Να Μιμείστε την Πίστη Τους

Υπέμεινε Παρά τις Απογοητεύσεις

Ο ΣΑΜΟΥΗΛ ένιωθε ολόγυρά του τη θλίψη στη Σηλώ. Η πόλη είχε πνιγεί στο κλάμα. Ποιος ξέρει πόσα σπίτια αντηχούσαν από τις κραυγές γυναικών και παιδιών, από το θρήνο στο άκουσμα της είδησης ότι κάποιοι πατέρες, σύζυγοι, γιοι και αδελφοί δεν θα γύριζαν πίσω! Το βέβαιο είναι ότι ο Ισραήλ είχε υποστεί πανωλεθρία από τους Φιλισταίους, χάνοντας γύρω στους 30.000 στρατιώτες, λίγο μετά την απώλεια 4.000 αντρών σε άλλη μάχη.​—1 Σαμουήλ 4:1, 2, 10.

Αυτή δεν ήταν η μόνη συμφορά που τους είχε βρει. Ο Αρχιερέας Ηλεί είχε δύο πονηρούς γιους, τον Οφνεί και τον Φινεές, οι οποίοι είχαν βγει από τη Σηλώ μεταφέροντας με καμάρι την ιερή κιβωτό της διαθήκης. Αυτό το πολύτιμο κιβώτιο, που φυλασσόταν συνήθως σε ένα άγιο τμήμα της σκηνής της μαρτυρίας​—ενός ναού υπό μορφή σκηνής—συμβόλιζε την παρουσία του Θεού. Ο λαός πήρε την Κιβωτό στο πεδίο της μάχης, κάνοντας την ανόητη σκέψη ότι θα τους πρόσφερε μαγική προστασία και θα τους εξασφάλιζε τη νίκη. Αλλά οι Φιλισταίοι άρπαξαν την Κιβωτό και σκότωσαν τον Οφνεί και τον Φινεές.​—1 Σαμουήλ 4:3-11.

Η Κιβωτός προσέδιδε αίγλη στη σκηνή της μαρτυρίας στη Σηλώ επί αιώνες. Τώρα είχε χαθεί. Όταν ο 98χρονος Ηλεί άκουσε αυτά τα νέα, έπεσε από την καρέκλα του προς τα πίσω και πέθανε. Η νύφη του, που χήρεψε την ίδια μέρα, πέθανε στον τοκετό. Προτού αφήσει την τελευταία της πνοή, είπε: «Η δόξα έφυγε από τον Ισραήλ και πήγε εξορία». Πράγματι, η Σηλώ δεν θα ήταν ποτέ πια η ίδια.​—1 Σαμουήλ 4:12-22.

Πώς θα αντιμετώπιζε ο Σαμουήλ αυτές τις οικτρές απογοητεύσεις; Θα αντεπεξερχόταν η πίστη του στη δοκιμασία που βρισκόταν μπροστά του​—να βοηθήσει έναν λαό ο οποίος είχε χάσει την προστασία και την εύνοια του Ιεχωβά; Όλοι μας σήμερα ίσως συναντάμε κατά καιρούς στο δρόμο μας αντιξοότητες και απογοητεύσεις που δοκιμάζουν την πίστη μας. Γι’ αυτό, ας δούμε τι μπορούμε να μάθουμε από τον Σαμουήλ.

“Εκτέλεσε Δικαιοσύνη”

Η Βιβλική αφήγηση παίρνει τώρα τον προβολέα από τον Σαμουήλ και τον στρέφει στην ιερή Κιβωτό, δείχνοντάς μας πόσο υπέφεραν οι Φιλισταίοι επειδή την πήραν και πώς αναγκάστηκαν να την επιστρέψουν. Όταν ξανασυναντάμε τον Σαμουήλ, έχουν περάσει περίπου 20 χρόνια. (1 Σαμουήλ 7:2) Με τι ασχολούνταν όλο αυτόν τον καιρό; Δεν χρειάζεται να μαντέψουμε.

Μαθαίνουμε ότι, πριν από αυτό το διάστημα, «ο λόγος του Σαμουήλ συνέχισε να έρχεται σε όλο τον Ισραήλ». (1 Σαμουήλ 4:1) Όπως αποκαλύπτει η αφήγηση, αφού πέρασε εκείνη η εικοσαετία, ο Σαμουήλ είχε τη συνήθεια να περιοδεύει κάθε χρόνο σε τρεις πόλεις του Ισραήλ για να επιλύει διαφωνίες και να τακτοποιεί διάφορες υποθέσεις. Μετά επέστρεφε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Ραμά. (1 Σαμουήλ 7:15-17) Όπως είναι σαφές, παρέμενε πάντοτε δραστήριος. Παρόμοια, σε αυτό το μεσοδιάστημα των 20 ετών είχε πολλά να κάνει.

