«Αγρυπνείτε»

«Το τέλος . . . όλων των πραγμάτων έχει πλησιάσει. . . . Να αγρυπνείτε σε σχέση με τις προσευχές».​—1 ΠΕΤΡ. 4:7.

1. Ποιο ήταν το θέμα της διδασκαλίας του Ιησού;

ΟΤΑΝ ο Ιησούς Χριστός βρισκόταν στη γη, το θέμα της διδασκαλίας του ήταν η Βασιλεία του Θεού. Μέσω αυτής της Βασιλείας, ο Ιεχωβά θα δικαιώσει την παγκόσμια κυριαρχία του και θα αγιάσει το όνομά του. Γι’ αυτό, ο Ιησούς δίδαξε τους μαθητές του να προσεύχονται στον Θεό: «Ας έρθει η βασιλεία σου. Ας γίνει το θέλημά σου, όπως στον ουρανό, έτσι και πάνω στη γη». (Ματθ. 4:17· 6:9, 10) Αυτή η κυβέρνηση της Βασιλείας πολύ σύντομα θα καταστρέψει τον κόσμο του Σατανά και κατόπιν θα επιβλέψει την επιτέλεση του θελήματος του Θεού σε όλη τη γη. Όπως προείπε ο Δανιήλ, η Βασιλεία του Θεού «θα συντρίψει και θα βάλει τέλος σε όλες αυτές τις [σημερινές] βασιλείες και η ίδια θα παραμένει στους αιώνες».​—Δαν. 2:44.

2. (α) Πώς θα γνώριζαν οι ακόλουθοι του Ιησού ότι θα ήταν αυτός παρών με βασιλική εξουσία; (β) Τι άλλο θα έδειχνε το σημείο;

² Επειδή η έλευση της Βασιλείας του Θεού είχε μεγάλη σημασία για τους ακολούθους του Ιησού, τον ρώτησαν: «Ποιο θα είναι το σημείο της παρουσίας σου και της τελικής περιόδου του συστήματος πραγμάτων;» (Ματθ. 24:3) Επρόκειτο να δοθεί ένα ορατό σημείο, διότι η παρουσία του Χριστού με βασιλική εξουσία θα ήταν αόρατη για τους ανθρώπους στη γη. Το σημείο αυτό θα το συνέθεταν διάφορα χαρακτηριστικά τα οποία προειπώθηκαν στις Γραφές. Κατά συνέπεια, οι ακόλουθοι του Ιησού που θα ζούσαν εκείνον τον καιρό θα μπορούσαν να διακρίνουν ότι ο Ιησούς είχε αρχίσει να κυβερνάει στον ουρανό. Αυτό θα σηματοδοτούσε επίσης την έναρξη της χρονικής περιόδου που είναι γνωστή στη Γραφή ως οι «τελευταίες ημέρες» του πονηρού συστήματος πραγμάτων το οποίο κυριαρχεί τώρα στη γη.​—2 Τιμ. 3:1-5, 13· Ματθ. 24:7-14.

Να Αγρυπνείτε στις Τελευταίες Ημέρες

3. Γιατί θα χρειαζόταν να αγρυπνούν οι Χριστιανοί;

³ Ο απόστολος Πέτρος έγραψε: «Το τέλος . . . όλων των πραγμάτων έχει πλησιάσει. Να είστε σώφρονες, λοιπόν, και να αγρυπνείτε σε σχέση με τις προσευχές». (1 Πέτρ. 4:7) Οι ακόλουθοι του Ιησού θα χρειαζόταν να αγρυπνούν και να είναι σε εγρήγορση ως προς τα παγκόσμια γεγονότα που θα έδειχναν ότι εκείνος είναι παρών με βασιλική εξουσία. Η δε αγρύπνια τους θα αποκτούσε ακόμη πιο επιτακτικό χαρακτήρα καθώς θα πλησίαζε το τέλος του παρόντος πονηρού συστήματος πραγμάτων. Ο Ιησούς είπε στους μαθητές  του: «Να είστε σε εγρήγορση, γιατί δεν γνωρίζετε πότε έρχεται ο κύριος του σπιτιού [για να εκτελέσει κρίση εναντίον του κόσμου του Σατανά]».​—Μάρκ. 13:35, 36.

