Ας Εποικοδομείται η Εκκλησία

«Η εκκλησία . . . μπήκε σε περίοδο ειρήνης, ενώ παράλληλα εποικοδομούνταν».—ΠΡΑΞΕΙΣ 9:31.

1. Ποια ερωτήματα θα μπορούσαμε να θέσουμε σχετικά με την «εκκλησία του Θεού»;

 ΤΗΝ ημέρα της Πεντηκοστής του 33 Κ.Χ., ο Ιεχωβά αναγνώρισε μια ομάδα μαθητών του Χριστού ως ένα νέο έθνος, τον «Ισραήλ του Θεού». (Γαλάτες 6:16) Αυτοί οι χρισμένοι με το πνεύμα Χριστιανοί έγιναν επίσης η «εκκλησία του Θεού», όπως αποκαλείται στην Αγία Γραφή. (1 Κορινθίους 11:22) Τι περιλάμβανε, όμως, αυτό; Πώς θα ήταν οργανωμένη η «εκκλησία του Θεού»; Πώς θα λειτουργούσε στη γη, οπουδήποτε και αν ζούσαν τα μέλη της; Επίσης, πώς επηρεάζει αυτό τη ζωή και την ευτυχία μας;

2, 3. Πώς έδειξε ο Ιησούς ότι η εκκλησία θα είχε δομή;

² Όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο, ο Ιησούς προείπε την ύπαρξη αυτής της εκκλησίας των χρισμένων ακολούθων του λέγοντας στον απόστολο Πέτρο: «Πάνω σε αυτόν το βράχο [τον Ιησού Χριστό] θα οικοδομήσω την εκκλησία μου, και οι πύλες του Άδη δεν θα υπερισχύσουν εναντίον της». (Ματθαίος 16:18) Επιπρόσθετα, ενόσω ο Ιησούς ήταν ακόμα μαζί με τους αποστόλους, έδωσε ενδείξεις σχετικά με το πώς θα λειτουργούσε και πώς θα ήταν οργανωμένη αυτή η εκκλησία που επρόκειτο να ιδρυθεί σύντομα.

³ Ο Ιησούς δίδαξε με λόγια και με έργα ότι κάποιοι στην εκκλησία θα αναλάμβαναν την ηγεσία. Θα το έκαναν αυτό υπηρετώντας, ή αλλιώς διακονώντας, τους άλλους μέσα στον όμιλό τους. Ο Χριστός είπε: «Ξέρετε ότι εκείνοι που φαίνεται να κυβερνούν τα έθνη τα καταδυναστεύουν και οι μεγάλοι τους τα κατεξουσιάζουν. Δεν είναι έτσι τα πράγματα μεταξύ σας· αλλά όποιος θέλει να γίνει μεγάλος μεταξύ σας πρέπει να είναι διάκονός σας, και όποιος θέλει να είναι πρώτος μεταξύ σας πρέπει να είναι ο δούλος όλων». (Μάρκος 10:42-44) Είναι σαφές ότι η «εκκλησία του Θεού» δεν θα ήταν απλώς κάποια διασκορπισμένα, απομονωμένα άτομα, που θα αποτελούσαν μια άμορφη εκκλησία. Αντίθετα, θα υπήρχε δομή, στα πλαίσια της οποίας τα άτομα μέσα στην εκκλησία θα συνεργάζονταν μεταξύ τους.

4, 5. Πώς γνωρίζουμε ότι η εκκλησία θα χρειαζόταν πνευματική διδασκαλία;

⁴ Αυτός που θα γινόταν η Κεφαλή εκείνης της “εκκλησίας του Θεού” έδειξε ότι οι απόστολοί του και άλλοι τους οποίους είχε εκπαιδεύσει θα είχαν συγκεκριμένες ευθύνες απέναντι στους υπόλοιπους. Τι θα έκαναν; Ένας βασικός διορισμός τους θα ήταν να παρέχουν πνευματική διδασκαλία στα μέλη της εκκλησίας. Θυμηθείτε ότι ο αναστημένος Ιησούς, παρουσία μερικών άλλων αποστόλων, είπε στον Πέτρο: «Σίμων, γιε του Ιωάννη, με αγαπάς;» Ο Πέτρος απάντησε: «Ναι, Κύριε, εσύ γνωρίζεις ότι νιώθω στοργή για εσένα». Ο Ιησούς τού είπε: «Βόσκε τα αρνιά μου. . . . Ποίμαινε τα προβατάκια μου. . . . Βόσκε τα προβατάκια μου». (Ιωάννης 21:15-17) Τι διορισμός ήταν αυτός!