Η ανηθικότητα και η διαφθορά των γιων του Ηλεί είχαν διαβρώσει την πίστη του λαού. Ως εκ τούτου, φαίνεται ότι πολλοί στράφηκαν στην ειδωλολατρία. Και όμως, ύστερα από δύο δεκαετίες επίπονου έργου, ο Σαμουήλ μετέδωσε στο λαό το ακόλουθο άγγελμα: «Αν επιστρέφετε με όλη σας την καρδιά στον Ιεχωβά, να αποβάλετε τους θεούς των αλλοεθνών από ανάμεσά σας, καθώς και τις εικόνες της Αστορέθ, και να κατευθύνετε χωρίς παρεκκλίσεις την καρδιά σας στον  Ιεχωβά και να υπηρετείτε αυτόν μόνο, και αυτός θα σας ελευθερώσει από το χέρι των Φιλισταίων».​—1 Σαμουήλ 7:3.

«Το χέρι των Φιλισταίων» έπεφτε βαρύ πάνω στο λαό. Με τον ισραηλιτικό στρατό ουσιαστικά διαλυμένο, οι Φιλισταίοι νόμιζαν ότι μπορούσαν να καταδυναστεύουν το λαό του Θεού ατιμωρητί. Ο Σαμουήλ, όμως, διαβεβαίωσε το λαό ότι τα πράγματα θα άλλαζαν, αρκεί να επέστρεφαν στον Ιεχωβά. Ήταν άραγε πρόθυμοι να κάνουν κάτι τέτοιο; Προς μεγάλη ευχαρίστηση του Σαμουήλ, απέβαλαν τα είδωλά τους και «άρχισαν να υπηρετούν μόνο τον Ιεχωβά». Ο Σαμουήλ συγκάλεσε σύναξη στη Μισπά, μια πόλη στην ορεινή περιοχή βόρεια της Ιερουσαλήμ. Ο λαός συγκεντρώθηκε, νήστεψε και μετανόησε για τις πολλές αμαρτίες του σε σχέση με την ειδωλολατρία.​—1 Σαμουήλ 7:4-6.

Ωστόσο, οι Φιλισταίοι πληροφορήθηκαν για αυτή τη μεγάλη συγκέντρωση και τη θεώρησαν καλή ευκαιρία να επιτεθούν. Έστειλαν το στρατό τους στη Μισπά για να συντρίψει τους λάτρεις του Ιεχωβά. Οι Ισραηλίτες έμαθαν για τον κίνδυνο που πλησίαζε. Πανικόβλητοι, ζήτησαν από τον Σαμουήλ να προσευχηθεί για χάρη τους. Εκείνος προσευχήθηκε, προσφέροντας μάλιστα και θυσία. Ενόσω λάβαινε χώρα αυτή η ιερή τελετή, ο στρατός των Φιλισταίων ανέβηκε εναντίον της Μισπά. Τότε ο Ιεχωβά απάντησε στην προσευχή του Σαμουήλ με το να βρυχηθεί από αγανάκτηση, “προκαλώντας δυνατές βροντές εκείνη την ημέρα εναντίον των Φιλισταίων”.​—1 Σαμουήλ 7:7-10.

Ήταν άραγε εκείνοι οι Φιλισταίοι σαν μικρά παιδιά που τρέχουν να κρυφτούν φοβισμένα πίσω από τη μαμά τους όταν ακούν μπουμπουνητά; Όχι, επρόκειτο για σκληραγωγημένους στρατιώτες που είχαν ψηθεί στις μάχες. Αυτό, όμως, που έζησαν τώρα ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Μήπως ο ήχος ήταν απίστευτα “δυνατός”; Μήπως βρόντησε ενώ ο ουρανός ήταν καταγάλανος; Μήπως τους μπέρδευε ο αντίλαλος από τις λοφοπλαγιές; Ό,τι και αν συνέβη, οι Φιλισταίοι άρχισαν να τρέμουν σύγκορμοι. Μέσα σε απόλυτη σύγχυση, μετατράπηκαν μεμιάς από θηρευτές σε θηράματα. Οι άντρες του Ισραήλ ξεχύθηκαν από τη Μισπά, τους νίκησαν και τους κυνήγησαν για πολλά χιλιόμετρα, μέχρι τα νοτιοδυτικά της Ιερουσαλήμ.​—1 Σαμουήλ 7:11.

