Μετέωρα​—Πανύψηλοι Πέτρινοι Στύλοι

«Τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο παράξενο και πιο θαυμαστό από αυτή τη μαγευτική περιοχή, η οποία δεν μοιάζει με οτιδήποτε έχω δει πριν ή έπειτα από αυτήν. Σε . . . οποιαδήποτε άλλη ορεινή περιοχή και αν έχω πάει, δεν υπάρχει τίποτα απολύτως που να μπορεί να συγκριθεί με αυτές τις ασυνήθιστες κορυφές».​—Ρόμπερτ Κέρζον, Άγγλος περιηγητής, 1849.

ΕΙΜΑΣΤΕ εντελώς απροετοίμαστοι για το εντυπωσιακό θέαμα που αντικρίζουμε καθώς πλησιάζουμε στην πόλη της Καλαμπάκας και στο γειτονικό χωριό Καστράκι στην πεδιάδα της Θεσσαλίας. Εδώ υπάρχει ένα λίθινο «δάσος» με περισσότερους από 20 τεράστιους πέτρινους στύλους​—μια ζούγκλα από διάσπαρτους απότομους βράχους που υψώνονται εκατοντάδες μέτρα προς τον ουρανό. Τις κορυφές τους τις «στεφανώνουν» μοναστήρια με ξύλινους εξώστες και γεισωτές στέγες.

Αυτά είναι τα Μετέωρα, εκεί όπου οι μοναδικοί φυσικοί βράχοι συνδυάζονται με απίστευτες ανθρώπινες προσπάθειες. Η ονομασία «Μετέωρα»​—η οποία εμπεριέχει την έννοια “εκείνου που υψώνεται πάνω από τη γη”​—αναφέρεται σε αυτή την ομάδα των απομονωμένων πέτρινων στύλων καθώς και στα 30 και πλέον μοναστήρια που είναι χτισμένα πάνω τους. Το μέσο ύψος αυτών των βράχων είναι 300 μέτρα, ενώ ο ψηλότερος ορθώνεται περίπου 550 μέτρα πάνω από το έδαφος.

Καθώς πλησιάζουμε, οι σκιές των πανύψηλων βράχων μακραίνουν. Η όψη αυτού του παράξενου κόσμου αλλάζει διαρκώς καθώς ο ήλιος σχηματίζει διάφορες σκιές ανάμεσα στους βράχους. Το χειμώνα, αυτοί οι τεράστιοι βράχοι ορθώνονται γυμνοί και μαύροι μέσα από το λευκό χαλί του χιονιού που καλύπτει το έδαφος.

Πώς Σχηματίστηκαν

Έχουν διατυπωθεί αρκετές θεωρίες σχετικά με το σχηματισμό των βράχων των Μετεώρων. Πολλοί πιστεύουν ότι, πριν από εκατομμύρια χρόνια, η πεδιάδα στην οποία βρίσκονται τα Μετέωρα ήταν βυθισμένη κάτω από μια τεράστια ηπειρωτική λίμνη. Σύμφωνα με κάποια θεωρία, μια κολοσσιαία γεωλογική ανακατάταξη είχε ως αποτέλεσμα να ξεπροβάλουν αυτοί οι βράχοι προς τα πάνω. Όπως εξηγεί το περιοδικό Experiment-Γαιόραμα, μερικοί γεωλόγοι πιστεύουν «ότι οι βράχοι πρέπει να πήραν τη σημερινή μορφή τους ανάμεσα στο 2000 και το 1000 π.Χ.».

Ο Ρόμπερτ Κέρζον, τα λόγια  του οποίου αναφέρθηκαν στην αρχή, έγραψε σχετικά με τα Μετέωρα: «Το ακραίο τμήμα ενός συμπλέγματος από βραχώδεις λόφους κατακρημνίστηκε μέσω κάποιου σεισμού ή παρασύρθηκε από τα νερά του Κατακλυσμού, αφήνοντας πίσω του μόνο μια σειρά από . . . ψηλούς, λεπτούς, λείους, βελονοειδείς βράχους». Αξίζει να σημειωθεί ότι και η αρχαία ελληνική μυθολογία αποδίδει το σχηματισμό των βουνών της Θεσσαλίας σε έναν κατακλυσμό που προξένησαν οι θεοί.​—Γένεση 6:1–8:22.

Μοναστήρια στον Ουρανό

Όποια γεωλογική ερμηνεία και αν δοθεί για το σχηματισμό των Μετεώρων, οι βράχοι αυτοί συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον από τον ένατο αιώνα Κ.Χ. Οι σύγχρονοι ορειβάτες, που αναρριχώνται στα Μετέωρα με ειδικό αναρριχητικό εξοπλισμό, μπορούν ίσως να εκτιμήσουν καλύτερα τον άθλο των πρώτων ερημιτών οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στις σπηλιές και στα κοιλώματα των βράχων. Το πώς χτίστηκαν τα μοναστήρια στην κορυφή αυτών των σχεδόν απρόσιτων βράχων εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο συζήτησης.

