Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

Νεαροί—Αντισταθείτε στην Πίεση των Συνομηλίκων

Νεαροί—Αντισταθείτε στην Πίεση των Συνομηλίκων

Νεαροί​—Αντισταθείτε στην Πίεση των Συνομηλίκων

«Ο λόγος σας ας είναι . . . καρυκευμένος με αλάτι, για να γνωρίζετε πώς πρέπει να απαντάτε στον καθένα».​—ΚΟΛ. 4:6.

1, 2. Πώς νιώθουν πολλοί νεαροί επειδή διαφέρουν από τους άλλους, και γιατί;

ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ, όχι μόνο έχετε ακούσει τη φράση «πίεση των συνομηλίκων», αλλά ξέρετε κιόλας τι σημαίνει από προσωπική πείρα. Κατά καιρούς, ίσως κάποιος σας παροτρύνει να κάνετε κάτι που γνωρίζετε ότι είναι εσφαλμένο. Πώς νιώθετε όταν συμβαίνει αυτό; «Μερικές φορές θα ήθελα να ανοίξει η γη και να με καταπιεί», λέει ο 14χρονος Κρίστοφερ, «ή να είμαι σαν όλους τους άλλους συμμαθητές μου και να μη διαφέρω από αυτούς».

2 Ασκούν άραγε σε εσάς έντονη επιρροή οι συνομήλικοί σας; Αν ναι, για ποιο λόγο; Μήπως επειδή θέλετε να είστε αποδεκτοί; Αυτή η επιθυμία δεν είναι από μόνη της εσφαλμένη. Στην πραγματικότητα, και οι ενήλικοι θέλουν να είναι αποδεκτοί από τον περίγυρό τους. Σε κανέναν δεν αρέσει η πικρή γεύση της απόρριψης​—ούτε στους μικρούς ούτε στους μεγάλους. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι η υπεράσπιση των δίκαιων αρχών δεν επιβραβεύεται πάντα από τους άλλους. Ακόμη και ο Ιησούς το βίωσε αυτό. Ωστόσο, εκείνος έκανε πάντα το σωστό. Αν και μερικοί τον ακολούθησαν και έγιναν μαθητές του, άλλοι καταφρόνησαν τον Γιο του Θεού και “τον θεώρησαν μηδαμινό”.​—Ησ. 53:3.

Η Πίεση για Συμμόρφωση—Πόσο Ισχυρή Είναι;

3. Γιατί είναι λάθος να συμμορφώνεστε με τον τρόπο ενέργειας των συνομηλίκων σας;

3 Μερικές φορές, ίσως μπείτε στον πειρασμό να συμμορφωθείτε με τον τρόπο ενέργειας των συνομηλίκων σας μόνο και μόνο για να αποφύγετε την αποδοκιμασία τους. Αυτό θα ήταν λάθος. Οι Χριστιανοί δεν πρέπει να “είναι νήπια και να κλυδωνίζονται εδώ και εκεί”. (Εφεσ. 4:14) Τα μικρά παιδιά μπορεί εύκολα να επηρεαστούν από άλλους. Εσείς όμως, νεαροί, οδεύετε προς την ενηλικίωση. Συνεπώς, αν πιστεύετε ότι οι κανόνες του Ιεχωβά είναι για το καλό σας, τότε το οφείλετε στον εαυτό σας να ζείτε σύμφωνα με τις πεποιθήσεις σας. (Δευτ. 10:12, 13) Το αντίθετο θα σήμαινε ότι παραχωρείτε τον έλεγχο της ζωής σας στους άλλους. Στην ουσία, όταν ενδίδετε στην πίεση που σας ασκούν, είναι σαν να γίνεστε μαριονέτες στα χέρια τους.​—Διαβάστε 2 Πέτρου 2:19.

