Ο Λόγος του Ιεχωβά Είναι Ζωντανός

Κύρια Σημεία από το Βιβλίο των Παροιμιών

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΣΟΛΟΜΩΝ του αρχαίου Ισραήλ «μπορούσε να πει τρεις χιλιάδες παροιμίες». (1 Βασιλέων 4:32) Έχουμε εμείς πρόσβαση στα σοφά του λόγια; Ναι, έχουμε. Στο Γραφικό βιβλίο των Παροιμιών, το οποίο ολοκληρώθηκε γύρω στο 717 Π.Κ.Χ., έχουν καταγραφεί πολλές από τις παροιμίες του Σολομώντα. Μόνο τα τελευταία δύο κεφάλαια αποδίδονται σε άλλους συγγραφείς—τον Αγούρ το γιο του Ιακέ και τον Λεμουήλ το βασιλιά. Ωστόσο, μερικοί πιστεύουν ότι Λεμουήλ είναι ένα άλλο όνομα του Σολομώντα.

Τα θεόπνευστα λόγια που είναι συγκεντρωμένα στο βιβλίο των Παροιμιών έχουν δίπτυχο σκοπό—«για να γνωρίσει ο άνθρωπος σοφία και διαπαιδαγώγηση». (Παροιμίες 1:2) Αυτά τα λόγια μάς βοηθούν να αποκτήσουμε σοφία, δηλαδή την ικανότητα να βλέπουμε τα πράγματα ξεκάθαρα και να εφαρμόζουμε τη γνώση για την επίλυση προβλημάτων. Μέσω αυτών των λόγων, λαβαίνουμε επίσης διαπαιδαγώγηση, ή αλλιώς ηθική εκπαίδευση. Το να δίνουμε προσοχή σε αυτές τις παροιμίες και να ακούμε τις συμβουλές τους μπορεί να επηρεάσει την καρδιά μας, να συμβάλει στην ευτυχία μας και να οδηγήσει στην επιτυχία.—Εβραίους 4:12.

“ΑΠΟΚΤΗΣΕ ΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ”

(Παροιμίες 1:1–9:18)

«Η αληθινή σοφία κράζει δυνατά στο δρόμο», λέει ο Σολομών. (Παροιμίες 1:20) Γιατί πρέπει να ακούμε τη δυνατή και ξεκάθαρη φωνή της; Το 2ο κεφάλαιο αναφέρει πολλά οφέλη που προκύπτουν από την απόκτηση σοφίας. Το πώς μπορούμε να επιδιώκουμε στενή σχέση με τον Ιεχωβά εξετάζεται στο 3ο κεφάλαιο. Ο Σολομών λέει κατόπιν: «Η σοφία είναι το πρώτιστο. Απόκτησε σοφία· και μαζί με όλα όσα αποκτάς, απόκτησε κατανόηση. Κράτησε τη διαπαιδαγώγηση· μην την αφήσεις».—Παροιμίες 4:7, 13.

Τι θα μας βοηθήσει να αντιστεκόμαστε στις ανήθικες οδούς του κόσμου; Το 5ο κεφάλαιο των Παροιμιών απαντάει: Να χρησιμοποιείτε την ικανότητα σκέψης και να αναγνωρίζετε τις παραπλανητικές οδούς του κόσμου. Να συλλογίζεστε επίσης το υψηλό τίμημα της διάπραξης ανηθικότητας. Το επόμενο κεφάλαιο προειδοποιεί για συνήθειες και απόψεις που θέτουν σε κίνδυνο τη σχέση μας με τον Ιεχωβά. Το 7ο κεφάλαιο παρέχει μια πολύ χρήσιμη περιγραφή τού πώς ενεργεί το ανήθικο άτομο. Στο 8ο κεφάλαιο, η αξία και η ομορφιά της σοφίας παρουσιάζονται με εντυπωσιακό τρόπο. Το 9ο κεφάλαιο, το οποίο αποτελεί υποκινητικό επίλογο  των παροιμιών που εξετάστηκαν μέχρι εκείνο το σημείο, παρουσιάζει μια συναρπαστική παραβολή η οποία μας ωθεί να επιδιώκουμε σοφία.