⁵ Από τα λόγια του Ιησού μπορούμε να διακρίνουμε ότι εκείνοι που συνάγονται στην εκκλησία παρομοιάζονται με πρόβατα σε μάντρα. Αυτά τα πρόβατα—Χριστιανοί άντρες, γυναίκες και παιδιά—θα χρειαζόταν να τρέφονται πνευματικά και να ποιμαίνονται κατάλληλα. Επιπρόσθετα, εφόσον ο Ιησούς πρόσταξε όλους τους ακολούθους του να διδάσκουν άλλους και να κάνουν μαθητές, όποιοι καινούριοι θα γίνονταν πρόβατά του θα χρειαζόταν να εκπαιδευτούν για το πώς να εκτελούν αυτή τη θεϊκή αποστολή.—Ματθαίος 28:19, 20.

6. Ποιες διευθετήσεις έγιναν στη νεοσχηματισμένη «εκκλησία του Θεού»;

⁶ Όταν σχηματίστηκε η «εκκλησία του Θεού», εκείνοι που την αποτελούσαν συγκεντρώνονταν τακτικά για εκπαίδευση και αμοιβαία ενθάρρυνση: «Ήταν αφοσιωμένοι στη διδασκαλία  των αποστόλων και στο να δίνουν ο ένας στον άλλον, στη λήψη γευμάτων και στις προσευχές». (Πράξεις 2:42, 46, 47) Μια άλλη αξιοσημείωτη λεπτομέρεια στο ιστορικό υπόμνημα είναι ότι μερικοί άντρες οι οποίοι είχαν τα κατάλληλα προσόντα διορίζονταν να βοηθούν στη φροντίδα κάποιων πρακτικών ζητημάτων. Δεν επιλέγονταν λόγω των ετών της κοσμικής τους εκπαίδευσης ούτε λόγω τεχνικών δεξιοτήτων. Ήταν άντρες “γεμάτοι πνεύμα και σοφία”. Ένας από αυτούς ήταν ο Στέφανος, και η αφήγηση τονίζει ότι επρόκειτο για «άντρα γεμάτο πίστη και άγιο πνεύμα». Αποτέλεσμα της εκκλησιαστικής διευθέτησης ήταν ότι «ο λόγος του Θεού συνέχισε να αυξάνει, και ο αριθμός των μαθητών πλήθαινε στην Ιερουσαλήμ πάρα πολύ».—Πράξεις 6:1-7.

Άντρες που Χρησιμοποιεί ο Θεός

7, 8. (α) Ως τι υπηρετούσαν οι απόστολοι και οι πρεσβύτεροι στην Ιερουσαλήμ μεταξύ των πρώτων Χριστιανών; (β) Ποιο ήταν το αποτέλεσμα όταν δόθηκε κατεύθυνση μέσω των εκκλησιών;

⁷ Εύλογα, οι απόστολοι αναλάμβαναν την ηγεσία στην αρχική εκκλησιαστική διευθέτηση, αλλά δεν ήταν μόνοι. Κάποια στιγμή, ο Παύλος και οι σύντροφοί του επέστρεψαν στην Αντιόχεια της Συρίας. Το εδάφιο Πράξεις 14:27 αναφέρει: «Αφού έφτασαν και συγκέντρωσαν την εκκλησία, άρχισαν να αφηγούνται τα πολλά πράγματα που είχε κάνει ο Θεός μέσω αυτών». Ενώ βρίσκονταν ακόμα σε εκείνη την τοπική εκκλησία, εγέρθηκε ένα ερώτημα σχετικά με το αν οι Εθνικοί πιστοί ήταν απαραίτητο να περιτέμνονται. Για να επιλυθεί το ζήτημα, ο Παύλος και ο Βαρνάβας στάλθηκαν «προς τους αποστόλους και τους πρεσβυτέρους στην Ιερουσαλήμ», οι οποίοι είναι σαφές ότι υπηρετούσαν ως κυβερνών σώμα.—Πράξεις 15:1-3.

