Συνεχής Μάχη με το Νερό

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ

«Με μεγάλη ορμή, τα νερά της θάλασσας κατακλύζουν δύο φορές τη μέρα μια απέραντη χώρα, με αποτέλεσμα να αμφιβάλλει κανείς αν το έδαφος ανήκει στη στεριά ή στη θάλασσα. Εδώ ζει ένας αξιολύπητος λαός πάνω σε ψηλούς λόφους, τους οποίους έφτιαξαν οι ίδιοι σε υψόμετρο το οποίο ξεπερνάει τα ανώτερα επίπεδα νερού που είναι γνωστά σε εκείνους».

ΜΕ ΑΥΤΑ τα λόγια περιγράφει ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Ρωμαίος συγγραφέας του πρώτου αιώνα, τη μάχη που διεξήγαν με το νερό οι κάτοικοι των περιοχών οι οποίες βρίσκονταν σε χαμηλό επίπεδο κατά μήκος της Βόρειας Θάλασσας. Σήμερα, αυτή η μάχη συνεχίζεται. Στην πραγματικότητα, περίπου οι μισοί από τους 16 και πλέον εκατομμύρια ανθρώπους σε εκείνη την περιοχή ζουν και εργάζονται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας.

Παρά τη συνεχιζόμενη μάχη, αυτοί οι κάτοικοι της Ολλανδίας δεν θεωρούν τους εαυτούς τους αξιολύπητους. Ομολογουμένως, η χώρα τους μπορεί να βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο και να είναι μικρή, a αλλά συγκαταλέγεται μεταξύ των πλουσιότερων κρατών του κόσμου. Είναι δε εκπληκτικό το ότι η Ολλανδία οφείλει μεγάλο μέρος της ευημερίας της στο νερό και στη μάχη της με αυτό.

Ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο οι κάτοικοι της Ολλανδίας επέλεξαν να παραμείνουν σε αυτή την περιοχή είναι η γόνιμη γη​—μια γη πολύ κατάλληλη για αγροτικές καλλιέργειες, κηπουρική και κτηνοτροφία. Και επειδή οι μεγαλύτεροι ποταμοί  της Ευρώπης εκβάλλουν στη θάλασσα που βρέχει την Ολλανδία, η χώρα κατέχει επίσης στρατηγική θέση από οικονομική άποψη. Δικαιολογημένα, η Ολλανδία​—περιλαμβανομένου και του λιμανιού του Ρότερνταμ, που είναι το μεγαλύτερο του κόσμου—​αποκαλείται η πύλη της Ευρώπης!

Μακροχρόνια Κατασκευή Αναχωμάτων

Η ευημερία, όμως, δεν ήρθε από μόνη της. Τα τελευταία 900 χρόνια, οι Ολλανδοί κατασκευάζουν αναχώματα για να προστατευτούν από τα νερά, τόσο των ποταμών που διασχίζουν τη χώρα όσο και της θάλασσας. Ως αποτέλεσμα, η Ολλανδία είναι τώρα προστατευμένη από τα θαλάσσια και τα ποτάμια νερά χάρη σε αναχώματα μήκους χιλιάδων χιλιομέτρων​—ένα εντυπωσιακό επίτευγμα!

Και άλλες χώρες έχουν αναχώματα. Ωστόσο, παράγοντες όπως το υψόμετρο κάνουν την ύπαρξη αναχωμάτων εδώ ζήτημα αποφασιστικής σημασίας. Ο Κούες Χρουν, ο οποίος συμμετείχε στη συγγραφή του βιβλίου Αναχώματα (Dijken), είπε: «Αν όλοι οι κάτοικοι της Ελβετίας αποφάσιζαν να φύγουν διακοπές για έναν χρόνο στο εξωτερικό, όταν θα επέστρεφαν η γη τους θα ήταν ακόμη εκεί. Αν έκαναν το ίδιο οι Ολλανδοί, όταν θα επέστρεφαν η μισή γη τους και το 75 τοις εκατό των σπιτιών τους θα είχαν εξαφανιστεί». b

Σήμερα, οι εκατομμύρια Ολλανδοί που ζουν κάτω από το επίπεδο της θάλασσας μπορούν να πατούν σε στεγνό έδαφος και να κοιμούνται ήσυχοι τη νύχτα επειδή διεξάγεται μια συνεχής μάχη. Εξετάστε τις προσπάθειες που περιλαμβάνονται στη συντήρηση των ακτών και των θινών.

