1-3. (a) San̄asan̄a ifet ewe ke mme mbet oro ẹsan̄ade ye Jesus ẹnyene, ndien didie ke enye anam emem mmọ utom nditi se enye ekpepde? (b) Ntak emi mîsisọn̄ke nditi nti uwụtn̄kpọ?

 MME mbet oro ẹsan̄ade ye Jesus ẹnyene ata san̄asan̄a ifet. Akwa Andikpep ke idemesie ekpep mmọ n̄kpọ. Mmọ ẹkpan̄ utọn̄ nte enye atatde Ikọ Abasi onyụn̄ ekpepde mmọ akpanikọ oro aduaide owo idem. Idahaemi, ana mmọ ẹmụm nti ikọ oro enye etịn̄de ẹdọn̄ ke ibuot; ini ikemke kan̄a ndiwewet ikọ esie nnịm. a Edi Jesus anam emem mmọ utom nditi se enye ekpepde. Didie? Ke nte enye esikpepde mme owo n̄kpọ, akpan akpan ke ndinọ ata nti uwụtn̄kpọ.

² Owo isisọpke ifre nti uwụtn̄kpọ. Ewetn̄wed kiet ọkọdọhọ ke uwụtn̄kpọ “esinam mme owo ẹda enyịn ikike ẹkụt se mmọ ẹkopde.” Sia se ẹkụtde ẹsiwakde ndinam n̄kpọ an̄wan̄a owo, mme uwụtn̄kpọ ẹkeme ndinam idem mme n̄kpọ oro owo mîkwe ke enyịn ẹsọp ẹn̄wan̄a owo. Mme uwụtn̄kpọ ẹkeme ndinam se ẹtịn̄de enen̄ede an̄wan̄a, ke ntem ẹkpepde nnyịn mme n̄kpọ oro nnyịn mîkemeke ndifre.

³ Idụhe andikpep ndomokiet ke isọn̄ oro ọfiọkde ndinọ uwụtn̄kpọ n̄kan Jesus Christ. Tutu esịm mfịn, mme owo ẹsụk ẹsọsọp nditi ediwak uwụtn̄kpọ Jesus. Ntak emi Jesus ekesiwakde ndinọ uwụtn̄kpọ? Nso ikanam mme uwụtn̄kpọ esie ẹnen̄ede ẹnyene ufọn? Didie ke ikeme ndikpep ndisinọ uwụtn̄kpọ?

4, 5. Ntak emi Jesus ekesinọde uwụtn̄kpọ?

⁴ Bible etịn̄ akpan ntak iba oro ekesinamde Jesus ọnọ uwụtn̄kpọ. Akpa, enye ndinam ntre ama osu ntịn̄nnịm ikọ. Matthew 13:34, 35 ọdọhọ ete: “Jesus akada mme uwụtn̄kpọ etịn̄ ikọ ọnọ otuowo. Ke akpanikọ, enye itịn̄ke ikọ inọ mmọ ke mîdịghe ke uwụtn̄kpọ; man okposu se ẹkedade prọfet ẹtịn̄, ẹte: ‘Nyatat inua mi nnọ mme uwụtn̄kpọ.’ ” Prọfet oro Matthew okokotde oto ekedi andiwet Psalm 78:2. Andiwet psalm oro akada odudu spirit Abasi ewet ikọ emi ediwak isua ikie mbemiso Jesus akamanade. Kere se emi ọwọrọde. Ediwak isua ikie ke edem, Jehovah ama ebebiere ke Messiah edida mme uwụtn̄kpọ ekpep n̄kpọ. Ke akpanikọ, anaedi Jehovah enen̄ede ama usụn̄ unọ ukpep emi.