⁸ Ο Χριστιανός πρεσβύτερος Ιάκωβος, ετεροθαλής αδελφός του Ιησού αλλά όχι απόστολος, προΐστατο όταν «συγκεντρώθηκαν οι απόστολοι και οι πρεσβύτεροι για να φροντίσουν για την υπόθεση αυτή». (Πράξεις 15:6) Κατόπιν σύσκεψης και με τη βοήθεια του αγίου πνεύματος, κατέληξαν σε ένα συμπέρασμα εναρμονισμένο με τις Γραφές. Το έστειλαν γραπτώς στις τοπικές εκκλησίες. (Πράξεις 15:22-32) Εκείνοι που έλαβαν αυτές τις πληροφορίες τις δέχτηκαν και τις εφάρμοσαν. Με ποιο αποτέλεσμα; Οι αδελφοί και οι αδελφές εποικοδομήθηκαν και ενθαρρύνθηκαν. Η Γραφή αναφέρει: «Γι’ αυτό και οι εκκλησίες συνέχισαν να σταθεροποιούνται στην  πίστη και να αυξάνουν σε αριθμό κάθε ημέρα».—Πράξεις 16:5.

9. Ποιους ρόλους δείχνει η Γραφή ότι αναλαμβάνουν οι Χριστιανοί άντρες με τα κατάλληλα προσόντα;

⁹ Αλλά πώς έπρεπε να λειτουργούν οι εκκλησίες σε καθημερινή βάση; Πάρτε για παράδειγμα τις εκκλησίες στην Κρήτη. Παρότι πολλοί άνθρωποι που ζούσαν εκεί είχαν κακή φήμη, μερικοί άλλαξαν και έγιναν αληθινοί Χριστιανοί. (Τίτο 1:10-12· 2:2, 3) Αυτοί ζούσαν σε διάφορες πόλεις, και όλοι βρίσκονταν πολύ μακριά από το κυβερνών σώμα στην Ιερουσαλήμ. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν αποτελούσε μεγάλο πρόβλημα, επειδή πνευματικοί “πρεσβύτεροι” ήταν διορισμένοι σε κάθε τοπική εκκλησία στην Κρήτη, όπως και αλλού. Αυτοί οι άντρες πληρούσαν προϋποθέσεις τις οποίες βρίσκουμε καταγραμμένες στη Γραφή. Διορίζονταν πρεσβύτεροι, ή αλλιώς επίσκοποι, οι οποίοι μπορούσαν να “προτρέπουν με τη διδασκαλία που είναι υγιής και να ελέγχουν εκείνους που αντιλέγουν”. (Τίτο 1:5-9· 1 Τιμόθεο 3:1-7) Άλλοι πνευματικοί άντρες είχαν τα προσόντα να βοηθούν τις εκκλησίες ως διακονικοί υπηρέτες, ή αλλιώς διάκονοι.—1 Τιμόθεο 3:8-10, 12, 13.

10. Σύμφωνα με τα εδάφια Ματθαίος 18:15-17, πώς έπρεπε να λύνονται τα σοβαρά προβλήματα;

¹⁰ Ο Ιησούς έδειξε ότι θα υπήρχε μια τέτοια δομή. Θυμηθείτε την αφήγηση των εδαφίων Ματθαίος 18:15-17, όπου ο Ιησούς παρατήρησε ότι μερικές φορές μπορεί να προκύψουν δυσκολίες ανάμεσα σε δύο μέλη του λαού του Θεού, όταν ο ένας αμαρτήσει με κάποιον τρόπο εναντίον του άλλου. Ο αδικημένος έπρεπε να πλησιάσει τον άλλον και να “εκθέσει ξεκάθαρα το σφάλμα του” ιδιαιτέρως, σε μια συζήτηση που θα έκαναν μόνο οι δυο τους. Αν αυτό το βήμα δεν έλυνε το ζήτημα, ένας ή δύο άλλοι που γνώριζαν τα γεγονότα μπορούσαν να κληθούν για να βοηθήσουν. Τι θα γινόταν αν και πάλι το ζήτημα δεν τακτοποιούνταν; Ο Ιησούς είπε: «Αν δεν τους ακούσει αυτούς, μίλησε στην εκκλησία. Αν δεν ακούσει ούτε την εκκλησία, ας είναι για εσένα όπως ο εθνικός και ο εισπράκτορας φόρων». Όταν ο Ιησούς το είπε αυτό, οι Ιουδαίοι εξακολουθούσαν να αποτελούν την «εκκλησία του Θεού», οπότε τα λόγια του αρχικά εφαρμόζονταν σε αυτούς. a Ωστόσο, από τη στιγμή που θα ιδρυόταν η Χριστιανική εκκλησία, η κατεύθυνση που έδωσε ο Ιησούς θα εφαρμοζόταν εκεί. Αυτή είναι άλλη μια ένδειξη του ότι ο λαός του Θεού θα είχε εκκλησιαστική δομή για την εποικοδόμηση και την καθοδηγία κάθε Χριστιανού ατομικά.

