Η «Χώρα των Πύργων» στα Βουνά του Σβανέτι

ΚΡΑΤΩΝΤΑΣ γερά τα δοκάρια της οροφής, γείραμε μπροστά και βγάλαμε λίγο έξω το κεφάλι για να δούμε τη θέα. Βρισκόμασταν στην κορυφή ενός πέτρινου πύργου 800 ετών στη Γεωργία, στο χωριό Μέστια. Από το εξαιρετικό μας παρατηρητήριο, 25 μέτρα ψηλά, είδαμε δεκάδες τέτοιους παμπάλαιους πύργους διάσπαρτους σε αυτό το χωριό, το οποίο είναι η πρωτεύουσα της περιοχής του Σβανέτι.

Η κοιλάδα ξεδίπλωνε απαλά μπροστά μας ένα καταπράσινο χαλί από χωράφια με αγρωστώδη δημιουργώντας μια όμορφη  αντίθεση με τις πανύψηλες, κατάλευκες βουνοκορφές που ορθώνονταν αγέρωχες ολόγυρά μας. Αυτός ο τόπος απέπνεε μια γοητεία, σε έκανε να νιώθεις ότι ο χρόνος είχε σταματήσει κάπου στο Μεσαίωνα. Στην ουσία, ένας από τους λόγους που είχαμε έρθει στο Σβανέτι ήταν για να δούμε αυτούς τους ξακουστούς πύργους.

Περιήγηση στην Περιοχή

Το ταξίδι μας για την ορεινή περιοχή του Σβανέτι άρχισε στην πόλη Ζουγκντίντι, κοντά στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Η ατμόσφαιρα ήταν πεντακάθαρη εκείνο το πρωί, και έτσι μπορούσαμε να δούμε ακόμη και από εκεί τις μεγαλοπρεπείς χιονοσκέπαστες κορυφές. Ο δρόμος μάς έφερε στο φαράγγι του ποταμού Ίνγκουρι, το οποίο περάσαμε αργά και προσεκτικά. Αυτή η δασώδης περιοχή βρίθει από φτέρες, αζαλέες, δαφνοκερασιές και συστάδες από ροδόδενδρα με υπόλευκα άνθη.

Το σούρουπο, η παρέα μας έφτασε στο γραφικό χωριό Μπέτσο, στους πρόποδες του πανέμορφου όρους Ούσμπα με τις δίδυμες γρανιτένιες κορυφές. Αυτές οι απόκρημνες, παγωμένες κορυφές αποτελούν πόλο έλξης για τους ορειβάτες. Το όρος Ούσμπα, ύψους 4.710 μέτρων, αποκαλείται συχνά «το Μάτερχορν του Καυκάσου».

Κουρασμένοι και πεινασμένοι από το ταξίδι, σταματήσαμε έναν ντόπιο βοσκό, αγοράσαμε ένα αρνί και αρχίσαμε να ετοιμάζουμε το βραδινό μας. Σε λίγο, καθισμένοι γύρω από μια υπαίθρια φωτιά και απολαμβάνοντας την εγκάρδια φιλοξενία των φίλων μας που κατάγονται από το Σβανέτι, φάγαμε ένα υπέροχο μτσβάντι, κάτι σαν το σις κεμπάπ. Το συνοδεύσαμε με φρέσκο λαβάς, ένα γεωργιανό λαγανόψωμο που ψήνεται σε πήλινο ξυλόφουρνο. Το γεύμα έκλεισε με ένα ποτήρι Σαπέραβι, ένα ερυθρό ξηρό κρασί με πλούσια γεύση που παράγεται στη Γεωργία.

Το πρωί ξεκινήσαμε για τη Μέστια. Εδώ ήταν που, αγναντεύοντας από τον πύργο που αναφέραμε στην αρχή, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι το Σβανέτι είναι μια από τις ωραιότερες ορεινές περιοχές του κόσμου. Περίπου 45 χιλιόμετρα από τη Μέστια, βρίσκεται το Ούσγκουλι, ένα χωριό φωλιασμένο ακόμα βαθύτερα στα βουνά. Εδώ οι χωρικοί ζουν σε υψόμετρο 2.200 μέτρων. Το Ούσγκουλι έχει χαρακτηριστεί «το ψηλότερο κατοικημένο μέρος της Ευρώπης».

Για να φτάσουμε σε αυτή την ορεινή κοινότητα, πήραμε έναν ερημικό, στενό δρόμο σύρριζα στο βουνό, ενώ κάτω έχασκαν απότομοι γκρεμοί που κατέληγαν στο ποτάμι. Όταν τελικά φτάσαμε στο Ούσγκουλι, ανταμειφθήκαμε με ένα θέαμα που θα μας μείνει αξέχαστο: Συστάδες σπιτιών αγκάλιαζαν μεσαιωνικούς πύργους, ενώ στο βάθος το πελώριο όρος Σχάρα, τυλιγμένο σε έναν κατάλευκο μανδύα χιονιού, έλαμπε στο βαθυγάλανο φόντο του αλπικού ουρανού.

