Μια Γωνιά Παραδείσου

Από αρθρογράφο του Ξύπνα! στην Ακτή Ελεφαντοστού

ΘΑ ΘΕΛΑΤΕ να ταξιδέψετε στο παρελθόν και να επισκεφτείτε τα αρχέγονα δάση της γης που καλύπτονταν από βλάστηση και έσφυζαν από άγρια ζωή; Υπάρχουν ακόμη τέτοια μέρη; Μια άθικτη, από ό,τι φαίνεται, γωνιά παραδείσου είναι το Εθνικό Πάρκο Τάι, στη νοτιοδυτική άκρη της Ακτής Ελεφαντοστού, κοντά στα σύνορα με τη Λιβερία.

Το Εθνικό Πάρκο Τάι είναι το μεγαλύτερο τμήμα που έχει απομείνει από το παρθένο τροπικό βροχερό δάσος το οποίο κάποτε εκτεινόταν στις περιοχές που τώρα καταλαμβάνουν η Ακτή Ελεφαντοστού, η Γκάνα, η Λιβερία και η Σιέρα Λεόνε. Το πάρκο περιλαμβάνει τη μισή και πλέον έκταση των βροχερών δασών που υπάρχουν σήμερα στη Δυτική Αφρική. Χάρη στα προστατευτικά και πρωτοποριακά μέτρα που πάρθηκαν από το 1926 και έπειτα, αυτό το βιολογικό στολίδι έχει διασωθεί. Ελάτε μαζί μας να δούμε από πιο κοντά την πλούσια ποικιλία αυτού του πάρκου.

Το Πολυποίκιλο Βροχερό Δάσος

Καθώς περπατάμε στο δάσος, με την υπόκρουση μιας χορωδίας από κελαηδίσματα πουλιών και κραυγές πιθήκων, ατενίζουμε εκστατικοί τα αρχαία δέντρα με τους ογκώδεις κορμούς που υψώνονται μέχρι και 60 μέτρα πάνω από το κεφάλι μας. Ο οδηγός μας μάς λέει ότι τα μισά και πλέον από τα 1.300 είδη φυτών αυτού του πάρκου, που έχει έκταση 3.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ευδοκιμούν αποκλειστικά και μόνο σε αυτή την περιοχή της Δυτικής Αφρικής.

Η βλάστηση εδώ είναι πλούσια και παρουσιάζει εξαιρετική ποικιλία. Πολλά είδη δέντρων που παράγουν ξυλεία φύονται στο πυκνό δάσος, κυρίως μαόνι, έβενος καθώς και τα είδη Piptadeniastrum africanum και Thieghemella heckelii. Πρέπει να κάνουμε τεράστια βήματα για να περάσουμε πάνω από ρίζες δέντρων, εφόσον μερικές από αυτές προεξέχουν ένα μέτρο από το έδαφος και απλώνονται σε μήκος 15 μέτρων. Μερικές φορές, διάφορα ζώα βρίσκουν καταφύγιο ανάμεσα σε αυτά τα συστήματα ριζών για να ξεφύγουν από αρπακτικά ή για να προστατευτούν από τις καταιγίδες.

Τα ψηλότερα κλαδιά των δέντρων σχηματίζουν έναν αδιαπέραστο θόλο, εμποδίζοντας έτσι το φως να φτάσει στο έδαφος του δάσους και ανακόπτοντας την ανάπτυξη μικρότερων φυτών. Ωστόσο, εδώ υπάρχουν κρεμαστές λιάνες​—αναρριχητικά ξυλώδη φυτά—​καθώς και επίφυτα. Μερικά τέτοια φυτά αναρριχώνται στα δέντρα για να στηριχτούν, πλέκονται γύρω τους και ορισμένες φορές μάλιστα τα πνίγουν.  Ο οδηγός μας μάς δείχνει ένα είδος δενδροπνίκτη φίκου που έχει περισφίξει έναν τεράστιο κορμό δέντρου. Με τον καιρό, το δέντρο-ξενιστής θα καταστραφεί και θα πεθάνει.

Το Πάρκο Τάι αποτελεί πλούσια πηγή φαρμάκων και τροφίμων. Ο οδηγός μας μάς λέει ότι η φυλή Κρου χρησιμοποιεί το φλοιό του δέντρου Terminalia superba για τη θεραπεία της ελονοσίας. Ο καρπός ενός άλλου δέντρου περιέχει μια πρωτεΐνη η οποία είναι χιλιάδες φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη.

