Ένα Θαλερό Ελαιόδεντρο στον Οίκο του Θεού

ΣΤΗ γη του Ισραήλ ευδοκιμεί ένα σχεδόν άφθαρτο δέντρο. Ακόμη και όταν κοπεί, οι ρίζες του βγάζουν καινούρια βλαστάρια. Και όταν συλλέγεται ο καρπός του, ανταμείβει τον ιδιοκτήτη του με άφθονο λάδι το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μαγείρεμα, για φωτισμό, για προσωπική υγιεινή, καθώς και ως καλλυντικό.

Σύμφωνα με μια αρχαία παραβολή καταγραμμένη στην Αγία Γραφή, στο βιβλίο των Κριτών, «κάποτε πήγαν τα δέντρα να χρίσουν κάποιον για να είναι βασιλιάς τους». Ποιο δέντρο του δάσους ήταν η πρώτη τους επιλογή; Ποιο άλλο από το ανθεκτικό, γενναιόδωρο ελαιόδεντρο!​—Κριτές 9:8.

Πριν από 3.500 χρόνια και πλέον, ο προφήτης Μωυσής περιέγραψε τη γη του Ισραήλ ως “καλή γη, γη που βγάζει ελιές”. (Δευτερονόμιο 8:7, 8) Ακόμη και σήμερα, το τοπίο είναι γεμάτο ελαιώνες από τους πρόποδες του Όρους Αερμών στα βόρεια μέχρι τα περίχωρα της Βηρσαβεέ στα νότια. Εξακολουθούν να στολίζουν την παράκτια πεδιάδα του Σαρών, τις βραχώδεις λοφοπλαγιές της Σαμάρειας και τις εύφορες κοιλάδες της Γαλιλαίας.

Οι Βιβλικοί συγγραφείς χρησιμοποίησαν πολλές φορές το ελαιόδεντρο με συμβολική έννοια. Χαρακτηριστικά αυτού του δέντρου χρησίμευσαν για να περιγραφεί με παραστατικό τρόπο το έλεος του Θεού, η υπόσχεση της ανάστασης και η ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή. Μια πιο προσεκτική ματιά στην ελιά θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε αυτές τις Γραφικές αναφορές και θα καταστήσει βαθύτερη την εκτίμησή μας για αυτό το απαράμιλλο δέντρο που αινεί μαζί με την υπόλοιπη δημιουργία τον Πλάστη του.​—Ψαλμός 148:7, 9.

Το Ρυτιδιασμένο Ελαιόδεντρο

Το ελαιόδεντρο εκ πρώτης όψεως δεν είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό. Δεν υψώνεται μέχρι τα ουράνια όπως μερικοί μεγαλοπρεπείς κέδροι του Λιβάνου. Η ξυλεία του δεν εκτιμάται όσο αυτή της αρκεύθου, και τα άνθη του δεν τέρπουν το μάτι όπως εκείνα της αμυγδαλιάς. (Άσμα Ασμάτων 1:17· Αμώς 2:9) Το πιο σπουδαίο μέρος του παραμένει αθέατο​—κάτω από το έδαφος. Οι εκτεταμένες ρίζες του, οι οποίες μπορούν να εισχωρήσουν σε βάθος μέχρι και 6 μέτρα και να απλωθούν πολύ περισσότερο σε οριζόντια έκταση, αποτελούν το βασικό παράγοντα για την άφθονη καρποφορία του δέντρου και την επιβίωσή του.

Αυτές οι ρίζες επιτρέπουν στα ελαιόδεντρα που βρίσκονται σε πετρώδεις λοφοπλαγιές να επιβιώνουν στην ξηρασία ενώ τα δέντρα της κοιλάδας που είναι πιο κάτω έχουν ήδη πεθάνει από τη δίψα. Οι ρίζες το βοηθούν να συνεχίζει να παράγει ελιές επί αιώνες,  ακόμη και αν ο ροζιασμένος κορμός μπορεί να δείχνει κατάλληλος μόνο για καυσόξυλα. Το μόνο που ζητάει αυτό το ρυτιδιασμένο δέντρο είναι χώρο για να αναπτυχθεί και αεριζόμενο έδαφος ώστε να μπορεί να αναπνέει, απαλλαγμένο από ζιζάνια ή άλλη βλάστηση που θα μπορούσε να φιλοξενεί επιβλαβή έντομα. Αν καλύπτονται αυτές οι απλές προϋποθέσεις, ένα και μόνο δέντρο μπορεί να δίνει μέχρι και 57 λίτρα λάδι το χρόνο.

