Ibuot 21

Jesus Ayarade ‘Ọniọn̄ Abasi’

1-3. Didie ke n̄kani mbọhọidụn̄ Jesus ẹkenam n̄kpọ ẹban̄a ukpepn̄kpọ esie, ndien nso ke mmọ mîkọfiọkke iban̄a enye?

 N̄KPAIDEM ama omụm otuowo. Akparawa oro Jesus akada ke iso mmọ ke synagogue ọnọ ukpep. Enye ikedịghe esenowo inọ mmọ—enye ọkọkọri okpon do ke obio mmọ, ndien enye ama anam utom ke ediwak isua ke otu mmọ nte anamusọ eto. Eyedi ndusụk mmọ ẹkedụn̄ ke ufọk oro Jesus akan̄wamde ndibọp, mîdịghe eyedi mmọ ẹma ẹda mme n̄kpọ ufụn̄isọn̄ ye ọkpọnọ oro enye akadade ubọk esie anam, ẹfụn̄ isọn̄. a Edi didie ke mmọ ẹdinam n̄kpọ iban̄a ukpepn̄kpọ akani anamusọ eto emi?

² Ediwak mbon oro ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ enye ẹma ẹkop n̄kpaidem, ẹnyụn̄ ẹbụp ẹte: “Owo emi ada ọniọn̄ emi . . . ke m̀mọ̀n̄?” Edi mmọ ẹma ẹbụp n̄ko ẹte: “Nte enye idịghe anam-usọ”? (Matthew 13:54-58; Mark 6:1-3) Ke mfụhọ, mbon oro ẹkedide mbọhọidụn̄ Jesus ini kiet ko ẹma ẹkere ẹte, ‘Anamusọ eto emi edi ikpîkpu owo nte nnyịn.’ Kpa ye ọniọn̄ oro okodude ke ikọ esie, mmọ ẹma ẹsịn enye. Mmọ ikọfiọkke ite ke ọniọn̄ oro enye akabuanade ye mmimọ ikedịghe eke esie.

³ M̀mọ̀n̄ ke Jesus akada ọniọn̄ emi? Enye ọkọdọhọ ete: “Ukpep-n̄kpọ eke nnọde idịghe Okịm, edi edi eke Andidọn̄ Mi.” (John 7:16) Apostle Paul ama anam an̄wan̄a ete ke Jesus ‘amakabade edi ọniọn̄ emi otode Abasi ọnọ nnyịn.’ (1 Corinth 1:30, NW) Jehovah ayarade ọniọn̄ esie ebe ke Eyen esie, Jesus. Nte eyịghe mîdụhe, emi ekenen̄ede edi akpanikọ tutu Jesus ekeme ndidọhọ ete: “Ami ye Ete Mi idi kiet.” (John 10:30) Ẹyak nnyịn idụn̄ọde usụn̄ ita emi Jesus owụtde “ọniọn̄ emi otode Abasi.”

 Se Enye Ekekpepde

4. (a) Nso ikedi ibuotikọ etop Jesus, ndien ntak emi oro ekedide ata akpan n̄kpọ? (b) Ntak emi item Jesus ekenyenede ufọn kpukpru ini okonyụn̄ edide ke ufọn mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye?

⁴ Akpa, kere ban̄a se Jesus ekekpepde. Ibuotikọ etop esie ekedi “eti mbụk Ubọn̄ Abasi.” (Luke 4:43) Oro ekedi ata akpan n̄kpọ ke ntak udeme oro Obio Ubọn̄ oro edinyenede ke ndiwụt unen itie edikara Jehovah nnyụn̄ nda nsinsi edidiọn̄ nsọk ubonowo. Ke ukpepn̄kpọ esie, Jesus ama ọnọ n̄ko ọniọn̄ ọniọn̄ item oro ẹkemede ndida ndu uwem. Enye ama owụt ke imọ idi ‘Utịbe Ọnọ-item’ oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a. (Isaiah 9:6) Ndien didie ke item esie ekpetre ndidi utịbe? Enye ama enyene ntotụn̄ọ ifiọk Ikọ Abasi ye uduak Esie, onyụn̄ etịm ọfiọk nte mme owo ẹtiede, onyụn̄ enyene ntotụn̄ọ ima ọnọ ubonowo. Ntem, item esie ama esinyene ufọn kpukpru ini okonyụn̄ edi ke ufọn mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye. Jesus eketịn̄ “ikọ uwem nsinsi.” Ke akpanikọ, item esie ada esịm edinyan̄a ke ini ẹdade ẹsịn ke edinam.—John 6:68.