Συντήρηση των Ακτών και των Θινών

Σε μια περίοδο χιλιάδων χρόνων ήρθε σε ύπαρξη ένα φυσικό φράγμα αποτελούμενο από ακτές και θίνες το οποίο προστάτευε αυτή την περιοχή από τη θάλασσα. Αλλά αυτό το φράγμα εξασθενεί συνεχώς εξαιτίας της διάβρωσης. Προκειμένου να αντισταθμίσουν αυτή την απώλεια, ειδικά πλοία μαζεύουν άμμο από τον πυθμένα της θάλασσας περίπου 9 ως 20 χιλιόμετρα ανοιχτά της ακτής και τη στοιβάζουν στην ακτή ή την αποθέτουν στην άκρη της θάλασσας μέσα στο νερό. Από το 1970, σχεδόν 85 εκατομμύρια κυβικά μέτρα άμμου έχουν μεταφερθεί προκειμένου να διατηρηθούν σε καλή κατάσταση οι θίνες της χώρας!

Η διατήρηση των θινών, όμως, δεν ωφελεί μόνο τον ανθρώπινο πληθυσμό. «Αν και οι  θίνες καταλαμβάνουν μόλις το 1 τοις εκατό της έκτασης της Ολλανδίας», σύμφωνα με την ολλανδική εφημερίδα NRC Χάντελσμπλαντ (NRC Handelsblad), «σε αυτές συναντώνται τα τρία τέταρτα από όλα τα είδη των πουλιών της χώρας και τα δύο τρίτα από όλα τα πιο περίπλοκα είδη φυτών».

Η Γραμμή Άμυνας Μίκρυνε

Οι Ολλανδοί κατασκεύασαν το ανάχωμα Άφσλεϊτνταϊκ, μήκους 32 χιλιομέτρων, το 1932. Μονομιάς, αυτό το ανάχωμα μετέτρεψε τη Ζαϊντερζέε, δηλαδή τη Νότια Θάλασσα, από θαλάσσια εσοχή σε λίμνη, με το όνομα Έισελμιερ. Παράλληλα, μίκρυνε την ακτογραμμή της χώρας από 1.900 περίπου χιλιόμετρα σε λίγο παραπάνω από 1.300 χιλιόμετρα.

Περίπου 20 χρόνια αργότερα, το 1953, έπειτα από μια καταστροφική πλημμύρα η οποία σκότωσε 1.835 ανθρώπους, οι κατασκευαστές αναχωμάτων ανέλαβαν ένα ακόμη μεγαλύτερο έργο. Στόχος τους ήταν να κλείσουν όλες τις θαλάσσιες εσοχές στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας εκτός από εκείνες που οδηγούσαν στα λιμάνια του Ρότερνταμ και της Αμβέρσας. Αυτό το Σχέδιο Δέλτα, όπως ονομάστηκε το έργο, τελικά μίκρυνε ακόμη περισσότερο την ακτογραμμή της χώρας περιορίζοντάς την στα 622 χιλιόμετρα περίπου.

Προστασία από τους Ποταμούς

Η υδάτινη απειλή δεν προέρχεται μόνο από τη θάλασσα αλλά και από ποταμούς οι οποίοι διασχίζουν την Ολλανδία προτού εκβάλουν στη θάλασσα. Προς το τέλος του χειμώνα, έπειτα από τη μακρά περίοδο των βροχών και την εποχή που λιώνουν τα χιόνια στα βουνά, τεράστιες μάζες νερού από την Ελβετία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Βέλγιο χύνονται ορμητικά σε αυτούς τους ποταμούς και εισχωρούν στην Ολλανδία.

Τέτοιες κολοσσιαίες ποσότητες νερού μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα. Το Φεβρουάριο του 1995, για παράδειγμα, οι ποταμοί στο κέντρο της χώρας φούσκωσαν τόσο πολύ ώστε εκφράστηκαν φόβοι ότι τα αναχώματα θα υποχωρούσαν υπό αυτή την πίεση. Αν γινόταν κάτι τέτοιο, το νερό θα κάλυπτε το έδαφος πίσω από τα αναχώματα σε βάθος πολλών μέτρων. Ο Χρουν, ο οποίος αναφέρθηκε πρωτύτερα, λέει: «Λίγοι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τι θα μπορούσε να έχει συμβεί αν τα αναχώματα των ποταμών είχαν υποχωρήσει».