4. Αντιπαραβάλετε τη στάση των ανθρώπων που αποτελούν μέρος του κόσμου του Σατανά με τη στάση των υπηρετών του Ιεχωβά. (Να συμπεριλάβετε το πλαίσιο.)

⁴ Οι άνθρωποι γενικά βρίσκονται υπό την εξουσία του Σατανά και δεν έχουν επιδείξει εγρήγορση όσον αφορά τη σημασία των παγκόσμιων γεγονότων. Δεν διακρίνουν την παρουσία του Χριστού με βασιλική εξουσία. Αλλά οι αληθινοί ακόλουθοι του Χριστού παρέμειναν άγρυπνοι και διέκριναν την πραγματική σημασία των όσων συνέβησαν τον προηγούμενο αιώνα. Από το 1925, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν αναγνωρίσει ότι ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και τα γεγονότα που ακολούθησαν αποτελούν αδιαμφισβήτητες αποδείξεις ότι η παρουσία του Χριστού με ουράνια βασιλική εξουσία άρχισε το 1914. Επομένως, οι τελευταίες ημέρες αυτού του πονηρού συστήματος πραγμάτων υπό τον Σατανά είχαν αρχίσει. Πολλοί οξυδερκείς άνθρωποι, παρότι δεν γνωρίζουν τη σημασία των γεγονότων, αναγνωρίζουν την τεράστια διαφορά ανάμεσα στην περίοδο πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη μετέπειτα περίοδο.​—Βλέπε το πλαίσιο  «Άρχισε η Εποχή των Αναταράξεων».

5. Γιατί είναι ζωτικό να συνεχίσουμε να αγρυπνούμε;

⁵ Επί σχεδόν έναν αιώνα, τα φρικτά γεγονότα που συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο πιστοποιούν ότι ζούμε στις τελευταίες ημέρες. Απομένει πολύ λίγος χρόνος προτού ο Ιεχωβά δώσει στον Χριστό την εντολή να οδηγήσει ισχυρές αγγελικές δυνάμεις εναντίον του κόσμου του Σατανά. (Αποκ. 19:11-21) Οι αληθινοί Χριστιανοί έχουν λάβει την παρότρυνση να είναι σε εγρήγορση. Επομένως, είναι επιτακτικό να συνεχίζουμε να εφαρμόζουμε αυτή την παρότρυνση καθώς αναμένουμε το τέλος αυτού του συστήματος. (Ματθ. 24:42) Πρέπει να παραμένουμε άγρυπνοι και, υπό την κατεύθυνση του Χριστού, πρέπει να επιτελέσουμε ένα συγκεκριμένο έργο σε ολόκληρη τη γη.

Ένα Παγγήινο Έργο

6, 7. Πώς έχει προοδεύσει το έργο κηρύγματος της Βασιλείας κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών;

⁶ Το έργο που έχουν να κάνουν οι υπηρέτες του Ιεχωβά προειπώθηκε ως μέρος του σύνθετου σημείου το οποίο δείχνει ότι βρισκόμαστε στις  τελευταίες ημέρες του παρόντος πονηρού συστήματος πραγμάτων. Ο Ιησούς περιέγραψε αυτό το παγκόσμιο έργο όταν απαρίθμησε διάφορα πράγματα τα οποία θα συνέβαιναν τον καιρό του τέλους. Η προφητεία του περιλάμβανε και την εξής βαρυσήμαντη δήλωση: «Αυτά τα καλά νέα της βασιλείας θα κηρυχτούν σε όλη την κατοικημένη γη για μαρτυρία σε όλα τα έθνη· και τότε θα έρθει το τέλος».​—Ματθ. 24:14.