5. Nso ikedi ndusụk n̄kpọ oro Jesus eketịn̄de aban̄a ke Ukwọrọikọ oro ke Obot?

⁵ Ukwọrọikọ oro ke Obot edi n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ anana-mbiet ọniọn̄ oro okodude ke ukpepn̄kpọ Jesus. Eyedi Ukwọrọikọ emi, oro ẹwetde ke Matthew 5:3–7:27, edida minit 20 kpọt ndinọ. Nte ededi, item esie enyenyene ufọn kpukpru ini—enyene ufọn mfịn kpa nte ekenyenede ke akpa ini oro ẹkenọde enye. Jesus ama etịn̄ aban̄a nsio nsio n̄kpọ, esịnede nte ẹkpeforide itie ebuana ye mbon en̄wen (5:23-26, 38-42; 7:1-5, 12), nte ẹkpedude edisana uwem (5:27-32), ye nte ẹkpedude uwem oro enyenede uduak (6:19-24; 7:24-27). Edi Jesus ama anam se ikande sụk editịn̄ se ọniọn̄ edide nnọ mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye; enye ama owụt mmọ ebe ke ndinanam an̄wan̄a, ke ndikọk ibuot, ye ke ndinọ uyarade.

6-8. (a) Nso okopodudu ntak ndifep editịmede esịt ke Jesus ọnọ? (b) Nso iwụt ke item Jesus edi uyarade ọniọn̄ oro otode enyọn̄?

⁶ Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a ọniọn̄ ọniọn̄ item Jesus ke nte  ẹkpenamde n̄kpọ ẹban̄a editịmede esịt mban̄a mme n̄kpọ obụkidem, nte ẹwetde ke Matthew ibuot 6. Jesus ọnọ nnyịn item ete: “Ẹkûtịmede esịt [ẹban̄a] uwem mbufo, ẹte ididia nso? m̀mê idin̄wọn̄ nso? m̀mê ẹban̄a ikpọkidem mbufo, ẹte idisịne nso?” (Ufan̄ikọ 25) Udia ye edisịnen̄kpọ ẹdi mme akpan n̄kpọ oro ẹyomde ke uwem, ndien edi ndammana n̄kpọ ndikere mban̄a nte ikpenyenede mme n̄kpọ emi. Edi Jesus ọdọhọ nnyịn ete ‘ikûtịmede esịt’ iban̄a mme utọ n̄kpọ oro. b Ntak-a?

⁷ Kpan̄ utọn̄ kop nte Jesus adade mbufiọk ọkọk ibuot. Sia Jehovah edide andinọ nnyịn uwem ye ikpọkidem, nte enye ikemeke ndinọ udia oro ekemede ndimụm uwem oro n̄kama ye edisịnen̄kpọ ndida mfụk ikpọkidem oro? (Ufan̄ikọ 25) Edieke Abasi ọnọde inuen udia onyụn̄ anamde mme flawa ẹye, adan̄a didie akan oro ke enye edise aban̄a mme owo emi ẹtuakde ibuot ẹnọ enye! (Ufan̄ikọ 26, 28-30) Ke akpanikọ, ufọn idụhe nditịmede esịt nte mîdotke. Editịmede esịt ikemeke ndidian ndomo esisịt n̄kpọ ke uwem nnyịn. c (Ufan̄ikọ 27) Didie ke nnyịn ikeme ndifep editịmede esịt? Jesus eteme nnyịn ete: Ẹka iso ẹnam utuakibuot Abasi edi ebeiso n̄kpọ ke uwem. Mbon oro ẹnamde oro ẹkeme ndinyene mbuọtidem nte ke Ete mmimọ eke heaven ‘ayadian’ kpukpru se mmimọ iyomde ke usen ke usen ọnọ mmimọ. (Ufan̄ikọ 33) Ke akpatre, Jesus ama ọnọ ata eti ekikere kiet—ẹkere ẹban̄a usen kiet ke ini kiet. Ntak emi ẹmende editịmde esịt n̄kpọn̄ ẹdian ye eke mfịn? (Ufan̄ikọ 34) Ke akande oro, ntak emi ẹfịnade idem nte mîdotke ẹban̄a mme n̄kpọ oro ekemede ndidi iditịbeke tutu amama? Ndida utọ ọniọn̄ ọniọn̄ item emi nsịn ke edinam ekeme ndinam nnyịn ibọhọ ekese iduọesịt ke akama-mfịghe ererimbot emi.