Το όρος Σχάρα, ύψους 5.201 μέτρων, είναι το ψηλότερο βουνό της Γεωργίας. Ανήκει στο λεγόμενο Τείχος Μπεζένγκι, μια κορυφογραμμή μήκους 12 χιλιομέτρων που έχει σχεδόν το ίδιο ύψος και αποτελεί μέρος της οροσειράς του Μεγάλου Καυκάσου, μήκους περίπου 1.200 χιλιομέτρων. Όπου και αν κοιτούσαμε γύρω μας, βλέπαμε κοιλάδες με οργιώδη βλάστηση και απίστευτη ομορφιά. Εντούτοις, για να φτάσει κανείς σε αυτές τις κοιλάδες πρέπει να είναι φίλος της περιπέτειας ή να ζει στο Σβανέτι.

Οι Ντόπιοι

Οι κάτοικοι του Σβανέτι, οι Σβαν, είναι αρχαίος λαός με δική του γλώσσα. Από παλιά είναι γνωστοί ως λαός που αρνήθηκε κάθε ξένη κυριαρχία. Το 18ο αιώνα, ένας εξερευνητής σχολίασε ότι οι Σβαν είχαν «υλοποιήσει το νέο ιδεώδες για την κοινωνία: η ελεύθερη βούληση του ατόμου να προέχει από οτιδήποτε άλλο».

Η ιδιότυπη ελευθερία του Σβανέτι μπορεί να αποδοθεί σε δύο παράγοντες. Πρώτον, τα πανύψηλα βουνά σχηματίζουν έναν φυσικό φραγμό ο οποίος απομόνωνε τους κατοίκους από τον έξω κόσμο και τους προστάτευε από τους εισβολείς.  Δεύτερον, ο πύργος της κάθε οικογένειας διασφάλιζε την ανεξαρτησία της. Παρείχε προστασία από τους εχθρούς και από κατοίκους γειτονικών χωριών που ενίοτε γίνονταν εχθρικοί, καθώς και από τις χιονοστιβάδες που σάρωναν τα μικρότερα κτίσματα.

Η Ζωή στον Πύργο

Μας προσκάλεσαν να επισκεφτούμε τον πύργο μιας οικογένειας Σβαν, ο οποίος χρονολογείται από το 12ο αιώνα. Το όλο φρούριο αποτελούνταν βασικά από δύο μέρη​—το μούρκβαμ, δηλαδή τον πύργο, και το κορ, δηλαδή το σπίτι με το οποίο συνδεόταν ο πύργος. Στο ισόγειο του κορ υπήρχε ένα μεγάλο τζάκι για θέρμανση και φως. Σε περίοπτη θέση βρισκόταν και η μεγάλη ξύλινη καρέκλα του πατριάρχη. Αυτός ήταν η κεφαλή μιας διευρυμένης οικογένειας που περιλάμβανε τη σύζυγό του, τους γιους του και τις συζύγους τους. Όλες οι γυναίκες έκαναν τις διάφορες δουλειές του σπιτιού εκ περιτροπής. Μεταξύ άλλων, έπρεπε να αλέθουν, να φτιάχνουν ψωμί, να συγυρίζουν το σπίτι, να ταΐζουν τα ζώα και να τροφοδοτούν τη φωτιά στο μεγάλο τζάκι.

Ο μεγάλος πύργος ήταν φτιαγμένος από πέτρα και πρόχειρα σοβατισμένος με ένα υπόλευκο μείγμα. Είχε τέσσερα πατώματα, τα οποία υψώνονταν πάνω από το διώροφο κυρίως σπίτι. Όταν μπήκαμε στον πύργο από το σπίτι, δυσκολευτήκαμε προς στιγμήν να συνηθίσουμε το μισοσκόταδο. Στα χαμηλότερα πατώματα αποθήκευαν το νερό, το αλεύρι, τα φρούτα, το τυρί, το κρασί και το κρέας.

Σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, η οικογένεια κοιμόταν στο κάτω πάτωμα του πύργου και στα δύο μεσαία. Το επάνω πάτωμα, το οποίο είχε στέγη από πλάκες, ήταν ουσιαστικά μια έπαλξη με μικρές πολεμίστρες. Το 19ο αιώνα ένας επισκέπτης ανέφερε ότι, εφόσον «δεν υπήρχε κάποια τοπική αρχή για να επιβάλει την εφαρμογή μιας απόφασης, οι κάτοικοι κατέφευγαν συνεχώς στα όπλα». Ως εκ τούτου, κάθε οικογένεια ήταν έτοιμη να πολεμήσει για να αμυνθεί.

Στο ταξίδι της επιστροφής, ένα αίσθημα ευγνωμοσύνης προς τον Ιεχωβά πλημμύρισε τις καρδιές μας καθώς αναλογιζόμασταν την ομορφιά που είχαμε αντικρίσει στην επιβλητική δημιουργία του στο Σβανέτι. Εκείνοι που έζησαν άλλοτε σε αυτούς τους πύργους έχουν την προοπτική να ζήσουν στο νέο κόσμο του Θεού. Τότε κανείς δεν θα νιώθει την ανάγκη να χτίσει πύργο ή κάποιο άλλο φρούριο για να προστατευτεί. Γιατί; Επειδή, όπως υπόσχεται η Αγία Γραφή, οι άνθρωποι «θα κάθονται ο καθένας κάτω από το κλήμα του και κάτω από τη συκιά του, και δεν θα υπάρχει κανείς που να τους κάνει να τρέμουν».​—Μιχαίας 4:4· Ρωμαίους 8:21, 22.

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 16]

Top: Paata Vardanashvili