Είναι ο Θάνατος Πράγματι το Τέλος;

ΠΙΘΑΝΩΣ κανένα άλλο ζήτημα δεν υπήρξε τόσο περίπλοκο και τόσο επίμονο όσο το ερώτημα του τι συμβαίνει μετά το θάνατο. Επί χιλιάδες χρόνια, λαμπρές διάνοιες σε κάθε πολιτισμό μελετούν αυτό το ερώτημα. Αλλά το μόνο που έχουν αποφέρει οι ανθρώπινες φιλοσοφίες και η επιστημονική έρευνα είναι ένα συνονθύλευμα θεωριών και μύθων.

Τι θα λεχθεί για τις διδασκαλίες που υπάρχουν στην Αγία Γραφή; Μερικοί ίσως ισχυρίζονται ότι στο θέμα του θανάτου και της μετά θάνατον ζωής η Γραφή δίνει εξίσου συγκεχυμένη εικόνα. Για να είμαστε δίκαιοι, όμως, πρέπει να δεχτούμε το γεγονός ότι η σύγχυση προκαλείται από τις πολλές θρησκείες οι οποίες θολώνουν τα διαυγή νερά των Γραφικών διδασκαλιών με εσφαλμένες πεποιθήσεις και θρύλους. Αν αγνοήσετε τις παραδόσεις και τους μύθους και προσκολληθείτε στα όσα λέει στ’ αλήθεια η Γραφή, τότε θα ανακαλύψετε μια διδασκαλία που είναι λογική και προσφέρει ελπίδα.

Προτού Έρθετε σε Ύπαρξη

Πάρτε για παράδειγμα τις δύο παραθέσεις του Βασιλιά Σολομώντα οι οποίες αναφέρθηκαν στο προηγούμενο άρθρο. Αυτά τα εδάφια καθιστούν σαφές ότι οι νεκροί​—τόσο οι άνθρωποι όσο και τα ζώα—​δεν γνωρίζουν τίποτα απολύτως. Επομένως, σύμφωνα με τη Γραφή, στο θάνατο δεν υπάρχουν ούτε δραστηριότητες ούτε συνειδητότητα ούτε συναισθήματα ούτε σκέψεις.​—Εκκλησιαστής 9:5, 6, 10.

Είναι δύσκολο να το πιστέψετε αυτό; Σκεφτείτε: Ποια είναι η κατάσταση ενός ανθρώπου προτού έρθει στη ζωή; Πού βρισκόσασταν εσείς προτού ενωθούν τα μικροσκοπικά κύτταρα των γονέων σας και γίνουν το ζωντανό άτομο που είστε τώρα; Αν οι άνθρωποι κατέχουν μια αόρατη οντότητα που επιζεί μετά το θάνατο, πού βρίσκεται αυτή η οντότητα πριν από τη σύλληψη; Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορείτε να θυμηθείτε κάποια προανθρώπινη ύπαρξή σας. Προτού γίνει η σύλληψή σας, δεν υπήρχατε. Είναι τόσο απλό.

Συνεπώς, είναι λογικό να συμπεράνουμε πως όταν πεθαίνουμε η συνειδητότητά μας επιστρέφει στην ίδια ακριβώς κατάσταση στην οποία βρισκόταν προτού έρθουμε στη ζωή. Συμβαίνει αυτό που είπε ο Θεός στον Αδάμ όταν εκείνος τον παρήκουσε: «Διότι χώμα είσαι και στο χώμα θα επιστρέψεις». (Γένεση 3:19) Με αυτή την έννοια, οι άνθρωποι δεν διαφέρουν από τα ζώα. Σχετικά με την κατάσταση των νεκρών, συμβαίνει αυτό ακριβώς που λέει η Γραφή: «Δεν υπάρχει ανωτερότητα του ανθρώπου σε σχέση με το ζώο».​—Εκκλησιαστής 3:19, 20.

 Μήπως αυτό σημαίνει ότι η ανθρώπινη ζωή περιορίζεται απλώς σε μερικές δεκαετίες, έπειτα από τις οποίες ακολουθεί μια αιωνιότητα ανυπαρξίας; Ή μήπως υπάρχει κάποια ελπίδα για τους νεκρούς; Εξετάστε τα ακόλουθα.