⁵ Ọyọhọ iba, Jesus ọkọdọhọ ke ikada mme uwụtn̄kpọ inam ẹdiọn̄ọ mbon oro ‘esịt ama akakabade odobi.’ (Matthew 13:10-15; Isaiah 6:9, 10) Didie ke mme uwụtn̄kpọ Jesus ẹkenam ẹdiọn̄ọ se ikodude mme owo ke esịt? Ke ndusụk idaha, enye okoyom mbon oro ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ enye ẹbụp mbụme man ẹfiọk se ikọ esie enen̄erede ọwọrọ. Mbon oro ẹkesụhọrede idem ẹma ẹsibụp mbụme, edi mbon ntan̄idem m̀mê mbon oro mîkenyeneke udọn̄ ikamaha ndibụp. (Matthew 13:36; Mark 4:34) Do, mme uwụtn̄kpọ Jesus ẹma ẹnam mbon oro ẹkenen̄erede ẹnyene udọn̄ ẹfiọk akpanikọ ẹnyụn̄ ẹdịp mbon ntan̄idem akpanikọ.

6. Nso ufọn ke mme uwụtn̄kpọ Jesus ẹkenyene?

⁶ Mme uwụtn̄kpọ Jesus ẹma ẹnyene mme ufọn en̄wen. Mmọ ẹma ẹsidemede mme owo udọn̄ ẹnyụn̄ ẹnam mmọ ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ enye. Mmọ ẹma ẹsinam mme owo ẹda enyịn ikike ẹkụt se enye eketịn̄de, ndien emi ama anam ikọ esie ọsọp an̄wan̄a mmọ. Nte iketịn̄de ke ntọn̄ọ, mme uwụtn̄kpọ Jesus ẹma ẹn̄wam mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ẹti ikọ esie. Ukwọrọikọ Oro ke Obot, emi ẹwetde ke Matthew 5:3–7:27, owụt ke Jesus ama esinen̄ede ọnọ mme uwụtn̄kpọ. Isan̄ kiet oro ẹkebatde, ẹma ẹkụt ke ukwọrọikọ oro esịne se ibede  uwụtn̄kpọ 50. Man n̄kpọ emi enen̄ede an̄wan̄a fi, da nte ke emekeme ndida n̄kpọ nte minit 20 n̄kot ukwọrọikọ oro uyo ọwọrọ. Edieke edide ntre, ọwọrọ ke enye ọkọnọ uwụtn̄kpọ kiet ke ekperede ndidi kpukpru sekọn 20 ke ẹbaharede ukem ukem! Ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke Jesus ama ọfiọk ufọn edinọ mme uwụtn̄kpọ!

7. Ntak emi ikpekpebede nte Jesus ekesinọde mme uwụtn̄kpọ?

⁷ Sia idide mme anditiene Christ, nnyịn iyom ndikpebe nte Jesus ekesikpepde mme owo n̄kpọ, esịnede nte enye ekesinọde mme uwụtn̄kpọ. Ukem nte inụn̄ esinamde udia enen̄ede enem, nti uwụtn̄kpọ ẹkeme ndinam se ikpepde mme owo enem mmọ. Nti uwụtn̄kpọ ẹkeme n̄ko ndinam n̄wọrọnda akpanikọ ọsọp an̄wan̄a mme owo. Idahaemi, ẹyak inen̄ede idụn̄ọde ndusụk n̄kpọ emi ẹkenamde mme uwụtn̄kpọ Jesus ẹnyene ufọn ntre. Ekem iyokụt nte ikemede ndikpebe eti usụn̄ unọ ukpep emi.

8, 9. Didie ke Jesus ekemen n̄kpọ kiet odomo ye en̄wen ke usụn̄ oro mîkọsọn̄ke ndifiọk, ndien nso ikanam mme uwụtn̄kpọ oro ẹnyene ufọn ntre?

