ẹkekotde mme Nephilim. (Jude 6; Genesis 6:4) Esịt ama enem Satan ke ini mme angel emi ẹketọn̄ọde ndisịme emi, sia edinam mmọ ama enen̄ede abiat owo emi Jehovah Abasi okobotde ke mbiet esie.

Edi nte mmọn̄ Ukwọ oro akakade iso okpon ke isọn̄, ndiọi angel emi ẹma ẹkabade spirit ẹfen̄e ẹkpọn̄ iban ye nditọ mmọ man mmọ ẹkpan̄a ye idiọk ererimbot ke Ukwọ oro. Tọn̄ọ oro, Abasi iyakke ndiọi angel emi ẹkeme ndiforo owo aba.

Enen̄ede ebịghi Jehovah Abasi ọkọtọn̄ọ odụri ererimbot utọn̄ ete ke iyosobo mme idiọkowo usen kiet. Enye akanam emi toto ke eyo Enoch emi okodude uwem n̄kpọ nte isua ikie itiaba mbemiso Noah amana. (Genesis 5:24; Jude 14, 15) Ọtọn̄ọde ke ini oro, mme idiọkowo ẹkedọdiọn̄ ẹdiọk, ẹbiat isọn̄, ẹtie afai afai, ẹnyụn̄ ẹbak ibak. Abasi ama edisobo mmọ ndien ke eyo Noah. Ndi Noah ye ubon esie ẹma ẹnem esịt ndikụt nte mmọ ẹkpan̄ade?

Ihih, ikenemke, ikonyụn̄ inemke Abasi mmọ emi edide Abasi mbọm. (Ezekiel 33:11) Jehovah ama anam kpukpru se enye akpanamde man anyan̄a owo ekededi emi okoyomde edinyan̄a. Enye ama ọdọn̄ Enoch ete ọdọhọ mmọ ke iyosobo mme idiọkowo usen kiet; ọdọn̄ Noah ete ọkọn̄ ubom. Idịghe nte Noah ekededịbe ọkọn̄ ubom oro, mme owo ẹma ẹkụt enye ye ubon esie ẹsịnde idem ẹkọn̄ ubom oro ke ediwak isua. Ke adianade do, Jehovah ama ọdọhọ Noah n̄ko ọkwọrọ  ikọ ọnọ mmọ m̀mê mmọ ẹyekabade esịt ẹnam se inende. (2 Peter 2:5) Noah ama ọdọhọ mmọ ke Abasi oyosobo idiọk ererimbot oro usen kiet kpa nte Enoch ọkọkwọrọde. Ndi mmọ ẹma ẹnyịme ndikop se Noah ọkọkwọrọde? Jesus emi eketiede ke heaven okụt kpukpru n̄kpọ ọdọhọ ke mmọ ikọdọn̄ke utọn̄ ke se Noah ọkọkwọrọde “tutu ukwọ edi edikpọri mmọ kpukpru efep.”—Matthew 24:39.

Kere nte eketiede Noah ye ubon esie ke usen aba ama ekebe tọn̄ọ Jehovah ekeberi usụn̄ ubom oro. Nte edịm ekedepde kpukpru usen, anaedi mmọ mbitiaita ẹma ẹsise kiet eken enyịn, ẹnịm ebiet emi mmọ ẹnade asana, ẹnyụn̄ ẹse ẹban̄a kpukpru unam oro ẹkedude ye mmọ. Etise, ubom ọtọn̄ọ ndifiọrọ. Nte mmọn̄ okponde, ntre ke enye ọdọdiọn̄ emen ubom oro ọdọk tutu “enye ọfiọrọ ọdọk ọkpọn̄ isọn̄.” (Genesis 7:17) Emi ama owụt nte Ata Ọkpọsọn̄ Abasi, Jehovah enyenede odudu eketre.

Esịt enen̄ede enem Noah ye ubon esie nte Jehovah anyan̄ade mmimọ ye nte enye akadade mmimọ odụri idiọk ererimbot oro utọn̄ mbak mmọ iditak. Ke ini Noah ye ubon esie ẹkekpade utom ediwak isua ẹnam kpukpru emi, ekeme ndidi ama odu ini emi eketiede nte utom mmọ inyeneke ufọn. Mme owo ikọdọn̄ke utọn̄ ke se mmọ ẹnamde. Ndi ekere ke Noah ikenyeneke nditọeka ye mme iman, edi owo mmọ ifan̄ ikakpan̄ utọn̄ inọ enye ke mîbọhọke ikọtufọk esie kpọt? (Genesis 5:30) Idahaemi, mmọ mbitiaita kpọt ẹsịne ke esịt ubom. Imekere ke se ikọdọn̄de mmọ esịt ekedi nditi nte mmimọ ikesịnde ifịk idomo ndin̄wam mme owo man mmọ ẹkpetiene ẹbọhọ, edi mmọ inyịmeke.

