Όταν ο Καιρός Άλλαξε το Ρου της Ιστορίας

ΣΤΙΣ σελίδες της ιστορίας συναντάμε αξιοσημείωτες περιπτώσεις στις οποίες οι καιρικές συνθήκες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πορεία των γεγονότων. Προσέξτε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Αντίθετοι Άνεμοι

Το 1588, ο Βασιλιάς Φίλιππος της Ισπανίας έστειλε έναν στόλο, τη λεγόμενη Ισπανική Αρμάδα, για να επιχειρήσει εισβολή στην Αγγλία. Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν σύμφωνα με το σχέδιό του λόγω της ανατρεπτικής επίδρασης του καιρού.

Ο ισπανικός στόλος μπήκε στη Μάγχη, όπου βρέθηκε αντιμέτωπος με τον αγγλικό. Τα αγγλικά πλοία, τα οποία ήταν πιο ευέλικτα, επιτέθηκαν στα ισπανικά αλλά δεν προκάλεσαν πολλές ζημιές. Στη συνέχεια, η Ισπανική Αρμάδα αγκυροβόλησε κοντά στο Καλαί με την εντολή να παραλάβει στρατεύματα για να εισβάλουν στην Αγγλία, όπως προέβλεπε το σχέδιο.

Στο μεταξύ, υπό το κάλυμμα του σκοταδιού, οι Άγγλοι πυρπόλησαν μερικά δικά τους πλοία και τα έστειλαν χωρίς πλήρωμα προς τα αγκυροβολημένα ισπανικά, εκμεταλλευόμενοι τον άνεμο και ένα ευνοϊκό ρεύμα. Πολλά ισπανικά πλοία έκοψαν τα σχοινιά από τις άγκυρες για να αποφύγουν τα πυρπολικά. Αυτή η κίνηση των Ισπανών έμελλε να αποδειχτεί ολέθρια.

Έπειτα από αυτό το περιστατικό στο Καλαί, και οι δύο στόλοι κατευθύνθηκαν προς τη Βόρεια Θάλασσα, ωθούμενοι από τον άνεμο. Αλλά ο αγγλικός στόλος είχε εξαντλήσει τα αποθέματά του σε πυρομαχικά, και έτσι αποσύρθηκε στις ακτές της Αγγλίας. Με τον άνεμο να φυσάει αντίθετα και τους Άγγλους να κλείνουν το δρόμο της επιστροφής στην Ισπανία, οι Ισπανοί αναγκάστηκαν να κατευθυνθούν βόρεια περιπλέοντας τη Σκωτία και έπειτα νότια, ανοιχτά της Ιρλανδίας, προκειμένου να φτάσουν τελικά στην Ισπανία.

Ωστόσο, ο ισπανικός στόλος αντιμετώπιζε τώρα σοβαρές ελλείψεις σε τρόφιμα και νερό, ενώ αρκετά πλοία είχαν πάθει ζημιές και πολλοί ναύτες είχαν τραυματιστεί ή είχαν πάθει σκορβούτο. Έτσι επιβλήθηκε σε όλο το στόλο συσσίτιο πείνας, γεγονός που τους εξάντλησε ακόμη περισσότερο.

Αφού ο στόλος περιέπλευσε τη Σκωτία, μια λυσσαλέα θύελλα στον Ατλαντικό παρέσυρε πολλά πλοία προς τις ακτές της Ιρλανδίας.  Η συνηθισμένη τακτική για να προστατευτεί ένα πλοίο σε μια τέτοια περίπτωση ήταν να ρίχνει άγκυρα και να περιμένει ούριο άνεμο. Ωστόσο, πολλά ισπανικά πλοία δεν είχαν άγκυρες επειδή είχαν κόψει τα σχοινιά τους κατά την επίθεση των πυρπολικών. Ως αποτέλεσμα, 26 πλοία ναυάγησαν στις ιρλανδικές ακτές με απώλειες που εκτιμώνται σε 5.000 ως 6.000 άντρες.