Απαντήσεις σε Γραφικά Ερωτήματα:

1:7· 9:10—Με ποια έννοια είναι ο φόβος του Ιεχωβά «η αρχή της γνώσης» και «η αρχή της σοφίας»; Χωρίς το φόβο του Ιεχωβά δεν μπορεί να υπάρξει γνώση, διότι αυτός είναι ο Δημιουργός των πάντων και Εκείνος που ενέπνευσε τη συγγραφή των Γραφών. (Ρωμαίους 1:20· 2 Τιμόθεο 3:16, 17) Αυτός είναι η ίδια η Πηγή κάθε αληθινής γνώσης. Επομένως, η γνώση αρχίζει με τον ευλαβικό φόβο του Ιεχωβά. Ο θεοσεβής φόβος είναι επίσης η αρχή της σοφίας επειδή δεν μπορεί να υπάρξει σοφία χωρίς γνώση. Επιπλέον, το άτομο που στερείται φόβου για τον Ιεχωβά δεν θα χρησιμοποιεί προς τιμήν του Δημιουργού την όποια γνώση έχει.

5:3—Γιατί αποκαλείται η πόρνη “ξένη γυναίκα”; Τα εδάφια Παροιμίες 2:16, 17 περιγράφουν μια «ξένη γυναίκα» ως άτομο «που ξέχασε τη διαθήκη του Θεού της». Οποιοδήποτε άτομο λάτρευε ψεύτικους θεούς ή καθιστούσε τον εαυτό του ξένο ως προς το Μωσαϊκό Νόμο, όπως μια πόρνη, αποκαλούνταν ξένο.—Ιερεμίας 2:25· 3:13.

7:1, 2—Τι περιλαμβάνουν «τα λόγια μου» και «οι εντολές μου»; Εκτός από τις Γραφικές διδασκαλίες, περιλαμβάνουν οικογενειακούς κανόνες ή διατάξεις που θέτουν οι γονείς για το καλό των μελών της οικογένειας. Τα νεαρά άτομα χρειάζεται να συμμορφώνονται με αυτά καθώς και με τις Γραφικές διδασκαλίες που λαβαίνουν από τους γονείς τους.

8:30—Ποιος είναι ο «δεξιοτέχνης εργάτης»; Η προσωποποιημένη σοφία αυτοαποκαλείται δεξιοτέχνης εργάτης. Αυτή η προσωποποίηση, εκτός του ότι χρησιμεύει ως λογοτεχνική μέθοδος για να εξηγηθούν τα χαρακτηριστικά της σοφίας, αναφέρεται μεταφορικά στον πρωτότοκο Γιο του Θεού, τον Ιησού Χριστό, κατά την προανθρώπινη ύπαρξή του. Πολύ προτού γεννηθεί ως άνθρωπος στη γη, αυτός “ήρθε σε ύπαρξη ως αρχή της οδού του Θεού”. (Παροιμίες 8:22) Ως «δεξιοτέχνης εργάτης», εργάστηκε δραστήρια μαζί με τον Πατέρα του ενόσω δημιουργούνταν όλα τα πράγματα.—Κολοσσαείς 1:15-17.

9:17—Ποια είναι τα «κλεμμένα νερά», και γιατί είναι «γλυκά»; Εφόσον η Γραφή παρομοιάζει την απόλαυση των σεξουαλικών σχέσεων εντός του γάμου σαν να πίνει κάποιος αναζωογονητικό νερό από πηγάδι, τα κλεμμένα νερά συμβολίζουν τις κρυφές ανήθικες σεξουαλικές σχέσεις. (Παροιμίες 5:15-17) Η ιδέα ότι μπορεί να ξεφύγει κάποιος χωρίς να τον ανακαλύψουν δίνει σε αυτά τα νερά τη φαινομενική τους γλυκύτητα.

Μαθήματα για Εμάς:

1:10-14. Πρέπει να φυλαγόμαστε ώστε να μην παρασυρθούμε στις κακές οδούς των αμαρτωλών λόγω των υποσχέσεων που δίνουν για πλούτη.

3:3. Πρέπει να θεωρούμε εξαιρετικά πολύτιμες ιδιότητες τη στοργική καλοσύνη και την αλήθεια και να τις επιδεικνύουμε όπως θα κάναμε με ένα ανεκτίμητο περιδέραιο. Χρειάζεται επίσης να τις χαράξουμε στην καρδιά μας, κάνοντάς τες αναπόσπαστο μέρος του εαυτού μας.

4:18. Η πνευματική γνώση έρχεται προοδευτικά. Για να παραμείνουμε στο φως, πρέπει να συνεχίσουμε να εκδηλώνουμε ταπεινοφροσύνη και πραότητα.

5:8. Πρέπει να μένουμε μακριά από όλες τις ανήθικες επιρροές, είτε αυτές προέρχονται από τη μουσική, τη διασκέδαση, το Ιντερνέτ είτε από βιβλία και περιοδικά.

5:21. Θα αντάλλασσε κάποιος που αγαπάει τον Ιεχωβά την καλή του σχέση με τον αληθινό Θεό για λίγες στιγμές απόλαυσης; Φυσικά όχι! Το ισχυρότερο κίνητρο για να διατηρούμε ηθική αγνότητα είναι το να γνωρίζουμε ότι ο Ιεχωβά βλέπει τις οδούς μας και μας θεωρεί υπόλογους.

6:1-5. Πόσο ωραία μας συμβουλεύουν αυτά τα εδάφια να μη “γίνουμε εγγυητές”, δηλαδή να μην αναλάβουμε κάποια άσοφη οικονομική δέσμευση για λογαριασμό άλλων! Αν ύστερα από προσεκτικότερη εξέταση φανεί ότι η κίνησή μας ήταν άσοφη, πρέπει χωρίς καθυστέρηση να “πολιορκήσουμε το συνάνθρωπό μας” με επίμονες παρακλήσεις και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τακτοποιήσουμε τα ζητήματα.

6:16-19. Εδώ αναφέρονται εφτά βασικές κατηγορίες οι οποίες περιλαμβάνουν σχεδόν κάθε είδους αδικοπραγία. Εμείς πρέπει να αναπτύσσουμε μίσος για αυτές.

 6:20-24. Η ανατροφή που έχει ως βάση τη Γραφή είναι δυνατόν να προστατέψει κάποιον από το να πιαστεί στην παγίδα της σεξουαλικής ανηθικότητας. Οι γονείς δεν πρέπει να αμελούν την παροχή τέτοιας εκπαίδευσης.

7:4. Πρέπει να αναπτύσσουμε αγάπη για τη σοφία και την κατανόηση.

ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΑΘΟΔΗΓΟΥΝ

(Παροιμίες 10:1–29:27)

Οι υπόλοιπες παροιμίες του Σολομώντα είναι περιεκτικά μεμονωμένα αποφθέγματα. Καθώς παρουσιάζονται κυρίως με αντιθέσεις, παραλληλισμούς και συγκρίσεις, μεταδίδουν δυναμικά μαθήματα για τη διαγωγή, την ομιλία και τη στάση.

Τα κεφάλαια 10 ως 24 τονίζουν την αξία του ευλαβικού φόβου για τον Ιεχωβά. Τις παροιμίες των κεφαλαίων 25 ως 29 τις μετέγραψαν «οι άνθρωποι του Εζεκία, του βασιλιά του Ιούδα». (Παροιμίες 25:1) Αυτές οι παροιμίες διδάσκουν την εμπιστοσύνη στον Ιεχωβά καθώς και άλλα ζωτικά μαθήματα.

Απαντήσεις σε Γραφικά Ερωτήματα:

10:6· υποσημείωση στη ΜΝΚ—Πώς «το στόμα . . . των πονηρών καλύπτει βία»; Αυτό ίσως συμβαίνει με την έννοια ότι η γλυκιά ομιλία των πονηρών καλύπτει τον ύπουλο σκοπό που έχουν να βλάπτουν άλλους. Ή ίσως, εφόσον οι πονηροί αντιμετωπίζονται συνήθως με εχθρική διάθεση, η εχθρότητα που τους δείχνουν οι άλλοι τους κάνει να σιωπούν.

10:10—Πώς προξενεί πόνο «αυτός που κλείνει το μάτι»; «Ο άχρηστος άνθρωπος» ίσως να μην καταφεύγει μόνο σε “στρεβλή ομιλία” αλλά να προσπαθεί επίσης να κρύψει τα κίνητρά του με τη γλώσσα του σώματος, όπως με το να “κλείνει το μάτι”. (Παροιμίες 6:12, 13) Αυτό το είδος απάτης μπορεί να γίνει αιτία να ταλαιπωρηθεί διανοητικά το θύμα του σε σοβαρό βαθμό.

10:29—Τι είναι «η οδός του Ιεχωβά»; Εδώ γίνεται αναφορά στον τρόπο με τον οποίο πολιτεύεται ο Ιεχωβά με την ανθρωπότητα και όχι στην πορεία ζωής που πρέπει να ακολουθούμε. Η πολιτεία του Θεού με τους ανθρώπους σημαίνει ασφάλεια για τον άμεμπτο αλλά καταστροφή για τον πονηρό.