⁷ Σκεφτείτε μερικά στοιχεία που σχετίζονται με αυτή τη λεπτομέρεια της προφητείας του Ιησού. Ο αριθμός των ανθρώπων που κήρυτταν τα καλά νέα όταν άρχισαν οι τελευταίες ημέρες το 1914 ήταν πολύ μικρός. Τώρα ο αριθμός αυτός έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Υπάρχουν πάνω από 7.000.000 Μάρτυρες του Ιεχωβά οι οποίοι κηρύττουν σε όλη τη γη, οργανωμένοι σε πάνω από 100.000 εκκλησίες. Άλλα 10.000.000 άτομα συναθροίστηκαν με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά το 2008 στην Ανάμνηση του θανάτου του Χριστού. Πρόκειται για αξιοσημείωτη αύξηση σε σύγκριση με τους παρόντες του προηγούμενου έτους.

8. Γιατί δεν έχει αποτρέψει η εναντίωση την επιτυχία του κηρύγματός μας;

⁸ Τι δυναμική μαρτυρία για τη Βασιλεία του Θεού δίνεται σε όλα τα έθνη προτού έρθει το τέλος του παρόντος συστήματος! Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι ο Σατανάς είναι «ο θεός αυτού του συστήματος πραγμάτων». (2 Κορ. 4:4) Όλα τα πολιτικά, θρησκευτικά και εμπορικά στοιχεία αυτού του κόσμου, καθώς και οι αγωγοί της προπαγάνδας του, επηρεάζονται από τον Σατανά. Τότε λοιπόν, πού οφείλεται η καταπληκτική επιτυχία του έργου μαρτυρίας; Ασφαλώς οφείλεται στην υποστήριξη του Ιεχωβά. Ως εκ τούτου, το έργο κηρύγματος της Βασιλείας προχωρεί με θαυμαστό τρόπο παρά τις προσπάθειες που καταβάλλει ο Σατανάς για να το σταματήσει.

9. Γιατί μπορεί να χαρακτηριστεί ως θαύμα η πνευματική μας ευημερία;

⁹ Η επιτυχία του έργου κηρύγματος της Βασιλείας καθώς και η αύξηση και η πνευματική ευημερία του λαού του Ιεχωβά μπορούν να χαρακτηριστούν ως θαύμα. Χωρίς την υποστήριξη του Θεού, η οποία περιλαμβάνει την καθοδήγηση και την προστασία του λαού του, το έργο κηρύγματος δεν θα ήταν δυνατόν να γίνει. (Διαβάστε Ματθαίος 19:26.) Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι, καθώς το άγιο πνεύμα του Θεού  επενεργεί στις καρδιές άγρυπνων ανθρώπων οι οποίοι είναι πρόθυμοι να υπηρετούν, αυτό το έργο κηρύγματος θα συνεχιστεί ως την επιτυχή ολοκλήρωσή του, «και τότε θα έρθει το τέλος». Αυτός ο καιρός πλησιάζει γοργά.

Η «Μεγάλη Θλίψη»

10. Πώς περιέγραψε ο Ιησούς την επερχόμενη μεγάλη θλίψη;

¹⁰ Το τέλος αυτού του πονηρού συστήματος θα έρθει στην περίοδο που αποκαλείται «μεγάλη θλίψη». (Αποκ. 7:14) Η Γραφή δεν μας λέει πόση θα είναι η διάρκειά της, αλλά ο Ιησούς είπε: «Τότε θα γίνει μεγάλη θλίψη, τέτοια που δεν έχει συμβεί από την αρχή του κόσμου μέχρι τώρα ούτε πρόκειται να ξανασυμβεί». (Ματθ. 24:21) Αν αναλογιστούμε τη θλίψη που έχει ήδη περάσει αυτός ο κόσμος, όπως στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κατά τον οποίο υπολογίζεται ότι χάθηκαν 50 με 60 εκατομμύρια ζωές, καταλαβαίνουμε ότι η επερχόμενη μεγάλη θλίψη θα είναι πραγματικά σφοδρότατη. Θα αποκορυφωθεί στη μάχη του Αρμαγεδδώνα. Τότε ο Ιεχωβά θα εξαπολύσει τις εκτελεστικές του δυνάμεις για να καταστρέψει κάθε ίχνος του επίγειου συστήματος του Σατανά.​—Αποκ. 16:14, 16.