Η μάχη αυτή αποδείχτηκε καταλυτική. Έκτοτε, οι Φιλισταίοι συνέχισαν να υποχωρούν όλες τις ημέρες που ο Σαμουήλ υπηρετούσε ως κριτής. Η μια πόλη μετά την άλλη ερχόταν ξανά υπό τον έλεγχο του λαού του Θεού.​—1 Σαμουήλ 7:13, 14.

Ύστερα από πολλούς αιώνες, ο απόστολος Παύλος κατέταξε τον Σαμουήλ στους πιστούς κριτές και προφήτες που «εκτέλεσαν δικαιοσύνη». (Εβραίους 11:32, 33) Ο Σαμουήλ συνέβαλλε πράγματι στο να γίνεται το καλό και ορθό ενώπιον του Θεού. Παρέμενε αποτελεσματικός επειδή περίμενε υπομονετικά τον Ιεχωβά, ασχολούμενος πιστά με το έργο που είχε να κάνει παρά τις απογοητεύσεις. Εκδήλωνε επίσης εκτίμηση. Μετά τη νίκη στη Μισπά, φρόντισε να στηθεί ένα μνημείο για να θυμίζει το πώς είχε βοηθήσει ο Ιεχωβά το λαό του.​—1 Σαμουήλ 7:12.

Θέλετε και εσείς να “εκτελείτε δικαιοσύνη”; Αν ναι, θα ήταν ωφέλιμο να μάθετε από την υπομονή, την ταπεινοφροσύνη και την εκτίμηση που εκδήλωνε ο Σαμουήλ. Ποιος από εμάς δεν χρειάζεται αυτές τις ιδιότητες; Για τον Σαμουήλ ήταν καλό το ότι απέκτησε και επέδειξε τέτοια γνωρίσματα όταν ήταν σχετικά νέος,  επειδή σε πιο προχωρημένη ηλικία τον περίμεναν μεγαλύτερες απογοητεύσεις.

«Οι Γιοι σου Δεν Περπάτησαν στις Οδούς Σου»

Συναντάμε και πάλι τον Σαμουήλ στα “γηρατειά” του. Τότε πλέον είχε δύο ενήλικους γιους, τον Ιωήλ και τον Αβιά, στους οποίους είχε εμπιστευτεί την ευθύνη να τον βοηθούν στο έργο της κρίσης. Δυστυχώς, όμως, αυτοί δεν αποδείχτηκαν αντάξιοι της εμπιστοσύνης του. Ενώ ο Σαμουήλ ήταν έντιμος και δίκαιος, οι γιοι του χρησιμοποιούσαν τη θέση τους για ιδιοτελείς σκοπούς, διαστρέφοντας τη δικαιοσύνη και δωροδοκούμενοι.​—1 Σαμουήλ 8:1-3.

Κάποια μέρα, οι πρεσβύτεροι του Ισραήλ πλησίασαν τον ηλικιωμένο προφήτη για να του κάνουν παράπονα. «Οι γιοι σου δεν περπάτησαν στις οδούς σου», είπαν. (1 Σαμουήλ 8:4, 5) Ήξερε ο Σαμουήλ το πρόβλημα που υπήρχε; Η αφήγηση δεν αναφέρει. Ανόμοια, όμως, με τον Ηλεί, ο Σαμουήλ δεν ήταν σε καμιά περίπτωση αξιόμεμπτος ως πατέρας. Ο Ιεχωβά είχε επιπλήξει και είχε τιμωρήσει τον Ηλεί επειδή δεν διόρθωνε την πονηρία των γιων του, επειδή τιμούσε εκείνους περισσότερο από τον Θεό. (1 Σαμουήλ 2:27-29) Ποτέ, όμως, δεν επέκρινε τον Σαμουήλ για κάτι τέτοιο.