⁸ Nte an̄wan̄ade, item oro Jesus ọkọnọde enyene ufọn mfịn  kpa nte ekenyenede ke ini ọkọnọde enye n̄kpọ nte isua 2,000 emi ẹkebede. Nte oro idịghe uyarade ọniọn̄ emi otode enyọn̄? Idem mfọnn̄kan item oro mme ọnọitem ẹdide owo ẹnọde ẹsikabade n̄kpọ eset ndien ibịghike esiyom ẹfiak ẹnọ obufa m̀mê ẹkpụhọ enye. Nte ededi, ukpepn̄kpọ Jesus osụk enyenyene ufọn ke anyanini ama ekebe. Edi oro ikpakpaha nnyịn idem, sia Utịbe Ọnọitem emi eketịn̄ “ikọ Abasi.”—John 3:34.

Usụn̄ Unọ Ukpep Esie

9. Nso ke ndusụk mbonekọn̄ ẹketịn̄ ẹban̄a ukpepn̄kpọ Jesus, ndien ntak emi mîkedịghe n̄kponinua?

⁹ Ọyọhọ usụn̄ iba oro Jesus okowụtde ọniọn̄ Abasi ekedi usụn̄ unọ ukpep esie. Ke idaha kiet, ndusụk mbonekọn̄ oro ẹkesiode ẹdọn̄ ẹte ẹkemụm enye ẹma ẹnyọn̄ ẹdi ubọk-ubọk, ẹdọhọde ẹte: “Akananam owo itịn̄ke ikọ nte owo emi.” (John 7:45, 46) Emi ikedịghe n̄kponinua. Ke otu kpukpru owo oro akanam ẹdude uwem, Jesus, emi ‘okotode enyọn̄ edi,’ ama enyene n̄kponn̄kan ifiọk ye mbufiọk oro enye ekekemede ndida nnam n̄kpọ. (John 8:23) Enye ama enen̄ede ọnọ ukpep akan nte owo efen ekededi ekpekemede ndinọ. Kere ban̄a sụk usụn̄ iba oro enyene-ọniọn̄ Andikpep emi akadade.

10, 11. (a) Ntak emi mme uwụtn̄kpọ oro Jesus akadade ẹnamde nnyịn ikop n̄kpaidem? (b) Nso idi n̄ke, ndien uwụtn̄kpọ ewe iwụt ntak emi mme n̄ke Jesus ẹnen̄erede ẹfọn ndida nnọ ukpep?

¹⁰ Edida mme uwụtn̄kpọ nnam n̄kpọ uforo uforo. Ẹdọhọ nnyịn ẹte ke “Jesus [eketịn̄] kpukpru n̄kpọ emi ọnọ mme otu owo ke n̄ke [uwụtn̄kpọ, NW]: mînyụn̄ idịghe ke n̄ke [uwụtn̄kpọ, NW], Enye itịn̄ke baba n̄kpọ kiet inọ mmọ.” (Matthew 13:34) Nnyịn imenen̄ede ikop n̄kpaidem iban̄a anana-mbiet ukeme esie ndida mme edinam ofụri usen n̄kpep ntotụn̄ọ akpanikọ. Mme ọtọin̄wan̄ oro ẹtọde n̄kpasịp, iban oro ẹyomde ndisan̄ uyo, nditọwọn̄ oro ẹbrede mbre ke an̄waurua, mme ọkọiyak oro ẹduọn̄ọde iyịre ke mmọn̄, mme ekpemerọn̄ oro ẹyomde mme erọn̄ oro ẹkesopde—mmọ emi ẹkedi mme n̄kpọ oro mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ẹkekụtde ediwak ini. Ke ini ẹdade ata ikọ akpanikọ ẹkebuan ye mme n̄kpọ oro mme owo  ẹmehede, utọ akpanikọ oro esisọp otụk owo ke idem onyụn̄ odụk esịt ye ekikere owo ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ.—Matthew 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14.