4, 5. (α) Πώς υπέκυψε ο Ααρών στην πίεση, και ποια μαθήματα παίρνετε εσείς από αυτό; (β) Ποιες μεθόδους μπορεί να χρησιμοποιήσουν οι συνομήλικοί σας για να σας ασκήσουν πίεση;

4 Σε κάποια περίπτωση, ο αδελφός του Μωυσή, ο Ααρών, υπέκυψε στην πίεση από τον περίγυρο. Όταν οι Ισραηλίτες τον παρότρυναν να τους φτιάξει έναν θεό, εκείνος δέχτηκε. Ο Ααρών δεν ήταν αδύναμος χαρακτήρας. Νωρίτερα, είχε σταθεί δίπλα στον Μωυσή όταν αντιμετώπισαν τον Φαραώ, τον πιο ισχυρό άνθρωπο της Αιγύπτου. Ο Ααρών είχε μιλήσει τότε με τόλμη, διακηρύττοντας το άγγελμα του Θεού στον Φαραώ. Αλλά όταν οι συμπατριώτες του τον πίεσαν, ο Ααρών λύγισε. Τι δύναμη μπορεί να έχει η πίεση από τον περίγυρο! Για τον Ααρών αποδείχτηκε πιο εύκολο να αντισταθεί στο βασιλιά της Αιγύπτου παρά στον περίγυρό του.​—Έξοδ. 7:1, 2· 32:1-4.

5 Όπως δείχνει το παράδειγμα του Ααρών, η πίεση που ασκεί ο περίγυρος δεν περιορίζεται μόνο στους νεαρούς ούτε είναι πρόβλημα μόνο εκείνων που ρέπουν προς το κακό. Μπορεί να επηρεάσει ακόμη και όσους θέλουν ειλικρινά να κάνουν το σωστό, όπως είστε εσείς. Οι συνομήλικοί σας ίσως προσπαθήσουν να σας ωθήσουν σε αδικοπραγία, προκαλώντας σας να κάνετε κάτι ριψοκίνδυνο ή καταφεύγοντας σε κατηγορίες ή κοροϊδίες. Όποια μορφή και αν έχει η πίεση των συνομηλίκων, είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Για να αντισταθείτε με επιτυχία, πρέπει πρώτα να αναπτύξετε πεποίθηση σε αυτά που πιστεύετε.

«Να Αποδεικνύετε Τι Είστε»

6, 7. (α) Γιατί είναι σημαντικό να έχετε πεποίθηση στα πιστεύω σας, και πώς μπορείτε να την αναπτύξετε; (β) Ποιες ερωτήσεις μπορείτε να κάνετε στον εαυτό σας για να ενισχύσετε την πεποίθησή σας;

6 Για να τα βγάλετε πέρα με την πίεση των συνομηλίκων, χρειάζεται πρώτα να είστε πεπεισμένοι ότι τα πιστεύω σας και τα ηθικά σας πρότυπα είναι σωστά. (Διαβάστε 2 Κορινθίους 13:5) Αυτή η πεποίθηση θα σας βοηθήσει να έχετε τόλμη, ακόμη και αν είστε συνεσταλμένοι. (2 Τιμ. 1:7, 8) Αλλά και στην περίπτωση που κάποιος είναι εκ φύσεως τολμηρός, ίσως δυσκολευτεί πολύ να υπερασπιστεί κάτι που πιστεύει με μισή καρδιά. Γι’ αυτό, χρειάζεται να αποδείξετε στον εαυτό σας ότι τα όσα έχετε διδαχτεί από την Αγία Γραφή είναι πράγματι η αλήθεια. Αρχίστε από τα βασικά. Για παράδειγμα, πιστεύετε στον Θεό και έχετε ακούσει άλλους να αιτιολογούν την πίστη τους στην ύπαρξή του. Ρωτήστε, όμως, τον εαυτό σας: “Τι πείθει εμένα ότι υπάρχει Θεός;” Ο σκοπός αυτής της ερώτησης δεν είναι να σας δημιουργήσει αμφιβολίες, αλλά να ισχυροποιήσει την πίστη σας. Παρόμοια, μπορείτε να ρωτήσετε τον εαυτό σας: “Πώς ξέρω ότι οι Γραφές είναι θεόπνευστες;” (2 Τιμ. 3:16) “Για ποιους λόγους είμαι πεπεισμένος ότι ζούμε «στις τελευταίες ημέρες»;” (2 Τιμ. 3:1-5) “Τι με κάνει να πιστεύω ότι οι κανόνες του Ιεχωβά είναι για το καλό μου;”​—Ησ. 48:17, 18.

7 Ίσως διστάζετε να κάνετε στον εαυτό σας αυτές τις ερωτήσεις, από φόβο μήπως δεν έχετε τις απαντήσεις. Αυτό, όμως, θα είναι σαν να διστάζει κάποιος να δει το δείκτη των καυσίμων στο ταμπλό του αυτοκινήτου του, από φόβο μήπως δείχνει ότι το ρεζερβουάρ είναι άδειο! Αν δεν υπάρχουν καύσιμα στο ρεζερβουάρ, πρέπει να το ξέρει για να πράξει αναλόγως. Παρόμοια και εσείς, είναι καλύτερα να εντοπίσετε οποιαδήποτε αδυναμία ίσως έχετε στις πεποιθήσεις σας και να φροντίσετε να βελτιωθείτε.​—Πράξ. 17:11.

8. Εξηγήστε πώς θα μπορούσατε να ενισχύσετε την πεποίθησή σας στη σοφή εντολή που μας δίνει ο Θεός να απέχουμε από πορνεία.

8 Εξετάστε ένα παράδειγμα. Η Γραφή σάς προτρέπει «να φεύγετε από την πορνεία». Ρωτήστε τον εαυτό σας: “Γιατί είναι σοφή αυτή η εντολή;” Σκεφτείτε για ποιους λόγους εντρυφούν οι συνομήλικοί σας σε τέτοια διαγωγή. Σκεφτείτε επίσης διάφορους λόγους για τους οποίους αναφέρεται ότι το άτομο που πορνεύει «αμαρτάνει ενάντια στο ίδιο του το σώμα». (1 Κορ. 6:18) Τώρα αναλύστε αυτούς τους λόγους και αναρωτηθείτε: “Ποια πορεία είναι η καλύτερη; Αξίζει τελικά να αναμειχθώ σε σεξουαλική ανηθικότητα;” Συλλογιστείτε ακόμη περισσότερο το ζήτημα, ρωτώντας τον εαυτό σας: “Πώς θα αισθανόμουν αν ενέδιδα σε σεξουαλική ανηθικότητα;” Ίσως κερδίζατε αμέσως την επιδοκιμασία κάποιων συνομηλίκων σας, αλλά πώς θα νιώθατε αργότερα όταν θα ήσασταν με τους γονείς σας ή με συγχριστιανούς σας στην Αίθουσα Βασιλείας; Πώς θα αισθανόσασταν όταν θα προσπαθούσατε να προσευχηθείτε στον Θεό; Είστε άραγε διατεθειμένοι να θυσιάσετε την καθαρή σας υπόσταση ενώπιον του Θεού απλώς και μόνο για να ευχαριστήσετε τους συμμαθητές σας;

9, 10. Πώς θα σας βοηθήσει η πεποίθηση στα πιστεύω σας να έχετε μεγαλύτερη σιγουριά όταν βρίσκεστε με συνομηλίκους σας;

9 Αν είστε στην εφηβεία, διανύετε μια περίοδο της ζωής όπου η «δύναμη της λογικής» σας αναπτύσσεται όσο ποτέ προηγουμένως. (Διαβάστε Ρωμαίους 12:1, 2) Χρησιμοποιήστε αυτή την περίοδο για να σκεφτείτε σοβαρά τι σημαίνει για εσάς προσωπικά το να είστε Μάρτυρας του Ιεχωβά. Αυτός ο στοχασμός θα σας βοηθήσει να ενισχύσετε την πεποίθησή σας στα πιστεύω σας. Έτσι λοιπόν, όταν θα αντιμετωπίζετε πίεση από τους συνομηλίκους σας, θα είστε σε θέση να απαντάτε αμέσως και με σιγουριά. Θα νιώθετε όπως μια νεαρή Χριστιανή, η οποία είπε: «Όταν καλούμαι να πάρω θέση, το μόνο που κάνω είναι να γνωστοποιώ την ταυτότητά μου. Για εμένα, το πιστεύω μου δεν είναι απλώς “μια θρησκεία”. Είναι το επίκεντρο των σκέψεών μου, των στόχων μου, των ηθικών αρχών μου και ολόκληρης της ύπαρξής μου».

