Ibuot 37

Ntak Emi Ete ye Eka Mi Mîsiyakke Ntiene Ndia Uwem-e?

Allison, n̄kaiferi emi odụn̄de ke Australia, isikopke inemesịt kpukpru usenubọk Monday.

Enye ọdọhọ ete: “Kpukpru owo ẹsitịn̄ se mmimọ ikanamde ke utịturua. Mmọ ẹsitịn̄ mme n̄kpọ oro ẹduaide owo idem, utọ nte ibat usọrọ oro mmimọ ikodụkde ye ibat n̄kparawa oro mmimọ iketịmde inua​—ndusụk ẹsikam ẹtịn̄ nte ikefehede ibọhọ mme bodisi . . . Enyene-ndịk mbụk mmọn̄ọ, edi ekenenem mmọ! Mmọ ẹsinyọn̄ ẹkesịm ufọk ke n̄kanika ition n̄kpọusen, edi ete ye eka mmọ idọn̄ke enyịn. Nditọ mbon ẹtiwọrọ isan̄ udia uwem, okịm ẹdọdọhọ n̄kodụk idap!

“Ke nditọ ufọkn̄wed nnyịn ẹma ẹketịn̄ nte ikadiade uwem, mmọ ẹsibụp mi se n̄kanamde ke utịturua . . . N̄kaka mbono esop. N̄wọrọ an̄wautom. Esitie nte n̄kpọ atak mi. Ntre nsiwak ndidọhọ mmọ ke n̄kanamke n̄kpọ ndomokiet. Ndien mmọ ẹsidọhọ ke akpakana ntiene mmimọ n̄wọrọ.

“Emekeme ndikere ke Monday ama ebe, nneme oro eyetre. Edi isidịghe ntre. Ke Tuesday, kpukpru owo ẹsitọn̄ọ nditịn̄ nte utịturua en̄wen editiede! Nsitetie n̄kop se mmọ ẹtịn̄de. Etie nte ami ikpọn̄ mmensidiaha uwem!”

 NDI orụk n̄kpọ emi esitịbe ọnọ fi ke usenubọk Monday? Ekeme nditie fi ke idem nte ete ye eka fo ẹkọkọbi fi ẹsịn ke ufọk iyakke ọwọrọ okokop inem mbre emi ẹbrede ke an̄wa, mîdịghe etie nte n̄kpọ eke odude ke an̄wambre edi owo iyakke etiene ebre. Idịghe nte oyom ndinam kpukpru se mme uke fo ẹnamde. Edi akam oyom nditiene ndia uwem ke ini ke ini. Ke uwụtn̄kpọ, ewe ke otu edinam ini nduọkodudu oro ẹsiakde ke idak emi ke afo akpama nditiene nnam ke utịturua emi?

□ unek

□ ikwọ

□ usọrọ

□ ndise fim

□ n̄kpọ en̄wen ․․․․․

Idiọkke nditiene mbuana ke edinam ini nduọkodudu. Ke nditịm ntịn̄, Andibot fi oyom okop inem uwem ke ini uyen. (Ecclesiastes 3:​1, 4) Ndien kpa ye oro ekemede ndisọn̄ fi ndinịm, ete ye eka fo n̄ko ẹyom okop inem uwem. Nte ededi, anaedi enyene akpan n̄kpọ iba emi ẹsifịnade mmọ: (1) nso ke afo edinam, ye (2) anie edisan̄a ye afo.

Edi, nso ke edinam edieke mme ufan fo ẹdọhọde etiene mmimọ ọwọrọ, edi ufiọkke m̀mê ete ye eka fo ẹyenyịme? Kere ban̄a n̄kpọ ita emi ye se idide utịp mmọ nyụn̄ biere enye oro ekpemekde.

AKPA KÛKPAKPA NDISIAN MMỌ​—KA N̄KPỌ FO

Se ikpanamde oyom ndinam emi: Oyom ndiwụt mme ufan fo ke imọ idụhe ke idak owo ndomokiet. Ekere ke ọmọfiọk n̄kpọ akan ete ye eka fo, mîdịghe ekere ke mmọ ikemeke ndibiere n̄kpọ nnọ fi.​—Mme N̄ke 14:18.

Utịp: Eyenem mme ufan fo, edi mmọ n̄ko ẹyefiọk ke afo edi owo abian̄a. Edieke ekemede ndibian̄a ete ye eka fo, ọwọrọ emekeme ndibian̄a mme ufan fo. Esịt ayayat ete ye eka fo edieke mmọ ẹdide ẹdifiọk ke ama  abian̄a mmimọ, mmọ idinyụn̄ inọhọ fi ifụre aba nte ẹkesinọde. N̄kọ omokụt do ke ọkpọdiọk etieti edieke ọsọn̄de enyịn ọwọrọ nte amama.​—Mme N̄ke 12:15.