¹¹ Jesus ekesiwak nditịn̄ ikọ ke n̄ke, kpa mbio mbio mbụk oro ẹdade ẹkpep nti ido uwem m̀mê mme akpanikọ eke spirit. Sia mbụk ẹsisọpde ẹn̄wan̄a owo ẹnyụn̄ ẹsọpde ẹti mmọ ẹkan ikpîkpu ekikere, mme n̄ke emi ẹma ẹn̄wam ndinam ẹmụm ukpepn̄kpọ Jesus. Ke ediwak n̄ke, Jesus ama ada in̄wan̄-in̄wan̄ uwụtn̄kpọ emi owo mîkemeke ndisọp mfre etịn̄ n̄kpọ aban̄a Ete esie. Ke uwụtn̄kpọ, anie ke ukpepn̄kpọ ẹwụtde ke n̄ke idiọk udọ mîn̄wan̄ake—nte ke ini owo oro akawahade ọkpọn̄ usụn̄ atuade n̄kpọfiọk ofụri esịt, Jehovah ayatua enye mbọm onyụn̄ afiak ada enye enyene ke ima?—Luke 15:11-32.

12. (a) Ke nso usụn̄ ke Jesus akada mme mbụme ọnọ ukpep? (b) Didie ke Jesus okokụbi inua mbon oro ẹkenenide ẹban̄a odudu esie?

¹² Edida mme mbụme nnam n̄kpọ usọ usọ. Jesus ama ada mme mbụme anam mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ẹsịm mme ubiere ke idemmọ mîdịghe ẹdụn̄ọrede mme uduak mmọ. (Matthew 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46) Ke ini mme adaiso ido ukpono ẹkebụpde enye m̀mê odudu esie oto Abasi, Jesus ama ọbọrọ ete: “Baptism John, m̀mê oto heaven, m̀mê oto owo?” Ke ẹkopde n̄kpaidem ẹban̄a mbụme emi, mmọ ẹma ẹneni ke otu idemmọ ẹte: “Nnyịn ima idọhọ ite, Oto heaven, Enye ọyọdọhọ nnyịn ete, Nsinam mbufo mîkenịmke enye ke akpanikọ ndien? Edi ima idọhọ ite, Oto owo; nnyịn ifefehe otu owo; koro kpukpru owo ẹdade John ke prọfet.” Ke akpatre, mmọ ẹma ẹbọrọ ẹte: “Nnyịn ifiọkke.” (Mark 11:27-33; Matthew 21:23-27) Ke adade mmemmem mbụme, Jesus ama okụbi mmọ inua onyụn̄ ayarade abian̄a oro odude mmọ ke esịt.

13-15. Didie ke n̄ke owo Samaria oro ekenyenede edu mbọhọidụn̄ owụt ọniọn̄ Jesus?

¹³ Ndusụk ini Jesus ama esimen usụn̄ unọ ukpep kiet adian ye efen ebe ke ndibụp mme mbụme oro ẹnamde owo ekere n̄kpọ ke mme uwụtn̄kpọ esie. Ke ini ekpeibet Jew kiet okobụpde Jesus se ẹyomde man owo enyene nsinsi uwem, Jesus ama anyan ubọk owụt Ibet Moses, emi okowụkde ete ẹma  Abasi ye mbọhọidụn̄. Ke oyomde ndiwụt idemesie ke edinen, owo oro ama obụp ete: “Anie edi mbọhọidụn̄ mi nan̄a?” Jesus ama ọbọrọ ke ndinọ mbụk kiet. Owo Jew kiet ama ọduọ ke otu mbon n̄wo ke usụn̄ emi enye akakade isan̄ ikpọn̄ ndien mmọ ẹma ẹwo ẹnyụn̄ ẹmia enye, ẹdahade ẹkpọn̄ enye ke ama ekekpere ndikpa. Mbon Jew iba ẹma ẹbe ke usụn̄ oro, akpa owo ekedi oku, ekem Levite. Mmọ mbiba ẹma ẹsan̄a ẹbe enye. Edi ekem, owo Samaria kiet ama asan̄a edisịm ebiet oro. Ke ntak mbọm, enye ama ọbọp mme nde unan owo unọmọ emi sụn̄sụn̄ onyụn̄ emen enye ima ima aka ufọkisen ke ebiet oro enye ekekemede ndifiak n̄kop nsọn̄idem. Ke utịt mbụk oro, Jesus ama obụp owo oro okobụpde enye mbụme ete: “Ke otu owo ita oro, ese ete anie edi mbọhọidụn̄ owo emi ọkọduọde ke otu mbon n̄wo?” Owo oro ikenyeneke ibọrọ efen ke mîbọhọke ndidọhọ ete: “Edi owo emi akatuade enye mbọm.”—Luke 10:25-37.

