Πώς Μεγαλύνει ο Ιησούς τη Δικαιοσύνη του Θεού
Πώς Μεγαλύνει ο Ιησούς τη Δικαιοσύνη του Θεού
«Ο Θεός έθεσε [τον Χριστό] ως προσφορά για εξιλασμό μέσω πίστης στο αίμα του. Αυτό έγινε για να δείξει τη δικαιοσύνη του».—ΡΩΜ. 3:25.
1, 2. (α) Τι μας διδάσκει η Γραφή για την κατάσταση της ανθρωπότητας; (β) Ποια ερωτήματα θα εξεταστούν σε αυτό το άρθρο;
Η ΑΦΗΓΗΣΗ της Αγίας Γραφής για το στασιασμό στον κήπο της Εδέμ είναι πασίγνωστη. Όλοι μας βιώνουμε τις συνέπειες της αμαρτίας του Αδάμ, όπως φαίνεται από τα ακόλουθα λόγια: «Μέσω ενός ανθρώπου μπήκε η αμαρτία στον κόσμο και μέσω της αμαρτίας ο θάνατος, και έτσι ο θάνατος απλώθηκε σε όλους τους ανθρώπους, επειδή όλοι είχαν αμαρτήσει». (Ρωμ. 5:12) Όσο σκληρά και αν προσπαθούμε να κάνουμε το σωστό, πέφτουμε σε λάθη, και γι’ αυτό χρειαζόμαστε τη συγχώρηση του Θεού. Ακόμη και ο απόστολος Παύλος παραδέχτηκε με θλίψη: «Δεν κάνω το καλό που θέλω, αλλά το κακό που δεν θέλω, αυτό πράττω. Ταλαίπωρος άνθρωπος που είμαι!»—Ρωμ. 7:19, 24.
2 Η αμαρτωλή μας φύση δίνει το έναυσμα για τα εξής καίρια ερωτήματα: Πώς ήταν δυνατόν να γεννηθεί ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ χωρίς το στίγμα της κληρονομημένης αμαρτίας, και γιατί βαφτίστηκε; Πώς μεγάλυνε τη δικαιοσύνη του Ιεχωβά η πορεία ζωής του Ιησού; Και το πιο σημαντικό, τι επιτέλεσε ο θάνατος του Χριστού;
Η Δικαιοσύνη του Θεού Αμφισβητείται
3. Πώς εξαπάτησε ο Σατανάς την Εύα;
3 Οι πρώτοι μας γονείς, ο Αδάμ και η Εύα, απέρριψαν ανόητα την κυριαρχία του Θεού, προτιμώντας να τους κυβερνάει «το αρχικό φίδι, εκείνος που αποκαλείται Διάβολος και Σατανάς». (Αποκ. 12:9) Αναλογιστείτε πώς συνέβη αυτό. Ο Σατανάς αμφισβήτησε το κατά πόσον ο Ιεχωβά Θεός είναι δίκαιος κυβερνήτης, ρωτώντας την Εύα: «Είπε πράγματι ο Θεός ότι δεν πρέπει να τρώτε από κάθε δέντρο του κήπου;» Η Εύα επανέλαβε τη ρητή εντολή που είχε δώσει ο Θεός να μην αγγίξουν ένα συγκεκριμένο δέντρο, ειδάλλως θα πέθαιναν. Τότε ο Σατανάς κατηγόρησε τον Θεό ότι έλεγε ψέματα. «Οπωσδήποτε δεν θα πεθάνετε», είπε ο Διάβολος. Στη συνέχεια εξαπάτησε την Εύα πείθοντάς την ότι ο Θεός τής στερούσε κάτι καλό και ότι, αν έτρωγε από τον καρπό, θα γινόταν σαν τον Θεό, απολαμβάνοντας ηθική ανεξαρτησία.—Γέν. 3:1-5.