Αναμφίβολα, η ελιά ήταν αγαπητή στους Ισραηλίτες για το πολύτιμο λάδι της. Λυχνάρια με φιτίλια που έκαιγαν ελαιόλαδο φώτιζαν τα σπίτια τους. (Λευιτικό 24:2) Το ελαιόλαδο ήταν απαραίτητο στη μαγειρική. Προστάτευε το δέρμα από τον ήλιο και προμήθευε στους Ισραηλίτες σαπούνι για πλύσιμο. Τα σιτηρά, το κρασί και οι ελιές αποτελούσαν τα κύρια προϊόντα της γης. Ως εκ τούτου, το να αποτύχει η σοδειά της ελιάς θα ήταν καταστροφικό για μια ισραηλιτική οικογένεια.​—Δευτερονόμιο 7:13· Αββακούμ 3:17.

Συνήθως, όμως, το ελαιόλαδο ήταν άφθονο. Ο Μωυσής αναφέρθηκε στην Υποσχεμένη Γη ως “γη που βγάζει ελιές” πιθανώς επειδή η ελιά ήταν το πλέον καλλιεργούμενο δέντρο στην περιοχή. Ο φυσιοδίφης του 19ου αιώνα Χ. Μπ. Τρίστραμ περιέγραψε την ελιά ως το «δέντρο που χαρακτηρίζει τη χώρα». Λόγω της αξίας και της αφθονίας του, το ελαιόλαδο χρησίμευε και ως πρακτικό μέσο διεθνών συναλλαγών σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου. Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός έκανε λόγο για κάποιο χρέος που υπολογίστηκε σε «εκατό βαθ ελαιόλαδο».​—Λουκάς 16:5, 6.

«Σαν Βλαστάρια από Ελαιόδεντρα»

Το χρήσιμο ελαιόδεντρο περιγράφει κατάλληλα τις θεϊκές ευλογίες. Πώς θα ανταμειβόταν ένας θεοφοβούμενος άντρας; «Η σύζυγός σου θα είναι σαν καρποφόρο κλήμα στα ενδότερα του σπιτιού σου», έψαλε ο ψαλμωδός. «Οι γιοι σου θα είναι σαν βλαστάρια από ελαιόδεντρα γύρω από το τραπέζι σου». (Ψαλμός 128:3) Τι είναι αυτά τα «βλαστάρια από ελαιόδεντρα», και γιατί τα παραβάλλει ο ψαλμωδός με γιους;

Το ελαιόδεντρο είναι ένα ασυνήθιστο δέντρο από την άποψη ότι καινούριοι βλαστοί εκφύονται διαρκώς από τη βάση του κορμού του. a Όταν, λόγω μεγάλης ηλικίας, ο κύριος κορμός δεν καρποφορεί πια όπως πριν, οι καλλιεργητές μπορεί να αφήσουν αρκετά βλαστάρια, δηλαδή καινούριους βλαστούς, να αναπτυχθούν μέχρις ότου γίνουν αναπόσπαστο μέρος του δέντρου. Ύστερα από κάποιο διάστημα, το αρχικό δέντρο θα περιβάλλεται από τρεις ή τέσσερις νεαρούς, δυναμικούς κορμούς, σαν γιους γύρω από ένα τραπέζι. Αυτά τα βλαστάρια έχουν τις ίδιες ρίζες και συμμετέχουν στην παραγωγή μιας καλής σοδειάς από ελιές.

Αυτό το χαρακτηριστικό του ελαιόδεντρου περιγράφει κατάλληλα το πώς μπορούν οι γιοι και οι κόρες να γίνουν σταθεροί στην πίστη, χάρη στις ισχυρές πνευματικές ρίζες των γονέων τους. Καθώς οι απόγονοι μεγαλώνουν, καρποφορούν και αυτοί και παρέχουν υποστήριξη στους γονείς τους, οι οποίοι χαίρονται βλέποντας τα παιδιά τους να υπηρετούν τον Ιεχωβά στο πλευρό τους.​—Παροιμίες 15:20.

«Ακόμη και για το Δέντρο Υπάρχει Ελπίδα»

Ένας ηλικιωμένος πατέρας που υπηρετεί τον Ιεχωβά χαίρεται με τα θεοσεβή παιδιά του. Αλλά αυτά τα ίδια παιδιά θρηνούν όταν ο πατέρας τους τελικά “πάρει το δρόμο όλης της γης”. (1 Βασιλέων 2:2) Για να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια οικογενειακή τραγωδία, η Γραφή μάς διαβεβαιώνει ότι θα υπάρξει ανάσταση.​—Ιωάννης 5:28, 29· 11:25.