Jehovah ikpụhọkede. (Malachi 3:6) Jesus Christ ọkọdọhọ ke eyo nnyịn onyụn̄ etie nte eyo Noah. (Matthew 24:37) Afanikọn̄ okpon ke eyo nnyịn etieti, ndien Abasi ọmọn̄ ososobo idiọk ererimbot emi n̄ko. Mfịn, ikọt Abasi ke ẹnyụn̄ ẹkwọrọ etop nsobo emi ẹnọ kpukpru mbon oro ẹmade ndikop. Ndi emesikop? Edieke edide omokokop, ndi emesitiene ọkwọrọ etop uwem emi ọnọ mbon en̄wen? Noah ye ubon esie ẹma ẹnịm ata eti uwụtn̄kpọ ẹnọ nnyịn.

 “ẸNYAN̄A OWO IFAN̄”

Nte ubom oro ọkọfiọrọde ke enyọn̄ mmọn̄, anaedi mmọ ẹma ẹkop nte ikpọ eto oro ẹkedade ẹkọn̄ ubom oro anamde uyom. Ndi nte ikpọ mbufụt oro ekeberide ubom oro aka iso ye edem ama anam Noah ekere ke ubom oro ekeme ndiwụre? Ihih. Mbon oro mînyeneke mbuọtidem ke Abasi ẹsikere utọ n̄kpọ oro. Edi Bible ọdọhọ ke mbuọtidem akakam anam Noah ọkọn̄ ubom oro ke akpa ifet. (Mme Hebrew 11:7) Nso mbuọtidem? Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ke iyanam Noah ye ubon esie ẹbọhọ Ukwọ oro. (Genesis 6:18, 19) Ndi ekere ke Abasi emi okobotde akaka ekondo emi ye kpukpru se idude ke esịt ikpekemeke ndikụt ete ke n̄kpọ ndomokiet inamke ubom oro? Noah ama enen̄ede enyene mbuọtidem ke Abasi ayanam un̄wọn̄ọ esie. Abasi ikonyụn̄ ikpụhu mmọ. Enye ama anyan̄a Noah ye ubon esie.—1 Peter 3:20.

Edịm ebiere ndien ke ama ekedep uwemeyo 40 ye okoneyo 40. Edịm oro ekebiere ke December isua 2370 M.E.N. Edi Noah ye ubon esie iwọrọke kan̄a ke ubom. Mme unam do n̄ko, ndien ubom ke ọfiọrọ ke enyọn̄ mmọn̄ emi ama okofụk kpukpru obot ke isọn̄ emi. (Genesis 7:19, 20) Imọfiọk ke ikememke utom inọ Noah ye ufọk esie ndinọ kpukpru unam ke ubom oro udia, nnyụn̄ n̄kụt ete ke mmọ ideheke, ke idem onyụn̄ ọsọn̄ mmọ. Abasi emi akanamde kpukpru unam emi ẹsan̄a sụn̄sụn̄ nte erọn̄ ẹdụk ubom oro ama anam mmọ ẹka iso ẹtie ntre tutu Ukwọ oro ebe. *

Anaedi Noah ama ewet kpukpru se iketịbede enịm. Bible etịn̄ usen emi edịm ọkọtọn̄ọde ndidep ye usen emi enye ekebierede. Bible etịn̄ n̄ko ke mmọn̄ ama ofụk isọn̄ ofụri usen 150, oro edi, ọfiọn̄ ition. Ekem, mmọn̄ ama ọtọn̄ọ nditek. Ndien usen kiet, ubom oro ama okodoro “ke obot Ararat,” emi odude idahaemi ke Turkey. Etie nte emi eketịbe ke April isua 2369 M.E.N. Edi ẹkekeme ndida n̄kụt etịn̄e obot oro ke June, oro edi, ke usen 73 ama ekebe. Ke ọfiọn̄ ita ama ekebe, oro edi, ke September, Noah ama eberede window ubom oro. Kere nte mbịtmbịt ofụm ye un̄wana otụkde mmọ. Enyene se Noah akanamde mbemiso emi man ọfiọk m̀mê mmọn̄ asat edi se mmimọ iwọrọde ke ubom. Enye ema osio raven ke ubom ọdọn̄, ndien inuen emi efe ekem afiak edi ediwak ini sia mîkwe ebiet isọrọ. Noah osio ibiom n̄ko ọdọn̄, ibiom onyụn̄ anam kpa ntre tutu usen kiet, enye okụt ebiet ọsọrọ, inyụn̄ ifiakke aba idi.—Genesis 7:24–8:13.