11, 12. Ποιο γεγονός σηματοδοτεί την αρχή της μεγάλης θλίψης;

¹¹ Οι Βιβλικές προφητείες δεν δίνουν κάποια ημερομηνία έναρξης για την πρώτη φάση της μεγάλης θλίψης, παρότι μας λένε ποιο ασυνήθιστο γεγονός θα σηματοδοτήσει την αρχή της. Το γεγονός αυτό είναι η καταστροφή κάθε ψεύτικης θρησκείας από τις πολιτικές δυνάμεις. Στις Βιβλικές προφητείες που βρίσκονται στα κεφάλαια 17 και 18 της Αποκάλυψης, η ψεύτικη θρησκεία παρομοιάζεται με πόρνη η οποία έχει ανήθικες σεξουαλικές σχέσεις με τα πολιτικά συστήματα της γης. Το εδάφιο Αποκάλυψη 17:16 δείχνει ότι θα έρθει σύντομα ο καιρός κατά τον οποίο αυτά τα πολιτικά στοιχεία «θα μισήσουν την πόρνη και θα την κάνουν ερημωμένη και γυμνή, και θα καταφάγουν τις σάρκες της και θα την κάψουν εντελώς με φωτιά».

¹² Όταν έρθει ο καιρός να συμβεί αυτό, ο Θεός θα βάλει «στις καρδιές [των πολιτικών ηγετών] να εκτελέσουν τη σκέψη του», δηλαδή να καταστρέψουν κάθε ψεύτικη θρησκεία. (Αποκ. 17:17) Γι’ αυτό μπορεί να λεχθεί ότι αυτή η καταστροφή θα επέλθει από τον Θεό. Είναι η δική του κρίση εναντίον της υποκριτικής θρησκείας, η οποία επί τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα διδάσκει δόγματα που αντιβαίνουν στο θέλημα του Θεού και διώκει τους υπηρέτες του. Ο κόσμος γενικά δεν αναμένει αυτή την επερχόμενη καταστροφή της ψεύτικης θρησκείας. Αλλά οι πιστοί υπηρέτες του Ιεχωβά την αναμένουν. Και καθ’ όλη τη διάρκεια αυτών των τελευταίων ημερών μιλάνε στους ανθρώπους για αυτήν.

13. Τι δείχνει ότι το τέλος της ψεύτικης θρησκείας θα διαρκέσει μικρό χρονικό διάστημα;

¹³ Οι άνθρωποι θα συγκλονιστούν βαθιά όταν δουν να καταστρέφεται η ψεύτικη θρησκεία. Η Βιβλική προφητεία δείχνει ότι ακόμη και μερικοί «βασιλιάδες της γης» θα λένε σχετικά με αυτή την καταστροφή: «Αλίμονο, αλίμονο . . . επειδή σε μία ώρα ήρθε η κρίση σου!» (Αποκ. 18:9, 10, 16, 19) Το ότι η Γραφή χρησιμοποιεί τη φράση «μία ώρα» δείχνει ότι αυτό το γεγονός θα διαρκέσει σχετικά μικρό χρονικό διάστημα.

