INDONESIA
Nte Indonesia Etiede
Isọn̄ Indonesia odu ke ufọt Australia ye Asia onyụn̄ enyene isuo 17,500; idụhe idụt en̄wen ke ererimbot emi isuo awakde ntre. Ata ediwak isuo emi ẹtie obot obot ẹnyụn̄ ẹnyene ikpọ akai. Obot emi esitopde obomo awak ke Indonesia akan ke ebiet en̄wen ekededi ke ererimbot—utọ obot oro ebe 100.
Mme Owo Indonesia edi ọyọhọ idụt inan̄ emi mme owo ẹwakde ẹkan ke ererimbot (China edi akpa, India ọyọhọ iba, United States ọyọhọ ita). Nsio nsio ekpụk ẹbe 300 ke idụt oro. Mbon Java ye mbon Sunda ẹwak ẹbe mbahade iba ke idụt oro.
Ido Ukpono Mbon Muslim ẹbiet ntan ke Indonesia, edi mbon Hindu, Buddha, ye mme Christian ẹdi ibat ibat. Ediwak owo do ẹsikpono mme abasi mme ete ete mmọ n̄ko.
Usem Ẹsem se ibede usem 700 ke nsio nsio isuo emi ẹdude do, edi akpan usem emi ẹsemde ke Indonesia ekere Indonesian. Ẹda usem emi ẹto usem Malay. Ediwak owo ẹnyene usem en̄wen emi mmọ ẹsisemde ke ufọk.
Se Ẹnamde Ẹda Ẹdu Uwem Ndusụk owo ẹtọ in̄wan̄, ndusụk ẹnyam urua. Indonesia ẹnyene gold ye mme n̄kpọ ntre. Mmọ ẹnyene ikpọ eto, aranisọn̄, gas, ikọt ọkpọ, ye ikọt eyop, ẹsinyụn̄ ẹnyam ọkpọ ye aran ẹnọ ediwak idụt.
Udia Akpan udia mmọ edi edesi. Udia en̄wen emi mmọ ẹsiwakde ndidia edi nasi goréng (edesi nsenunen ye ikọn̄), satay (unam eto m̀mê suya), ye gado-gado (salad ye ukọkọk mbansan̄).
Nte Eyo Etiede Mmọ ẹnyene ufiop ye mbịtmbịt ofụm, ẹnyụn̄ ẹnyene ndaeyo ye ukwọedịm kpọt. Oyobio emi esisan̄ade ye obuma ye emịnen̄mịnen̄ esiwak ndiwọrọ n̄ko.