Ο Ιώβ, ένας πολύτεκνος πατέρας, γνώριζε πολύ καλά πόσο σύντομη είναι η διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Την παρομοίασε με άνθος που γρήγορα μαραίνεται. (Ιώβ 1:2· 14:1, 2) Ο Ιώβ επιθυμούσε έντονα να πεθάνει για να μπορέσει έτσι να ξεφύγει από την οδύνη του, θεωρώντας τον τάφο κρυψώνα, από την οποία θα μπορούσε να επιστρέψει. «Αν ο ακμαίος άνθρωπος πεθάνει, μπορεί να ξαναζήσει;» ρώτησε ο Ιώβ. Κατόπιν απάντησε με πεποίθηση: «Όλες τις ημέρες της υποχρεωτικής μου εργασίας θα περιμένω, μέχρι να έρθει η ανακούφισή μου. Θα καλέσεις [Ιεχωβά], και εγώ θα σου απαντήσω. Θα έχεις λαχτάρα για το έργο των χεριών σου».​—Ιώβ 14:13-15.

Πώς κατέδειξε ο Ιώβ την πεποίθηση που είχε ότι ο Θεός θα τον καλούσε από τον τάφο; Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα ενός δέντρου, η περιγραφή του οποίου παραπέμπει στην ελιά. «Ακόμη και για το δέντρο υπάρχει ελπίδα», είπε ο Ιώβ. «Αν κοπεί, θα βλαστήσει  ξανά». (Ιώβ 14:7) Ένα ελαιόδεντρο μπορεί να κοπεί, αλλά αυτό δεν θα το καταστρέψει. Μόνο αν το δέντρο ξεριζωθεί θα πεθάνει. Εφόσον οι ρίζες παραμείνουν ανέπαφες, το δέντρο θα βλαστήσει ξανά με ανανεωμένη δύναμη.

Ακόμη και αν η παρατεταμένη ξηρασία εξασθενίσει σοβαρά ένα γερασμένο ελαιόδεντρο, το μαραζωμένο υπόλειμμα του κορμού μπορεί να επανέλθει στη ζωή. «Αν η ρίζα του γεράσει μέσα στη γη και το υπόλειμμα του κορμού του πεθάνει μέσα στο χώμα, με τη μυρωδιά του νερού θα βλαστήσει και θα βγάλει κλαρί σαν νέο φυτό». (Ιώβ 14:8, 9) Ο Ιώβ ζούσε σε μια άνυδρη, άγονη γη όπου πιθανώς είχε παρατηρήσει πολλά παλιά υπολείμματα κορμών ελιάς που φαίνονταν ξερά και άψυχα. Αλλά όταν έρχονταν οι βροχές, το «νεκρό» δέντρο επέστρεφε στη ζωή και ένας καινούριος κορμός ξεπεταγόταν από τις ρίζες του σαν να ήταν «νέο φυτό». Αυτή η αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα έκανε κάποιον Τυνήσιο φυτοκόμο να δηλώσει: «Θα μπορούσε να λεχθεί ότι τα ελαιόδεντρα είναι αθάνατα».

Ακριβώς όπως ένας γεωργός ποθεί να δει το ξεραμένο ελαιόδεντρό του να βλαστάνει ξανά, έτσι και ο Ιεχωβά λαχταράει να αναστήσει τους πιστούς υπηρέτες του. Προσμένει τον καιρό κατά τον οποίο πιστά άτομα όπως ο Αβραάμ και η Σάρρα, ο Ισαάκ και η Ρεβέκκα και πολλοί άλλοι θα επανέλθουν στη ζωή. (Ματθαίος 22:31, 32) Πόσο υπέροχο θα είναι να καλωσορίσουμε τους νεκρούς και να τους δούμε να ζουν και πάλι μια πλήρη και παραγωγική ζωή!

Το Συμβολικό Ελαιόδεντρο

Το έλεος του Θεού εκδηλώνεται με την απροσωποληψία του καθώς και με την προμήθεια της ανάστασης. Ο απόστολος Παύλος χρησιμοποίησε το ελαιόδεντρο για να καταδείξει πώς επεκτείνεται το έλεος του Ιεχωβά σε ανθρώπους άσχετα με τη φυλή ή το παρελθόν τους. Επί αιώνες, οι Ιουδαίοι υπερηφανεύονταν ότι ήταν ο εκλεκτός λαός του Θεού, οι «απόγονοι του Αβραάμ».​—Ιωάννης 8:33· Λουκάς 3:8.