Πώς ανεβοκατέβαιναν οι άνθρωποι τα παλιά χρόνια στα ψηλά μοναστήρια τους; Όπως αναφέρει το βιβλίο Μετέωρα​—Τα Πέτρινα Μοναστήρια της Θεσσαλίας (Meteora​—The Rock Monasteries of Thessaly), “μπορούσαν να χρησιμοποιούν είτε μια ξύλινη ανεμόσκαλα που ήταν στερεωμένη στην κορυφή των βράχων είτε ένα δίχτυ το οποίο κατέβαινε από το μοναστήρι με τη βοήθεια ενός βαρούλκου και τους τραβούσε πάνω. Και στις δύο περιπτώσεις, ο επισκέπτης ήταν αναγκασμένος να βασιστεί στις αγαθές προθέσεις των μοναχών και στις αμφίβολες γνώσεις τους περί μηχανικής”. Όταν ρώτησαν κάποιον πρώην ηγούμενο πόσο συχνά άλλαζαν το σχοινί που κρατούσε το δίχτυ, λέγεται ότι εκείνος απάντησε: “Μόνο όταν κόβεται”. Το 1925 λαξεύτηκαν για πρώτη φορά σκαλοπάτια στο βράχο πράγμα που διευκόλυνε πολύ την πρόσβαση.

 Οι πρώτοι ερημίτες που αναρριχήθηκαν στους στύλους ήταν ο Βαρνάβας, κάπου ανάμεσα στο 950 και στο 965 Κ.Χ., και ο Ανδρόνικος από την Κρήτη, το 1020. Ακολούθησαν και άλλοι μοναχοί από όλο το Βυζάντιο, οι οποίοι έχτισαν συνολικά 33 μοναστηριακά οικήματα στην κορυφή των βράχων. Το 16ο και το 17ο αιώνα, αυτές οι κοινότητες είχαν φτάσει στο απόγειό τους, αλλά έκτοτε άρχισαν να παρακμάζουν.

«Κοιτάξτε μας τώρα!» αναφώνησε ο ηγούμενος ενός μοναστηριού. «Οι νέοι δεν μας θέλουν πια!» Πράγματι, μόνο έξι μοναστήρια, δύο από τα οποία κατοικούνται από καλόγριες, εξακολουθούν να λειτουργούν. Εγκαταλειμμένα μοναστηριακά συγκροτήματα μπορούν να βρεθούν σε διάφορους βράχους των Μετεώρων.

Ένας Πλούσιος Πολιτιστικός Θησαυρός

Σήμερα, τα μοναστήρια αυτών των βράχων είναι από τα πιο ενδιαφέροντα μέρη στον πολιτιστικό χάρτη της Ελλάδας. Σύμφωνα με την Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO), αποτελούν έναν μοναδικό θησαυρό πολιτιστικής κληρονομιάς. Πρόσφατα, το Ελληνικό Κράτος έχει δείξει έντονο ενδιαφέρον για τη διαφύλαξη του πολιτιστικού πλούτου των Μετεώρων. Έχουν ανακαινιστεί κτίρια και μουσεία τα οποία μπορεί να επισκέπτεται το κοινό. Τι περιέχουν αυτά;

Εκτός από αντικείμενα όπως είναι οι φορητές εικόνες, τα εκκλησιαστικά άμφια και οι μουσικοί κώδικες, υπάρχουν σπάνια ιστορικά Βιβλικά χειρόγραφα. Ανάμεσά τους είναι και ο Κώδικας 591 από περγαμηνή, ο οποίος ανάγεται στα έτη 861-862 Κ.Χ. και περιέχει ερμηνευτικά σχόλια γύρω από το Γραφικό βιβλίο του Ματθαίου.

Πράγματι, οι ισχυρές δυνάμεις της φύσης έχουν δημιουργήσει ένα μοναδικό θέαμα. Αν ταξιδέψετε ποτέ στην Ελλάδα, γιατί να μην επισκεφτείτε και τα Μετέωρα; Φροντίστε δε να έχετε μαζί σας αρκετά φιλμ επειδή θα θελήσετε να χρησιμοποιήσετε πολλές φορές τη φωτογραφική μηχανή σας.​—Από Συνεργάτη.

[Εικόνες στη σελίδα 16]

Η Μονή του Αγ. Νικολάου Αναπαυσά

Η Μονή του Ρουσάνου

[Ευχαριστίες]

M. Thonig/H. Armstrong Roberts

[Εικόνες στη σελίδα 17]

Η Μονή της Αγίας Τριάδας

Η Μονή του Μεγάλου Μετεώρου

[Ευχαριστίες]

R. Kord/H. Armstrong Roberts

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 15]

Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 16]

Φόντο: Γ. Γιαννέλος/Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού