Οι Φτωχοί Γίνονται Φτωχότεροι

«Καμιά κοινωνία δεν μπορεί να διασφαλίσει την ευημερία της και την ευτυχία της, όταν η συντριπτική πλειονότητα των μελών της είναι φτωχοί και ταλαιπωρημένοι».

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Άνταμ Σμιθ δήλωσε τα παραπάνω το 18ο αιώνα. Πολλοί είναι πεπεισμένοι ότι η αλήθεια των λεγομένων του είναι ακόμη πιο φανερή σήμερα. Η αντίθεση ανάμεσα στους πλούσιους και στους φτωχούς έχει γίνει εντονότερη. Στις Φιλιππίνες, το ένα τρίτο του πληθυσμού ζει με λιγότερο από 1 ευρώ την ημέρα, ποσό που συχνά μπορεί να κερδίσει κάποιος μέσα σε λίγα λεπτά στα πλουσιότερα έθνη. Η Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη—2002 (Human Development Report 2002) των Ηνωμένων Εθνών λέει ότι «το πλουσιότερο 5% του πληθυσμού του κόσμου έχει 114 φορές μεγαλύτερο εισόδημα από ό,τι το φτωχότερο 5%».

Ενώ μερικοί ζουν με σχετική άνεση, εκατομμύρια ζουν σε παράγκες τις οποίες στήνουν αυθαίρετα οπουδήποτε μπορούν. Άλλοι δεν είναι τόσο τυχεροί. Ζουν στο δρόμο, έχοντας ίσως μόνο ένα κομμάτι χαρτόνι ή πλαστικό για να ξαπλώνουν. Πολλοί από αυτούς επιβιώνουν με όποιον τρόπο μπορούν—ψάχνοντας στα σκουπίδια, μεταφέροντας βαριά φορτία ή μαζεύοντας ανακυκλώσιμα είδη σε καροτσάκια.

Οι ανισότητες ανάμεσα στους πλούσιους και στους φτωχούς δεν παρατηρούνται μόνο στα αναπτυσσόμενα έθνη, αλλά, όπως αναφέρει η Παγκόσμια Τράπεζα, «οι “θύλακες φτώχειας” είναι συνηθισμένο φαινόμενο σε όλες τις χώρες». Από το Μπαγκλαντές μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες, άσχετα με το πόσο ευκατάστατοι μπορεί να είναι μερικοί, υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται απλώς και μόνο για το φαγητό τους ή για να έχουν μια στέγη πάνω από το κεφάλι τους. Η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) παρέθεσε μια έκθεση της Στατιστικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ για το 2001 η οποία επισήμαινε ότι το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών στις Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζει να μεγαλώνει: «Το πλουσιότερο ένα πέμπτο του πληθυσμού συγκέντρωσε το μισό από το εισόδημα όλων των σπιτικών πέρσι . . . Το φτωχότερο ένα πέμπτο συγκέντρωσε το 3,5 τοις εκατό». Η κατάσταση είναι παρόμοια ή χειρότερη σε πολλές άλλες χώρες. Μια έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας έδειξε ότι περίπου το 57 τοις εκατό του πληθυσμού της γης ζει με λιγότερο από 2 ευρώ την ημέρα.

Ακόμη χειρότερα, το 2002, εκατομμύρια άνθρωποι αναστατώθηκαν όταν άκουσαν για ανώτερα στελέχη επιχειρήσεων τα οποία πλούτισαν υπό αμφισβητήσιμες συνθήκες.  Έστω και αν δεν έγινε κάτι κραυγαλέα παράνομο, πολλοί ένιωσαν ότι αυτά τα διοικητικά στελέχη, όπως δήλωσε το περιοδικό Φόρτσουν (Fortune), «γίνονταν τρομερά, υπερβολικά, σκανδαλωδώς πλούσιοι». Λαβαίνοντας υπόψη τα όσα συμβαίνουν στον κόσμο, ορισμένοι αναρωτιούνται πώς μπορούν να δικαιολογηθούν τέτοια υπέρογκα, «ουρανοκατέβατα» κέρδη, τα οποία υπολογίζονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για μερικά άτομα, τη στιγμή που τόσοι άνθρωποι ζουν μέσα στη φτώχεια.

Θα Παραμείνει για Πάντα η Φτώχεια;

Αυτό δεν σημαίνει ότι κανείς δεν προσπαθεί να κάνει κάτι για την οικτρή κατάσταση των φτωχών. Καλοπροαίρετοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και οργανισμοί παροχής βοήθειας έχουν κάνει βεβαίως προτάσεις για αλλαγές. Ωστόσο, η πραγματικότητα παραμένει αποθαρρυντική. Η Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη—2002 λέει ότι «πολλές χώρες είναι πιο φτωχές από ό,τι ήταν πριν από 10, 20 και σε ορισμένες περιπτώσεις 30 χρόνια», παρότι έχουν γίνει πολλές φιλότιμες προσπάθειες για βελτίωση.

Μήπως αυτό αφήνει τους φτωχούς χωρίς ελπίδα; Σας προτρέπουμε να διαβάσετε το επόμενο άρθρο για να εξετάσετε μια πηγή πρακτικής σοφίας που μπορεί να προσφέρει βοήθεια από τώρα κιόλας, καθώς και λύσεις τις οποίες ίσως δεν έχετε σκεφτεί.