⁸ Ke ini Jesus ekekpepde mme owo n̄kpọ, enye ekesiwak ndimen n̄kpọ kiet ndomo ye en̄wen ke ata mmemmem usụn̄ emi mîkoyomke ediwak ikọ. Kpa ye oro ikọ esie mîkọsọn̄ke ndifiọk, mmọ ẹma ẹnam mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ẹda enyịn ikike ẹkụt se enye eketịn̄de ẹnyụn̄ ẹkpep mme owo n̄wọrọnda akpanikọ. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini enye ọkọdọhọde mme mbet esie ete ẹkûtịmede esịt ẹban̄a mme n̄kpọ udu uwem, enye ama ada mmọ odomo ye “mme inuen enyọn̄” ye “ekpon̄idịm ke ikọt.” Mme inuen isitọhọ isinyụn̄ idọkke-dọk, ekpon̄idịm isinyụn̄ ifiakke m̀mê ndidọk ndidi. Kpa ye oro, Abasi ese aban̄a mmọ. Isọn̄ke ndifiọk se ikọ esie ọwọrọde—edieke Abasi esede aban̄a mme inuen ye flawa, ọwọrọ ke enye iditreke ndise mban̄a mbon emi ‘ẹkade iso ndibem iso nyom obio ubọn̄.’—Matthew 6:26, 28-33.

 ⁹ Jesus ama esiwak ndimen n̄kpọ kiet n̄kot en̄wen man se enye etịn̄de enen̄ede an̄wan̄a owo. Enye akanam emi n̄ko ke usụn̄ oro mîsọn̄ke mme owo ndifiọk. Isan̄ kiet enye ama ọdọhọ mme mbet esie ete: “Mbufo ẹdi un̄wana ererimbot.” Ikọsọn̄ke mme mbet esie ndifiọk se ikọ oro ọkọwọrọde, oro edi, ke mmọ ẹkeme ndida ikọ ye edinam mmọ nnam un̄wana akpanikọ Ikọ Abasi ayama nnyụn̄ nnam mbon en̄wen ẹnọ Abasi ubọn̄. (Matthew 5:14-16) Se ndusụk uwụtn̄kpọ efen emi ẹwụtde nte Jesus ekemende n̄kpọ kiet okot en̄wen: “Mbufo ẹdi inụn̄ isọn̄” ye “Ami ndi vine, mbufo ẹdi mme n̄kọk.” (Matthew 5:13; John 15:5) Mme utọ uwụtn̄kpọ oro mîsọn̄ke ndin̄wan̄a owo do ẹnen̄ede ẹkop odudu.

10. Siak ndusụk uwụtn̄kpọ emi ekemede ndinọ ke ini ọnọde ukpep.

¹⁰ Didie ke afo ekeme ndinọ mme uwụtn̄kpọ ke ini ọnọde ukpep? Ufọn idụhe ndinọ nnyan mbụk emi ẹwakde n̄kukọhọ. Kere ban̄a mme n̄kpọ oro ekemede ndimen ndomo ye en̄wen ke ata mmemmem usụn̄. Yak idọhọ ke eneme aban̄a ediset ke n̄kpa, onyụn̄ oyom ndinọ uwụtn̄kpọ oro edinamde mme owo ẹnịm ke isọn̄ke Jehovah ndinam mme owo ẹset. Ewe uwụtn̄kpọ idụk fi ekikere? Bible emen n̄kpa odomo ye idap. Afo emekeme ndidọhọ ete, “Idisọn̄ke Abasi ndinam mme owo ẹset ukem nte mîsisọn̄ke fi ndidemede owo ke idap.” (John 11:11-14) Yak idọhọ ke oyom ndinọ uwụtn̄kpọ man owụt ke edieke anade nditọ ẹdu eti uwem ke ana ẹnen̄ede ẹma mmọ. Nso uwụtn̄kpọ ke afo ọkpọnọ? Bible ọnọ uwụtn̄kpọ emi: Nditọ ‘ẹtie nte n̄kpri eto olive.’ (Psalm 128:3) Emekeme ndidọhọ ete, “Nditọwọn̄ ẹyom ẹma mmimọ ukem nte eto oyomde un̄wana utịn ye mmọn̄.” Ata mmemmem uwụtn̄kpọ ayanam se etịn̄de ọsọp an̄wan̄a mme andikpan̄ utọn̄ nnọ fi.