Σφύζει από Άγρια Ζωή

Ξαφνικά ακούμε τα φύλλα να θροΐζουν ψηλά πάνω από τα κεφάλια μας. Ο ήχος προέρχεται από μια μεγάλη, θορυβώδη ομάδα κερκοπιθήκων ντιάνα και μόνα. Βγάζουν προειδοποιητικές κραυγές και πηδούν από κλαδί σε κλαδί. Ένας κερκοπίθηκος μόνα, με το αστείο, λευκό, ραβδωτό πρόσωπό του, μας παρακολουθεί τόσο επίμονα όσο τον παρακολουθούμε και εμείς! Πίθηκοι, χιμπατζήδες και πουλιά ευημερούν χάρη στα φρούτα και στους καρπούς που αφθονούν στο θόλο των δέντρων. Συχνά, μπορεί κανείς να παρατηρήσει πιθήκους και πουλιά να τρώνε με θόρυβο από το ίδιο καρποφόρο δέντρο.

Υπάρχουν 50 είδη θηλαστικών στο Πάρκο Τάι, και πολλά από αυτά είναι συνηθισμένα στην περιοχή. Εδώ ζουν βούβαλοι και ελέφαντες του δάσους, καθώς και μπόνγκο, ποταμόχοιροι, ντουίκερ, γιγάντιοι υλόχοιροι, λεοπαρδάλεις και πυγμαίοι ιπποπόταμοι. Μερικά από τα μικρότερα ζώα που κατοικούν εδώ είναι το σιβέτ, ο χρυσότριχος αγριόγατος, η γενέττη του δάσους, η μαγκούστα, ο παγκολίνος και το νυκτόβιο γκάλαγκο.

Ο οδηγός μας αναγνωρίζει πολλά ίχνη ζώων, όπως αυτά που έχει  αφήσει κάποιο ντουίκερ, μια μικρή αντιλόπη. Στο δάσος υπάρχουν εφτά είδη ντουίκερ, μεταξύ των οποίων τα σπάνια Cephalophus jentinki, Cephalophus zebra και Cephalophus ogilbyi. Βλέπουμε ίχνη σε σημεία όπου γιγάντιοι υλόχοιροι έχουν αποσπάσει ρίζες για να φάνε, και εξερευνούμε το φυσικό περιβάλλον του φολιδωτού, γιγάντιου παγκολίνου, ενός ζώου που τρώει μυρμήγκια και τερμίτες. Ένα ζευγάρι παγκολίνων είχε σκάψει στο έδαφος του δάσους μια μεγάλη τρύπα με δύο θαλάμους. Αυτοί οι υπόγειοι θάλαμοι φτάνουν τα 40 μέτρα μήκος και τα 5 μέτρα βάθος. Ο παγκολίνος τρέφεται τη νύχτα, διανύοντας πολλά χιλιόμετρα και έπειτα επιστρέφει στο σπίτι του λίγο πριν χαράξει. Ανοίγει φωλιές τερμιτών με τα νύχια του που μοιάζουν με τσουγκράνες και χρησιμοποιεί την κολλώδη γλώσσα του για να βγάζει τα έντομα.

Ο οδηγός μας εντοπίζει μια ομάδα χιμπατζήδων που περιφέρονται σε αυτή την περιοχή έκτασης 20 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Υπάρχουν 2.000 και πλέον χιμπατζήδες στο πάρκο. Είχαμε ακούσει ότι χρησιμοποιούν πέτρες ή κλαδιά που κουβαλούν μαζί τους για να σπάνε τους καρπούς. Βλέπουμε με έκπληξη έναν χιμπατζή να κάθεται στο έδαφος, 5 περίπου μέτρα μπροστά μας, χτυπώντας συνεχώς το κέλυφος ενός καρπού με κάποιο κλαδί.

