Ρομπότ—Πόσο Έχουν Προχωρήσει;

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

Ρομπότ—Πόσο Έχουν Προχωρήσει;

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

ΡΟΜΠΟΤ. Τι εικόνες σάς φέρνει στο νου αυτή η λέξη; Μερικοί άνθρωποι βλέπουν τα ρομπότ ως κάτι το φιλικό—ως καλόβολους συνεργάτες ή βοηθούς. Άλλοι τα βλέπουν ως απειλή—μηχανήματα με ανώτερη νοημοσύνη, που ίσως αντικαταστήσουν τους ανθρώπους κάποια μέρα. Για αρκετούς άλλους, πάλι, τα ρομπότ ανήκουν περισσότερο στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας παρά στην πραγματική ζωή.

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα; Σύμφωνα με υπολογισμούς από μια μελέτη που δημοσίευσε το 2006 η Διεθνής Ομοσπονδία Ρομποτικής, σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούνται σχεδόν ένα εκατομμύριο βιομηχανικά ρομπότ, και περίπου τα μισά από αυτά βρίσκονται στην Ασία. Γιατί υπάρχει τέτοια ζήτηση;

Τι Κάνουν τα Ρομπότ

Φανταστείτε έναν εργάτη ο οποίος βρίσκεται πάντοτε στη θέση του, δεν διαμαρτύρεται ποτέ και μπορεί να εργάζεται ακούραστα 24 ώρες το 24ωρο, εφτά ημέρες την εβδομάδα. Τα βιομηχανικά ρομπότ κάνουν ακριβώς αυτό, καθώς παράγουν με ταχύ ρυθμό πλήθος αυτοκινήτων, ηλεκτρικών συσκευών και οικιακών ειδών. Τα ρομπότ φέρουν επάξια το όνομά τους, το οποίο προέρχεται από την τσεχική λέξη ρομπότα, που σημαίνει «καταναγκαστική εργασία». Υπολογίζεται ότι στην αυτοκινητοβιομηχανία το 2005 αναλογούσε 1 ρομπότ για κάθε 10 εργάτες!

Εντούτοις, τα ρομπότ δεν περιορίζονται πλέον στο χώρο των εργοστασίων. Υπάρχουν τώρα ρομπότ εξοπλισμένα ποικιλοτρόπως, όπως με λογισμικά αναγνώρισης φωνής, γυροσκόπια, συσκευές ασύρματης επικοινωνίας, συσκευές GPS (Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης) και διάφορους αισθητήρες, όπως για τον εντοπισμό θερμότητας, δύναμης, υπερήχων, χημικών και ακτινοβολίας. Πιο ισχυρά και πιο ευέλικτα από ποτέ, τα ρομπότ επιτελούν εργασίες που θεωρούνταν αδύνατες πριν από λίγα χρόνια. Εξετάστε μερικά παραδείγματα.

◼ Παροχή Υπηρεσιών. Σε κάποιο νοσοκομείο στη Μεγάλη Βρετανία, ένα ρομπότ φαρμακείου με μηχανικούς βραχίονες βρίσκει και διανέμει φάρμακα μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Η Ταχυδρομική Υπηρεσία των ΗΠΑ διαθέτει αρκετά ρομπότ τα οποία χρησιμοποιούνται για να ταξινομούν, να σηκώνουν και να στοιβάζουν παλέτες με δέματα. Ρομπότ με εύκαμπτους βραχίονες μπορούν να εισχωρήσουν σε πολύ στενούς χώρους—όπως στο εσωτερικό των φτερών του αεροπλάνου—για να κάνουν ελέγχους ή επισκευές.

◼ Συντροφιά. Σε έναν οίκο ευγηρίας στην Ιαπωνία, οι ηλικιωμένοι ασθενείς χαϊδεύουν εκ περιτροπής ένα ρομπότ που έχει τη μορφή χαριτωμένου, τριχωτού μωρού φώκιας. Το ρομπότ-φώκια αντιδρά στο άγγιγμα, στο φως, στους ήχους και στη διαφορά θερμοκρασίας, ακόμα και στον τρόπο με τον οποίο το κρατούν. Μπορεί να μιμηθεί τη συμπεριφορά της φώκιας και να ανταποκριθεί γουργουρίζοντας, ανοιγοκλείνοντας τα μάτια και κουνώντας τα πτερύγιά του. Λέγεται ότι το ρομπότ-φώκια καλύπτει τη βασική ανθρώπινη ανάγκη για συντροφιά και χρησιμοποιείται ως μορφή ψυχοθεραπείας.

