Αναγνώριση των Σοβαρών Διαταραχών του Ύπνου

ΜΕΡΙΚΕΣ φορές τα συμπτώματα που παρουσιάζει ένα άτομο ίσως παραπέμπουν σε κάποια σοβαρή διαταραχή του ύπνου. Η χρόνια αϋπνία, η οποία διαρκεί περισσότερο από έναν μήνα, συνήθως σχετίζεται με μεγαλύτερα προβλήματα, μεταξύ των οποίων είναι η κατάθλιψη. Η χρόνια αϋπνία μπορεί επίσης να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας σοβαρής σωματικής πάθησης.

Άπνοια του Ύπνου

Ο Μάριο υπέφερε από υπερβολική υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας. Όταν οδηγούσε, η σύζυγός του έπρεπε να τον παρακολουθεί προσεκτικά καθώς είχε την τάση να πέφτει σε στιγμιαία σκοτοδίνη την οποία σπανίως θυμόταν. Ροχάλιζε δυνατά και ακανόνιστα κάθε νύχτα και  μερικές φορές τιναζόταν απότομα και ξυπνούσε, μη μπορώντας να αναπνεύσει. a

Ο Μάριο παρουσίαζε τα κλασικά συμπτώματα της άπνοιας του ύπνου. Κατά γράμμα, άπνοια σημαίνει «έλλειψη πνοής». Ένα επεισόδιο άπνοιας του ύπνου μπορεί να διαρκέσει από δέκα δευτερόλεπτα μέχρι δύο ή τρία λεπτά. Το θύμα συνήθως στριφογυρίζει μη μπορώντας να αναπνεύσει και έπειτα ξανακοιμάται, και τα επεισόδια άπνοιας συνεχίζονται εκατοντάδες φορές κάθε νύχτα. Υπάρχουν τρία είδη άπνοιας.

Η κεντρική άπνοια εμφανίζεται όταν το εγκεφαλικό κέντρο ελέγχου της αναπνοής δεν δίνει την εντολή για κανονική αναπνοή. Με την αποφρακτική άπνοια του ύπνου, ο άνω αεραγωγός στο πίσω μέρος του λαιμού ουσιαστικά κλείνει, φράζοντας την κίνηση του αέρα. Η μεικτή άπνοια αποτελεί συνδυασμό των δύο και είναι η πιο κοινή διάγνωση. Το θύμα οποιουδήποτε είδους άπνοιας μπορεί τελικά να βρίσκεται στην ίδια κατάσταση με κάποιον που παραμένει ξάγρυπνος όλη νύχτα, κάθε νύχτα!

Εκείνοι που έχουν άπνοια του ύπνου ίσως ζουν επικίνδυνη ζωή, επειδή μπορεί να τους πάρει ο ύπνος είτε στην εργασία τους είτε ενώ οδηγούν. Ενδεχομένως πάσχουν από υπέρταση ή διογκωμένη καρδιά και ίσως διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να πάθουν εγκεφαλικό ή ανακοπή καρδιάς. Ο Δρ Γουίλιαμ Ντέμεντ από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ υπολογίζει ότι 38.000 Αμερικανοί πεθαίνουν κάθε χρόνο από τις καρδιαγγειακές συνέπειες της άπνοιας του ύπνου.

Μολονότι είναι πιο κοινή σε παχύσαρκους άντρες άνω των 40 ετών, η άπνοια του ύπνου μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία, ακόμη και σε μικρά παιδιά. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι αντιμετώπισης​—οι οποίες είναι καλύτερα να εφαρμόζονται υπό την επίβλεψη ενός γιατρού ειδικού σε θέματα ύπνου. Η πιο αποτελεσματική μη χειρουργική θεραπεία για την αποφρακτική άπνοια του ύπνου είναι η χρήση μιας συσκευής εφαρμογής συνεχούς θετικής πίεσης στους αεραγωγούς. Ο ασθενής φοράει τη νύχτα μια ρινική μάσκα, και ένας ρυθμιστής πίεσης (τον οποίο προγραμματίζει ο γιατρός) παρέχει την ακριβή ποσότητα αέρα που απαιτείται για την πρόληψη της άπνοιας. Αν αυτό δεν διορθώσει την κατάσταση, υπάρχουν αρκετές χειρουργικές διαδικασίες, περιλαμβανομένης της χρήσης λέιζερ ή ραδιοκυμάτων για την αφαίρεση του πλεονάζοντος ιστού από το λαιμό.

Ναρκοληψία

Μια άλλη διαταραχή του ύπνου που απαιτεί ιατρική φροντίδα είναι η ναρκοληψία​—νευρολογική πάθηση που προκαλεί υπερβολική υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας. Ο Μπακ, για παράδειγμα, νύσταζε συνεχώς. Τον έπαιρνε ο ύπνος ξαφνικά, ακόμη και εν μέσω σημαντικών συναντήσεων. Άρχισε να κρατάει κλειδιά στα χέρια του ώστε, όταν του συνέβαινε αυτό, να τον ξυπνάει ο θόρυβος που έκαναν καθώς έπεφταν στο πάτωμα. Έπειτα παρουσίασε καταπληξία​—μια κατάσταση που του έκοβε τα γόνατα και τον έκανε να καταρρέει με κάθε συναισθηματική διέγερση. Ύστερα εμφανίστηκαν συμπτώματα υπνοπαράλυσης και μερικές φορές είχε παραισθήσεις λίγο πριν αποκοιμηθεί.