Η αφήγηση δεν λέει τίποτα για τη βασανιστική ντροπή, την αγωνία ή την απογοήτευση που ένιωσε ο Σαμουήλ όταν έμαθε την πονηρή διαγωγή των γιων του. Ωστόσο, πολλοί γονείς δεν δυσκολεύονται καθόλου να καταλάβουν τα αισθήματά του. Στη σημερινή ζοφερή εποχή, η στασιαστική συμπεριφορά απέναντι στην εξουσία και στη διαπαιδαγώγηση των γονέων έχει πάρει διαστάσεις πανδημίας. (2 Τιμόθεο 3:1-5) Οι γονείς που βιώνουν αυτή την οδύνη μπορούν να βρουν κάποια παρηγοριά και καθοδηγία στο παράδειγμα του Σαμουήλ. Εκείνος δεν επέτρεψε στην απιστία των γιων του να αλλάξει τη δική του πορεία ούτε στο ελάχιστο. Να θυμάστε ότι, ακόμη και όταν τα λόγια και η διαπαιδαγώγηση δεν καταφέρνουν να αγγίξουν μια πωρωμένη καρδιά, το παράδειγμα των γονέων εξακολουθεί να αποτελεί ισχυρό μέσο διδασκαλίας. Επίσης, οι γονείς έχουν ανά πάσα στιγμή την ευκαιρία να κάνουν περήφανο τον δικό τους Πατέρα, τον Ιεχωβά Θεό​—όπως ο Σαμουήλ.

“Διόρισε για Εμάς έναν Βασιλιά”

Οι γιοι του Σαμουήλ δεν διανοούνταν ως πού θα έφταναν οι συνέπειες της απληστίας και της ιδιοτέλειάς τους. Οι πρεσβύτεροι του Ισραήλ είπαν κατόπιν στον Σαμουήλ: «Διόρισε, λοιπόν,  για εμάς έναν βασιλιά να μας κρίνει, όπως έχουν όλα τα έθνη». Εξέλαβε άραγε ο Σαμουήλ αυτή την απαίτηση ως προσωπική απόρριψη; Στο κάτω κάτω, εκείνος τους είχε κρίνει επί δεκαετίες εκ μέρους του Ιεχωβά. Τώρα ήθελαν για κριτή τους, όχι κάποιον απλό προφήτη, σαν τον Σαμουήλ, αλλά έναν βασιλιά. Τα γύρω έθνη είχαν βασιλιάδες, και το ίδιο ήθελαν και οι Ισραηλίτες! Πώς αντέδρασε ο Σαμουήλ; “Αυτό φάνηκε κακό στα μάτια του”, όπως διαβάζουμε.​—1 Σαμουήλ 8:5, 6.

Προσέξτε πώς απάντησε ο Ιεχωβά όταν ο Σαμουήλ προσευχήθηκε για αυτό το ζήτημα: «Άκουσε τη φωνή του λαού σε όλα όσα σου λένε· διότι δεν απέρριψαν εσένα, αλλά εμένα απέρριψαν από βασιλιά τους». Τα λόγια αυτά ήταν μεν παρηγορητικά για τον Σαμουήλ, έδειχναν όμως πόσο σοβαρά είχαν προσβάλει εκείνοι οι άνθρωποι τον Παντοδύναμο Θεό! Ο Ιεχωβά είπε στον προφήτη του να προειδοποιήσει τους Ισραηλίτες για το υψηλό τίμημα που θα κατέβαλλαν επειδή θα είχαν ανθρώπινο βασιλιά. Όταν ο Σαμουήλ έκανε όπως του είπε ο Θεός, εκείνοι επέμειναν: «Όχι! Εμείς θέλουμε βασιλιά να μας κυβερνάει». Ο Σαμουήλ, ο οποίος υπάκουε πάντοτε στον Θεό του, πήγε και έχρισε το βασιλιά που επέλεξε ο Ιεχωβά.​—1 Σαμουήλ 8:7-19.

Με τι διάθεση, όμως, υπάκουσε ο Σαμουήλ; Με δυσαρέσκεια και βαριά καρδιά; Μήπως άφησε την απογοήτευση να δηλητηριάσει την καρδιά του, ώστε να ριζώσει πικρία; Αυτό θα έκαναν πολλοί σε ανάλογες περιστάσεις. Ωστόσο, ο Σαμουήλ δεν αντέδρασε έτσι. Έχρισε τον Σαούλ και αναγνώρισε ότι τον είχε επιλέξει ο ίδιος ο Ιεχωβά. Τον φίλησε, δείχνοντας ότι καλωσόριζε τον καινούριο βασιλιά και ότι υποτασσόταν σε αυτόν. Είπε δε στο λαό: «Είδατε αυτόν τον οποίο εξέλεξε ο Ιεχωβά, ότι δεν υπάρχει κανείς σαν αυτόν μέσα σε όλο το λαό;»​—1 Σαμουήλ 10:1, 24.