◼ Ιατρική. Ένα ρομπότ με τρεις βραχίονες στέκεται πάνω από κάποιον ασθενή. Αρκετά μέτρα πιο πέρα, ένας χειρουργός βάζει το κεφάλι του μέσα στο εικονοσκόπιο μιας μεγάλης κονσόλας και κοιτάζει μια τρισδιάστατη εικόνα της καρδιάς του ασθενούς του. Ο χειρουργός ελέγχει τις κινήσεις των βραχιόνων του ρομπότ καθώς αυτό κόβει και ράβει για να διορθώσει μια ελαττωματική καρδιακή βαλβίδα. Αυτό το σύστημα καθιστά δυνατή την ελάχιστα επεμβατική χειρουργική λόγω της εξαιρετικής ακρίβειας κινήσεων που διαθέτει το ρομπότ, και έτσι επιτυγχάνεται μικρότερο τραύμα στο σώμα, μειωμένη απώλεια αίματος και ταχύτερη ανάρρωση.

◼ Οικιακές Εργασίες. Πατήστε απλώς ένα κουμπί, και ένα ρομπότ με δισκοειδές σχήμα αρχίζει να σκουπίζει το δάπεδό σας. Το ρομπότ καθαρίζει τα ανοιχτά τμήματα με μια διευρυνόμενη σπειροειδή κίνηση και βρίσκει το δρόμο του κατά μήκος των τοίχων, «μαθαίνοντας» έτσι τη διάταξη του δωματίου. Εντοπίζει τα σκαλιά και τα αποφεύγει. Το ρομπότ σταματάει αυτομάτως όταν τελειώνει τη δουλειά του και επιστρέφει στη βάση επαναφόρτισής του. Επί του παρόντος χρησιμοποιούνται πάνω από δύο εκατομμύρια τέτοια ρομπότ-ηλεκτρικές σκούπες.

◼ Διάστημα. Ένα εξάτροχο όχημα-ρομπότ ονόματι Σπίριτ (Spirit) ερευνά την επιφάνεια του Άρη. Με τα επιστημονικά όργανα και τα εργαλεία που είναι προσαρμοσμένα στο ρομποτικό του βραχίονα, αυτό το εξερευνητικό όχημα (ρόβερ) εξετάζει τη σύσταση του εδάφους και των βράχων. Χρησιμοποιώντας τις ενσωματωμένες του κάμερες, το Σπίριτ έχει πάρει περισσότερες από 88.500 εικόνες του Άρη, με το έδαφος, τους κρατήρες, τα νέφη, τις θύελλες σκόνης και τα ηλιοβασιλέματα αυτού του πλανήτη. Είναι ένα από τα ρομποτικά οχήματα που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε λειτουργία στον Άρη.

◼ Έρευνα και Διάσωση. Κάτω από τα συντρίμμια των υπερθερμασμένων, στρεβλωμένων ατσάλινων δοκών και των κομματιών από μπετόν στο κατεστραμμένο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, ενώ αυτά ακόμα κάπνιζαν, 17 σωστικά ρομπότ μεγέθους μπάλας του μπάσκετ ρίχτηκαν στη δουλειά αναζητώντας επιζώντες. Έκτοτε, έχουν αναπτυχθεί πιο προηγμένα μοντέλα, όπως αυτό που απεικονίζεται παρακάτω.

◼ Υποθαλάσσιες Επιχειρήσεις. Αυτόνομα υποβρύχια οχήματα χρησιμοποιούνται από τους επιστήμονες για να εξερευνήσουν το έσχατο όριο της γης—τον ωκεανό. Αυτά τα ρομποτικά οχήματα δεν είναι επανδρωμένα. Άλλες υποθαλάσσιες εφαρμογές των ρομπότ περιλαμβάνουν τις επιχειρήσεις αναζήτησης και ανέλκυσης, την επιθεώρηση των τηλεπικοινωνιακών καλωδίων, τον εντοπισμό φαλαινών, καθώς και ναρκαλιευτικές επιχειρήσεις στον ωκεανό.

Πόσο Μοιάζουν με τους Ανθρώπους;

Ο άνθρωπος ονειρεύεται εδώ και αιώνες να κατασκευάσει ένα ανθρωπόμορφο μηχάνημα. Αλλά πόσο άπιαστο υπήρξε αυτό το όνειρο από τεχνικής πλευράς! «Η πολυπλοκότητα της κατασκευής υπερκομπιούτερ, της ανέγερσης ουρανοξυστών ή ακόμα και του σχεδιασμού ολόκληρων πόλεων ωχριά μπροστά στο έργο της παραγωγής μηχανών οι οποίες να διαθέτουν κινητικές δεξιότητες όμοιες με τις ανθρώπινες, τεχνητή όραση, όσφρηση, ακοή και αφή, καθώς και κάτι που να πλησιάζει την ανθρώπινη νοημοσύνη», σχολίασε το περιοδικό Μπίζνες Γουίκ (Business Week).