ỌYỌHỌ IBA KÛSIAN MMỌ​—KÛNYỤN̄ UKA

Se ikpanamde oyom ndinam emi: Emekere aban̄a usọrọ oro onyụn̄ ebiere ke idịghe orụk usọrọ oro ke akpama ndika, mîdịghe ke ndusụk mbon oro ẹdidude ke itie usọrọ oro idịghe nti nsan̄a. (1 Corinth 15:33; Philippi 4:8) Ekeme ndidi ke ọdọn̄ fi ndika, edi ndịk iyakke obụp ete ye eka fo m̀mê akpana aka.

Utịp: Edieke afiakde usọrọ oro ke ntak emi ebierede ke idemfo ke idịghe eti usọrọ, ọwọrọ eyenyene se edibọrọde mme ufan fo ke ini mmọ ẹbụpde fi. Edi edieke afiakde sia ndịk mîyakke obụp ete ye eka fo m̀mê akpana aka, editie fi ke idem mfịna mfịna, nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke ofụri ererimbot ke ẹdia uwem, edi afo mi ke akpa ndobo.

ỌYỌHỌ ITA SIAN MMỌ ISE M̀MÊ ẸYEYAK AKA

Se ikpanamde oyom ndinam emi: Emi owụt ke odu ke idak ete ye eka fo ye nte ke emenyịme mmọ ẹbiere n̄kpọ ẹnọ fi. (Colossae 3:​20) Amama ete ye eka fo unyụn̄ uyomke ndiyat mmọ esịt ke ndidedịbe n̄wọrọ ntiene mme ufan fo. (Mme N̄ke 10:1) N̄ko, emenyene ifet nditịn̄ se oyomde ndika nnọ mmọ.

Utịp: Ete ye eka fo ẹfiọk ke amama onyụn̄ okpono mmimọ. Ndien edieke mmọ ẹkerede ke se oyomde ndika idiọkke, mmọ ẹkeme ndinyịme aka.

 Se Ikemede Ndinam Ete ye Eka Fo Ẹdọhọ Okûka

Nso ke akpanam edieke ete ye eka fo ẹdọhọde okûka? Oro ekeme ndiyat fi. Edi edieke ọfiọkde se inamde mmọ ẹdọhọ okûka, oro ekeme ndin̄wam fi enyịme se mmọ ẹtịn̄de. Ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndidi mme ntak oro ẹtienede mi anam mmọ ẹdọhọ okûka.

Mmọ ẹdu uwem ẹbịghi ẹnyụn̄ ẹnyene ifiọk ẹkan fi. Edieke ẹkpedọhọde fi emek, ekeme ndidi akpama ndisiwọk ewọk ke esụk oro ẹnyenede mme owo emi ẹsinyan̄ade mbon oro mmọn̄ oyomde ndimen. Ntak? Sia ini oro osụk okopde inem mmọn̄ do, udufiọkke ini oro n̄kpọ oyomde ndinam fi. Edi mbon emi ẹsinyan̄ade owo mi ẹkeme ndisọp nda n̄kụt ke n̄kpọ ọmọn̄ anam fi.

Kpasụk ntre, sia ete ye eka fo ẹdude uwem ẹbịghi ẹnyụn̄ ẹnyenede ifiọk ẹkan fi, mmọ ẹkeme ndikụt mme n̄kpọndịk emi afo mûkwe. Ete ye eka fo ẹtie nte mbon emi ẹsinyan̄ade owo ke esụk​—idịghe nte ke mmọ iyomke adia uwem​—mmọ ẹkam ẹyom ndin̄wam fi efep mme n̄kpọ oro ẹkemede ndinam fi okûkop inem uwem.

Ete ye eka fo ẹma fi. Ete ye eka fo ẹnen̄ede ẹyom ndikpeme fi. Ima esinam mmọ ẹnyịme fi anam ndusụk n̄kpọ, enye n̄ko esinam mmọ ẹdọhọ fi okûnam mme n̄kpọ eken. Ama ọdọhọ mmọ ẹyak fi anam n̄kpọ, mmọ ẹsibem iso ẹkere m̀mê iyekeme ndiyọ se idiwọrọde fi edieke iyakde anam n̄kpọ oro. Edieke mmọ ẹdade ẹse ke n̄kpọ idinamke fi ke ama anam se oyomde oro, mmọ ẹyenyịme anam.

 Se Akpanamde man Ete ye Eka Fo Ẹnyịme Fi Aka

Kere ban̄a n̄kpọ inan̄ emi.

Tịn̄ akpanikọ: Akpa kan̄a, oyom obụp idemfo ete: ‘Nso inen̄ede inam nyom ndika n̄kpọ emi? Ndi se ẹdinamde do ọdọn̄ mi, mîdịghe ndi nyom nditie nte mme uke mi? Ndi n̄ka sia owo oro mmade oyodu do?’ Tịn̄ ofụri akpanikọ nọ ete ye eka fo. Enyene ini emi mmọ n̄ko ẹkedide uyen, ndien mmọ ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ fi. Anaedi mmọ ẹyefiọk se ikam inamde oyom ndika. Mmọ ẹyema asian mmimọ se idude fi ke esịt, afo n̄ko ọyọbọ ufọn oto ifiọk mmọ. (Mme N̄ke 7:​1, 2) Edi edieke abian̄ade mmọ, emi idiyakke mmọ ẹnịm fi ke akpanikọ, ndien etie nte mmọ idinyịmeke aka ebiet oro oyomde.