¹⁴ Didie ke n̄ke emi owụt ọniọn̄ Jesus? Ke eyo Jesus, mme Jew ẹkesida ikọ oro “mbọhọidụn̄” ndida nnọ sụk mbon oro ẹnịmde ido edinam mmọ—oro ikabuanake mbon Samaria ke usụn̄ ndomokiet. (John 4:9) Edieke Jesus ọkpọkọnọde mbụk aban̄a owo Samaria oro okosobode afanikọn̄ onyụn̄ ọbọde un̄wam oto owo Jew, nte oro akpakabiat asari oro mmọ ẹkenyenede? Jesus ke ọniọn̄ ama etịbi mbụk oro owụtde nte owo Samaria owụtde owo Jew mfọnido. Tịm fiọk, n̄ko, mbụme oro Jesus okobụpde ke utịt mbụk emi. Enye okowụk ntịn̄enyịn ke ikọ oro “mbọhọidụn̄.” Ke nditịm ntịn̄, ekpeibet oro okobụp ete: ‘Anie ke ami n̄kpowụt ima mbọhọidụn̄?’ Edi Jesus okobụp ete: “Ke otu owo ita oro, ese ete anie edi mbọhọidụn̄?” Jesus ikowụkke ntịn̄enyịn ke owo oro ọkọbọde mfọnido, emi ekedide owo unọmọ do, edi okowụk ntịn̄enyịn ke owo oro okowụtde mfọnido, kpa owo Samaria. Ata mbọhọidụn̄ esibem iso owụt mbon efen ima inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹtọ ewe ekpụk. Idụhe mfọnn̄kan usụn̄ efen oro Jesus akpakadade ọnọ akpan ukpepn̄kpọ emi akan emi.

¹⁵ Ndi eyịghe ndomokiet odu nte ke mme owo ẹma ẹkop n̄kpaidem ẹban̄a “ukpepn̄kpọ” Jesus ẹnyụn̄ ẹsan̄a ẹkpere enye?  (Matthew 7:28, 29) Ke idaha kiet, “akwa otu” ẹma ẹdu ye enye ke usen ita, inyụn̄ idiaha udia!—Mark 8:1, 2.

Usụn̄ Uwem Esie

16. Ke nso usụn̄ ke Jesus ọkọnọ “uyarade oro ẹnamde-nam ẹwụt” nte ke ọniọn̄ Abasi akada imọ usụn̄?

¹⁶ Ọyọhọ usụn̄ ita oro Jesus okowụtde ọniọn̄ Jehovah ekedi ke usụn̄ uwem esie. Ọniọn̄ edi n̄kpọ oro ẹnamde-nam ẹwụt; enye enyene ufọn. Mbet oro James ama obụp ete: “Anie ke otu mbufo enyene eti ibuot.” Ekem enye ama ọbọrọ mbụme esie ete: “Yak eti edu esie ọnọ uyarade oro ẹnamde-nam ẹwụt.” (James 3:13, The New English Bible) Usụn̄ oro Jesus okodude uwem ama ọnọ “uyarade oro ẹnamde-nam ẹwụt” nte ke ọniọn̄ Abasi akada enye usụn̄. Ẹyak nnyịn ikere iban̄a nte enye okowụtde eti ibuot ke usụn̄ uwem esie ye ke edinam esie ye mbon en̄wen.

