1, 2. Didie ke Jehovah ayarade uduak esie ọnọ ubonowo?

MME ete ye eka oro ẹmade nditọ mmọ ẹsikot nditọ mmọ ẹditiene ẹnọ ekikere ke ini ẹnemede mme n̄kpọ oro ẹban̄ade ubon. Edi idịghe kpukpru n̄kpọ ke mmọ ẹsineme ye nditọ mmọ. Mmọ ẹsineme mme n̄kpọ oro mmọ ẹkerede ke nditọ mmọ ẹkponi ẹkem ndifiọk.

² Kpasụk ntre n̄ko, Jehovah esiyarade uduak esie nsịtnsịt ọnọ mme asan̄autom esie ke isọn̄. Edi enye esinam oro ke ini enye ọfiọkde ke edi nnennen ini ndinam ntre. Ẹyak ineme ibio ibio nte Jehovah ayararede akpanikọ oro aban̄ade Obio Ubọn̄ ke ofụri emana.

3, 4. Ndi Jehovah ama ebem iso ebiere nte uwem owo editiede? Nam an̄wan̄a.

³ Ke editọn̄ọ, Obio Ubọn̄ Messiah ikesịneke ke uduak Jehovah. Ntak emi mîkesịneke? Koro Jehovah ikebemke iso ibiere inịm nte uwem ubonowo editiede; n̄kọ enye akakam obot owo ye ifụre ndimek se mmọ ẹmade. Ntem, enye ama etịn̄ uduak esie kaban̄a ubonowo ọnọ Adam ye Eve, ete: “Mbufo ẹtọt ẹnyụn̄ ẹwak ẹnyụn̄ ẹyọhọ ke isọn̄ ẹnyụn̄ ẹkan enye.” (Gen. 1:28) Jehovah ama oyom mmọ n̄ko ẹma se enye amade ẹnyụn̄ ẹsua se enye asuade. (Gen. 2:16, 17) Adam ye Eve ẹkpekemek ndisọn̄ọ nda ye Abasi. Edieke mmọ ye nditọ mmọ ẹkpekesọn̄ọde ẹda, owo ikpoyomke Obio Ubọn̄ emi Christ akarade man ẹnam uduak Abasi. Idahaemi, mfọnmma owo kpọt ẹkpedu ke isọn̄ ẹnyụn̄ ẹtuak ibuot ẹnọ Jehovah.

⁴ Nsọn̄ibuot Satan, Adam, ye Eve ikanamke Jehovah etre ndinam se enye akaduakde, oro edi, ndinam mfọnmma owo ẹyọhọ isọn̄. Utu ke oro, Jehovah ama okpụhọde nte enye edisan̄ade inam uduak esie. Uduak esie itiehe nte tren emi edide mîsan̄ake ke usụn̄ esie ikemeke ndisịm ebiet emi enye akade, emi mme owo ẹnyụn̄ ẹkemede ndinam ọwọrọ ọkpọn̄ usụn̄ esie. Ke ndondo oro Jehovah etịn̄de se enye aduakde ndinam, idụhe n̄kpọ ndomokiet ke ekondo emi ekemede  ndikpan enye ndinam uduak oro. (Kot Isaiah 55:11.) Edieke etiede nte mfịna kiet ọmọn̄ akpan uduak Jehovah ndisu, enye esisio usụn̄ en̄wen edi. * (Ex. 3:14, 15) Edieke enye okụtde ke odot, enye esitịn̄ obufa usụn̄ oro enye oyomde ndida nnam uduak esie ọnọ mme anam-akpanikọ asan̄autom esie.

5. Nso ke Jehovah akanam ke ini ẹkesọn̄de ibuot ke Eden?

⁵ Ke ini ẹkesọn̄de ibuot ke Eden, Jehovah ama edisịn Obio Ubọn̄ ke uduak esie. (Matt. 25:34) Ke ini oro eketiede nte idotenyịn idụhe inọ ubonowo do, Jehovah ama anam ẹfiọk se enye edidade inyan̄a ubonowo ye nte enye edifiakde idiọn̄ kpukpru se Satan abiatde ke ofụri ini emi enye etiede anyan̄a ukara ke ikpîkpu. (Gen. 3:14-19) Edi kpa ye oro, Jehovah ikayarakede kpukpru n̄kpọ oro ẹban̄ade Obio Ubọn̄ ini kiet.