11:31—Γιατί πρέπει ο πονηρός να αμειφθεί περισσότερο από τον δίκαιο; Η αμοιβή εδώ υπολογίζεται με βάση το βαθμό τιμωρίας που λαβαίνει ο καθένας. Όταν σφάλλει το δίκαιο άτομο, η αμοιβή που λαβαίνει για τα λάθη του είναι η διαπαιδαγώγηση. Ο πονηρός αμαρτάνει εκούσια και αρνείται να στραφεί σε ό,τι είναι καλό. Γι’ αυτό, αξίζει και λαβαίνει αυστηρή τιμωρία.

12:23—Πώς «καλύπτει τη γνώση» κάποιο άτομο; Το να καλύπτει κάποιος τη γνώση δεν σημαίνει ότι δεν τη φανερώνει καθόλου. Αντίθετα, σημαίνει ότι φανερώνει τη γνώση διακριτικά, και όχι με το να καυχιέται επιδεικτικά για αυτήν.

14:17—Με ποια έννοια ο «άνθρωπος που έχει ικανότητες σκέψης μισείται»; Η εβραϊκή έκφραση που αποδίδεται «ικανότητες σκέψης» μπορεί να σημαίνει είτε διάκριση είτε μοχθηρό τρόπο σκέψης. Φυσικά, ένας άνθρωπος με πονηρές ιδέες μισείται. Αλλά το ίδιο συμβαίνει και με τον άνθρωπο που έχει διάκριση ο οποίος χρησιμοποιεί τις ικανότητες σκέψης του και επιλέγει να “μην είναι μέρος του κόσμου”.—Ιωάννης 15:19.

18:19—Πώς «ο αδελφός σε βάρος του οποίου έγινε παράβαση υποχωρεί δυσκολότερα από ισχυρή πόλη»; Όπως μια ισχυρή πόλη που βρίσκεται υπό πολιορκία, έτσι και ένα τέτοιο άτομο μπορεί να αρνείται πεισματικά να κάνει παραχωρήσεις. Οι φιλονικίες μεταξύ του ίδιου και του παραβάτη μπορούν εύκολα να αποτελέσουν φραγμό όπως η «αμπάρα πυργωτής κατοικίας».

 Μαθήματα για Εμάς:

10:11-14. Για να είναι τα λόγια μας εποικοδομητικά, η διάνοιά μας πρέπει να είναι γεμάτη με ακριβή γνώση, η καρδιά μας είναι απαραίτητο να υποκινείται από αγάπη και η σοφία πρέπει να υπαγορεύει ό,τι βγαίνει από το στόμα μας.

10:19· 12:18· 13:3· 15:28· 17:28. Είθε τα λόγια μας να είναι λίγα και στοχαστικά.

11:1· 16:11· 20:10, 23. Ο Ιεχωβά θέλει να είμαστε έντιμοι στις επαγγελματικές μας δοσοληψίες.

11:4. Είναι ανόητο να επιδιώκουμε υλικό πλούτο σε βάρος της προσωπικής μελέτης της Γραφής, της παρακολούθησης των συναθροίσεων, της προσευχής και της διακονίας αγρού.

13:4. Το να «επιθυμεί» κάποιος θέση ευθύνης στην εκκλησία ή ζωή στο νέο κόσμο δεν είναι από μόνο του αρκετό. Πρέπει επίσης να είμαστε φιλόπονοι και να καταβάλλουμε επιμελή προσπάθεια για να ανταποκρινόμαστε στις απαιτήσεις.

13:24· 29:15, 21. Ο στοργικός γονέας δεν παραχαϊδεύει το παιδί του ούτε παραβλέπει τα ελαττώματά του. Απεναντίας, ο πατέρας ή η μητέρα παίρνει διορθωτικά μέτρα για να ξεριζώσει τέτοια ελαττώματα προτού αυτά ριζώσουν βαθιά.

14:10. Εφόσον δεν είναι δυνατόν να εκφράζουμε κάθε φορά με ακρίβεια τα ενδόμυχα αισθήματά μας ούτε να τα κατανοούν πάντοτε όσοι μας παρατηρούν, η παρηγοριά την οποία μπορούν να προσφέρουν οι άλλοι είναι περιορισμένη. Ίσως χρειαστεί να υπομείνουμε μερικές δυσκολίες στηριζόμενοι αποκλειστικά και μόνο στον Ιεχωβά.