 Ka ke ini oro ọfọnde: Kûka ubịne ete ye eka fo ke ndondo oro mmọ ẹnyọn̄de utom ẹdi ukûnyịk mmọ ete ẹnyịme anam n̄kpọ, kûnyụn̄ uka ke ini mmọ ẹsụk ẹnamde n̄kpọ ke ubọk. Ka ke ini mmọ ẹduọkde odudu. Edi kûbet tutu enen̄ede ekpere ini oro oyomde ndinam n̄kpọ mbemiso akade ekenyịk mmọ ete ẹnyịme fi anam se oyomde ndinam. Ete ye eka fo idimaha ndibiere se ẹkpebọrọde fi itọk itọk. Edieke abakde-bak asian mmọ se oyomde ndinam, ọnọde mmọ ini ẹkere se ẹkpebọrọde fi, mmọ ẹyema nte anamde n̄kpọ ye mmimọ.

Kûdịp mmọ n̄kpọ: Sian mmọ ofụri se idude. Tịn̄ nnennen n̄kpọ oro oyomde ndinam. Mme ete ye eka isimaha nditọ mmọ ẹdọhọ “Mfiọkke,” akpan akpan ke ini mmọ ẹbụpde ẹte: “Mmanie ẹdidu do?” “Ndi odu akamba owo oro edisede enyịn ke se ẹdinamde?” m̀mê “Ini ewe ke edinam oro editre?”

Nte akpanamde n̄kpọ ye mmọ: Kûkere ke ete ye eka fo ẹsasua fi. Da mmọ nte mbon oro ẹkam ẹyomde-yom ufọn fo, sia edieke etịmde ekere, se mmọ ẹdide edi oro. Edieke adade ete ye eka fo nte mme ufan, udutiehe utọk utọk ye mmọ, mmọ ẹnyụn̄ ẹkeme ndinyịme se afo etịn̄de. Kûdedei udọhọ “Mbufo inyeneke mbuọtidem ke idemmi,” “Kpukpru nditọwọn̄ eken ẹtiene ẹka,” m̀mê “Ete ye eka mme ufan mi ẹyak mmọ ẹka!” Wụt ete ye eka fo ke emenyịme se mmọ ẹbierede ye nte ke ayanam se mmọ ẹdọhọde. Edieke anamde ntre, mmọ ẹyekpono fi. Ini en̄wen, mmọ ẹkeme ndinyịme anam se oyomde.

KOT N̄KPỌ EFEN EFEN BAN̄A IBUOTIKỌ EMI KE IBUOT 32 KE ỌYỌHỌ EBOHO 2

AKPAN ITIE N̄WED ABASI

“Eyen mi, nyene ọniọn̄, nyụn̄ dat mi esịt.”​—Mme N̄ke 27:11.

ITEM

Ke ini akade usọrọ, kere nte edisan̄ade ọnyọn̄ edieke n̄kpọ mîsan̄ake nte ekekerede. Mbemiso akade, biere se edinamde m̀mê se editịn̄de edieke n̄kpọ mîsan̄ake ọfọn man ọnyọn̄ ye eti ubieresịt.

NDI AMA ỌFIỌK . . . ?

Nti ete ye eka ẹsinen̄ede ẹkpeme idem ke ini ẹnọde item. Edieke se ọdọhọde mmọ ẹnam ẹnọ fi mîn̄wan̄ake mmọ, mîdịghe edieke mûtịn̄ke kpukpru n̄kpọ unọ mmọ, ekeme ndidi mmọ idinyịmeke.

SE NDINAMDE

Edieke n̄kụtde m̀mê n̄kopde n̄kpọ oro anamde esịt afịna mi ke itie use fim m̀mê ke itie usọrọ, se ndinamde edi ․․․․․

Se ndibụpde ete ye eka mi mban̄a n̄kpọ emi edi ․․․․․

AFO EKERE DIDIE?

● Nso ikeme ndinam emen̄e ndisian ete ye eka fo ofụri se akpanade mmọ ẹfiọk man ẹda ẹnam ubiere?

● Nso ikeme ndidi utịp edieke ete ye eka fo ẹnyịmede anam se oyomde ke ntak emi edịpde mmọ ndusụk n̄kpọ oro akpanade mmọ ẹfiọk?

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi page 268]

“Mma nsinam ndisịme ke ini eyenọwọn̄. Ndusụk n̄kpọ oro n̄kesinamde n̄kere ke ndia uwem, ikedịghe udia uwem. Ọyọdọk se ọtọde. Mmatua n̄kpọfiọk nte mmen̄kekopke uyo ete ye eka mi.”​—Brian

[Ndise ke page 269]

Ukem nte mbon oro ẹsinyan̄ade owo emi ọwọkde ewọk ke esụk, ete ye eka fo ẹkeme ndisọp nda n̄kụt n̄kpọndịk oro afo mûkwe