10 Πράγματι, χρειάζεται προσπάθεια για να παραμένετε σταθεροί σε αυτά που ξέρετε ότι είναι σωστά. (Λουκ. 13:24) Και ίσως αναρωτιέστε αν η προσπάθεια αξίζει τον κόπο. Αλλά να θυμάστε το εξής: Αν δίνετε την εντύπωση ότι απολογείστε ή ντρέπεστε για τη στάση σας, οι άλλοι θα το αντιληφθούν και ίσως εντείνουν ακόμη περισσότερο την πίεση. Αν όμως μιλήσετε με πεποίθηση, ίσως εκπλαγείτε βλέποντας πόσο γρήγορα θα υποχωρήσουν οι συνομήλικοί σας.​—Παράβαλε Λουκάς 4:12, 13.

“Να Στοχάζεστε για να Απαντήσετε”

11. Πώς σας ωφελεί το να είστε προετοιμασμένοι για την πίεση των συνομηλίκων;

11 Ένα άλλο σημαντικό βήμα για να αντισταθείτε στην πίεση των συνομηλίκων είναι η προετοιμασία. (Διαβάστε Παροιμίες 15:28) Η προετοιμασία προϋποθέτει να σκέφτεστε εκ των προτέρων ποιες καταστάσεις είναι πιθανό να προκύψουν. Μερικές φορές, λίγη προνοητικότητα μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε μια μεγάλη αντιπαράθεση. Λόγου χάρη, υποθέστε ότι μπροστά σας βλέπετε μια παρέα συμμαθητών σας να καπνίζουν. Πόσες πιθανότητες υπάρχουν να σας προσφέρουν τσιγάρο; Προβλέποντας την κατάσταση, τι μπορείτε να κάνετε; Το εδάφιο Παροιμίες 22:3 λέει: «Οξυδερκής είναι αυτός που βλέπει τη συμφορά και κρύβεται». Ακολουθώντας διαφορετική διαδρομή, ίσως μπορέσετε να τους αποφύγετε εντελώς. Αυτό δεν είναι ένδειξη φόβου​—είναι πορεία σοφίας.

12. Πώς θα μπορούσατε να εκτονώσετε μια πιεστική κατάσταση;

12 Τι γίνεται αν βρεθείτε αντιμέτωποι με ένα πρόβλημα που δεν μπορείτε να αποφύγετε; Υποθέστε ότι κάποιος συνομήλικός σας ρωτάει με δυσπιστία: «Ακόμη είσαι παρθένος (ή παρθένα);» Το κλειδί είναι να ακολουθήσετε τη νουθεσία του εδαφίου Κολοσσαείς 4:6: «Ο λόγος σας ας είναι πάντοτε με χάρη, καρυκευμένος με αλάτι, για να γνωρίζετε πώς πρέπει να απαντάτε στον καθένα». Όπως δείχνει αυτό το εδάφιο, ο τρόπος με τον οποίο θα απαντήσετε στην πρόκληση θα εξαρτηθεί από τις περιστάσεις. Πιθανότατα δεν χρειάζεται να κάνετε ολόκληρη διάλεξη από τη Γραφή. Ίσως μια απλή, σταθερή απάντηση να είναι αρκετή. Λόγου χάρη, θα μπορούσατε να απαντήσετε στο παραπάνω ερώτημα λέγοντας απλώς: «Ναι, είμαι» ή «Αυτό είναι προσωπικό ζήτημα».

13. Ποιο ρόλο μπορεί να παίξει η διάκριση όταν απαντάτε σε κάποιον συνομήλικο που σας κοροϊδεύει;

13 Ο Ιησούς απαντούσε συχνά με λίγα λόγια όταν έκρινε ότι τα πολλά λόγια θα ωφελούσαν ελάχιστα. Μάλιστα, όταν τον ανέκρινε ο Ηρώδης, ο Ιησούς δεν είπε τίποτα απολύτως. (Λουκ. 23:8, 9) Πολλές φορές, η σιωπή είναι ένας καλός τρόπος για να χειριστείτε αγενείς ερωτήσεις. (Παρ. 26:4· Εκκλ. 3:1, 7) Από την άλλη μεριά, ίσως διακρίνετε κάποια δόση ειλικρίνειας σε ένα άτομο που παραξενεύεται με τη διαγωγή σας​—στο ζήτημα της σεξουαλικής ηθικής, για παράδειγμα—​ακόμη και αν σας μίλησε στην αρχή υβριστικά. (1 Πέτρ. 4:4) Σε αυτή την περίπτωση, ίσως ενδείκνυται μια πιο λεπτομερής εξήγηση της θέσης που διακρατείτε με βάση τη Γραφή. Αν ισχύει αυτό, μη φοβηθείτε να μιλήσετε. Να είστε πάντοτε «έτοιμοι για υπεράσπιση».​—1 Πέτρ. 3:15.