11. Πώς επρόκειτο να συμμετέχουν οι πρεσβύτεροι στην επίλυση προβλημάτων;

¹¹ Κατάλληλα, λοιπόν, οι πρεσβύτεροι, ή αλλιώς επίσκοποι, θα εκπροσωπούσαν την τοπική εκκλησία για το χειρισμό ή την επίλυση προβλημάτων ή για την αντιμετώπιση περιπτώσεων διάπραξης αμαρτίας. Αυτό εναρμονίζεται με τα προσόντα των πρεσβυτέρων που αναφέρονται στο εδάφιο Τίτο 1:9. Είναι αλήθεια ότι οι τοπικοί πρεσβύτεροι ήταν ατελείς άνθρωποι, όπως ήταν και ο Τίτος, τον οποίο ο Παύλος έστειλε στις εκκλησίες για “να διορθώσει τα πράγματα που παρουσίαζαν ελλείψεις”. (Τίτο 1:4, 5) Σήμερα, όσοι εξετάζονται για διορισμό ως πρεσβύτεροι πρέπει να έχουν αποδείξει την πίστη και την αφοσίωσή τους στο πέρασμα του χρόνου. Ως αποτέλεσμα, οι άλλοι στην εκκλησία έχουν λόγους να θέτουν εμπιστοσύνη στην κατεύθυνση και στην ηγεσία που παρέχεται μέσω αυτής της διευθέτησης.

12. Ποια ευθύνη έχουν οι πρεσβύτεροι απέναντι στην εκκλησία;

¹² Στους πρεσβυτέρους της εκκλησίας της Εφέσου, ο Παύλος είπε: «Προσέχετε τους εαυτούς σας και όλο το ποίμνιο, μέσα στο οποίο το άγιο πνεύμα σάς διόρισε επισκόπους, για να ποιμαίνετε την εκκλησία του Θεού την οποία αγόρασε με το αίμα του ίδιου του Γιου του». (Πράξεις 20:28) Αληθεύει εξίσου σήμερα ότι οι επίσκοποι είναι διορισμένοι “να ποιμαίνουν την εκκλησία του Θεού”. Πρέπει να το κάνουν αυτό στοργικά, όχι καταδυναστεύοντας το ποίμνιο. (1 Πέτρου 5:2, 3) Οι επίσκοποι πρέπει να  αγωνίζονται να εποικοδομούν και να βοηθούν «όλο το ποίμνιο».

Προσκόλληση στην Εκκλησία

13. Τι μπορεί να δημιουργηθεί μερικές φορές σε μια εκκλησία, και γιατί;

¹³ Οι πρεσβύτεροι και όλοι οι άλλοι στην εκκλησία είναι ατελείς, γι’ αυτό κατά καιρούς δημιουργούνται παρεξηγήσεις ή προβλήματα, πράγμα που συνέβαινε και τον πρώτο αιώνα όταν ήταν ακόμα παρόντες μερικοί απόστολοι. (Φιλιππησίους 4:2, 3) Ένας επίσκοπος ή κάποιο άλλο άτομο μπορεί να πει κάτι που φαίνεται αγενές, άστοργο ή όχι απόλυτα αληθές. Ή ενδεχομένως νομίζουμε πως συμβαίνει κάτι αντιγραφικό, αλλά φαίνεται ότι, αν και οι τοπικοί πρεσβύτεροι είναι ενήμεροι για αυτό, δεν διορθώνουν την κατάσταση. Βέβαια, το ζήτημα μπορεί να το έχουν χειριστεί ή να το χειρίζονται τώρα σύμφωνα με τις Γραφές και υπό το φως στοιχείων που εμείς δεν γνωρίζουμε. Αλλά ακόμα και αν τα πράγματα όντως έχουν όπως νομίζουμε, ας αναλογιστούμε το εξής: Για κάποιο διάστημα, υφίστατο σοβαρή αδικοπραγία στην εκκλησία της Κορίνθου, μια εκκλησία για την οποία ενδιαφερόταν ο Ιεχωβά. Στον κατάλληλο καιρό, εκείνος φρόντισε να γίνει χειρισμός για την αδικοπραγία, ορθά και σταθερά. (1 Κορινθίους 5:1, 5, 9-11) Θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε: “Αν ζούσα εγώ στην Κόρινθο τότε, πώς θα είχα αντιδράσει κατά τη διάρκεια του διαστήματος που μεσολάβησε;”