Έμφυτη Επιθυμία για Ζωή

Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι θεωρούν το θάνατο δυσάρεστο θέμα. Οι περισσότεροι φαίνεται πως αποφεύγουν ιδιαίτερα να συζητήσουν για το δικό τους θάνατο ή ακόμη και να τον σκεφτούν. Από την άλλη μεριά, κατακλύζονται από τηλεοπτικές και κινηματογραφικές σκηνές στις οποίες άνθρωποι πεθαίνουν με κάθε τρόπο που μπορεί να φανταστεί κανείς, καθώς και από ιστορίες και εικόνες πραγματικών θανάτων που προβάλλονται στα μέσα ενημέρωσης.

Ως αποτέλεσμα, ο θάνατος άγνωστων ανθρώπων μπορεί να φαίνεται φυσιολογικό μέρος της ζωής. Εντούτοις, όταν πρόκειται για το θάνατο κάποιου αγαπημένου προσώπου ή για το δικό μας θάνατο, τότε δεν το θεωρούμε καθόλου φυσιολογικό. Αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι έχουν μια βαθιά ριζωμένη φυσιολογική επιθυμία για ζωή. Επίσης, έχουμε έντονη αίσθηση του χρόνου και αντίληψη της αιωνιότητας. Ο Βασιλιάς Σολομών έγραψε ότι ο Θεός «την αιωνιότητα έβαλε στην καρδιά [των ανθρώπων]». (Εκκλησιαστής 3:11) Υπό φυσιολογικές συνθήκες θέλουμε να συνεχίσουμε να ζούμε για πάντα. Θέλουμε μια ζωή χωρίς ημερομηνία λήξης. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι τα ζώα έχουν τέτοια λαχτάρα. Αυτά ζουν χωρίς να έχουν συναίσθηση του μέλλοντος.

Οι Τεράστιες Δυνατότητες του Ανθρώπου

Οι άνθρωποι όχι μόνο επιθυμούν να ζουν αιώνια αλλά έχουν και τη δυνατότητα να παραμένουν πολυάσχολοι και παραγωγικοί για πάντα. Η ικανότητα του ανθρώπου για μάθηση φαίνεται απεριόριστη. Έχει λεχθεί ότι τίποτα στη φύση δεν μπορεί να συγκριθεί με τον ανθρώπινο εγκέφαλο όσον αφορά την περιπλοκότητα και την ανθεκτικότητα. Ανόμοια με τα ζώα, εμείς έχουμε δημιουργική διάνοια που είναι ικανή να κάνει λογικούς συλλογισμούς και να κατανοεί αφηρημένες έννοιες. Οι επιστήμονες έχουν αποκτήσει επιφανειακή μόνο γνώση όσον αφορά τις δυνατότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου.

Μεγάλο μέρος αυτών των δυνατοτήτων διατηρούνται καθώς μεγαλώνουμε. Οι νευροεπιστήμονες έμαθαν πρόσφατα ότι οι περισσότερες λειτουργίες του εγκεφάλου παραμένουν ανεπηρέαστες από τη διαδικασία της γήρανσης. Ερευνητές που εργάζονται για το Κέντρο Καινοτομιών στην Επιστημονική Γνώση, του Ινστιτούτου Φράνκλιν, εξηγούν: «Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται και να αναδιοργανώνεται συνεχώς. Ακόμη και στα γηρατειά, μπορεί να δημιουργεί καινούριους νευρώνες. Η σοβαρή διανοητική φθορά προκαλείται συνήθως από ασθένειες, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό της απώλειας μνήμης ή κινητικών ικανοτήτων που σχετίζεται με τα γηρατειά προέρχεται απλώς από την αδράνεια και από την έλλειψη διανοητικής άσκησης και διέγερσης».

Με άλλα λόγια, αν είχαμε τη δυνατότητα να διατηρήσουμε τον εγκέφαλο σε διανοητική εγρήγορση και απαλλαγμένο από ασθένειες, τότε θα μπορούσε να εργάζεται απεριόριστα. Ο μοριακός βιολόγος Τζέιμς Γουότσον, ο οποίος συνέβαλε στην ανακάλυψη της φυσικής δομής του DNA, δηλώνει: «Ο εγκέφαλος είναι το πιο πολύπλοκο πράγμα που έχουμε ανακαλύψει ως τώρα στο σύμπαν μας». Κάποιο βιβλίο που έγραψε ο νευροεπιστήμονας Τζέραλντ Έντελμαν εξηγεί ότι ένα τμήμα του εγκεφάλου με μέγεθος όσο το κεφάλι ενός σπίρτου «περιέχει περίπου ένα δισεκατομμύριο συνδέσεις οι οποίες είναι δυνατόν να συνδυαστούν με τρόπους που μόνο ως υπεραστρονομικούς μπορούμε να τους περιγράψουμε​—της τάξης του δέκα ακολουθούμενου από εκατομμύρια μηδενικά».