14. Πώς θα μπορούσατε σε μερικές καταστάσεις να ανταποδώσετε την πίεση με διακριτικότητα;

14 Σε μερικές καταστάσεις, ίσως μπορέσετε να ανταποδώσετε την πίεση. Αλλά προσπαθήστε να το κάνετε αυτό με διακριτικότητα. Για παράδειγμα, αν κάποιος συμμαθητής σας σάς προκαλεί να πάρετε ένα τσιγάρο, θα μπορούσατε να πείτε: «Όχι, ευχαριστώ», και κατόπιν να προσθέσετε: «Δεν περίμενα να καπνίζεις. Σε είχα για πιο έξυπνο!» Βλέπετε πώς ανταποδίδεται η πίεση; Αντί να είστε υποχρεωμένοι εσείς να εξηγήσετε γιατί δεν καπνίζετε, ο συμμαθητής σας αναγκάζεται να σκεφτεί γιατί εκείνος καπνίζει. *

15. Πότε είναι κατάλληλο να απομακρυνθείτε από την πίεση που προσπαθούν να σας ασκήσουν οι συνομήλικοί σας, και γιατί;

15 Τι μπορεί να γίνει αν, παρά τις προσπάθειές σας, η πίεση επιμένει; Σε αυτή την περίπτωση, είναι καλύτερα να φύγετε. Όσο περισσότερο μένετε τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα υπάρχει να κάνετε κάποιον συμβιβασμό. Γι’ αυτό, απομακρυνθείτε από τον κίνδυνο. Μπορείτε να το κάνετε αυτό χωρίς να νιώθετε νικημένοι. Άλλωστε, πήρατε τον έλεγχο της κατάστασης στα χέρια σας. Δεν γίνατε μαριονέτα των συνομηλίκων σας, και επιπλέον κάνατε την καρδιά του Ιεχωβά να χαίρεται.​—Παρ. 27:11.

Να Έχετε “Σχέδια που Οδηγούν σε Όφελος”

16. Πώς θα μπορούσε να έρθει πίεση από κάποιους που ισχυρίζονται ότι είναι Χριστιανοί;

16 Μερικές φορές, η πίεση για συμμετοχή σε ανάρμοστες πράξεις μπορεί να έρθει από νεαρούς που ισχυρίζονται ότι είναι υπηρέτες του Ιεχωβά. Για παράδειγμα, τι θα κάνετε αν πάτε σε μια παρέα που κανόνισε ένα τέτοιο άτομο και εκεί διαπιστώσετε ότι δεν υπάρχει επίβλεψη από κάποιον ενήλικο; Ή τι θα κάνετε αν ένας νεαρός που ισχυρίζεται ότι είναι Χριστιανός φέρει σε μια παρέα οινοπνευματώδη ποτά, ενώ εσείς και άλλοι παρευρισκόμενοι είστε ανήλικοι και δεν επιτρέπεται να πιείτε; Μπορεί να προκύψουν διάφορες καταστάσεις στις οποίες θα χρειαστεί να ακολουθήσετε τη Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδησή σας. Μια έφηβη Χριστιανή λέει: «Η αδελφή μου και εγώ φύγαμε από τον κινηματογράφο επειδή η ταινία είχε πολλές βωμολοχίες. Οι άλλοι στην παρέα αποφάσισαν να μείνουν. Οι γονείς μας μάς επαίνεσαν για αυτό που κάναμε. Ωστόσο, οι υπόλοιποι από την παρέα θύμωσαν επειδή τους κάναμε να φαίνονται κακοί».