11. Siak mme n̄kpọ oro ẹwụtde ke mme uwụtn̄kpọ Jesus ẹkeban̄a mme n̄kpọ oro enye ekesikụtde ke ini enye ekedide eyenọwọn̄ ke Galilee.

¹¹ Jesus ama enen̄ede ọfiọk ndinọ mme uwụtn̄kpọ oro ẹban̄ade nte mme owo ẹsidude uwem. Ediwak ke otu mme  uwụtn̄kpọ esie ẹkewụt se enye akadade enyịn esie okụt kpukpru usen ke ini enye ekedide eyenọwọn̄ ke Galilee. Kere esisịt ban̄a ini emi enye ekedide eyenọwọn̄. Ikafan̄ ke enye ekesikụt eka esie ọkọkde ibokpot akabade ndomuyo, esịnde leaven ke ndomuyo, odomode utuenikan̄, m̀mê ọkpọride isọn̄? (Matthew 13:33; 24:41; Luke 15:8) Ikafan̄ ke enye ekesikụt nte mme ọkọiyak ẹduọn̄ọde iyịre mmọ ke Inyan̄ Galilee? (Matthew 13:47) Adan̄a ediwak ini didie ke enye ekesikụt n̄kpri nditọ ẹbrede mbre ke an̄waurua? (Matthew 11:16) Eyịghe idụhe ke Jesus ama okụt mme ọsọ n̄kpọ eken oro enye asiakde ke ediwak uwụtn̄kpọ esie, utọ nte, usuan n̄kpasịp, usọrọ ndọ emi ekenemde, ye in̄wan̄ ibokpot emi asatde ke uwemeyo.—Matthew 13:3-8; 25:1-12; Mark 4:26-29.

12, 13. Ntak emi Jesus ndikada usụn̄ emi “[otode] Jerusalem osụhọde aka Jericho” nnọ mbụk owo Samaria okodotde?

¹² Jesus ekesisiak mme n̄kpọ oro mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ẹmehede ke uwụtn̄kpọ esie. Ke uwụtn̄kpọ, enye ọkọtọn̄ọ mbụk owo Samaria ntem: “Owo kiet okoto Jerusalem osụhọde aka Jericho ndien ọkọduọ ke ubọk mbon n̄wo, emi ẹkesion̄ode enye ọfọn̄ ke idem ẹnyụn̄ ẹmiade enye, . . . enye onyụn̄ ekpere ndikpa.” (Luke 10:30) Jesus eketịn̄ aban̄a usụn̄ oro ẹkesisan̄ade ẹto ke ‘Jerusalem ẹsụhọde ẹka Jericho’ man se enye etịn̄de an̄wan̄a. Ke ini ọkọnọde mbụk emi, enye okodu ke Judea emi mîyomke usụn̄ ikpọn̄ Jerusalem; ntre eyịghe idụhe ke mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ẹma ẹdiọn̄ọ usụn̄ oro. Mmọ ẹma ẹfiọk ke isifọnke owo asan̄a ke usụn̄ oro, akpan akpan edieke enye asan̄ade ikpọn̄. Usụn̄ oro eketie n̄wọn̄ọde n̄wọn̄ọde onyụn̄ enyene ediwak ebiet emi mbon n̄wo ẹkemede ndidịbe.