Ο Παράδεισος του Παρατηρητή Πουλιών

Την επόμενη μέρα ταξιδεύουμε με κανό στον ποταμό Χάνα. Κωπηλατώντας αργά, οι οδηγοί μας κατονομάζουν τα πολλά είδη πουλιών που συναντάμε. Ακούμε τον βούκερο με το μαύρο λοφίο, γνωστό για τη διαπεραστική φωνή του και για τον ήχο που παράγουν τα φτερά του όταν πετάει. Εφτά από τα πολλά είδη βούκερου ζουν στο Πάρκο Τάι. Συνολικά, υπάρχουν εδώ 200 και πλέον είδη πουλιών. Σε αυτά περιλαμβάνονται έξι είδη αλκυόνας, καθώς και γεράκια, τουράκο,  παπαγάλοι, περιστέρια, φραγκολίνοι, νεκταρινίες και μυγοχάφτες. Εδώ επίσης έχει εντοπιστεί το σπάνιο, πολύχρωμο πουλί Apaloderma narina. Το αρσενικό έχει ιριδίζοντα πράσινα φτερά, κόκκινα πούπουλα στο στήθος και λευκή ουρά. Βλέπουμε πολλά πουλιά με εντυπωσιακά χρώματα, όπως το μεγάλο μπλε τουράκο, το πράσινο περιστέρι, τον γκρίζο παπαγάλο, την αλκυόνα με το μπλε στήθος και την ίβιδα Bostrychia hagedash με το μεταλλικό-πράσινο φτέρωμα. Το Πάρκο Τάι είναι ο παράδεισος του παρατηρητή πουλιών!

Στην όχθη του ποταμού υπάρχουν περισσότερα ίχνη ζώων, όπως του πυγμαίου ιπποπόταμου​—μιας μικρογραφίας του κοινού ιπποπόταμου. Αυτό το ζώο έχει μέγεθος περίπου όσο ένα μεγάλο γουρούνι. Ο πυγμαίος ιπποπόταμος δαπανάει λιγότερο χρόνο στο νερό από ό,τι ο μεγαλύτερος ξάδελφός του και ποτέ δεν μετακινείται σε κοπάδια. Μπορεί να βρεθεί μόνο στη Δυτική Αφρική. Βλέπουμε επίσης έναν βάρανο του Νείλου, μια μεγάλη διάστικτη σαύρα που μοιάζει με κροκόδειλο αλλά είναι πολύ μικρότερη. Εδώ υπάρχουν 3 είδη κροκοδείλων και 34 είδη φιδιών, πολλές ποικιλίες σαύρας καθώς και ένας δραστήριος πληθυσμός εντόμων​—όλα αυτά ακμάζουν στο δάσος. Πολλά από τα έντομα δεν έχουν ταξινομηθεί ακόμη.

Δυστυχώς, τα βροχερά δάση του πλανήτη μας εξαφανίζονται με ανησυχητικό ρυθμό. Οι μεγαλύτερες απειλές είναι η επέκταση των αγροτικών εδαφών και η βιομηχανία ξυλείας. Είναι παρηγορητικό να γνωρίζουμε ότι το μέλλον της γης μας βρίσκεται στα ικανά χέρια του ίδιου του Δημιουργού.​—Ψαλμός 96:12, 13.

[Χάρτες στη σελίδα 14]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Σιέρα Λεόνε

Λιβερία

Ακτή Ελεφαντοστού

Εθνικό Πάρκο Τάι

Γκάνα

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Ρίζες δέντρων που προεξέχουν

Μαόνι

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Νεογνό ελέφαντα

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Αφρικανικός χρυσότριχος αγριόγατος

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Ντουίκερ «Cephalophus dorsalis»

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Ντουίκερ «Cephalophus zebra»

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Αφρικανικός βούβαλος

[Εικόνα στη σελίδα 16]

«Apaloderma narina»

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Αφρικανικός ψαραετός

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Μεγάλα μπλε τουράκο

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Ίβιδα «Bostrychia hagedash»

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Αλκυόνα με μπλε στήθος

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Παγκολίνος τετραδάκτυλος

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Πυγμαίος ιπποπόταμος

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Δεντροβάτραχος

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Βάρανος του Νείλου

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Σκουρόχρωμη μαγκούστα

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Κερκοπίθηκος μόνα

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Κόκκινος γκουερέζος

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Χιμπατζής

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Λευκόρρινος πίθηκος

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Λεοπάρδαλη

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Ποταμόχοιρος

[Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

Αφρικανικό σιβέτ

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 14]

Parc National de Taï

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 15]

Χρυσότριχος αγριόγατος: © Art Wolfe/Photo Researchers, Inc.· όλες οι άλλες φωτογραφίες εκτός του ελέφαντα: Parc National de Taï

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 16]

Ίβιδα: © Joe McDonald/Visuals Unlimited· αλκυόνα: Keith Warmington· ιπποπόταμος: © NHPA/Anthony Bannister· Apaloderma narina: © P&H Harris· όλες οι άλλες φωτογραφίες: Parc National de Taï

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 17]

Ποταμόχοιρος: © Ken Lucas/Visuals Unlimited· όλες οι άλλες φωτογραφίες εκτός του χιμπατζή και της λεοπάρδαλης: Parc National de Taï