 «Μπανιέρα» Χωρίς Σκεπή

Η Ολλανδία είναι γνωστή, όσο καμία άλλη χώρα, για τα πόλντερ της, τμήματα «νέας γης» κάτω από το επίπεδο της θάλασσας, τα οποία περικλείονται από αναχώματα. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, η στάθμη του νερού στα πόλντερ ρυθμιζόταν από ανεμόμυλους. Σήμερα, ηλεκτρονικώς ελεγχόμενα αντλιοστάσια κάνουν αυτή την εργασία. Ο Πέτερ Νόουκ, ο οποίος συντηρεί ένα αντλιοστάσιο κοντά στο Άμστερνταμ, εξήγησε τι περιλαμβάνεται.

«Μπορείτε να παρομοιάσετε ένα πόλντερ με μια μπανιέρα», είπε ο Νόουκ. «Το πόλντερ συνήθως βρίσκεται αρκετά μέτρα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Το γύρω ανάχωμα προστατεύει το πόλντερ ώστε να μην πλημμυρίσει. Αλλά το ανάχωμα δεν είναι σκεπή. Οι έντονες βροχοπτώσεις θα μπορούσαν να γεμίσουν με νερό το εσωτερικό τμήμα, ή αλλιώς την μπανιέρα. Για να μη δημιουργηθεί σοβαρό πρόβλημα, το νερό πρέπει να απορροφηθεί από εκεί με ισχυρές αντλίες. Αλλά πού θα πάει το νερό;»

Το πόλντερ διαθέτει ένα δίκτυο από αυλάκια τα οποία κατευθύνουν το νερό στο αντλιοστάσιο. Προκειμένου να μη φράζουν αυτά τα αυλάκια, κάθε αγρότης πρέπει να καθαρίζει όσα από αυτά βρίσκονται στην περιοχή που του ανήκει. Στη συνέχεια, το αντλιοστάσιο διοχετεύει το επιπλέον νερό από το πόλντερ στο μπούζεμ, ένα ευρηματικό σύστημα λιμνών και καναλιών που λειτουργεί ως λεκάνη αποθήκευσης έξω από το πόλντερ. Το επιπλέον νερό του μπούζεμ αδειάζει στη θάλασσα κατά την άμπωτη.

«Η διατήρηση της κατάλληλης στάθμης του νερού στο πόλντερ αποτελεί ζωτικό στοιχείο για την ολλανδική οικονομία», συνέχισε ο Νόουκ. «Τα ξηρά καλοκαίρια, το νερό διοχετεύεται μέσα στο πόλντερ επειδή οι αγρότες το χρειάζονται στα αυλάκια τους για να αναπτυχθούν τα σιτηρά ή οι καλλιέργειές τους. Σε ορισμένα πόλντερ ευδοκιμεί ένα από τα πιο φημισμένα εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας​—τα λουλούδια».

Ζωή Εκεί που Κάποτε Υπήρχε Θάλασσα

Τον 20ό αιώνα, τα πόλντερ δεν θεωρούνταν πια απλώς επιπρόσθετη καλλιεργήσιμη γη. Θεωρούνταν και επιπρόσθετος χώρος κατοικίας. Πριν από μισό αιώνα, όταν οι πολεοδόμοι άρχισαν να σχεδιάζουν πόλεις στα πόλντερ, δεν είχαν πείρα όσον αφορά την οργάνωση νέων κοινοτήτων. Σήμερα, όμως, αν επισκεφτείτε τα πόλντερ, θα δείτε ότι οι πολεοδόμοι κατάφεραν να οικοδομήσουν βιώσιμες κοινότητες εκεί που κάποτε ήταν ο πυθμένας της θάλασσας! Γιατί να μην έρθετε να τα δείτε και μόνοι σας;

Μήπως είπατε ότι σας φοβίζει λίγο η ιδέα τού να κάνετε περίπατο κάτω από το επίπεδο της θάλασσας; Αυτό είναι κατανοητό, αλλά πολλοί εξεπλάγησαν όταν έμαθαν ότι το έχουν ήδη κάνει αυτό χωρίς να το ξέρουν. Για παράδειγμα, αν κάνατε ποτέ ενδιάμεση στάση στο Αεροδρόμιο του Σκίπχολ, κοντά στο Άμστερνταμ, το αεροπλάνο σας προσγειώθηκε στον πυθμένα μιας αποξηραμένης λίμνης. Το γεγονός ότι δεν καταλάβατε καν πως βρισκόσασταν περίπου 4 μέτρα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας αποδεικνύει ότι τα αναχώματα στην Ολλανδία εξακολουθούν να βρίσκονται σε καλή κατάσταση!