¹³ Jesus ama etịn̄ n̄ko mme n̄kpọ eken oro ẹketịmde ẹdiọn̄ọ ẹban̄a usụn̄ oro ‘okotode ke Jerusalem osụhọde aka Jericho.’ Mbụk oro ọdọhọ ke oku, ndien ekem eyen Levi ẹma ẹdibe ke usụn̄ oro—edi mmọ mbiba ikatuakke ida in̄wam owo unọmọ oro. (Luke 10:31, 32) Mme oku ẹkenam utom ke temple ke Jerusalem, ndien nditọ Levi ẹkesin̄wam mmọ. Ediwak  oku ye nditọ Levi ẹkesidụn̄ ke Jericho ke ini mmọ mîkanamke utom ke temple; to ke Jericho sịm Jerusalem ekedi kilomita 23 kpọt. Mmọdo, mmọ ẹma ẹsiwak ndisan̄a usụn̄ oro. Fiọk n̄ko ke Jesus ọkọdọhọ ke akaisan̄ oro “okoto Jerusalem osụhọde” aka Jericho, utu ke ndidọdọk. Emi ama an̄wan̄a mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye. Jerusalem okodu ke enyọn̄ obot, ke ini Jericho okodude ke unaisọn̄. Ke ntre, ke ini akaisan̄ ‘otode Jerusalem’ aka Jericho, enye ‘edisosụhọde.’ b Ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke Jesus ama ekere aban̄a mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye.

14. Ke ini inọde mme uwụtn̄kpọ, didie ke ikeme ndikere mban̄a mbon oro itịn̄de ikọ inọ?

¹⁴ Ke ini nnyịn n̄ko inọde mme uwụtn̄kpọ, oyom ikere iban̄a mbon oro ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ nnyịn. Nso idi ndusụk n̄kpọ oro ẹban̄ade mmọ, emi anade ikere iban̄a ke ini imekde  mme uwụtn̄kpọ? Ekeme ndidi oyoyom ikere iban̄a isua emana mmọ, ido obio m̀mê ubon, ye ubọkutom mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, ndinọ uwụtn̄kpọ oro aban̄ade utọin̄wan̄ ekeme ndisọp n̄n̄wan̄a mbon oro ẹdụn̄de ke obio-in̄wan̄ akan mbon oro ẹdụn̄de ke ikpọ obio. Imekeme n̄ko ndinọ nti uwụtn̄kpọ mban̄a uwem ye se mbon oro ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ nnyịn ẹsinamde kpukpru usen, utọ nte uwụtn̄kpọ oro aban̄ade nditọ mmọ, ufọk mmọ, mme edinam emi mmọ ẹmade ẹkan, ye udia mmọ.

15. Ntak emi mîkpaha owo idem ke Jesus ama ọfiọk ekese aban̄a n̄kpọ-obot?

¹⁵ Ediwak uwụtn̄kpọ Jesus ẹkewụt ke enye ama enen̄ede ọfiọk ekondo nnyịn, esịnede mme eto, unam, ye idaha eyo. (Matthew 16:2, 3; Luke 12:24, 27) M̀mọ̀n̄ ke enye akada utọ ifiọk oro? Eyịghe idụhe ke enye ama enyene ekese ifet ndise mme n̄kpọ-obot ke adan̄aemi enye ọkọkọride ke Galilee. Ke akande oro, Jesus edi “akpan ke otu kpukpru edibotn̄kpọ,” Jehovah akada enye nte “ata anamutom” ke ndibot kpukpru n̄kpọ. (Colossae 1:15, 16; Mme N̄ke 8:30, 31) Nte in̄wan̄ake do ndien ntak emi Jesus ekenen̄erede ọfiọk ekese aban̄a n̄kpọ-obot? Ẹyak ise nte enye akadade ifiọk emi anam n̄kpọ ke usọ.

16, 17. (a) Nso iwụt ke Jesus ama enen̄ede ọdiọn̄ọ nte mme erọn̄ ẹsinamde n̄kpọ? (b) Ewe uwụtn̄kpọ owụt ke mme erọn̄ ẹsinen̄ede ẹkop uyo mme andikpeme mmọ?