17. Nso uyarade idu nte ke Jesus ama ada ukem ukem ke mfọnmma usụn̄?

¹⁷ Nte afo ọmọfiọk ete ke mme owo oro mînyeneke eti ibuot ẹsiwak ndinam n̄kpọ mbe ubọk? Ih, oyom ọniọn̄ man ẹkeme ndida ukem ukem. Ke ndiwụt ọniọn̄ Abasi, Jesus ama ada ukem ukem ke mfọnmma usụn̄. Ke akande kpukpru n̄kpọ, enye ama enịm n̄kpọ eke spirit akpa ke uwem esie. Enye ama enen̄ede ẹsịn idem ke utom editan̄a eti mbụk. Enye ọkọdọhọ ete: “N̄kọwọrọ ndi ke ntak emi.” (Mark 1:38) Nte an̄wan̄ade, mme n̄kpọ obụkidem ikedịghe ata akpan n̄kpọ inọ enye; etie nte enye ekenyene esisịt n̄kpọ obụkidem. (Matthew 8:20) Nte ededi, enye ikedịghe asua inem uwem. Kpa nte Ete esie, emi edide “Abasi inemesịt,” Jesus ekedi owo oro okopde inemesịt, enye ama anam mbon en̄wen ẹtiene ẹkop inemesịt. (1 Timothy 1:11; 6:15, NW) Ke ini enye okodụkde usọrọ ndọ—kpa edinam oro esisan̄ade ye mbre, ikwọ, ye idara—enye ikakaha do man akanam mbon en̄wen ẹtre ndikop inemesịt ke edinam oro. Ke ini wine okokụrede, enye ama anam mmọn̄ akabade eti wine, kpa edin̄wọn̄ n̄kpọ oro ‘esinemde owo esịt.’ (Psalm 104:15; John 2:1-11) Jesus ama enyịme ediwak ikot ndika udia, ndien enye ama esiwak ndida mme utọ idaha oro nnọ ukpep.—Luke 10:38-42; 14:1-6.

18. Didie ke Jesus okowụt ke imenyene nnennen ekikere iban̄a mme mbet imọ?

 ¹⁸ Jesus ikenyeneke ukwan̄ ekikere ke ini akanamde n̄kpọ ye mbon en̄wen. Ikike oro enye enyenede aban̄a obot owo ama anam enye enyene nnennen ekikere aban̄a mme mbet esie. Enye ama etịm ọfiọk ete ke mmọ ẹkedi mme anana-mfọnmma owo. Kpa ye oro, enye ama okụt nti edu mmọ. Enye ama okụt nti edu ke idem mme owo emi Jehovah okodụride ada mi. (John 6:44) Kpa ye mme ndudue mmọ, Jesus ama enyịme ndinyene mbuọtidem ke idemmọ. Ke ndiwụt mbuọtidem oro, enye ama ayak akamba utom ọnọ mme mbet esie. Enye ama ọnọ mmọ utom edikwọrọ eti mbụk, enye ama onyụn̄ enyene mbuọtidem ke ukeme mmọ ndinam utom oro. (Matthew 28:19, 20) N̄wed Utom Mme Apostle ọsọn̄ọ nte ke mmọ ẹma ẹnam utom emi ke esịt akpanikọ nte ẹkenọde mmọ uyo ẹte ẹnam. (Utom 2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Nte an̄wan̄ade ndien, Jesus ama enyene ọniọn̄ ke ndibuọt idem ke mmọ.

19. Didie ke Jesus okowụt ke imọ imenyene ‘ifụre-ifụre ido inyụn̄ isụhọde idem ke esịt?’

¹⁹ Nte nnyịn ikokụtde ke Ibuot 20, Bible abuan nsụhọdeidem ye sụn̄sụn̄ ido ye ọniọn̄. Nte ededi, Jehovah enịm mfọnn̄kan uwụtn̄kpọ ke afan̄ emi. Edi nso kaban̄a Jesus? Edi n̄kpọ inemesịt ndikụt nsụhọdeidem oro Jesus okowụtde ke nte enye akanamde n̄kpọ ye mme mbet esie. Nte mfọnmma owo, enye ama enen̄ede ọfọn akan mmọ. Kpa ye oro, enye ikesịnke mme mbet  esie ke ndek. Akananam enye ikodomoke ndinam mmọ ẹkere ke idi mme usụhọde owo m̀mê mbon oro mînyeneke ukeme. Ke edide isio, enye ama ekere aban̄a mme mmeme mmọ onyụn̄ enyene ime ke ini mmọ ẹnamde ndudue. (Mark 14:34-39; John 16:12) Nte idịghe n̄wọrọnda n̄kpọ nte ke idem nditọwọn̄ ẹma ẹnyene ifụre ndidu ye Jesus? Ke akpanikọ mmọ ẹma ẹkeme ndisan̄a n̄kpere enye sia mmọ ẹma ẹkụt ẹte ke enye ‘enyene ifụre-ifụre ido onyụn̄ osụhọde idem ke esịt.’—Matthew 11:29; Mark 10:13-16.