14, 15. Γιατί έπαψαν μερικοί να ακολουθούν τον Ιησού, και ποιο μάθημα παρέχει αυτό σε εμάς;

¹⁴ Εξετάστε μια άλλη πιθανότητα όσον αφορά την εκκλησία. Υποθέστε ότι κάποιο άτομο δυσκολεύεται να κατανοήσει και να αποδεχτεί μια Γραφική διδασκαλία. Ίσως έχει κάνει έρευνα στη Γραφή και στα έντυπα που είναι διαθέσιμα μέσω της εκκλησίας και ίσως έχει ζητήσει βοήθεια από ώριμους συγχριστιανούς, ακόμα και από πρεσβυτέρους. Παρ’ όλα αυτά, του είναι δύσκολο να συλλάβει ή να αποδεχτεί το συγκεκριμένο σημείο. Τι μπορεί να κάνει; Κάτι παρόμοιο συνέβη περίπου έναν χρόνο προτού πεθάνει ο Ιησούς. Είπε ότι ο ίδιος ήταν «το ψωμί της ζωής» και ότι για να ζήσει ένα άτομο αιώνια έπρεπε να “φάει τη σάρκα του Γιου του ανθρώπου και να πιει το αίμα του”. Αυτό συντάραξε μερικούς από τους μαθητές του. Αντί να αναζητήσουν μια εξήγηση ή απλώς να περιμένουν με πίστη, πολλοί μαθητές «δεν περπατούσαν πια [με τον Ιησού]». (Ιωάννης 6:35, 41-66) Και πάλι, αν ήμασταν εμείς εκεί, τι θα κάναμε;

¹⁵ Στους σύγχρονους καιρούς, μερικοί έχουν σταματήσει να συναναστρέφονται με την τοπική  εκκλησία, πιστεύοντας ότι θα υπηρετούν τον Θεό μόνοι τους. Ίσως λένε ότι το έκαναν αυτό επειδή πληγώθηκαν τα αισθήματά τους, επειδή πιστεύουν ότι δεν γίνεται τίποτα για να διορθωθεί κάτι κακό ή επειδή δεν μπορούν να αποδεχτούν κάποια διδασκαλία. Πόσο λογική είναι η πορεία τους; Ενώ αληθεύει ότι κάθε Χριστιανός πρέπει να έχει προσωπική σχέση με τον Θεό, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι Εκείνος χρησιμοποιεί μια παγκόσμια εκκλησία, όπως έκανε και στις ημέρες των αποστόλων. Επιπρόσθετα, ο Ιεχωβά χρησιμοποιούσε τις τοπικές εκκλησίες τον πρώτο αιώνα και τις ευλογούσε, ενώ διευθετούσε να υπάρχουν πρεσβύτεροι και διακονικοί υπηρέτες με τα κατάλληλα προσόντα για να ωφελούν τις εκκλησίες. Το ίδιο αληθεύει και σήμερα.

16. Τι πρέπει να σκεφτεί ένα άτομο αν μπει στον πειρασμό να εγκαταλείψει την εκκλησία;

¹⁶ Αν ένας Χριστιανός πιστεύει ότι μπορεί να βασιστεί αποκλειστικά στην προσωπική του σχέση με τον Θεό, απορρίπτει μια θεόδοτη διευθέτηση—αυτή που περιλαμβάνει τόσο την παγκόσμια εκκλησία όσο και τις τοπικές εκκλησίες του λαού του Θεού. Το άτομο αυτό μπορεί να απομονωθεί ή να συναναστρέφεται με λίγα μόνο άλλα άτομα, αλλά πού είναι η διευθέτηση για πρεσβυτέρους και η προμήθεια των διακονικών υπηρετών; Είναι αξιοσημείωτο πως, όταν ο Παύλος έγραψε προς την εκκλησία των Κολοσσών και έδωσε την οδηγία να διαβαστεί η επιστολή και στη Λαοδίκεια, είπε ότι οι Χριστιανοί ήταν “ριζωμένοι και εποικοδομούνταν [στον Χριστό]”. Εκείνοι που βρίσκονταν μέσα στις εκκλησίες, και όχι τα άτομα που αποχωρίζονταν από αυτές, θα ωφελούνταν από κάτι τέτοιο.—Κολοσσαείς 2:6, 7· 4:16.