4. Πώς περιήλθε η ανθρωπότητα στην αντίπαλη κυριαρχία του Σατανά;
4 Κατ’ ουσίαν, ο Σατανάς υπαινίχθηκε ότι οι άνθρωποι θα ήταν πιο ευτυχισμένοι αν ακολουθούσαν μια πορεία ανεξαρτησίας από τον Θεό. Ο Αδάμ, αντί να υποστηρίξει τη δικαιοσύνη του Θεού ως Κυρίαρχου, άκουσε τη σύζυγό του και έφαγε και εκείνος από τον απαγορευμένο καρπό. Έτσι λοιπόν, ο ίδιος απώλεσε την τέλεια υπόστασή του ενώπιον του Ιεχωβά και έθεσε εμάς υπό τον αμείλικτο ζυγό της αμαρτίας και του θανάτου. Παράλληλα, η ανθρωπότητα περιήλθε στην αντίπαλη κυριαρχία του Σατανά, ο οποίος είναι «ο θεός του κόσμου τούτου».—2 Κορ. 4:4, Μετάφραση του Βάμβα· Ρωμ. 7:14.
5. (α) Πώς έμεινε ο Ιεχωβά συνεπής στο λόγο του; (β) Ποια ελπίδα έδωσε ο Θεός στους απογόνους του Αδάμ και της Εύας;
5 Μένοντας συνεπής στον αλάνθαστο λόγο του, ο Ιεχωβά επέβαλε την ποινή του θανάτου στον Αδάμ και στην Εύα. (Γέν. 3:16-19) Αλλά αυτό δεν σήμαινε επ’ ουδενί ότι ο σκοπός του Θεού είχε αποτύχει! Όταν ο Ιεχωβά καταδίκασε τον Αδάμ και την Εύα, έδωσε στους μελλοντικούς απογόνους τους μια λαμπρή αχτίδα ελπίδας. Το έκανε αυτό αναγγέλλοντας ότι είχε σκοπό να εγείρει ένα «σπέρμα» το οποίο ο Σατανάς θα έπληττε στη φτέρνα. Ωστόσο, το υποσχεμένο Σπέρμα θα ανέρρωνε από το πλήγμα στη φτέρνα και “θα έπληττε [τον Σατανά] στο κεφάλι”. (Γέν. 3:15) Η Γραφή διευκρινίζει περαιτέρω αυτό το ζήτημα, αναφέροντας σχετικά με τον Ιησού Χριστό: «Γι’ αυτόν το σκοπό φανερώθηκε ο Γιος του Θεού, δηλαδή για να διαλύσει τα έργα του Διαβόλου». (1 Ιωάν. 3:8) Αλλά πώς μεγάλυνε τη δικαιοσύνη του Θεού η διαγωγή και ο θάνατος του Ιησού;
Η Σημασία του Βαφτίσματος του Ιησού
6. Πώς γνωρίζουμε ότι ο Ιησούς δεν κληρονόμησε την Αδαμιαία αμαρτία;
6 Όταν θα γινόταν πλήρως αναπτυγμένος άντρας, ο Ιησούς έπρεπε να αντιστοιχεί απόλυτα στον κάποτε τέλειο Αδάμ. (Ρωμ. 5:14· 1 Κορ. 15:45) Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να γεννηθεί τέλειος. Πώς ήταν δυνατόν κάτι τέτοιο; Ο άγγελος Γαβριήλ έδωσε στη μητέρα του Ιησού, τη Μαρία, την ακόλουθη σαφή εξήγηση: «Άγιο πνεύμα θα έρθει πάνω σου, και δύναμη του Υψίστου θα σε επισκιάσει. Γι’ αυτόν το λόγο, επίσης, αυτό που γεννιέται θα αποκληθεί άγιο, Γιος του Θεού». (Λουκ. 1:35) Στα πρώτα χρόνια της ζωής του Ιησού, η μητέρα του προφανώς του αποκάλυψε ορισμένα γεγονότα που σχετίζονταν με τη γέννησή του. Γι’ αυτό, όταν κάποτε η Μαρία και ο θετός του πατέρας, ο Ιωσήφ, βρήκαν τον μικρό Ιησού στο ναό του Θεού, εκείνος ρώτησε: «Δεν ξέρατε ότι πρέπει να είμαι στον οίκο του Πατέρα μου;» (Λουκ. 2:49) Φαίνεται ότι από μικρή ηλικία ο Ιησούς γνώριζε πως ήταν ο Γιος του Θεού. Το να μεγαλύνει τη δικαιοσύνη του Θεού, λοιπόν, ήταν πολύ σημαντικό για αυτόν.