¹⁶ Ti ke Jesus ọkọdọhọ ke imọ idi “eti ekpemerọn̄,” ndien ke mme anditiene imọ ẹdi “mme erọn̄.” Ikọ Jesus ẹwụt ke enye ama enen̄ede ọdiọn̄ọ nte erọn̄ ẹsinamde n̄kpọ. Enye ama ọfiọk ke mme ekpemerọn̄ ye mme erọn̄ ẹma ẹnen̄ede ẹmehe ye kiet eken. Enye ama okụt ke mme erọn̄ ẹsisọsọp ẹtiene ndausụn̄ andikpeme mmọ ẹnyụn̄ ẹtiene enye ẹka ebiet ekededi. Ntak emi mme erọn̄ ẹsitienede mme andikpeme mmọ? Jesus ọkọdọhọ “koro mmọ ẹfiọkde uyo esie.” (John 10: 2-4, 11) Ndi mme erọn̄ ẹsinen̄ede ẹfiọk uyo mme andikpeme mmọ?

¹⁷ George A. Smith ama ewet se enye okokụtde ke n̄wed esie oro The Historical Geography of the Holy Land, ete: “Ndusụk ini nnyịn ima isiduọk odudu uwemeyo ikpere kiet ke otu mme obube mmọn̄ Judea, ebiet emi ekpemerọn̄ ita m̀mê inan̄ ẹsidade otuerọn̄ mmọ ẹsụhọde ẹdi. Mme otuerọn̄ oro ẹma ẹsibuaha ye kiet eken, ndien nnyịn ima isikere nte ekpemerọn̄ kiet kiet edifiakde enyene otuerọn̄ esie. Edi ke mme erọn̄ oro ẹma ẹken̄wọn̄ mmọn̄ ẹnyụn̄ ẹbre mbre ẹkụre, mme ekpemerọn̄ oro ke adiana ke adiana ẹma ẹsidọk nsio nsio ikpehe ke itịghede oro, ndien ekpemerọn̄ kiet kiet ama esifiori ke san̄asan̄a uyo esie; ndien mme erọn̄ owo kiet kiet ẹma ẹsiwọn̄ọ ke otuerọn̄ oro ẹbịne mme andikpeme mmọ, ndien mme otuerọn̄ oro ẹma ẹsisan̄a ke nde ke nde ẹnyọn̄ọ ukem nte mmọ ẹkesan̄ade ẹdi.” Ewe uwụtn̄kpọ en̄wen ke Jesus akpakada anam ukpepn̄kpọ esie an̄wan̄a mme owo akan enye emi, oro edi, nte ke edieke nnyịn ifiọkde inyụn̄ inamde se enye ekpepde onyụn̄ etemede nnyịn, ke imọ nte “eti ekpemerọn̄” iyese iban̄a nnyịn!

18. M̀mọ̀n̄ ke ikeme ndikpep mban̄a mme n̄kpọ-obot Jehovah?

 ¹⁸ Didie ke ikeme ndikpep ndinọ mme uwụtn̄kpọ oro ẹdade ẹto mme n̄kpọ-obot? Imekeme ndida mme n̄wọrọnda edu mme unam nnọ uwụtn̄kpọ ke ata mmemmem usụn̄ oro enyenede ufọn. M̀mọ̀n̄ ke ikeme ndikpep mban̄a mme n̄kpọ-obot Jehovah? Mme n̄kpọ oro ẹban̄ade nsio nsio unam ẹyọyọhọ Bible, ndien ndusụk uwụtn̄kpọ emi ẹban̄ade edu mme unam ẹdu ke Bible. Bible etịn̄ aban̄a ndisọp usọp nte akan̄ m̀mê anawụri ekpe, ndinyene mbufiọk nte urụkikọt, ye ndinana ndudue nte ibiom. c (1 Chronicle 12:8; Habakkuk 1:8; Matthew 10:16) Imekeme ndikpep n̄kpọ emi n̄ko ke Enyọn̄-Ukpeme, Awake!, ọkọrọ ye mme n̄wed eken oro Mme Ntiense Jehovah ẹsion̄ode. Afo emekeme ndikpep ekese ke ndise nte mme n̄wed emi ẹmende ediwak ndyọ ndyọ n̄kpọ-obot Jehovah ẹdomo ye n̄kpọ en̄wen ke mmemmem usụn̄.