Στύλος και Στήριγμα της Αλήθειας

17. Τι δείχνει το εδάφιο 1 Τιμόθεο 3:15 σχετικά με την εκκλησία;

¹⁷ Στην πρώτη του επιστολή προς τον Χριστιανό πρεσβύτερο Τιμόθεο, ο απόστολος Παύλος απαρίθμησε τα προσόντα των πρεσβυτέρων και των διακονικών υπηρετών των τοπικών εκκλησιών. Αμέσως μετά, ο Παύλος αναφέρθηκε στην «εκκλησία του ζωντανού Θεού», λέγοντας ότι αυτή είναι «στύλος και στήριγμα της αλήθειας». (1 Τιμόθεο 3:15) Ολόκληρη η εκκλησία των χρισμένων Χριστιανών ασφαλώς αποδείχτηκε τέτοιος στύλος τον πρώτο αιώνα. Και είναι αδιαμφισβήτητο ότι η κύρια διευθέτηση μέσω της οποίας οι Χριστιανοί ως άτομα έπρεπε να λαβαίνουν αυτή την αλήθεια ήταν στα πλαίσια της τοπικής εκκλησίας. Εκεί μπορούσαν να ακούσουν να διδάσκεται και να υποστηρίζεται η αλήθεια, εκεί μπορούσαν να εποικοδομηθούν.

18. Γιατί είναι ζωτικές οι συναθροίσεις;

¹⁸ Παρόμοια, η παγκόσμια Χριστιανική εκκλησία είναι το σπιτικό του Θεού, «στύλος και στήριγμα της αλήθειας». Η τακτική παρακολούθηση των συναθροίσεων της τοπικής μας εκκλησίας και η συμμετοχή σε αυτές είναι βασικός τρόπος για να εποικοδομούμαστε, να ενισχυόμαστε όσον αφορά τη σχέση μας με τον Θεό, και να προετοιμαζόμαστε για να κάνουμε το θέλημά του. Όταν ο Παύλος έγραψε στην εκκλησία της Κορίνθου, εστίασε την προσοχή στα όσα λέγονταν σε αυτές τις συναθροίσεις. Έγραψε ότι επιθυμούσε να είναι σαφή και κατανοητά αυτά που λέγονταν στις συναθροίσεις τους, ώστε οι παρόντες να μπορούν να “εποικοδομούνται”. (1 Κορινθίους 14:12, 17-19) Εμείς σήμερα μπορούμε να εποικοδομούμαστε αν αναγνωρίζουμε ότι ο Ιεχωβά Θεός έχει θεσπίσει τη διευθέτηση των τοπικών εκκλησιών και την υποστηρίζει.

19. Γιατί νιώθετε υπόχρεοι στην εκκλησία σας;

¹⁹ Ναι, αν επιθυμούμε να εποικοδομούμαστε ως Χριστιανοί, η θέση μας είναι μέσα στην εκκλησία. Έχει αποδειχτεί επί μακρόν ότι η εκκλησία αποτελεί προμαχώνα εναντίον των ψεύτικων διδασκαλιών, και ο Θεός τη χρησιμοποιεί για να κάνει τα καλά νέα της Μεσσιανικής του Βασιλείας να διακηρυχτούν σε όλη τη γη. Χωρίς αμφιβολία, ο Θεός έχει επιτελέσει πολλά μέσω της Χριστιανικής εκκλησίας.—Εφεσίους 3:9, 10.

[Υποσημείωση]

Μπορείτε να Θυμηθείτε;

• Γιατί πρέπει να αναμένουμε ότι ο Θεός θα χρησιμοποιούσε εκκλησίες στη γη;

• Τι κάνουν για την εκκλησία οι πρεσβύτεροι, αν και είναι ατελείς;

• Πώς εποικοδομείστε εσείς από την τοπική εκκλησία;

[Ερωτήσεις Μελέτης]

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Οι απόστολοι και οι πρεσβύτεροι στην Ιερουσαλήμ υπηρετούσαν ως κυβερνών σώμα

[Εικόνα στη σελίδα 28]

Οι πρεσβύτεροι και οι διακονικοί υπηρέτες λαβαίνουν εκπαίδευση ώστε να μπορούν να εκπληρώνουν τις ευθύνες τους προς την εκκλησία