7. Ποια πολύτιμα πράγματα διέθετε ο Ιησούς;
7 Ο Ιησούς έδειχνε το βαθύ του ενδιαφέρον για τα πνευματικά πράγματα παρακολουθώντας τακτικά συνάξεις για λατρεία. Με την τέλεια διάνοιά του, πρέπει να απορροφούσε καθετί που άκουγε και διάβαζε από τις Εβραϊκές Γραφές. (Λουκ. 4:16) Διέθετε όμως και κάτι άλλο που ήταν πολύτιμο—ένα τέλειο ανθρώπινο σώμα το οποίο θα μπορούσε να θυσιάσει για χάρη της ανθρωπότητας. Κατά το βάφτισμά του, ο Ιησούς προσευχόταν και ίσως σκεφτόταν τα προφητικά λόγια των εδαφίων Ψαλμός 40:6-8.—Λουκ. 3:21· διαβάστε Εβραίους 10:5-10. a
8. Γιατί προσπάθησε ο Ιωάννης ο Βαφτιστής να εμποδίσει τον Ιησού να βαφτιστεί;
8 Στην αρχή, ο Ιωάννης ο Βαφτιστής ήθελε να εμποδίσει τον Ιησού να βαφτιστεί. Γιατί; Επειδή το βάφτισμα με το οποίο ο Ιωάννης βάφτιζε τους Ιουδαίους συμβόλιζε τη μετάνοιά τους από τις αμαρτίες τους εναντίον του Νόμου. Εφόσον ο Ιωάννης ήταν στενός συγγενής του Ιησού, πρέπει να γνώριζε ότι εκείνος ήταν δίκαιος και συνεπώς δεν είχε ανάγκη μετάνοιας. Ο Ιησούς τον διαβεβαίωσε ότι και στη δική Του περίπτωση άρμοζε το βάφτισμα. «Με αυτόν τον τρόπο», εξήγησε στον Ιωάννη, «είναι κατάλληλο να εκτελέσουμε καθετί που είναι δίκαιο».—Ματθ. 3:15.
9. Τι συμβόλιζε το βάφτισμα του Ιησού;
9 Ως τέλειος άνθρωπος, ο Ιησούς θα μπορούσε να σκεφτεί ότι, όπως ο Αδάμ, έτσι και ο ίδιος είχε τη δυνατότητα να γίνει φυσικός πατέρας ενός τέλειου γένους ανθρώπων. Ωστόσο, ο Ιησούς δεν επιθύμησε ποτέ ένα τέτοιο μέλλον επειδή δεν ήταν αυτό το θέλημα του Ιεχωβά για εκείνον. Ο Θεός είχε στείλει τον Ιησού στη γη για να εκπληρώσει το ρόλο του υποσχεμένου Σπέρματος, δηλαδή του Μεσσία. Αυτό προϋπέθετε να θυσιάσει ο Ιησούς την τέλεια ανθρώπινη ζωή του. (Διαβάστε Ησαΐας 53:5, 6, 12) Βέβαια, το βάφτισμα του Ιησού δεν είχε την ίδια σημασία με το δικό μας βάφτισμα. Δεν περιλάμβανε αφιέρωση στον Ιεχωβά, εφόσον ο Ιησούς ανήκε ήδη στο αφιερωμένο έθνος του Θεού, τον Ισραήλ. Απεναντίας, το βάφτισμα του Ιησού συμβόλιζε ότι παρουσίαζε τον εαυτό του για να κάνει το θέλημα του Θεού όπως προέλεγαν οι Γραφές για τον Μεσσία.
10. Τι περιλάμβανε το θέλημα του Θεού για τον Μεσσία, και πώς ένιωθε για αυτό ο Ιησούς;
10 Το θέλημα του Ιεχωβά για τον Ιησού περιλάμβανε το να κηρύξει τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού, να κάνει μαθητές και να τους προετοιμάσει για ένα μελλοντικό έργο μαθήτευσης. Το ότι ο Ιησούς παρουσίασε τον εαυτό του σήμαινε επίσης πως ήταν πρόθυμος να υπομείνει διωγμό και βάναυσο θάνατο για να υποστηρίξει τη δίκαιη κυριαρχία του Ιεχωβά Θεού. Επειδή ο Ιησούς αγαπούσε αληθινά τον ουράνιο Πατέρα του, ευαρεστούνταν να κάνει το θεϊκό θέλημα και έβρισκε βαθιά ικανοποίηση στην προοπτική που είχε να παρουσιάσει το σώμα του ως θυσία. (Ιωάν. 14:31) Του έφερνε επίσης χαρά το γεγονός ότι θα πρόσφερε την αξία της τέλειας ζωής του στον Θεό ως λύτρο για την εξαγορά μας από τη δουλεία στην αμαρτία και στο θάνατο. Επιδοκίμασε ο Θεός αυτή την ενέργεια του Ιησού με την οποία παρουσίασε τον εαυτό του για να επωμιστεί τέτοιες βαριές ευθύνες; Και βέβαια!