Φαίνεται λογικό να ζουν οι άνθρωποι λίγες μόνο δεκαετίες παρότι είναι προικισμένοι με τέτοιες δυνατότητες; Αυτό ακούγεται τόσο παράλογο όσο το να χρησιμοποιεί κανείς μια ισχυρή μηχανή που έλκει έναν μακρύ συρμό από φορτηγά βαγόνια για να μεταφέρει έναν κόκκο άμμου σε απόσταση λίγων μόνο εκατοστών! Γιατί, λοιπόν, έχουν οι άνθρωποι  τόσο τεράστιες ικανότητες για δημιουργική σκέψη και μάθηση; Μήπως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, ανόμοια με τα ζώα, δεν δημιουργήθηκαν για να πεθαίνουν​—ότι δημιουργήθηκαν ώστε να ζουν για πάντα;

Ελπίδα από τον Θεό της Ζωής

Το γεγονός ότι έχουμε έμφυτη επιθυμία για ζωή και τεράστιες ικανότητες για μάθηση οδηγεί σε ένα λογικό συμπέρασμα: Οι άνθρωποι είναι σχεδιασμένοι για να ζουν πολύ περισσότερο από 70 ή 80 χρόνια. Αυτό, με τη σειρά του, μας οδηγεί σε ένα άλλο συμπέρασμα: Θα πρέπει να υπάρχει ένας Σχεδιαστής, ένας Δημιουργός, ένας Θεός. Οι αναλλοίωτοι νόμοι του φυσικού σύμπαντος και η ανεξερεύνητη πολυπλοκότητα της ζωής πάνω στη γη υποστηρίζουν πλήρως την πίστη στην ύπαρξη Δημιουργού.

Αν, στην πραγματικότητα, ο Θεός μάς δημιούργησε με την ικανότητα να ζούμε για πάντα, τότε γιατί πεθαίνουμε; Και τι συμβαίνει μετά το θάνατο; Έχει ο Θεός σκοπό να επαναφέρει τους νεκρούς στη ζωή; Ένας σοφός και ισχυρός Θεός θα ήταν λογικό να μας προμηθεύσει απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις, πράγμα που έχει κάνει. Σκεφτείτε τα εξής:

◼ Ο θάνατος δεν περιλαμβανόταν στον αρχικό σκοπό του Θεού για τον άνθρωπο. Η πρώτη αναφορά της Γραφής στο θάνατο δείχνει ότι ο αρχικός σκοπός του Θεού για τους ανθρώπους δεν ήταν να πεθαίνουν. Η Γραφική αφήγηση της Γένεσης εξηγεί ότι για να δώσει ο Θεός στο πρώτο ανθρώπινο ζευγάρι, τον Αδάμ και την Εύα, την ευκαιρία να εκδηλώσουν την αγάπη και την οσιότητά τους, τους υπέβαλε σε μια απλή δοκιμή. Τους απαγόρευσε να φάνε από κάποιο συγκεκριμένο δέντρο. Ο Θεός είπε: «Την ημέρα που θα φας από αυτό οπωσδήποτε θα πεθάνεις». (Γένεση 2:17) Ο Αδάμ και η Εύα θα πέθαιναν μόνο αν στασίαζαν, αποτυγχάνοντας έτσι στη δοκιμή. Η αφήγηση της Γραφής αποκαλύπτει ότι εκείνοι αποδείχτηκαν ανόσιοι στον Θεό, και ως αποτέλεσμα πέθαναν. Με αυτόν τον τρόπο, η ατέλεια και ο θάνατος διείσδυσαν στην ανθρώπινη οικογένεια.

◼ Η Γραφή συγκρίνει το θάνατο με ύπνο. Αναφέρεται σε αυτούς που “κοιμούνται τον ύπνο του θανάτου”. (Ψαλμός 13:3) Προτού αναστήσει το φίλο του τον Λάζαρο, ο Ιησούς εξήγησε στους αποστόλους του: «Ο Λάζαρος, ο φίλος μας, έχει κοιμηθεί, αλλά ταξιδεύω προς τα εκεί για να τον ξυπνήσω από τον ύπνο». Και αυτό ακριβώς έκανε ο Ιησούς! Η Γραφή λέει πως, όταν τον κάλεσε, «ο  άνθρωπος [ο Λάζαρος] που πριν ήταν νεκρός βγήκε έξω» από το «μνημείο»​—ολοζώντανος και πάλι!​—Ιωάννης 11:11, 38-44.