Noah ama anam ubon esie ẹka iso ẹkpono Abasi kpa ye oro ererimbot ekenen̄erede ọdiọk

Imọfiọk ke n̄kpọ Abasi ke Noah akama akan. Kere nte kpukpru mmọ ẹtiede ntre ẹbọn̄ akam ediwak ini ke esịt ubom oro ẹnyụn̄ ẹneme n̄kpọ ẹban̄a Abasi emi anyan̄ade mmọ. Noah inamke n̄kpọ ndomokiet ke odudu idemesie, edi anam se Jehovah ọdọhọde enye anam. Idem ke Noah ama ekesịne ke ubom ebe isua kiet onyụn̄ okụt ke mmọn̄ asat ke isọn̄, enye ikosụk iberekede usụn̄ ubom oro ida ufọk esie ye mme unam iwọrọ. (Genesis 8:14) Enye ekebet Jehovah ọdọhọ iwọrọ.

Mme ibuotufọk ẹnyene ekese ndikpep nto Noah. Enye ekesinam n̄kpọ ke nde ke nde, esịn idem anam utom, eme ime, onyụn̄ etịm ese ufọk esie. Se ikam ikande kpukpru emi edi nte ke ndinam se Jehovah Abasi oyomde ekedi akpan n̄kpọ ke uwem esie. Edieke ikpebede Noah, nnyịn iyanam ikọtufọk nnyịn ẹtiene ẹbọ edidiọn̄ Abasi.

“WỌRỌ KE UBOM”

Jehovah ọdọhọ Noah ndien do ete: “Wọrọ ke ubom, afo ye n̄wan fo ye nditọiren fo ye iban nditọiren fo.” Kpukpru mmọ ẹma ẹnam kpa ntre, mme unam ẹnyụn̄ ẹtiene mmọ edem. Mmọ ẹkesan̄a didie? Ndi ẹkesan̄a ntịme ntịme, enye emi edịghi enye emi, enye oko edịghi enye oko? Baba! Bible ọdọhọ ke kpukpru mmọ ẹkewọrọ “ke ubom ke orụk ke orụk.” (Genesis 8:15-19) Se nte Noah ye ikọtufọk esie ẹwọrọde ke ubom, edinem ofụm obot Ararat oro ọtọ mmọ. Mmọ mmọ ẹdu ke ofụri isọn̄, kpukpru mme anamidiọk oro, mme Nephilim, mbon afai, ye ndiọi angel oro idụhe aba. * Mmọ ẹmọn̄ ẹfiak ẹtọn̄ọ uwem.

 Noah ama ọfiọk se ikpanamde. Akpa n̄kpọ emi enye akanamde ekedi ndituak ibuot nnọ Abasi. Enye ọbọp itieuwa onyụn̄ ada ndusụk ke otu ndisana unam emi enye ekemende “itiaba itiaba” ọdọn̄ ke ubom awa uwa ọnọ Jehovah. (Genesis 7:2; 8:20) Ndi emi ama enem Jehovah esịt?

Bible ọbọrọ ete: “Jehovah okop edinem utebe.” Esịt emi akayatde enye ke ini mme owo ẹkenamde afai ọyọhọ ererimbot ikayatke enye aba. Esịt enem enye idahaemi ndikụt ndima ikọt esie ẹsịnde idem ẹnam se enye amade. Jehovah ikekereke ke mmọ ẹdinam n̄kpọ nte mme mfọnmma owo. Enye ama ọdiọn̄ọ ke ‘ekikere esịt owo ọdiọk toto ke uyen.’ (Genesis 8:21) Yak ise nte Jehovah akakade iso eme ime ye mme owo onyụn̄ atua mmọ mbọm.