11. Πώς έδειξε ο Ιεχωβά ότι αποδέχτηκε τον Ιησού ως τον υποσχεμένο Μεσσία, ή αλλιώς Χριστό;
11 Και οι τέσσερις Ευαγγελιστές πιστοποιούν τη σαφή επιδοκιμασία του Ιεχωβά Θεού καθώς ο Ιησούς αναδυόταν από τα νερά του Ιορδάνη Ποταμού. «Είδα το πνεύμα να κατεβαίνει σαν περιστέρι από τον ουρανό», πιστοποίησε ο Ιωάννης ο Βαφτιστής, «και έμεινε πάνω [στον Ιησού] . . . Και εγώ το είδα, και έδωσα μαρτυρία ότι αυτός είναι ο Γιος του Θεού». (Ιωάν. 1:32-34) Επιπλέον, σε εκείνη την περίπτωση, ο Ιεχωβά διακήρυξε: «Αυτός είναι ο Γιος μου ο αγαπητός, τον οποίο έχω επιδοκιμάσει».—Ματθ. 3:17· Μάρκ. 1:11· Λουκ. 3:22.
Πιστός Μέχρι Θανάτου
12. Τι έκανε ο Ιησούς επί τριάμισι χρόνια μετά το βάφτισμά του;
12 Τα επόμενα τριάμισι χρόνια, ο Ιησούς αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στο έργο του, διδάσκοντας τους ανθρώπους για τον Πατέρα του καθώς και για τη δικαιοσύνη που χαρακτηρίζει τη θεϊκή κυριαρχία. Οι περιοδείες που έκανε πεζός από άκρη σε άκρη στην Υποσχεμένη Γη τον άφηναν κατάκοπο, αλλά τίποτα δεν μπορούσε να τον εμποδίσει να δώσει πλήρη μαρτυρία για την αλήθεια. (Ιωάν. 4:6, 34· 18:37) Ο Ιησούς δίδασκε τους άλλους για τη Βασιλεία του Θεού. Με τα θαύματα που εκτέλεσε θεραπεύοντας ασθενείς, τρέφοντας πεινασμένα πλήθη, ακόμη και εγείροντας νεκρούς, κατέδειξε τι θα επιτελούσε η Βασιλεία για την ανθρωπότητα.—Ματθ. 11:4, 5.
13. Τι δίδαξε ο Ιησούς όσον αφορά την προσευχή;
13 Αντί να παίρνει ο ίδιος την τιμή για τις διδασκαλίες του και τις θεραπείες που έκανε, ο Ιησούς έθεσε εξαίρετο παράδειγμα αποδίδοντας ταπεινά όλο τον αίνο στον Ιεχωβά. (Ιωάν. 5:19· 11:41-44) Ο Ιησούς φανέρωσε επίσης ποια είναι τα σπουδαιότερα ζητήματα για τα οποία πρέπει να προσευχόμαστε. Στις προσευχές μας πρέπει να ζητούμε να «αγιαστεί» το όνομα του Ιεχωβά Θεού και να αντικαταστήσει η δίκαιη κυριαρχία του Θεού την πονηρή διακυβέρνηση του Σατανά, ώστε να «γίνει το θέλημά [Του], όπως στον ουρανό, έτσι και πάνω στη γη». (Ματθ. 6:9, 10) Ο Ιησούς μάς παρότρυνε επίσης να ενεργούμε σε αρμονία με αυτές τις προσευχές επιζητώντας «πρώτα τη βασιλεία και τη δικαιοσύνη του [Θεού]».—Ματθ. 6:33.