Συνήθως, η ναρκοληψία εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας 10 ως 30 ετών. Οι πάσχοντες μερικές φορές παρουσιάζουν τη λεγόμενη αυτόματη συμπεριφορά, κατά την οποία φαίνεται ότι συμπεριφέρονται φυσιολογικά αλλά δεν θυμούνται την παρέλευση μεγάλων χρονικών περιόδων. Το τραγικό με αυτή την πάθηση είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορεί να διαγνωστεί επί χρόνια, ενώ το θύμα θεωρείται οκνηρό, διανοητικά αργό ή  ιδιόρρυθμο. Επί του παρόντος θεωρείται ανίατη, αλλά τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με φάρμακα και προσαρμογές στον τρόπο ζωής​—με διάφορους βαθμούς επιτυχίας. b

Άλλες Διαταραχές του Ύπνου

Δύο άλλες διαταραχές, οι οποίες μερικές φορές εμφανίζονται σε συνδυασμό, επηρεάζουν άμεσα τα άκρα, με αποτέλεσμα τη χρόνια αϋπνία. Μία είναι η διαταραχή περιοδικής κίνησης των άκρων, κατά την οποία τα πόδια, και μερικές φορές τα χέρια, τινάζονται και συσπώνται στη διάρκεια του ύπνου. Εξετάστε την περίπτωση του Μάικλ. Διάφορες εξετάσεις έδειξαν ότι επεισόδια αυτής της διαταραχής τον ξυπνούσαν περίπου 350 φορές κάθε νύχτα!

Μια ξεχωριστή διαταραχή είναι το σύνδρομο νευρικών ποδιών, c κατά το οποίο ο ασθενής νιώθει βαθιά μέσα στους μυς των ποδιών και των γονάτων μια αίσθηση που του προκαλεί έντονη ώθηση για κίνηση, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να κοιμηθεί. Ενώ αυτή η πάθηση συνδέεται μερικές φορές με έλλειψη άσκησης ή κακή κυκλοφορία του αίματος, ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται πως σχετίζονται με την πρόσληψη καφεΐνης. Είναι επίσης γνωστό ότι η κατανάλωση αλκοόλ επιδεινώνει την κατάσταση μερικές φορές.

Ο βρυγμός είναι διαταραχή που χαρακτηρίζεται από το τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αν συμβαίνει τακτικά, μπορεί να προκαλέσει αφύσικη φθορά των δοντιών και υπερβολική ενόχληση στα σαγόνια, με αποτέλεσμα αϋπνία σοβαρής μορφής. Ανάλογα με το βαθμό του προβλήματος, οι θεραπείες ποικίλλουν από εγχείρηση στο στόμα μέχρι την εφαρμογή στοματικού νάρθηκα τη νύχτα.

Αυτή η περιορισμένη εξέταση λίγων μόνο από τις πολλές διαταραχές που σχετίζονται με τον ύπνο δείχνει ότι μπορεί να είναι επικίνδυνο να τις αγνοούμε. Η θεραπεία ίσως είναι απλή ή περίπλοκη, αλλά συνήθως είναι απαραίτητη. Αν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο πάσχει από χρόνια αϋπνία ή δείχνει σημάδια οποιασδήποτε σοβαρής διαταραχής του ύπνου, ίσως θα ήταν σοφό να λάβει σύντομα βοήθεια από ειδικό. Ακόμη και αν η θεραπεία δεν εξαλείψει εντελώς τα προβλήματα, πιθανόν να μειώσει σημαντικά τους κινδύνους που περιλαμβάνονται και να κάνει ευκολότερη την κατάσταση για όλους. Αργότερα, στο μέλλον, όταν θα εκπληρωθούν οι υποσχέσεις της Γραφής, «κανένας κάτοικος δεν θα λέει: “Είμαι άρρωστος”». Όλες οι αρρώστιες θα εξαφανιστούν ολοκληρωτικά καθώς ο Θεός θα κάνει «νέα τα πάντα».​—Ησαΐας 33:24· Αποκάλυψη 21:3-5.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Οι διάφορες μέθοδοι αντιμετώπισης των διαταραχών του ύπνου πρέπει να εφαρμόζονται υπό την επίβλεψη γιατρού

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Το ροχαλητό μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα άπνοιας του ύπνου

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Η ναρκοληψία συνήθως παρερμηνεύεται ως οκνηρία

[Εικόνα στη σελίδα 12]

Συσκευές που ρυθμίζουν την πίεση στους αεραγωγούς μπορούν να φέρουν ανακούφιση από την άπνοια του ύπνου