Abasi ama osio isụn̄i oro enye okosụn̄ide isọn̄. Idịghe emeti ke nsọn̄ibuot Adam ye Eve ama anam Abasi osụn̄i isọn̄ tutu isọn̄ ifọnke n̄kpọ nte ọkpọfọnde aba. Noah ọwọrọ “ndọn̄esịt,” ndien Lamech emi okobonde enye okosio enye enyịn̄ emi ndiwụt ke enye ke Abasi edida inọ ererimbot ndọn̄esịt inyụn̄ itre ufen emi mmimọ ibọde ke ntak isụn̄i emi enye okosụn̄ide isọn̄. Anaedi esịt ama enen̄ede enem Noah ndifiọk ke ntịn̄nnịm ikọ emi oyosu ke eyo imọ, ke isọn̄ ayafiak enen̄ede ọfọn n̄kpọ ndien. Imosụk ise emi enye ọkọtọn̄ọde utọ in̄wan̄ inikiet inikiet.—Genesis 3:17, 18; 5:28, 29; 9:20.

Noah ye ubon esie ẹma ẹwọrọ ke ubom ẹdụk ererimbot emi ndiọi owo mîdụhe aba

Jehovah ama ọnọ kpukpru nditọ Noah ibet emi ediwụtde nte mmọ ẹkpedude uwem. Enye ama ọdọhọ mmọ ẹkûwot owo onyụn̄ ọdọhọ mmọ ẹbet iyịp. Jehovah Abasi ama onyụn̄ anam ediomi ye owo, ọn̄wọn̄ọ ke imọ idisoboke aba isọn̄ ke mmọn̄ ukwọ. Enye ama ọnọ idiọn̄ọ emi edide ima ikokụt nnyịn ifiọk ke enye ifreke se enye ọkọn̄wọn̄ọde. Idiọn̄ọ oro edi ediye akpara emi isikụtde ke enyọn̄. Tutu esịm emi, ini ekededi emi ikụtde akpara emi, enye esiti nnyịn se Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde.—Genesis 9:1-17.

Edieke mbụk Noah ekpedide n̄ke, mbụk emi ekpetre do. Edi sia enye edide mbụk akpanikọ, enye owụt ke n̄kpọ ikememke ye Noah nte ini akakade. Ini oro, mme owo ẹma ẹsidu uwem ẹbịghi, ndien enye ama afiak odu uwem isua 350, onyụn̄ okụt ediwak ukụt. Noah ama anam akamba ndudue ke ndikakpa mmịn isan̄ kiet, ndien Canaan eyeyen esie ama anam ata akwa idiọkn̄kpọ adian do. Ubon Canaan ẹma ẹbọ ufen idiọkn̄kpọ emi. Noah ama odu uwem okụt nte nditọ nditọ esie ẹkponode ndem ẹnyụn̄ ẹnamde afai tutu ke eyo Nimrod. Edi imekere ke Noah ama ada Shem eyen esie ọsọn̄ idem esịt. Shem ekedi ata owo Abasi. Enye ye ubon esie ẹma ẹnen̄ede ẹbuọt idem ke Abasi.—Genesis 9:21-28; 10:8-11; 11:1-11.

Nnyịn inyene ndika iso mbuọt idem ke Abasi nte Noah ọkọbuọtde kpa ye afanikọn̄. Ekpededi kpukpru owo imaha ndinam se Abasi ọdọhọde, akpana nnyịn ika iso ikop uyo Abasi nte Noah okokopde. Jehovah ifreke mbon oro ẹyọde se ededi oro esịmde mmọ ke ntak enyịn̄ imọ. Jesus Christ ọkọdọhọ ke “ẹyenyan̄a owo eke ediyọde tutu esịm utịt.”—Matthew 24:13.

^ ikp. eki. 17 Ndusụk owo ẹdọhọ ke anaedi Abasi akanam mme unam oro ẹtie nte mmọ ẹsitiede ke ini mmọ ẹdede idap man ẹkûnen̄ede ẹyom udia. Edide se Abasi akanamde edi oro m̀mê idịghe, se idiọn̄ọde edi nte ke Abasi ama anyan̄a kpukpru se ikodude ke ubom oro kpa nte enye ọkọn̄wọn̄ọde.

^ ikp. eki. 22 Etie nte ini Ukwọ emi ke ẹkesobo ebiet emi In̄wan̄ Eden okodude. Edieke edide ntre, ọwọrọ mme cherub oro Jehovah ekenịmde ete ẹkpeme usụn̄ In̄wan̄ Eden ẹma ẹfiak ẹnyọn̄ heaven ke ẹma ẹkeda do ẹnam utom mmọ ke ofụri isua 1,600.—Genesis 3:22-24.