14. Αν και ο Ιησούς ήταν τέλειος, γιατί έπρεπε να καταβάλει προσπάθεια για να εκπληρώσει το ρόλο του στο σκοπό του Θεού;
14 Καθώς πλησίαζε ο καιρός για το θυσιαστικό του θάνατο, ο Ιησούς συναισθανόταν όλο και περισσότερο τη βαριά ευθύνη που είχε αναλάβει. Ο σκοπός και η υπόληψη του Πατέρα του βρίσκονταν στα χέρια του Ιησού, καθώς έπρεπε να υπομείνει μια παρωδία δίκης και έναν βάναυσο θάνατο. Πέντε ημέρες πριν από το θάνατό του, ο Ιησούς προσευχήθηκε: «Τώρα η ψυχή μου είναι ταραγμένη, και τι να πω; Πατέρα, σώσε με από αυτή την ώρα. Εντούτοις, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχω έρθει σε αυτή την ώρα». Αφού εξέφρασε αυτά τα φυσιολογικά ανθρώπινα αισθήματα, ο Ιησούς έστρεψε ανιδιοτελώς την προσοχή του στο ζήτημα που είχε μεγαλύτερη σπουδαιότητα και προσευχήθηκε: «Πατέρα, δόξασε το όνομά σου». Αμέσως ο Ιεχωβά απάντησε: «Και το δόξασα και πάλι θα το δοξάσω». (Ιωάν. 12:27, 28) Ναι, ο Ιησούς ήταν πρόθυμος να υποστεί τη μεγαλύτερη δοκιμή ακεραιότητας που χρειάστηκε ποτέ να αντιμετωπίσει άνθρωπος. Αλλά τα λόγια του ουράνιου Πατέρα του έδωσαν αναμφίβολα στον Ιησού την ακράδαντη πεποίθηση ότι θα κατάφερνε να μεγαλύνει και να δικαιώσει την κυριαρχία του Ιεχωβά. Και όντως τα κατάφερε!
Τι Επιτέλεσε ο Θάνατος του Ιησού
15. Προτού αφήσει την τελευταία του πνοή, γιατί είπε ο Ιησούς: «Έχει επιτελεστεί»;
15 Καθώς ο Ιησούς ήταν κρεμασμένος στο ξύλο του βασανισμού, έτοιμος να αφήσει την τελευταία του αγωνιώδη πνοή, είπε: «Έχει επιτελεστεί!» (Ιωάν. 19:30) Πόσο σπουδαία πράγματα μπόρεσε να επιτελέσει ο Ιησούς με τη βοήθεια του Θεού στη διάρκεια των τριάμισι ετών από το βάφτισμά του μέχρι το θάνατό του! Όταν πέθανε ο Ιησούς, έγινε ένας ισχυρός σεισμός, και ο Ρωμαίος αξιωματικός που επέβλεπε την εκτέλεση υποκινήθηκε να πει: «Σίγουρα αυτός ήταν Γιος του Θεού». (Ματθ. 27:54) Προφανώς ο αξιωματικός είχε δει τον εμπαιγμό που υπέστη ο Ιησούς για τον ισχυρισμό του ότι ήταν Γιος του Θεού. Παρά τα όσα υπέφερε, ο Ιησούς διακράτησε την ακεραιότητά του και απέδειξε ότι ο Σατανάς ήταν αχρείος ψεύτης. Για όλους όσους τάσσονται υπέρ της κυριαρχίας του Θεού, ο Σατανάς είχε εγείρει την εξής πρόκληση: «Όλα όσα έχει ο άνθρωπος θα τα δώσει διά την ζωήν του». (Ιώβ 2:4, Η Αγία Γραφή, Ν. Λούβαρι–Α. Χαστούπη) Με την πιστότητά του, ο Ιησούς έδειξε ότι ο Αδάμ και η Εύα μπορούσαν να είχαν αποδειχτεί και εκείνοι πιστοί στην πολύ πιο εύκολη δοκιμή τους. Πάνω από όλα, με τη ζωή του και το θάνατό του υποστήριξε και μεγάλυνε τη δικαιοσύνη του Ιεχωβά ως Κυρίαρχου. (Διαβάστε Παροιμίες 27:11) Έχει επιτελέσει άραγε ο θάνατος του Ιησού κάτι ακόμα; Ασφαλώς και έχει!