20. Didie ke Jesus okowụt eti ibuot ke edinam esie ye n̄wan Gentile oro mme demon ẹketụhọrede eyen esie an̄wan?

²⁰ Jesus ama owụt nsụhọdeidem Abasi ke akpan usụn̄ efen n̄ko. Enye ama owụt eti ibuot, m̀mê enyịme ndikpụhọde nda ekekem ye idaha ke ini mbọm okoyomde ẹnam ntre. Ke uwụtn̄kpọ, ti ini emi n̄wan Gentile ekeben̄ede enye ete anam idem ọsọn̄ eyen imọ an̄wan oro mme demon ẹketụhọrede idiọk idiọk. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ Jesus ama owụt ke nsio nsio usụn̄ ita nte ke imọ idin̄wamke enye—akpa, ke nditre ndibọrọ enye ikọ; ọyọhọ iba, ke nditịn̄ nnennen nnennen nte ke owo ikọdọn̄ke imọ ibịne mme Gentile, edi ke ẹkedọn̄ ibịne mme Jew; ndien ọyọhọ ita, ke ndinọ uwụtn̄kpọ oro ke mbọm mbọm usụn̄ okowụtde se enye ekebemde iso etịn̄. Nte ededi, n̄wan oro ama ọsọn̄ọ eyịre, owụtde n̄wọrọnda mbuọtidem. Ke ekerede aban̄a san̄asan̄a idaha emi, didie ke Jesus akanam n̄kpọ? Enye ama anam nnennen se enye ọkọdọhọde ke imọ idinamke. Enye ama anam eyen mma oro okop nsọn̄idem. (Matthew 15:21-28) Nte oro idịghe ata n̄wọrọnda nsụhọdeidem? Ndien ti ete ke nsụhọdeidem edi orụn̄ ata ọniọn̄.

21. Ntak emi nnyịn ikpodomode ndikpebe edu, ikọ, ye mme usụn̄ unam n̄kpọ Jesus?

²¹ Nnyịn ikeme ndikop inemesịt didie ntem nte ke mme Gospel ẹyarade mme ikọ ye edinam owo oro enyenede akakan ọniọn̄ oro akanam odude ke isọn̄ ẹnọ nnyịn! Ẹyak nnyịn iti nte ke Jesus ekebiet Ete esie ke mfọnmma usụn̄. Ke ndikpebe edu, ikọ, ye mme usụn̄ unam n̄kpọ Jesus, nnyịn iyọkọri ọniọn̄ oro otode enyọn̄. Ke ibuot oro etienede, nnyịn iyokụt nte nnyịn ikemede ndida ọniọn̄ Abasi nnam n̄kpọ ke uwem nnyịn.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Mme Mbụme Nditie N̄kere

Mme N̄ke 8:22-31 Didie ke nditịn̄ mban̄a eti ibuot oro ẹwụtde nte owo ekem ye se Bible etịn̄de aban̄a akpa edibon Eyen Jehovah?

Matthew 13:10-15 Didie ke mme uwụtn̄kpọ Jesus ẹkenyene uforo ke ndiyarade edu mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye?

John 1:9-18 Ntak emi Jesus ekekemede ndiyarade ọniọn̄ Abasi?

John 13:2-5, 12-17 Didie ke Jesus akada ukpepn̄kpọ oro ẹkụtde ke enyịn anam n̄kpọ, ndien enye akada oro ọnọ mme apostle esie nso ukpepn̄kpọ?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

 [Ndise ke page 211]

“N̄kpaidem omụm ediwak owo oro aban̄a ukpepn̄kpọ Esie”