Όταν η Αρμάδα επέστρεψε τελικά στην Ισπανία, είχαν χαθεί σχεδόν 20.000 ζωές. Ο πλέον καθοριστικός παράγοντας για τις βαριές απώλειες σε άντρες και πλοία ήταν προφανώς ο καιρός. Αυτό φαίνεται πως πίστευαν και οι Ολλανδοί, σύμμαχοι των Άγγλων, οι οποίοι αργότερα έκοψαν ένα μετάλλιο για να γιορτάσουν την πανωλεθρία της Αρμάδας. Απηχώντας την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι υπαίτιος για τις φυσικές καταστροφές είναι ο Θεός, χάραξαν σε αυτό τα λόγια: «Ο Ιεχωβά φύσηξε και εκείνοι σκορπίστηκαν».

Νικήθηκαν από τη Βροχή

Ένα άλλο κοσμοϊστορικό γεγονός στο οποίο επέδρασε σημαντικά ο καιρός ήταν η Μάχη του Βατερλό το 1815. Η ιστορία αναφέρει ότι στο πεδίο της μάχης του Βατερλό, περίπου 20 χιλιόμετρα νότια των Βρυξελλών στο Βέλγιο, 70.000 και πλέον άντρες σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν σε λίγες μόνο ώρες. Ο Βρετανός Δούκας του Γουέλινγκτον είχε επιλέξει το πεδίο της μάχης και είχε παραταχθεί στα υψηλότερα σημεία του. Παρότι ο γαλλικός στρατός υπό τον Ναπολέοντα υπερτερούσε αριθμητικά, ο Ναπολέων έπρεπε να νικήσει τον εχθρό προτού νυχτώσει, επειδή εκείνο το βράδυ ο Γουέλινγκτον περίμενε ενισχύσεις από τον πρωσικό στρατό. Ωστόσο, για άλλη μια φορά, ο καιρός δεν είχε πει την τελευταία του λέξη.

Τη νύχτα πριν από τη μάχη έπεσε καταρρακτώδης βροχή. Οι περισσότεροι στρατιώτες θυμούνταν εκείνη τη νύχτα ως την πιο άθλια της ζωής τους. Μερικοί κατάφεραν να στήσουν αντίσκηνα. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με κάποιον στρατιώτη, τα στρώματά τους βράχηκαν τόσο πολύ σαν να ήταν μέσα σε λίμνη. Το έδαφος είχε γίνει βάλτος από τη βροχή. Για να προλάβει να νικήσει εγκαίρως τον Γουέλινγκτον, ο Ναπολέων ήθελε να ξεκινήσει την επίθεση με το φως της αυγής. Ωστόσο, δεν κατάφερε να επιτεθεί παρά μόνο αρκετές ώρες αργότερα.

Ο κυριότερος λόγος για αυτή την καθυστέρηση ήταν η κατάσταση του εδάφους, το οποίο έπρεπε να στεγνώσει κάπως για να αρχίσει η μάχη. Η λάσπη έκανε επίσης λιγότερο αποτελεσματικά τα κανόνια, που χρησιμοποιούσε κατά κόρον ο Ναπολέων. Πρώτον, μειώθηκε η ακτίνα βολής επειδή τα βαριά κανόνια ήταν δυσκίνητα υπό εκείνες τις συνθήκες. Δεύτερον, το μαλακό και υγρό έδαφος απορροφούσε μεγάλο μέρος της ενέργειας των βλημάτων, και έτσι αυτά δεν μπορούσαν τώρα να εξοστρακίζονται κατά την πρόσκρουση στο έδαφος ώστε να προκαλούν περισσότερες ζημιές στα στρατεύματα του Γουέλινγκτον. Το αποτέλεσμα ήταν ολέθριο για τον Ναπολέοντα και το στρατό του. Εξαιτίας των ακραίων καιρικών συνθηκών, ο στρατός του νικήθηκε και ο ίδιος εξορίστηκε.

Φαίνεται ότι και στις δύο αυτές περιπτώσεις ο καιρός επηρέασε καταλυτικά την πορεία γεγονότων που συγκλόνισαν τον κόσμο. Αυτές οι εξελίξεις συνέβαλαν καθοριστικά στην άνοδο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Η Ισπανική Αρμάδα

[Ευχαριστίες]

© 19th era/Alamy

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Η Μάχη του Βατερλό

[Ευχαριστίες]

© Bettmann/CORBIS