6. Nso ke Jehovah ọkọn̄wọn̄ọ, edi nso ke enye mîkayarakede?

⁶ Jehovah ama ada ata akpa ntịn̄nnịm ikọ ọn̄wọn̄ọ ke enyene “mfri,” m̀mê eyen, emi edisobode urụkikọt. (Kot Genesis 3:15.) Edi enye iketịn̄ke owo emi edide eyen oro ye owo emi edide urụkikọt. Ke nditịm ntịn̄, ke n̄kpọ nte isua 2,000 Jehovah ikayarakede n̄kpọ emi. *

7. Ntak emi Abasi ekemekde Abraham, ndien nso idi akpan n̄kpọ oro ikpepde ito emi?

⁷ Ke akpatre, Jehovah ama emek Abraham nte owo oro eyen oro ẹken̄wọn̄ọde editode ubon esie. Jehovah ekemek Abraham koro enye “okokopde uyo [esie].” (Gen. 22:18) Enyene akpan n̄kpọ emi ikpepde ito oro—Jehovah esiyarade uduak esie ọnọ mbon oro ẹbakde enye.—Kot Psalm 25:14.

8, 9. Nso ke Jehovah akayarade ọnọ Abraham ye Jacob aban̄a eyen oro ẹken̄wọn̄ọde?

⁸ Ke ini Jehovah akadade angel etịn̄ ikọ ọnọ Abraham ufan esie, oro ekedi akpa ini oro enye akayararede ke mfri oro ẹken̄wọn̄ọde edidi owo. (Gen. 22:15-17; Jas. 2:23) Edi owo emi edisan̄a didie inuak urụkikọt ibuot? Anie edi urụkikọt? Mme n̄kpọ oro ẹdiyararede ke ukperedem ẹyebọrọ mbụme emi.

⁹ Jehovah ama ebiere ke mfri oro ẹken̄wọn̄ọde edito ubon Jacob eyeyen Abraham sia Jacob ama enen̄ede ọbuọt idem ye Abasi. (Gen. 28:13-22) Jehovah ama ada Jacob etịn̄ ete ke Enye Oro Ẹken̄wọn̄ọde do edito ubon Judah eyen Jacob. Jacob ama etịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ete ke eyen Judah emi ọyọbọ “esan̄ ubọn̄,” n̄ko ke “enye ke mme owo ẹdikop uyo ẹnọ.” (Gen. 49:1, 10) Jehovah ama ada ntịn̄nnịm ikọ oro owụt ke akpa ini ke Enye Oro Ẹken̄wọn̄ọde do edidi andikara m̀mê edidem.

10, 11. Ntak emi Jehovah akayararede uduak esie ọnọ David ye Daniel?

¹⁰ Ke n̄kpọ nte isua 650 ẹma ẹkebe tọn̄ọ Judah akakpa, Jehovah ama ayarade mme n̄kpọ en̄wen oro ẹban̄ade uduak esie ọnọ Edidem David emi okotode ubon Judah. Jehovah ọkọdọhọ ke David edi “owo emi ekemde esịt ye [imọ].” (1 Sam. 13:14; 17:12; Utom 13:22) Sia David akabakde Abasi, Jehovah ama anam ediomi ye enye onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ke owo oro otode ubon esie ayakara ke nsinsi.—2 Sam. 7:8, 12-16.

 ¹¹ Ke n̄kpọ nte isua 500 ẹma ẹkebe, Jehovah ama ada prọfet Daniel etịn̄ nnennen isua oro Enye Oro Ẹyetde Aran, m̀mê Messiah, edidide isọn̄. (Dan. 9:25) Jehovah akada Daniel nte “owo emi ẹmade etieti.” Ntak-a? Sia Daniel ama enen̄ede abak Jehovah onyụn̄ aka iso anam n̄kpọ esie.—Dan. 6:16; 9:22, 23.

12. Ẹkedọhọ Daniel anam nso, ndien ntak-a?