16, 17. (α) Γιατί ήταν δυνατόν να έχουν δίκαιη υπόσταση ενώπιον του Ιεχωβά οι μάρτυρές του στην προχριστιανική εποχή; (β) Πώς αντάμειψε ο Ιεχωβά την πιστότητα του Γιου του, και τι κάνει τώρα ο Κύριος Ιησούς Χριστός;
16 Πολλοί υπηρέτες του Ιεχωβά έζησαν προτού έρθει ο Ιησούς στη γη. Αυτοί είχαν δίκαιη υπόσταση ενώπιον του Θεού και έλαβαν την ελπίδα της ανάστασης. (Ησ. 25:8· Δαν. 12:13) Αλλά με ποια νομική βάση μπορούσε ο άγιος Θεός, ο Ιεχωβά, να ευλογήσει αμαρτωλούς ανθρώπους με τόσο θαυμαστό τρόπο; Η Γραφή εξηγεί: «Ο Θεός έθεσε [τον Ιησού Χριστό] ως προσφορά για εξιλασμό μέσω πίστης στο αίμα του. Αυτό έγινε για να δείξει τη δικαιοσύνη του, επειδή συγχωρούσε τις αμαρτίες που έγιναν στο παρελθόν ενώ ο Θεός εκδήλωνε ανοχή· ώστε να δείξει τη δικαιοσύνη του στον τωρινό καιρό, για να είναι αυτός δίκαιος ακόμη και όταν ανακηρύσσει δίκαιο τον άνθρωπο που έχει πίστη στον Ιησού».—Ρωμ. 3:25, 26. b
17 Ο Ιεχωβά αντάμειψε τον Ιησού ανασταίνοντάς τον σε μια θέση ανώτερη από εκείνη που είχε προτού έρθει στη γη. Ο Ιησούς απολαμβάνει τώρα αθανασία ως ένδοξο πνευματικό πλάσμα. (Εβρ. 1:3) Ως Αρχιερέας και Βασιλιάς, ο Κύριος Ιησούς Χριστός βοηθάει τους ακολούθους του να μεγαλύνουν τη δικαιοσύνη του Θεού. Πόσο ευγνώμονες είμαστε που ο ουράνιος Πατέρας μας, ο Ιεχωβά, είναι Μισθαποδότης για όλους εκείνους που ενεργούν με αυτόν τον τρόπο και τον υπηρετούν όσια μιμούμενοι τον Γιο του!—Διαβάστε Ψαλμός 34:3· Εβραίους 11:6.
18. Με ποιο θέμα θα ασχοληθεί το επόμενο άρθρο μελέτης;
18 Αρχής γενομένης από τον Άβελ, οι πιστοί άνθρωποι απολάμβαναν στενή σχέση με τον Ιεχωβά επειδή ασκούσαν πίστη και είχαν πεποίθηση στο υποσχεμένο Σπέρμα. Ο Ιεχωβά γνώριζε ότι ο Γιος του θα διακρατούσε την ακεραιότητά του και ότι ο θάνατός του θα παρείχε τέλεια κάλυψη για «την αμαρτία του κόσμου». (Ιωάν. 1:29) Ο θάνατος του Ιησού ωφελεί και τους ανθρώπους που ζουν σήμερα. (Ρωμ. 3:26) Ποιες ευλογίες, λοιπόν, μπορεί να φέρει σε εσάς το λύτρο του Χριστού; Με αυτό το θέμα θα ασχοληθεί το επόμενο άρθρο μελέτης.
[Υποσημειώσεις]
a Ο απόστολος Παύλος παραθέτει εδώ από τα εδάφια Ψαλμός 40:6-8 σύμφωνα με τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα, η οποία περιέχει τη φράση «μου ετοίμασες σώμα». Αυτή η φράση δεν εμφανίζεται στα διαθέσιμα χειρόγραφα των αρχαίων Εβραϊκών Γραφών.
b Βλέπε «Ερωτήσεις από Αναγνώστες» στις σελίδες 6 και 7.
Πώς θα Απαντούσατε;
• Πώς αμφισβητήθηκε η δικαιοσύνη του Θεού;
• Τι συμβόλιζε το βάφτισμα του Ιησού;
• Τι επιτέλεσε ο θάνατος του Ιησού;
[Ερωτήσεις Μελέτης]
[Εικόνα στη σελίδα 9]
Γνωρίζετε τι συμβόλιζε το βάφτισμα του Ιησού;