17. Όταν βρίσκεστε σε μια παρέα, ποια πρακτικά μέτρα μπορείτε να πάρετε ώστε να συμμορφώνεστε με τους κανόνες του Θεού;

17 Όπως δείχνει η παραπάνω εμπειρία, το να ακολουθείτε τη Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδησή σας μπορεί να σας φέρει σε δύσκολη θέση. Εντούτοις, μείνετε σταθεροί σε αυτό που πιστεύετε ότι είναι σωστό. Να είστε προετοιμασμένοι. Αν πηγαίνετε σε κάποια παρέα, φροντίστε να έχετε ένα σχέδιο «διαφυγής» σε περίπτωση που τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως τα περιμένατε. Μερικοί νεαροί έχουν συνεννοηθεί με τους γονείς τους ότι μια απλή κλήση στο τηλέφωνο θα τους δώσει να καταλάβουν ότι πρέπει να έρθουν να τους πάρουν νωρίτερα. (Ψαλμ. 26:4, 5) Τέτοιου είδους “σχέδια οδηγούν σε όφελος”.​—Παρ. 21:5.

“Να Χαίρεστε στη Νεότητά Σας”

18, 19. (α) Γιατί μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά θέλει να είστε ευτυχισμένοι; (β) Πώς νιώθει ο Θεός για όσους αντιστέκονται στην πίεση των συνομηλίκων;

18 Ο Ιεχωβά σάς δημιούργησε με την ικανότητα να απολαμβάνετε τη ζωή και θέλει να είστε ευτυχισμένοι. (Διαβάστε Εκκλησιαστής 11:9) Να θυμάστε ότι αυτά που γεύονται πολλοί συνομήλικοί σας δεν είναι παρά «προσωρινή απόλαυση της αμαρτίας». (Εβρ. 11:25) Ο αληθινός Θεός θέλει να έχετε κάτι πολύ καλύτερο. Θέλει να είστε ευτυχισμένοι για πάντα. Επομένως, όταν μπαίνετε στον πειρασμό να κάνετε κάτι που ξέρετε ότι είναι κακό στα μάτια του Θεού, να θυμάστε ότι, μακροπρόθεσμα, αυτό που σας ζητάει ο Ιεχωβά είναι πάντοτε για το καλό σας.

19 Ως νεαροί, πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι, ακόμη και αν κερδίζατε την επιδοκιμασία των συνομηλίκων σας, έπειτα από χρόνια οι περισσότεροι πιθανότατα δεν θα θυμούνται ούτε το όνομά σας. Απεναντίας, όταν αντιστέκεστε στην πίεση των συνομηλίκων, ο Ιεχωβά το παρατηρεί και δεν θα ξεχάσει ποτέ ούτε εσάς ούτε την πιστότητά σας. “Θα ανοίξει τις πύλες των υδάτων των ουρανών και θα εκχύσει πάνω σας ευλογία ώσπου να μην υπάρχει πια έλλειψη”. (Μαλ. 3:10) Εκτός αυτού, παρέχει γενναιόδωρα το άγιο πνεύμα του για να σας ενισχύει όταν νιώθετε τώρα αδύναμοι. Ναι, ο Ιεχωβά μπορεί όντως να σας βοηθήσει να αντισταθείτε στην πίεση των συνομηλίκων σας!

[Υποσημείωση]

^ παρ. 14 Βλέπε τον πίνακα «Σχέδιο Αντιμετώπισης της Πίεσης των Συνομηλίκων» στο βιβλίο Οι Νεαροί Ρωτούν​—Αποτελεσματικές Απαντήσεις, Τόμος 2, σελίδες 132 και 133.

Θυμάστε;

• Τι δύναμη μπορεί να ασκήσει η πίεση των συνομηλίκων;

• Πώς σας βοηθάει η πεποίθηση να αντισταθείτε στην πίεση των συνομηλίκων;

• Πώς μπορείτε να προετοιμαστείτε για να αντιμετωπίσετε την πίεση των συνομηλίκων;

• Πώς γνωρίζετε ότι ο Ιεχωβά θεωρεί πολύτιμη την πιστότητά σας;

[Ερωτήσεις Μελέτης]

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Γιατί δέχτηκε ο Ααρών να φτιάξει το χρυσό μοσχάρι;

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Να είστε προετοιμασμένοι​—αποφασίστε από πριν τι θα πείτε