¹² Okposụkedi emi Jehovah akadade mme utọ anam-akpanikọ prọfet nte Daniel ewet ekese n̄kpọ oro ẹban̄ade eyen oro ẹken̄wọn̄ọde, kpa Messiah, ini Jehovah ikekemke kan̄a ndinam mme asan̄autom esie ẹfiọk ofụri se enye ọkọnọde mmọ odudu ete ẹwet. Ke uwụtn̄kpọ, ke Jehovah ama akanam Daniel okụt n̄kukụt emi aban̄ade ini oro Obio Ubọn̄ Abasi editọn̄ọde ndikara ke heaven, enye ama ọdọhọ Daniel efịk ufịkn̄kpọ ke ntịn̄nnịm ikọ oro tutu esịm ini oro Jehovah ekemekde enịm. Ini oro ama ekem, ata ifiọk “oyokpon.”—Dan. 12:4.

13. (a) Anie ekedi eyen oro ẹken̄wọn̄ọde? (b) Didie ke Jesus akanam ẹfiọk ntịn̄nnịm ikọ oro ẹwetde ke Genesis 3:15?

¹³ Jehovah ama etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ ke Jesus edi eyen oro ẹken̄wọn̄ọde do, kpa eyen David emi edikarade nte Edidem. (Luke 1:30-33; 3:21, 22) Ke ini Jesus ọkọtọn̄ọde utom ukwọrọikọ esie, mme owo ẹma ẹnen̄ede ẹfiọk uduak Abasi. (Matt. 4:13-17) Ke uwụtn̄kpọ, Jesus ama etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ aban̄a enye emi edide “urụkikọt” oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Genesis 3:14, 15, onyụn̄ okot Devil “owotowo” ye “ete nsu.” (John 8:44) Ke ediyarade oro enye ọkọnọde John, Jesus ama owụt ke “akani urụkikọt” oro edi “enye emi ẹkotde Devil ye Satan.” * (Kot Ediyarade 1:1; 12:9.) Ke ediyarade oro n̄ko, Jesus ama owụt nte imọ—kpa eyen oro ẹken̄wọn̄ọde—idisude ntịn̄nnịm ikọ oro ẹketịn̄de ke Eden ke ndisobo Satan mfep.—Edi. 20:7-10.

14-16. Ndi kpukpru akpanikọ oro Jesus akayararede ekesin̄wan̄a mme mbet esie? Nam an̄wan̄a.

¹⁴ Nte ikokụtde ke akpa ibuot ke n̄wed emi, Jesus ama esiwak nditịn̄ n̄kpọ mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi. Edi idịghe kpukpru ini ke enye ekesitịn̄ ofụri se mbet esie ẹkeyomde ndifiọk. Idem ke ini enye ekesitịn̄de aban̄a ndusụk akpan n̄kpọ, ini ama esibe—ndusụk ini, ediwak isua ikie—mbemiso mme anditiene enye ẹketọn̄ọde ndifiọk ofụri ofụri se Eteufọk mmọ akayararede ọnọ mmọ. Ẹyak ineme uwụtn̄kpọ ifan̄.

¹⁵ Ke isua 33 eyo Christ, Jesus ama etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ ke ẹdida mbon oro ẹditienede Edidem Obio Ubọn̄ Abasi ikara ito isọn̄ emi, n̄ko ke ẹyenam mmọ ẹset nte mme spirit ẹkedu ke heaven. Edi n̄kpọ emi ikọsọpke in̄wan̄a mme mbet esie. (Dan. 7:18; John 14:2-5) Kpa ke isua oro, Jesus ama ọnọ uwụtn̄kpọ emi okowụtde ke Obio Ubọn̄ iditọn̄ọke ndikara kan̄a, edi ke editọn̄ọ ndikara ke anyan ini ke enye ama  ọkọnyọn̄ heaven. (Matt. 25:14, 19; Luke 19:11, 12) Akpan n̄kpọ emi ikan̄wan̄ake mme mbet esie, ntre mmọ ẹma ẹbụp enye nte ini akakade ke ẹma ẹkenam enye eset, ẹte: “Nte afo ọmọn̄ ọtọn̄ọ ntak ayak obio ubọn̄ ọnọ Israel ke emi?” Edi Jesus ikayarakede mme n̄kpọ en̄wen inọ mmọ ini oro. (Utom 1:6, 7) Jesus ama etịn̄ n̄ko ke iyenyene “mme erọn̄ en̄wen” emi mîdidịghe ubak “ekpri otuerọn̄” oro ẹditienede imọ ikara. (John 10:16; Luke 12:32) Mme anditiene Christ iketịmke ifiọk otu iba emi ibọhọke ke Obio Ubọn̄ oro ama ọkọtọn̄ọ ndikara ke isua 1914.