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 18]

Συνάξεις ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Μία από τις δύο Αίθουσες Συνελεύσεων των Μαρτύρων του Ιεχωβά στην Ολλανδία βρίσκεται 5 μέτρα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. «Καθ’ οδόν για τις συνελεύσεις μας που διεξάγονται δύο φορές το χρόνο», σχολίασε κάποιος Μάρτυρας του Ιεχωβά, «συνήθως φέρνουμε στο μυαλό μας τα λόγια του Θεού που καταγράφονται στα εδάφια Ιώβ 38:8 και 11: “Ποιος έφραξε τη θάλασσα με πόρτες και είπε: «Μέχρι εδώ θα έρχεσαι και όχι παραπέρα, και εδώ είναι το όριο για τα υπερήφανα κύματά σου»;” Αυτά τα λόγια μάς υπενθυμίζουν ότι ο τρόπος με τον οποίο ο Ιεχωβά μπορεί να ελέγχει την απίστευτη δύναμη του νερού είναι πολύ ανώτερος από τα έργα των υδραυλικών μηχανικών, όσο εντυπωσιακά και αν είναι τα επιτεύγματά τους».

[Πλαίσιο στη σελίδα 19]

Ποιος Φροντίζει τα ΑΝΑΧΩΜΑΤΑ;

Τα αναχώματα και τα συστήματα αποστράγγισης χρειάζονται συντήρηση και μερικές φορές επισκευή. Από το Μεσαίωνα και έπειτα, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαχείρισης του νερού, ή αλλιώς υπηρεσίες υδάτων, φροντίζουν για αυτή την ευθύνη. Αυτές οι υπηρεσίες βασίστηκαν σε μια τρίπτυχη αρχή: συμφέρον, καταβολή χρημάτων και συμμετοχή στις αποφάσεις. Εκείνος που έχει συμφέρον να είναι ασφαλή τα αναχώματα πρέπει να πληρώνει για τη διαχείριση και τη συντήρηση. Αλλά έχει επίσης δικαίωμα να συμμετέχει στις αποφάσεις για το πώς θα διαφυλάσσονται αυτά τα συμφέροντα και για το πώς θα πρέπει να δαπανώνται τα χρήματα που συγκεντρώνονται.

Οι υπηρεσίες υδάτων δραστηριοποιούνται στην Ολλανδία από το 12ο αιώνα. Επί του παρόντος, υπάρχουν περισσότερες από 30 υπηρεσίες υδάτων. Την εξουσία να ιδρύουν, να καταργούν και να συντονίζουν τέτοιες υπηρεσίες την έχουν οι τοπικές αρχές. Σε αυτές εναπόκειται να καθορίζουν το μέγεθος και τη δομή του «στρατού των αναχωμάτων». Τα μέλη αυτής της ομάδας ζουν στην περιοχή που προστατεύουν. Έχουν ισχυρό κίνητρο​—τη φροντίδα και την ασφάλεια των οικογενειών τους και των ανθρώπων της κοινότητάς τους. Όταν η στάθμη του νερού είναι πολύ υψηλή, περιπολούν στα αναχώματα έτοιμοι για δράση με σάκους άμμου και άλλον εξοπλισμό ώστε να προλάβουν οποιαδήποτε ρήξη. Αυτό το σύστημα υπηρεσιών υδάτων, που ανάγεται στο μακρινό παρελθόν, διασφαλίζει ότι τα αναχώματα διατηρούνται σε καλή κατάσταση.

[Χάρτες στη σελίδα 16]

(Βλέπε έντυπο)

Χωρίς θίνες και αναχώματα, αυτή η μπλε περιοχή θα ήταν πλημμυρισμένη τον περισσότερο καιρό

[Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

Τεράστια θαλάσσια αναχώματα κατασκευάστηκαν για την προστασία της γης που βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο πίσω από αυτά

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Κάθε χρόνο εκατομμύρια κυβικά μέτρα άμμου πρέπει να αναπληρωθούν

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Δεν είναι ασυνήθιστο να ταξιδεύουν τα αυτοκίνητα σε χαμηλότερο επίπεδο από ό,τι τα πλοία

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Η καταστροφή των αναχωμάτων το 1953

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 17]

Και οι δύο φωτογραφίες: Met vriendelijke toestemming van het Nederlandse Ministerie van Verkeer en Waterstaat

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 18]

Δύο φωτογραφίες επάνω: Met vriendelijke toestemming van het Nederlandse Ministerie van Verkeer en Waterstaat