19, 20. (a) Didie ke Jesus akada n̄kpọ emi eketịbede ke ndondo oro owụt ke se mme owo ẹkenịmde inenke? (b) Didie ke ikeme ndida mme n̄kpọ emi ẹketịbede ye ifiọkutom nnọ ukpep?

¹⁹ Ẹkeme ndida mme n̄kpọ oro ẹketịbede nnọ mme uwụtn̄kpọ oro ẹnyenede ufọn. Isan̄ kiet, Jesus ama ada n̄kpọ oro eketịbede ke ndondo oro owụt ke inenke ndikere ke mme idiọkowo ke afanikọn̄ esiwọrọ. Enye ọkọdọhọ ete: “Owo efịteta emi tọwa Siloam ọkọduọde ọtọ, onyụn̄ owotde mmọ, nte mbufo ẹkere ke mmọ ẹkama isọn eke okponde akan . . . [m̀mê ke mmọ ẹdiọk ẹkan] kpukpru owo eken emi ẹdụn̄de ke Jerusalem?” (Luke 13:4) Ke nditịm ntịn̄, idịghe Abasi akayat esịt osobo owo 18 oro ke ntak idiọkn̄kpọ mmọ. Utu ke oro, mmọ ẹkekpan̄a ke ntak emi “ini ye n̄kpọntịbe unana idotenyịn” ẹkesịmde mmọ. (Ecclesiastes 9:11) Mmọdo, Jesus ama ada n̄kpọntịbe oro mbon oro ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ enye ẹketịmde ẹfiọk owụt ke ekikere oro inenke.

 ²⁰ Didie ke ikeme ndida n̄kpọ emi ẹketịbede ye ifiọkutom nnọ ukpep? Yak idọhọ ke afo eneme aban̄a nte ntịn̄nnịm ikọ Jesus oro aban̄ade idiọn̄ọ edidu esie osude. (Matthew 24:3-14) Afo emekeme nditịn̄ mban̄a se mbụk n̄kpọntịbe ndondo emi etịn̄de aban̄a ekọn̄, akan̄, m̀mê unyekisọn̄ man owụt ke mme akpan ikpehe idiọn̄ọ emi ke ẹsu. Mîdịghe, yak idọhọ ke afo oyom ndida ifiọkutom n̄wụt ukpụhọde oro ẹsiyomde ẹnam man ẹmen obufa owo ẹsịne. (Ephesus 4:20-24) M̀mọ̀n̄ ke afo ekeme ndikụt utọ ifiọkutom oro? Afo emekeme ndikere mban̄a nsio nsio idaha ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ, mîdịghe emekeme ndibụk ifiọkutom oro ẹmịn̄de ke n̄wed oro Mme Ntiense Jehovah ẹsiode.

21. Nso idi mme utịp emi ẹtode edidi eti andikpep Ikọ Abasi?

²¹ Ke akpanikọ, Jesus ekedi Etubom Andikpep! Nte ikpepde ke ikpehe emi, ubọkutom esie ekedi ‘ndinọ ukpep nnyụn̄ n̄kwọrọ eti mbụk.’ (Matthew 4:23) Ubọkutom nnyịn edi oro n̄ko. Ndidi eti andikpep asan̄a ye ekese utịp. Ke ini inọde ukpep, nnyịn inọ mme owo enọ, ndien ndinọ utọ enọ emi esinọ owo inemesịt. (Utom 20:35) Enye edi idatesịt oro isinyenede ke ini ifiọkde ke inọ owo ata eti n̄kpọ oro edidade nsinsi ufọn idi—kpa akpanikọ oro aban̄ade Jehovah. Imekeme ndinyene uyụhọ oro otode ndifiọk ke itiene uwụtn̄kpọ Jesus, kpa akakan Andikpep oro akanam odude uwem ke isọn̄.