14. Όταν οι εχθροί του Ιεχωβά Θεού στραφούν τελικά εναντίον των υπηρετών του, πώς θα αντιδράσει εκείνος;

¹⁴ Αντιλαμβανόμαστε ότι κάποια στιγμή μετά την καταστροφή της ψεύτικης θρησκείας θα σημειωθεί μια επίθεση κατά των υπηρετών του Ιεχωβά, οι οποίοι διακηρύττουν τα αγγέλματα κρίσης του. (Ιεζ. 38:14-16) Όταν αρχίσει αυτή η επίθεση, οι επιτιθέμενοι θα βρουν απέναντί τους τον Ιεχωβά, ο οποίος υπόσχεται να προστατέψει τον πιστό λαό του. Ο Ιεχωβά δηλώνει: «Μέσα στο ζήλο μου, στη φωτιά της σφοδρής οργής μου, εξάπαντος θα μιλήσω. . . . Και θα γνωρίσουν  εξάπαντος ότι εγώ είμαι ο Ιεχωβά». (Διαβάστε Ιεζεκιήλ 38:18-23.) Ο Θεός δηλώνει στο Λόγο του: «Αυτός που αγγίζει εσάς [τους πιστούς υπηρέτες του] αγγίζει την κόρη του ματιού μου». (Ζαχ. 2:8) Άρα, όταν οι εχθροί του Ιεχωβά αρχίσουν την παγγήινη επίθεσή τους στους υπηρέτες του, εκείνος θα αντιδράσει. Θα αναλάβει δράση, πράγμα που θα οδηγήσει στην τελική φάση της μεγάλης θλίψης​—στο αποκορύφωμά της, τον Αρμαγεδδώνα. Υπό τις διαταγές του Χριστού, ισχυρές αγγελικές δυνάμεις θα εκτελέσουν τις κρίσεις του Ιεχωβά εναντίον του κόσμου του Σατανά.

Πώς Πρέπει να Επηρεαστούμε Εμείς

15. Πώς πρέπει να επηρεάζει εμάς η γνώση του γεγονότος ότι το τέλος αυτού του συστήματος είναι κοντά;

¹⁵ Πώς πρέπει να επηρεάζει εμάς η γνώση του γεγονότος ότι το τέλος αυτού του πονηρού συστήματος πλησιάζει γοργά; Ο απόστολος Πέτρος έγραψε: «Εφόσον έτσι θα διαλυθούν όλα αυτά, τι είδους άτομα πρέπει να είστε εσείς σε άγιες πράξεις διαγωγής και έργα θεοσεβούς αφοσίωσης!» (2 Πέτρ. 3:11) Αυτά τα λόγια τονίζουν ότι χρειάζεται να προσέχουμε πολύ ώστε να διασφαλίζουμε πως η διαγωγή μας είναι σε αρμονία με τις απαιτήσεις του Θεού και πως η ζωή μας περιλαμβάνει έργα θεοσεβούς αφοσίωσης, τα οποία αντανακλούν την αγάπη μας για τον Ιεχωβά. Μεταξύ αυτών των έργων είναι και το να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε στο κήρυγμα των καλών νέων της Βασιλείας προτού έρθει το τέλος. Ο Πέτρος έγραψε επίσης: «Το τέλος . . . όλων των πραγμάτων έχει πλησιάσει. . . . Να αγρυπνείτε σε σχέση με τις προσευχές». (1 Πέτρ. 4:7) Ερχόμαστε πιο κοντά στον Ιεχωβά και δείχνουμε την αγάπη μας για αυτόν όταν στρεφόμαστε συνεχώς σε αυτόν με προσευχή, ζητώντας του να μας δίνει καθοδηγία μέσω του αγίου του πνεύματος και της παγκόσμιας εκκλησίας του.