Γιατί αναφέρθηκε ο Ιησούς στο θάνατο ως ύπνο; Επειδή το άτομο που κοιμάται είναι αδρανές. Στο βαθύ ύπνο, δεν υπάρχει συναίσθηση του περιβάλλοντος ούτε του χρόνου που περνάει. Δεν υπάρχει πόνος ούτε παθήματα. Παρόμοια, στο θάνατο δεν υπάρχει δραστηριότητα ούτε συνειδητότητα. Αλλά η σύγκριση μπορεί να επεκταθεί ακόμη περισσότερο. Στην περίπτωση του ύπνου, κάποιος περιμένει ότι θα ξυπνήσει. Και αυτή ακριβώς είναι η ελπίδα που προσφέρει η Γραφή για τους νεκρούς.

Ο ίδιος ο Δημιουργός υπόσχεται: «Από το χέρι του Σιεόλ [του κοινού τάφου] θα τους απολυτρώσω· από το θάνατο θα τους ανακτήσω. Πού είναι τα κεντριά σου, Θάνατε; Πού είναι η καταστροφικότητά σου, Σιεόλ;» (Ωσηέ 13:14) Μια άλλη Βιβλική προφητεία αναφέρει ότι ο Θεός «θα καταπιεί το θάνατο για πάντα, και ο Υπέρτατος Κύριος Ιεχωβά θα εξαλείψει οπωσδήποτε τα δάκρυα από όλα τα πρόσωπα». (Ησαΐας 25:8) Αυτή η διαδικασία της επαναφοράς των νεκρών στη ζωή αποκαλείται ανάσταση.

◼ Πού θα ζουν οι αναστημένοι; Όπως εξετάσαμε ήδη, οι άνθρωποι έχουν τη φυσιολογική επιθυμία να ζουν διαρκώς. Πού θα θέλατε εσείς να ζείτε για πάντα; Θα ήσασταν ικανοποιημένοι γνωρίζοντας ότι μετά το θάνατο θα εξακολουθούσατε να ζείτε ως μέρος μιας αφηρημένης δύναμης στο σύμπαν, όπως διδάσκουν μερικές θρησκείες; Θα θέλατε να συνεχίσετε να υπάρχετε ως διαφορετικό πρόσωπο, χωρίς καμιά ανάμνηση του ποιοι ήσασταν προτού πεθάνετε; Σας ελκύει η ιδέα τού να επανέλθετε στη ζωή ως ζώο ή δέντρο; Αν υπήρχε δυνατότητα επιλογής, θα θέλατε πραγματικά να ζείτε σε έναν κόσμο από τον οποίο θα απουσίαζαν εντελώς τα ανθρώπινα βιώματα και οι επίγειες χαρές;

Υπό ιδεώδεις συνθήκες, δεν θα επιθυμούσατε να ζείτε σε μια παραδεισένια γη; Αυτήν ακριβώς την ελπίδα προσφέρει η Αγία Γραφή, δηλαδή να ζούμε για πάντα εδώ πάνω στη γη. Ο Θεός δημιούργησε τη γη γι’ αυτόν το σκοπό—να κατοικείται από εκείνους που θα τον αγαπούν και θα τον υπηρετούν για πάντα με ευτυχία. Να γιατί αναφέρει η Γραφή: «Οι δίκαιοι θα γίνουν κάτοχοι της γης και θα κατοικούν για πάντα σε αυτήν».​—Ψαλμός 37:29· Ησαΐας 45:18· 65:21-24.

◼ Πότε θα λάβει χώρα η ανάσταση; Το γεγονός ότι ο θάνατος συγκρίνεται με ύπνο δείχνει ότι η ανάσταση συνήθως δεν λαβαίνει χώρα αμέσως μετά το θάνατο. Μεσολαβεί μια περίοδος «ύπνου» ανάμεσα στη στιγμή του θανάτου και στην ανάσταση. Στην Αγία Γραφή, ένας άνθρωπος ονόματι Ιώβ έθεσε το ερώτημα: «Αν ο ακμαίος άνθρωπος πεθάνει, μπορεί να ξαναζήσει;» Έπειτα απάντησε: “Θα περιμένω [στον τάφο] μέχρι να έρθει η ανακούφισή μου. [Ο Θεός] θα καλέσει και εγώ θα απαντήσω”.  (Ιώβ 14:14, 15) Τι χαρά θα υπάρχει όταν έρθει εκείνος ο καιρός και οι νεκροί θα ξανασμίξουν με τους προσφιλείς τους!