Πάρτε για παράδειγμα το φαινομενικά απλό έργο της κατασκευής ενός ανθρωπόμορφου ρομπότ το οποίο να μπορεί να περπατάει. Έπειτα από 11 ατελείωτα χρόνια κοπιώδους έρευνας και ανάπτυξης—και αφού δαπανήθηκαν πάμπολλα εκατομμύρια δολάρια—κάποιοι Ιάπωνες μηχανικοί πέτυχαν αυτόν τον καταπληκτικό τεχνικό άθλο το Σεπτέμβριο του 1997. Έκτοτε, τα ανθρωπόμορφα ρομπότ έχουν αναπτυχθεί μέχρι του σημείου να μπορούν να ανεβαίνουν σκάλες, να τρέχουν, να χορεύουν, να μεταφέρουν πράγματα πάνω σε δίσκο, να σπρώχνουν κάποιο καρότσι, ακόμα και να σηκώνονται όρθια όταν πέφτουν!

Τι Επιφυλάσσει το Μέλλον;

Ποιο είναι το μέλλον των ρομπότ; Η Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA) των ΗΠΑ αναπτύσσει τώρα τον «ρομποναύτη», ένα ανθρωπόμορφο ρομπότ ικανό να επιτελεί δύσκολες εργασίες στο διάστημα. Ο Μπιλ Γκέιτς, ευρέως γνωστή ηγετική φυσιογνωμία στην επανάσταση των προσωπικών υπολογιστών, λέει ότι είναι πιθανό «να παίξουν τα ρομπότ σημαντικό ρόλο στην προσφορά πρακτικής βοήθειας, ακόμα και συντροφιάς, στους ηλικιωμένους».

Παρόμοια, μια έκθεση που δημοσίευσε η ιαπωνική κυβέρνηση περιγράφει το όραμα μιας κοινωνίας εν έτει 2025 στην οποία τα ρομπότ θα συνυπάρχουν με τους ανθρώπους και θα εργάζονται ως νοσηλευτές, θα βοηθούν στη φροντίδα των παιδιών και θα κάνουν τις δουλειές του σπιτιού. Ως το 2050, οι ερευνητές ελπίζουν να δουν μια ομάδα ποδοσφαίρου αποτελούμενη εξ ολοκλήρου από ρομπότ να νικάει μια ομάδα ανθρώπων. Εκφράζεται επίσης η ελπίδα ότι μέσα σε λίγες δεκαετίες θα αναπτυχθούν μηχανήματα ικανά να ξεπεράσουν τις δυνατότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου.

Βέβαια, αυτές οι προβλέψεις είναι τολμηρές, αλλά δεν συμμερίζονται όλοι την ίδια αισιοδοξία για την πραγματοποίησή τους. Αναφορικά με τις τεχνικές δυσκολίες που υφίστανται, ο ερευνητής σε θέματα τεχνητής νοημοσύνης Τζόρνταν Μπ. Πόλακ σχολίασε: «Έχουμε υποτιμήσει πολύ το πόσο καλή προγραμματίστρια είναι η Μητέρα Φύση».

Το πόσο ακόμα θα προοδεύσουν τα ρομπότ είναι κάτι που θα το δούμε στο μέλλον. Εντούτοις, ένα είναι βέβαιο: Η ικανότητα για εκδήλωση αγάπης και για άσκηση σοφίας, δικαιοσύνης και δύναμης θα παραμείνει για πάντα αποκλειστικό προνόμιο των ανθρώπων. Γιατί; Η Γραφή δηλώνει ξεκάθαρα ότι, ανόμοια με τα άλλα ζωντανά πλάσματα, μόνο ο άνθρωπος δημιουργήθηκε κατά την εικόνα του Θεού. (Γένεση 1:27) Οι άνθρωποι δεν είναι ψυχρές, υπολογιστικές μηχανές. Είναι ελεύθεροι ηθικοί παράγοντες, οι οποίοι έχουν συνειδητότητα καθώς και την ικανότητα να λατρεύουν τον Θεό. Είθε το γεγονός αυτό να μας υποκινεί να πλησιάζουμε περισσότερο τον Δημιουργό μας, τον Ιεχωβά Θεό!—Ιακώβου 4:8.

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 16]

Courtesy Aaron Edsinger

Courtesy OC Robotics

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 17]

Courtesy AIST

Courtesy iRobot Corp.

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 18]

Top: NASA/JPL-Solar System Visualization Team; left: NASA/JPL/Cornell University

Greg McFall/NOAA/Gray’s Reef National Marine Sanctuary

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 19]

ΞΥΠΝΑ!