Το να γεννηθεί κάποιος στο Ιουδαϊκό έθνος δεν αποτελούσε από μόνο του προϋπόθεση για την απόκτηση της θεϊκής εύνοιας. Οι πρώτοι μαθητές του Ιησού, όμως, ήταν όλοι Ιουδαίοι και είχαν το προνόμιο να είναι οι πρώτοι άνθρωποι που επιλέχθηκαν από τον Θεό για να αποτελέσουν το υποσχεμένο σπέρμα του Αβραάμ. (Γένεση 22:18· Γαλάτες 3:29) Ο Παύλος παρομοίασε αυτούς τους Ιουδαίους μαθητές με κλαδιά ενός συμβολικού ελαιόδεντρου.

Η πλειονότητα των φυσικών Ιουδαίων απέρριψε τον Ιησού, καθιστώντας τους εαυτούς τους ακατάλληλους για μελλοντικά μέλη του “μικρού ποιμνίου”, δηλαδή του «Ισραήλ του Θεού». (Λουκάς 12:32· Γαλάτες 6:16) Έτσι, έγιναν σαν συμβολικά κλαδιά ελιάς που είχαν κοπεί. Ποιοι θα έπαιρναν τη θέση τους; Το έτος 36 Κ.Χ., εκλέχθηκαν Εθνικοί για να γίνουν μέρος του σπέρματος του Αβραάμ. Ήταν σαν να είχε μπολιάσει ο Ιεχωβά κλαδιά αγριελιάς στο ήμερο ελαιόδεντρο. Εκείνοι που θα αποτελούσαν το υποσχεμένο σπέρμα του Αβραάμ θα περιλάμβαναν ανθρώπους από τα έθνη. Οι Εθνικοί Χριστιανοί μπορούσαν τώρα να γίνουν “συμμέτοχοι στη ρίζα του πάχους την οποία έχει η ελιά”.​—Ρωμαίους 11:17.

Για το γεωργό, το να μπολιάσει κλαδί αγριελιάς σε ήμερο ελαιόδεντρο θα ήταν αδιανόητο και “αντίθετο με τη φύση”. (Ρωμαίους 11:24) «Μπολιάστε το καλό πάνω στο άγριο και, όπως λένε οι Άραβες, το καλό θα νικήσει το άγριο», εξηγεί το σύγγραμμα Η Γη και το Βιβλίο (The Land and the Book), «αλλά δεν μπορείτε να αντιστρέψετε τη διαδικασία με επιτυχία». Οι Ιουδαίοι Χριστιανοί παρόμοια ένιωσαν κατάπληξη όταν ο Ιεχωβά «έστρεψε για πρώτη φορά την προσοχή του στα έθνη για να πάρει από αυτά έναν λαό για το όνομά  του». (Πράξεις 10:44-48· 15:14) Αυτό, όμως, ήταν ξεκάθαρο σημάδι που πιστοποιούσε ότι η επεξεργασία του σκοπού του Θεού δεν εξαρτόταν από κανένα μεμονωμένο έθνος. Όχι, διότι «σε κάθε έθνος όποιος τον φοβάται και εργάζεται δικαιοσύνη είναι ευπρόσδεκτος σε αυτόν».​—Πράξεις 10:35.

Ο Παύλος έδειξε ότι, εφόσον τα άπιστα Ιουδαϊκά «κλαδιά» του ελαιόδεντρου είχαν κοπεί, το ίδιο μπορούσε να συμβεί σε κάθε άλλον ο οποίος, λόγω υπερηφάνειας και ανυπακοής, δεν παρέμενε στην εύνοια του Ιεχωβά. (Ρωμαίους 11:19, 20) Αυτό δείχνει βεβαίως ότι η παρ’ αξία καλοσύνη του Θεού ποτέ δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη.​—2 Κορινθίους 6:1.

Επάλειψη με Λάδι

Οι Γραφές αναφέρονται και με κυριολεκτικό και με συμβολικό τρόπο στη χρήση του ελαιόλαδου. Στους αρχαίους καιρούς, τα τραύματα και οι μώλωπες “απαλύνονταν με λάδι”, κάτι που συνέβαλλε στην επούλωσή τους. (Ησαΐας 1:6) Σύμφωνα με μια παραβολή του Ιησού, ο καλός Σαμαρείτης έβαλε ελαιόλαδο και κρασί στα τραύματα του ανθρώπου τον οποίο συνάντησε στο δρόμο προς την Ιεριχώ.