15:7. Δεν πρέπει να λέμε μεμιάς όλα όσα ξέρουμε σε κάποιο άτομο, ακριβώς όπως ένας γεωργός δεν ρίχνει όλους τους σπόρους του σε ένα και μόνο σημείο. Ο σοφός σκορπίζει τη γνώση του λίγο λίγο κάθε φορά ανάλογα με την ανάγκη.

15:15· 18:14. Η διατήρηση θετικής διανοητικής στάσης θα μας βοηθάει να βρίσκουμε χαρά, ακόμη και κάτω από οδυνηρές καταστάσεις.

17:24. Ανόμοια με τον «άφρονα», του οποίου τα μάτια και η διάνοια περιπλανιούνται αντί να προσηλώνονται σε σπουδαία ζητήματα, εμείς πρέπει να επιζητούμε κατανόηση ώστε να μπορούμε να ενεργούμε με σοφία.

23:6-8. Πρέπει να φυλαγόμαστε από την υποκριτική εκδήλωση φιλοξενίας.

27:21. Ο έπαινος μπορεί να δείξει ποιοι είμαστε. Η ταπεινοφροσύνη φαίνεται από το αν ο έπαινος μας ωθεί να αναγνωρίσουμε ότι είμαστε υπόχρεοι στον Ιεχωβά καθώς και αν μας παρακινεί να συνεχίσουμε να τον υπηρετούμε. Η έλλειψη ταπεινοφροσύνης φανερώνεται όταν ο έπαινος προάγει ένα αίσθημα ανωτερότητας.

27:23-27. Χρησιμοποιώντας ένα ειδυλλιακό σκηνικό, αυτές οι παροιμίες τονίζουν πόση αξία έχει το να βρίσκουμε ικανοποίηση σε μια απλή ζωή η οποία είναι απόρροια επιμελούς εργασίας. Ιδιαίτερα πρέπει να μας εντυπώνουν την ανάγκη να βασιζόμαστε στον Θεό. a

28:5. Αν “εκζητούμε τον Ιεχωβά” μέσω προσευχής και μελέτης του Λόγου του, θα “μπορούμε να κατανοήσουμε τα πάντα”, δηλαδή καθετί που χρειάζεται για να τον υπηρετούμε με αποδεκτό τρόπο.

“ΒΑΡΥΣΗΜΑΝΤΑ ΑΓΓΕΛΜΑΤΑ”

(Παροιμίες 30:1–31:31)

Το Γραφικό βιβλίο των Παροιμιών ολοκληρώνεται με δύο “βαρυσήμαντα αγγέλματα”. (Παροιμίες 30:1· 31:1) Μέσω παραλληλισμών που υποκινούν σε σκέψεις, το άγγελμα του Αγούρ δείχνει παραστατικά πόσο ακόρεστη είναι η απληστία και πόσο δυσδιάκριτες είναι οι πειστικές μέθοδοι με τις οποίες κάποιος αποπλανά μια κοπέλα. b Μας προειδοποιεί επίσης για την αυτοεξύψωση και τα θυμωμένα λόγια.

Το βαρυσήμαντο άγγελμα που έλαβε ο Λεμουήλ από τη μητέρα του περιέχει ωφέλιμες συμβουλές για τη χρήση του κρασιού και του μεθυστικού ποτού καθώς και για τη δίκαιη κρίση. Η περιγραφή μιας καλής συζύγου τελειώνει με την εξής δήλωση: «Δώστε της από τους καρπούς των χεριών της, και ας την επαινούν τα έργα της».—Παροιμίες 31:31.

Να αποκτάτε σοφία, να δέχεστε διαπαιδαγώγηση, να καλλιεργείτε θεοσεβή φόβο, να στηρίζεστε στον Ιεχωβά. Τι πολύτιμα μαθήματα μας διδάσκουν οι θεόπνευστες παροιμίες! Με κάθε τρόπο, ας εφαρμόζουμε τις συμβουλές τους και ας γευτούμε έτσι την ευτυχία “του ανθρώπου που φοβάται τον Ιεχωβά”.—Ψαλμός 112:1.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στη σελίδα 16]

Ο Ιεχωβά είναι η Πηγή κάθε αληθινής γνώσης

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Τι σημαίνει το να “σκορπίζουμε γνώση”;