Κανένας Λόγος για Νοσηρό Φόβο

Ομολογουμένως, η ελπίδα που προσφέρει η Γραφή δεν εξαλείφει απαραιτήτως κάθε φόβο για το θάνατο. Είναι φυσιολογικό να ανησυχείτε για τον πόνο και την οδύνη που προηγούνται μερικές φορές του θανάτου. Εύλογα, μπορεί να φοβάστε για την απώλεια ενός προσφιλούς σας. Αν νιώθετε δε φόβο για τις θλιβερές συνέπειες που μπορεί να έχει ο δικός σας θάνατος στους προσφιλείς σας, και αυτό επίσης είναι φυσιολογικό.

Εντούτοις, καθώς η Αγία Γραφή μάς αποκαλύπτει την πραγματική κατάσταση των νεκρών, μας βοηθάει να διώχνουμε κάθε νοσηρό φόβο για το θάνατο. Δεν υπάρχει λόγος να φοβάστε ότι μετά το θάνατο θα βασανίζεστε από δαίμονες σε μια πύρινη κόλαση. Δεν υπάρχει λόγος να φοβάστε κάποια σκοτεινή επικράτεια με πνεύματα όπου οι ψυχές περιπλανιούνται για πάντα χωρίς να μπορούν να βρουν ανάπαυση. Και δεν υπάρχει λόγος να φοβάστε ότι το μόνο που έχει να προσφέρει το μέλλον είναι μια αιώνια κατάσταση ανυπαρξίας. Γιατί; Επειδή ο Θεός έχει απεριόριστη μνήμη, και υπόσχεται να επαναφέρει στη ζωή εδώ στη γη όλους τους νεκρούς που βρίσκονται στη μνήμη του. Η Γραφή το εγγυάται αυτό με τα εξής λόγια: «Ο αληθινός Θεός είναι για εμάς Θεός πράξεων σωτηρίας· και στον Ιεχωβά, τον Υπέρτατο Κύριο, ανήκουν οι έξοδοι από το θάνατο».​—Ψαλμός 68:20.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 5]

«Διότι χώμα είσαι και στο χώμα θα επιστρέψεις».​—Γένεση 3:19

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]

«[Ο Θεός] την αιωνιότητα έβαλε στην καρδιά [των ανθρώπων]».​—Εκκλησιαστής 3:11

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 8]

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ

Ομολογουμένως, υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το θάνατο και την ανάσταση τα οποία δεν σχολιάστηκαν σε αυτά τα άρθρα. Πολλοί έχουν βρει ικανοποιητικές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα μελετώντας προσεκτικά τη Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Σας προτρέπουμε να κάνετε και εσείς το ίδιο. Τα επόμενα ερωτήματα είναι λίγα μόνο από εκείνα στα οποία θα βρείτε απαντήσεις:

◼ Τι σημαίνουν οι Γραφικοί όροι «άδης» και «λίμνη της φωτιάς»;

◼ Αν δεν υπάρχει πύρινος άδης, πώς τιμωρούνται οι κακοί άνθρωποι;

◼ Σύμφωνα με τη Γραφή, το πνεύμα εγκαταλείπει το σώμα κατά το θάνατο. Τι είναι αυτό το πνεύμα;

◼ Γιατί υπάρχουν τόσες αναφορές για επικοινωνία με τους νεκρούς;

◼ Τι σημαίνει η λέξη «ψυχή» στην Αγία Γραφή;

◼ Πότε θα πραγματοποιηθεί η ανάσταση σε μια παραδεισένια γη;

◼ Θα αναστηθούν όλοι όσοι πεθαίνουν, ανεξαρτήτως της διαγωγής που είχαν όσο ήταν ζωντανοί;

Παρακαλούμε δείτε την τελευταία σελίδα αυτού του περιοδικού για να μάθετε πώς μπορείτε να λάβετε σαφή, βασισμένη στη Γραφή απάντηση στο καθένα από αυτά τα ερωτήματα.

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Ο Ιησούς είπε ότι επρόκειτο να “ξυπνήσει [τον Λάζαρο] από τον ύπνο”

[Εικόνα στη σελίδα 8, 9]

Φανταστείτε την ευτυχία που θα υπάρχει όταν οι νεκροί προσφιλείς μας θα αναστηθούν!