Isọn̄ Idụt mbiba ẹnyene edep, ikọt emi eto ẹdude ntomo ntomo, unaisọn̄ enyọn̄ obot emi ẹsitọde n̄kpọ, ye ikpọ obot. Ikpọ akpa ita emi ẹdude ke Edem Usoputịn Africa ẹtọn̄ọ ke Guinea—oro edi, Akpa Gambia, Akpa Niger, ye Akpa Senegal.

Mme Owo Mende ye Temne ẹwak ẹkan ke otu ekpụk 18 oro ẹdude ke Sierra Leone. Mbon Krio—nditọ nditọ ifịn Africa oro ẹkesanade ẹyak—ẹnen̄ede ẹwak ke Freetown. Se ibede ekpụk 30 ẹdu ke Guinea, ndien ekpụk oro ẹwakde ẹkan ẹdi Fulani, Mandingo, ye Susu. *

 Ido Ukpono N̄kpọ nte owo itiokiet ke otu owo duop ke Sierra Leone ẹdi Muslim; ata ediwak ke otu mbon eken ẹdọhọ ke idi mme Christian. Se ikperede ndisịm owo usụkkiet ke otu owo duop ke Guinea ẹdi Muslim. Ata ediwak owo ke idụt mbiba emi ẹsikpono ndem.

Usem Ekpụk kiet kiet enyene esiemmọ usem. Usem ofụri owo ke Sierra Leone edi Krio—usem emi ẹbuakde Ikọmbakara, mme usem Europe, ye mme usem Africa. French edi usem ofụri owo ke Guinea. N̄kpọ nte owo itiokiet ke otu owo duop ke idụt mbiba ifiọkke nte ẹkotde n̄wed ẹnyụn̄ ẹwetde n̄kpọ.

Se Ẹnamde Ẹda Ẹdu Uwem Ata ediwak owo ẹdi mme ọtọin̄wan̄ emi ẹnyụn̄ ẹtọde se ẹdiade. Mbahade iba ke otu n̄kpọ emi mbon Sierra Leone ẹsinọde aka idụt en̄wen edi daimọn emi ẹsion̄ode ke mbat. Guinea edi kiet ke otu mme idụt emi ẹnyenede bauxite ẹkan ke ererimbot.

Udia Mme owo ẹsiwak ndidọhọ “Mmendiaha edesi, etie nte ndiaha n̄kpọ!” Mme owo ẹsima ndidia usụn̄ iwa ke efere etịghi emi ẹsịnde unam.

Idaha Eyo Mme obio mbeninyan̄ ẹsifofiop. N̄kan̄ obot obot esibebịt. Ke ndaeyo, akarika esiwọrọ ke ediwak usen, anam eyo ebịt onyụn̄ osio ntọn̄ ofụk kpukpru ebiet.