16. Γιατί χρειάζεται να μένουμε στενά προσκολλημένοι στη συμβουλή του Θεού;

¹⁶ Σε αυτούς τους επικίνδυνους καιρούς, χρειάζεται να μένουμε στενά προσκολλημένοι στη συμβουλή του Λόγου του Θεού: «Να προσέχετε . . . πάρα πολύ πώς περπατάτε, όχι ως άσοφοι, αλλά ως σοφοί, εξαγοράζοντας τον εύκαιρο χρόνο, επειδή οι ημέρες είναι πονηρές». (Εφεσ. 5:15, 16) Η πονηρία αφθονεί τώρα περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο της ιστορίας. Ο Σατανάς έχει επινοήσει πολλά πράγματα για να εμποδίζει τους ανθρώπους να κάνουν το θέλημα του Ιεχωβά ή απλώς για να αποσπά την προσοχή τους. Ως υπηρέτες του Θεού, το ξέρουμε αυτό και δεν θέλουμε να επιτρέψουμε σε τίποτα να υπονομεύσει την οσιότητά μας στον Θεό. Γνωρίζουμε επίσης τι πρόκειται να γίνει σύντομα και θέτουμε την εμπιστοσύνη μας στον Ιεχωβά και στους σκοπούς του.​—Διαβάστε 1 Ιωάννη 2:15-17.

17. Περιγράψτε πώς θα αντιδράσουν οι επιζώντες του Αρμαγεδδώνα όταν θα λάβει χώρα η ανάσταση.

¹⁷ Η θαυμάσια υπόσχεση που έχει δώσει ο Θεός να επαναφέρει τους νεκρούς στη ζωή θα πραγματοποιηθεί, διότι «πρόκειται να γίνει ανάσταση δικαίων και αδίκων». (Πράξ. 24:15) Προσέξτε πόσο κατηγορηματική είναι αυτή η υπόσχεση: «Πρόκειται να γίνει ανάσταση»! Δεν υπάρχει αμφιβολία σχετικά με αυτό, διότι ο Ιεχωβά έχει δώσει το λόγο του! Το εδάφιο Ησαΐας 26:19 υπόσχεται: «Οι νεκροί σου θα ζήσουν. . . . Ξυπνήστε και κραυγάστε χαρούμενα, εσείς που κατοικείτε στο χώμα! . . . Η γη θα αφήσει να πέσουν με γέννα ακόμη και εκείνοι που βρίσκονται ανίσχυροι στο θάνατο». Αυτά τα λόγια είχαν μια αρχική εκπλήρωση με την αποκατάσταση του αρχαίου λαού του Θεού στην πατρίδα του, πράγμα που μας κάνει βέβαιους για την επικείμενη κυριολεκτική εκπλήρωσή τους στο νέο κόσμο. Τι μεγάλη χαρά θα υπάρχει όταν οι αναστημένοι ξανασμίξουν με τους προσφιλείς τους! Ναι, το τέλος του κόσμου του Σατανά πλησιάζει και είναι κοντά ένας νέος κόσμος τον οποίο θα φέρει σε ύπαρξη ο Θεός. Πόσο ζωτικό είναι να συνεχίσουμε να αγρυπνούμε!

Θυμάστε;

• Ποιο ήταν το θέμα της διδασκαλίας του Ιησού;

• Πόσο εκτεταμένο είναι τώρα το έργο κηρύγματος της Βασιλείας;

• Γιατί είναι ζωτικό να αγρυπνούμε;

• Πώς σας ενθαρρύνει η υπόσχεση του εδαφίου Πράξεις 24:15;

[Ερωτήσεις Μελέτης]

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

 ΑΡΧΙΣΕ Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΩΝ

Η Εποχή των Αναταράξεων: Περιπέτειες σε Ένα Νέο Κόσμο είναι ο τίτλος ενός βιβλίου που έγραψε ο Άλαν Γκρίνσπαν και κυκλοφόρησε το 2007. Ο συγγραφέας διατέλεσε επί σχεδόν 20 χρόνια πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία επιβλέπει ολόκληρο το κεντρικό τραπεζικό σύστημα της χώρας. Ο Γκρίνσπαν τονίζει τη διαμετρική αντίθεση ανάμεσα στην παγκόσμια κατάσταση πριν από το 1914 και στα όσα ακολούθησαν:

«Σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, ο κόσμος, πριν από το 1914, φαινόταν να οδεύει αμετάκλητα προς υψηλότερα επίπεδα κοσμιότητας και πολιτισμού· η ανθρώπινη κοινωνία έμοιαζε διατεθειμένη να διορθωθεί και να τελειοποιηθεί. Ο 19ος αιώνας είχε βάλει τέρμα στην άθλια πρακτική του δουλεμπορίου. Η απάνθρωπη βία φαινόταν να έχει πάρει τέλος. . . . Ο ρυθμός των εφευρέσεων και των καινοτομιών είχε ενταθεί παγκοσμίως καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, γεννώντας σιδηροδρόμους, τηλέφωνα, ηλεκτρικό ρεύμα, κινηματογράφο, αυτοκίνητο και διάφορες βελτιώσεις της καθημερινής διαβίωσης​—τόσο πολλές που δεν μπορούν να αναφερθούν εδώ. Η ιατρική επιστήμη, η επιστήμη της διατροφής και η μαζική διανομή πόσιμου νερού είχε ανεβάσει τη μέση διάρκεια ζωής . . . Ήταν γενική η αίσθηση ότι η πρόοδος ήταν μη αντιστρεπτή».

Αλλά . . . «Ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος ήταν πιο καταστροφικός για την κοσμιότητα και τον πολιτισμό απ’ ό,τι ο πολύ πιο καταστροφικός Β΄ Παγκόσμιος που ακολούθησε. Και αυτό γιατί η πρώτη σύγκρουση κατέστρεψε μία ιδέα. Δεν μπορώ να σβήσω από το μυαλό μου τη σκέψη εκείνων των προπολεμικών χρόνων όπου το μέλλον της ανθρωπότητας έμοιαζε ρόδινο και απεριόριστο. Σήμερα οι προοπτικές μας είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες που υπήρχαν έναν αιώνα πριν, αλλά και λίγο πιο συμβατές με την πραγματικότητα. Θα παίξουν άραγε η τρομοκρατία, η υπερθέρμανση του πλανήτη και ο νεολαϊκισμός, στη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης, το ρόλο που έπαιξε ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος στην προηγούμενη; Κανείς δεν μπορεί να δώσει απάντηση με σιγουριά».

Ο Γκρίνσπαν θυμήθηκε από τα φοιτητικά του χρόνια μια δήλωση του οικονομολόγου Μπέντζαμιν Μ. Άντερσον (1886-1949): «Αυτοί που θυμούνται ως ενήλικοι και καταλαβαίνουν ως ενήλικοι τον κόσμο που προηγήθηκε του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, τον θυμούνται με μεγάλη νοσταλγία. Υπήρχε ένα αίσθημα ασφάλειας εκείνη την εποχή, το οποίο από τότε δεν έχει ξαναϋπάρξει».​—Οικονομία και Δημόσια Ευημερία (Economics and the Public Welfare).

Σε παρόμοιο συμπέρασμα καταλήγει το βιβλίο Η Διάλυση Ενός Κόσμου (A World Undone) του Τζ. Τζ. Μάγιερ, το οποίο εκδόθηκε το 2006. Εκεί διαβάζουμε: «Συχνά λέγεται ότι κάποια ιστορικά γεγονότα “άλλαξαν τα πάντα”. Στην περίπτωση του Μεγάλου Πολέμου [1914-1918] αυτό όντως αληθεύει. Ο πόλεμος πράγματι άλλαξε τα πάντα: όχι μόνο τα σύνορα, όχι μόνο τις κυβερνήσεις και τη μοίρα των εθνών, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι βλέπουν έκτοτε τον εαυτό τους και τον κόσμο. Αποτέλεσε κάτι σαν τρύπα στο χρόνο, αποσυνδέοντας οριστικά το μεταπολεμικό κόσμο από οτιδήποτε είχε προηγηθεί».

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Στον Αρμαγεδδώνα, ο Ιεχωβά θα εξαπολύσει ισχυρές αγγελικές δυνάμεις