¹⁶ Jesus ama enyene ediwak n̄kpọ oro enye ekpeketịn̄de ọnọ mme mbet esie ke ini enye okodude mi ke isọn̄, edi enye ama ọfiọk ke idin̄wan̄ake mmọ. (John 16:12) Imọfiọk ke ẹma ẹyarade ediwak n̄kpọ oro ẹban̄ade Obio Ubọn̄ ke eyo mme apostle. Edi ikekemke kan̄a ini utọ ifiọk oro ndikpon.

17. Nso ke inyene ndinam man akpanikọ oro aban̄ade Obio Ubọn̄ an̄wan̄a nnyịn, edi nso n̄kpọ en̄wen ke oyom?

¹⁷ Jehovah ama ọn̄wọnọ ọnọ Daniel ke ama ekem ke “utịt ini,” ediwak owo “ẹyeyọrọ ẹdi ẹnyụn̄ ẹyọrọ ẹka, ndien ata ifiọk” uduak Abasi oyokpon. (Dan. 12:4) Ana mbon oro ẹyomde ifiọk emi ẹsịn ifịk ẹkpep n̄kpọ man ẹnyene enye. N̄wed kiet ọdọhọ ke ikọ Hebrew oro “ẹyeyọrọ ẹdi ẹnyụn̄ ẹyọrọ ẹka” ọnọ ekikere aban̄a owo emi etịn̄de enyịn odụn̄ọde n̄wed. Edi inamke n̄kpọ m̀mê itịn̄ enyịn idụn̄ọde Bible adan̄a didie, nnyịn ikemeke ndinen̄ede mfiọk mme n̄kpọ oro ẹban̄ade Obio Ubọn̄ Abasi ibọhọke Jehovah an̄wam nnyịn.—Kot Matthew 13:11.

18. Didie ke mbon oro ẹbakde Jehovah ẹwụt ke imenyene mbuọtidem inyụn̄ isụhọde idem?

¹⁸ Kpa nte Jehovah akayararede mme n̄kpọ oro ẹban̄ade Obio Ubọn̄ nsịtnsịt mbemiso isua 1914, enye ke aka iso ayarade ntre ke utịt ini emi. Nte idikụtde ke Ibuot 4 ye 5 ke n̄wed  emi, ke ufan̄ isua 100 emi ẹbede, ama oyom ikọt Abasi ẹkpụhọde ekikere mmọ ke ediwak idaha. Ndi oro ọwọrọ ke Jehovah ikadaha ye mmọ? Baba-o! Enye ama ada ye mmọ. Ntak-a? Sia mbon oro ẹbakde Jehovah ẹsiwụt ke imenyene edu iba oro enye amade, oro edi, mbuọtidem ye nsụhọdeidem. (Heb. 11:6; Jas. 4:6) Mme asan̄autom Jehovah ẹnyene mbuọtidem ke kpukpru un̄wọn̄ọ oro ẹwetde ke Ikọ Abasi ẹyesu. Mmọ ẹsiwụt ke imosụhọde idem ke ini mmọ ẹnyịmede ke mmimọ ikọfiọkke ata nnennen nte mme un̄wọn̄ọ oro ẹdisude. Ẹkụt edu nsụhọdeidem emi ke Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke March 1, 1925, emi ọkọdọhọde ete: “Imọfiọk ke Ọbọn̄ ke idemesie ekeme ndinam ẹfiọk se enye eketịn̄de, n̄ko ke enye ayanam Ikọ esie an̄wan̄a ikọt esie ke nnennen usụn̄ esie ye ke nnennen ini esie.”

