NTE ededi, edi akpan n̄kpọ uwụtn̄kpọ ekededi oro afo adade ndikem ye ibuotikọ oro afo enemede. Man mmọ ẹnen̄ede ẹnyene uforo, mmọ n̄ko ẹnyene ndikem ye otuowo fo.

Didie ke orụk otuowo ekeme ndibiere utọ uwụtn̄kpọ oro afo emekde ndinọ? Nso ke Jesus Christ akanam? Edide enye eketịn̄ ikọ ọnọ otuowo m̀mê mme mbet esie, Jesus ikadaha mme uwụtn̄kpọ esie ito mme usụn̄ udu uwem oro ẹkedide esen ẹnọ idụt Israel. Otuowo esie ikpọfiọkke mme utọ uwụtn̄kpọ oro. Ke uwụtn̄kpọ, Jesus iketịn̄ke n̄kpọ ndomokiet iban̄a uwem ufọk ubọn̄ Egypt m̀mê mme edinam ido ukpono mbon India. Kpa ye oro, mme uwụtn̄kpọ esie ẹkekọn̄ọ ke mme edinam oro ẹdide ọsọ ẹnọ mme owo ke kpukpru idụt. Enye ama etịn̄ aban̄a edikịm ọfọn̄, edinam mbubehe, ọsọn̄urua n̄kpọ ndibọhọ owo nsop, ye edika mme usọrọ ndọ. Enye ama ọfiọk nte mme owo ẹsinamde n̄kpọ ke nsio nsio idaha, onyụn̄ ada ifiọk emi anam n̄kpọ. (Mark 2:21; Luke 14:7-11; 15:8, 9; 19:15-23) Sia an̄wan̄wa ukwọrọikọ esie ekenyenede mbon Israel akpan akpan, mme uwụtn̄kpọ Jesus ẹkesiwak ndiban̄a mme n̄kpọ ye edinam oro ẹkedide ubak uwem mmọ eke usen ke usen. Ntem, enye ama esitịn̄ aban̄a mme utọ n̄kpọ nte utọ in̄wan̄, nte mme erọn̄ ẹsiyerede ikot andikpeme mmọ, ye edida ikpaunam nsịn wine. (Mark 2:22; 4:2-9; John 10:1-5) Enye n̄ko ama ọnọ mme uwụtn̄kpọ ẹban̄ade mbụk oro ẹkemehede—edibot akpa eren ye n̄wan, Ukwọ eyo Noah, nsobo Sodom ye Gomorrah, n̄kpa n̄wan Lot, ke ndisiak ibat ibat. (Matt. 10:15; 19:4-6; 24:37-39; Luke 17:32) Nte afo n̄ko emesitịm ekere aban̄a mme n̄kpọ oro ẹdide ọsọ ẹnọ otuowo fo ye idaha mmọ ke uwem ke ini emekde mme uwụtn̄kpọ fo?

Nso edieke mbon oro afo etịn̄de ikọ ọnọ mîwakke, edi edide owo kiet m̀mê ibat ibat owo kpọt? Domo ndimek uwụtn̄kpọ oro etịmde odot ye ekpri otu oro. Ke ini Jesus ọkọnọde n̄wan Samaria ikọ ntiense ke obube mmọn̄ oro okodude ekpere Sychar, enye ama etịn̄ aban̄a “odu-uwem mmọn̄,” ‘nditre ndikop nsatitọn̄,’ ye “idịm mmọn̄ . . . eke otopde akabade  ọwọrọ edi nsinsi uwem”—kpukpru emi ẹdide mme ndamban̄a ikọ oro ẹnyenede ebuana nnennen nnennen ye se n̄wan oro akanamde. (John 4:7-15) Ndien ke ini enye eketịn̄de ikọ ọnọ irenowo oro ẹkeyetde iyịre mmọ, ndamban̄a ikọ oro enye ekemekde akaban̄a utom ukọiyak. (Luke 5:2-11) Ke idaha mbiba emi, eyedi enye ekpeketịn̄ n̄kpọ aban̄a utọ-in̄wan̄, sia mmọ ẹkedụn̄de ke obio oro ẹtọde in̄wan̄, edi nditịn̄ mban̄a ọkpọkpọ mbubehe mmọ ekenyene uforo didie ntem nte enye akanamde mmọ ẹkụt se enye etịn̄de ke enyịn ikike! Nte afo emesidomo ndinam ntre?