Η επάλειψη του κεφαλιού με ελαιόλαδο είναι αναζωογονητική και καταπραϋντική. (Ψαλμός 141:5) Καθώς χειρίζονται υποθέσεις πνευματικής ασθένειας, οι Χριστιανοί πρεσβύτεροι μπορούν να “αλείψουν ένα μέλος της εκκλησίας με λάδι στο όνομα του Ιεχωβά”. (Ιακώβου 5:14) Οι στοργικές Γραφικές συμβουλές και οι εγκάρδιες προσευχές των πρεσβυτέρων για χάρη του ομοπίστου τους που ασθενεί πνευματικά παρομοιάζονται με καταπραϋντικό ελαιόλαδο. Είναι ενδιαφέρον ότι σύμφωνα με έναν ιδιωματισμό της εβραϊκής ο καλός άνθρωπος μερικές φορές περιγράφεται ως «αγνό ελαιόλαδο».

«Θαλερό Ελαιόδεντρο στον Οίκο του Θεού»

Με βάση τα παραπάνω, δεν μας εκπλήσσει το ότι οι υπηρέτες του Θεού μπορούν να παρομοιαστούν με ελαιόδεντρα. Ο Δαβίδ επιθυμούσε να είναι σαν «θαλερό ελαιόδεντρο στον οίκο του Θεού». (Ψαλμός 52:8) Ακριβώς όπως οι οικογένειες στον Ισραήλ πολλές φορές είχαν ελαιόδεντρα γύρω από το σπίτι τους, έτσι και ο Δαβίδ ήθελε να είναι κοντά στον Ιεχωβά και να παράγει καρπό προς αίνο του Θεού.​—Ψαλμός 52:9.

Όσο ήταν πιστό στον Ιεχωβά, το δίφυλο βασίλειο του Ιούδα έμοιαζε με «θαλερό ελαιόδεντρο, ωραίο ως προς τους καρπούς και τη μορφή». (Ιερεμίας 11:15, 16) Αλλά ο λαός του Ιούδα έχασε την προνομιούχα θέση του όταν “αρνήθηκαν να υπακούσουν στα λόγια του Ιεχωβά και βάδισαν ακολουθώντας άλλους θεούς”.​—Ιερεμίας 11:10.

Για να γίνουμε θαλερό ελαιόδεντρο στον οίκο του Θεού, πρέπει να υπακούμε στον Ιεχωβά και να είμαστε πρόθυμοι να δεχόμαστε τη διαπαιδαγώγηση με την οποία εκείνος μας «κλαδεύει» ώστε να μπορούμε να φέρνουμε περισσότερο Χριστιανικό καρπό. (Εβραίους 12:5, 6) Επιπλέον, ακριβώς όπως ένα φυσικό ελαιόδεντρο χρειάζεται εκτεταμένες ρίζες για να επιζήσει σε περίοδο ξηρασίας, έτσι και εμείς χρειάζεται να ενισχύουμε τις πνευματικές μας ρίζες για να υπομένουμε δοκιμασίες και διωγμό.​—Ματθαίος 13:21· Κολοσσαείς 2:6, 7.

Το ελαιόδεντρο συμβολίζει κατάλληλα τον πιστό Χριστιανό, τον οποίο ο κόσμος μπορεί να μη γνωρίζει αλλά ο Θεός τον αναγνωρίζει. Αν ένα τέτοιο άτομο πεθάνει σε αυτό το σύστημα, θα ξαναζήσει στον ερχόμενο νέο κόσμο.​—2 Κορινθίους 6:9· 2 Πέτρου 3:13.

Το σχεδόν άφθαρτο ελαιόδεντρο, το οποίο συνεχίζει να παράγει καρπό τον ένα χρόνο μετά τον άλλον, μας θυμίζει την υπόσχεση του Θεού: «Σαν τις ημέρες του δέντρου θα είναι οι ημέρες του λαού μου· και το έργο των χεριών τους οι εκλεγμένοι μου θα το χρησιμοποιούν στο πλήρες». (Ησαΐας 65:22) Αυτή η προφητική υπόσχεση θα εκπληρωθεί στο νέο κόσμο του Θεού.​—2 Πέτρου 3:13.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Αρχαίος ροζιασμένος κορμός από τη Χάβεα, στην επαρχία της Αλικάντε στην Ισπανία

 [Εικόνες στη σελίδα 26]

Ελαιώνες στην επαρχία της Γρανάδας, στην Ισπανία

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Ένα αρχαίο ελαιόδεντρο έξω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Η Γραφή αναφέρεται στο μπόλιασμα κλαδιών σε ένα ελαιόδεντρο

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Αυτή η γέρικη ελιά περιβάλλεται από καινούρια βλαστάρια