19. Nso ke Jehovah anam nnyịn ifiọk idahaemi, ndien ntak-a?

¹⁹ Ke ini Obio Ubọn̄ Abasi ọkọtọn̄ọde ndikara ke isua 1914, iketịmke in̄wan̄a ikọt Abasi nte mme ntịn̄nnịm ikọ oro ẹban̄ade Obio Ubọn̄ ẹdisude. (1 Cor. 13:9, 10, 12) Ke ntak emi ekenen̄erede ọdọn̄ nnyịn ndikụt nte mme un̄wọn̄ọ Abasi ẹsude, ndusụk ini ima isidue ikere ke Obio Ubọn̄ oro ẹyedisịm isọn̄ ke adan̄aemi ini mîkemke. Ke ediwak isua emi ẹbede, imedikụt ke n̄kpọ en̄wen oro Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) oro itịn̄de iban̄a ke ikpehe ekikere 18 eketịn̄de ama esịne ifiọk. Enye ọkọdọhọ ẹte: “Etie nte mfọnn̄kan n̄kpọ edi ndinịm ke ntịn̄nnịm ikọ edin̄wan̄a nnyịn ke ini enye ama okosu m̀mê ke ini enye osụk osude.” Idahaemi nnyịn idude mi ke ata utịt ini, ediwak ntịn̄nnịm ikọ oro ẹban̄ade Obio Ubọn̄ ẹma ẹsu, ediwak ke ẹnyụn̄ ẹsu. Sia ikọt Abasi ẹsụhọrede idem ẹnyụn̄ ẹnyịmede ẹnen̄ede mmimọ, Jehovah anam nnyịn inen̄ede ifiọk uduak esie. Ata ifiọk enen̄ede okpon!

20, 21. Mme Christian eyo mme apostle ẹkenam n̄kpọ didie ẹban̄a mme ukpụhọde oro ẹkenamde?

²⁰ Ke ini Jehovah anamde inam ukpụhọde ke nte akpanikọ an̄wan̄ade nnyịn, emi esinam ẹfiọk se isịnede nnyịn ke esịt. Ndi iyenyene mbuọtidem inyụn̄ isụhọde idem inyịme ukpụhọde oro? Mme Christian emi ẹkedude ke eyo mme apostle ẹma ẹsobo utọ idomo oro. Ke uwụtn̄kpọ, da ke afo edi eyen Jew emi ekedide Christian ini oro. Emenen̄ede okpono Ibet Moses onyụn̄ ama ido obio mbufo. Edi idahaemi, afo ọmọbọ mme leta emi apostle Paul adade odudu edisana spirit ewet ete ke ikpanaha ẹnịm Ibet oro aba, n̄ko ke Jehovah idaha aba idụt Israel nte ikọt esie, edi ke enye ke atan̄ Israel eke spirit emi ẹsịnede mme Jew ye mme Gentile obon man ẹnam n̄kpọ ẹnọ imọ. (Rome 10:12; 11:17-24; Gal. 6:15, 16; Col. 2:13, 14) Afo akpakanam didie?

²¹ Mme Christian oro ẹkesụhọrede idem ẹma ẹnyịme se Paul akadade odudu spirit Abasi ewet, Jehovah ama onyụn̄ ọdiọn̄ mmọ. (Utom 13:48) Mbon en̄wen ikamaha ukpụhọde emi, edi ẹkeyom ndisọn̄ọ nyịre ke se mmọ ẹkefiọkde. (Gal. 5:7-12) Mbon oro ẹkesọn̄ọde ẹyịre ke se mmọ ẹkefiọkde ẹma ẹtaba ifet oro mmọ ẹkpekenyenede nditiene Christ n̄kara.—2 Pet. 2:1.

22. Afo ese didie mme ukpụhọde oro ẹnamde ke nte uduak Abasi an̄wan̄ade nnyịn?

²² Ke mme isua ndondo emi, Jehovah anam nnyịn ikpụhọde mme n̄kpọ oro inịmde iban̄a Obio Ubọn̄. Ke uwụtn̄kpọ, enye an̄wam nnyịn ifiọk nnennen ini oro ẹdibaharede mbon oro ẹdidude ke Obio Ubọn̄ isio ke otu mbon oro mîmaha ndikop etop Obio Ubọn̄, kpa nte emi ẹbaharede erọn̄ ye ebot. Enye n̄ko anam nnyịn ifiọk ini oro owo 144,000 ẹdikemde ibat, se mme uwụtn̄kpọ Obio Ubọn̄ oro Jesus ọkọnọde ẹwọrọde, ye ini emi ẹdimende akpatre ke otu mbon oro ẹyetde aran idọk heaven. * Afo ese didie mme utọ ukpụhọde emi? Ndi mmọ ẹnam mbuọtidem fo etetịm ọsọn̄? Ndi emi anam fi ọfiọk ke Jehovah ke aka iso ọnọ ikọt esie oro ẹsụhọrede idem ukpep? Mme n̄kpọ oro ẹnemede ke n̄wed emi ẹyesọn̄ọ mbuọtidem fo nte ke Jehovah ke aka iso ayarade uduak esie ọnọ mbon oro ẹbakde enye.