Ke adan̄aemi Jesus okowụkde ntịn̄enyịn ke mme “nsomo erọn̄ ufọk Israel,” owo ikọdọn̄ke apostle Paul ebịne Israel kpọt edi ẹkedọn̄ enye ebịne mme idụt Gentile n̄ko. (Matt. 15:24; Utom 9:15) Nte emi ama anam ukpụhọde odu ke usụn̄ oro Paul eketịn̄de ikọ? Ih. Ke ini ekewetde n̄wed ọnọ ẹsọk mme Christian ke Corinth, enye ama etịn̄ aban̄a ufehe itọk, edidia udia ke temple ndem, onyụn̄ etịn̄ aban̄a isan̄ oro ẹsan̄ade ubọn̄ ubọn̄, kpa mme n̄kpọ emi mme Gentile oro ẹditịmde ẹmehe.—1 Cor. 8:1-10; 9:24, 25; 2 Cor. 2:14-16.

Nte afo emesitịn̄ enyịn ukem nte Jesus ye Paul ke ini emekde mme uwụtn̄kpọ oro edidade ọnọ ukpep? Nte afo emesikere aban̄a idaha eke uwem ye edinam ofụri usen mme andikpan̄ utọn̄ nnọ fi? Nte ededi, mme n̄kpọ ẹmekpụhọde ke ererimbot toto ke akpa isua ikie. Ekebe ndise anam ediwak owo ẹkop mbụk n̄kpọntịbe ererimbot. Mmọ ẹsiwak ndimehe ye mme idaha oro ẹdude ke esenidụt. Ke ebiet emi edide ntre, n̄kpọ ndomokiet ikwan̄ake ndida mme utọ mbụk n̄kpọntịbe oro nnọ mme uwụtn̄kpọ. Edi, mme n̄kpọ oro ẹnen̄erede ẹtụk mme owo ẹsiwak ndidi se ibuanade ọkpọkpọ uwem mmọ—ebietidụn̄ mmọ, ubon mmọ, utom mmọ, udia oro mmọ ẹdiade, ye idaha eyo ke n̄kann̄kụk mmọ.

Edieke uwụtn̄kpọ fo oyomde ekese edinam an̄wan̄a, ekeme ndidi afo etịn̄ n̄kpọ oro otuowo fo mîmeheke. Utọ uwụtn̄kpọ oro ekeme ndifụk akpan item mmemmem mmemmem. Nte utịp, otuowo ekeme nditi uwụtn̄kpọ fo edi efre akpanikọ N̄wed Abasi oro afo okodomode ndimen n̄wụt.

Utu ke ndinọ mme uwụtn̄kpọ oro ẹwakde n̄kukọhọ, Jesus akada mmemmem n̄kpọntịbe ofụri usen. Enye akada n̄kpri n̄kpọ anam ikpọ n̄kpọ ẹn̄wan̄a onyụn̄ ada mmemmem n̄kpọ anam n̄kpọsọn̄ n̄kpọ ẹn̄wan̄a. Ke ndida n̄kpọntịbe ofụri usen mbuan ye mme akpanikọ eke spirit,  Jesus ama an̄wam mme owo ndisọp mfiọk mme akpanikọ eke spirit oro enye ekekpepde nnyụn̄ nti mmọ. Nso eti uwụtn̄kpọ ke emi edi ntem nditiene!