Ο Σαμουήλ δεν επικεντρωνόταν στα ελαττώματα, αλλά στα καλά σημεία του ανθρώπου που είχε επιλέξει ο Ιεχωβά. Όσο για τον εαυτό του, έριχνε το βάρος στο υπόμνημα ακεραιότητας που είχε δημιουργήσει ενώπιον του Θεού και όχι στο να έχει την επιδοκιμασία άστατων ανθρώπων. (1 Σαμουήλ 12:1-4) Εργάστηκε επίσης πιστά στο δικό του διορισμό, συμβουλεύοντας το λαό του Θεού σχετικά με τους πνευματικούς κινδύνους που αντιμετώπιζαν και παροτρύνοντάς τους να παραμείνουν πιστοί στον Ιεχωβά. Οι συμβουλές του άγγιξαν την καρδιά τους, και ο λαός παρακάλεσε τον Σαμουήλ να προσευχηθεί για χάρη τους. Εκείνος τους έδωσε την εξής ωραία απάντηση: «Μου είναι αδιανόητο να αμαρτήσω εναντίον του Ιεχωβά σταματώντας να προσεύχομαι για χάρη σας· και θα σας διδάσκω την καλή και ορθή οδό».​—1 Σαμουήλ 12:21-24.

Απογοητευτήκατε ποτέ επειδή επιλέχθηκε κάποιος άλλος για μια συγκεκριμένη θέση ή προνόμιο; Το παράδειγμα του Σαμουήλ μάς θυμίζει με δυναμικό τρόπο ότι ποτέ δεν πρέπει να αφήσουμε να ριζώσει στην καρδιά μας ζήλια ή πικρία. Ο Θεός έχει άφθονο ανταμειφτικό και ικανοποιητικό έργο για τον κάθε πιστό υπηρέτη του.

«Ως Πότε θα Πενθείς για τον Σαούλ;»

Ο Σαμουήλ δικαίως διέκρινε καλά σημεία στον Σαούλ, διότι επρόκειτο για αξιόλογο άτομο. Ήταν ψηλός και επιβλητικός, θαρραλέος και ευρηματικός, παρ’ όλα αυτά όμως, αρχικά μετριόφρων και συνεσταλμένος. (1 Σαμουήλ 10:22, 23, 27) Εκτός από αυτά τα χαρίσματα, διέθετε και ένα πολύτιμο δώρο​—ελεύθερη βούληση, τη δυνατότητα να διαλέγει όποια πορεία ζωής ήθελε και να παίρνει τις δικές του αποφάσεις. (Δευτερονόμιο 30:19) Χρησιμοποίησε σωστά αυτό το δώρο;

Δυστυχώς, όταν κάποιος αρχίζει να γεύεται τη γλύκα της εξουσίας, η πρώτη ιδιότητα που χάνει είναι συνήθως η μετριοφροσύνη του. Προτού περάσει πολύς καιρός, ο Σαούλ παρουσίασε συμπτώματα αλαζονείας. Επέλεξε να μην υπακούει στις εντολές του Ιεχωβά, τις οποίες του μεταβίβαζε ο Σαμουήλ. Κάποτε, έχασε την υπομονή του και πρόσφερε μια θυσία που μόνο ο Σαμουήλ είχε το δικαίωμα να προσφέρει. Ο Σαμουήλ αναγκάστηκε να τον διορθώσει αυστηρά και προείπε ότι η βασιλεία δεν θα παρέμενε στην οικογένεια του Σαούλ. Εκείνος, αντί να συνετιστεί με τη διαπαιδαγώγηση που του δόθηκε, έκανε στη συνέχεια χειρότερες πράξεις ανυπακοής.​—1 Σαμουήλ 13:8, 9, 13, 14.

Μέσω του Σαμουήλ, ο Ιεχωβά είπε στον Σαούλ να πολεμήσει εναντίον των Αμαληκιτών και έδωσε μεταξύ άλλων την εντολή να εκτελεστεί ο πονηρός βασιλιάς τους, ο Αγάγ. Ωστόσο, ο Σαούλ  διαφύλαξε τον Αγάγ, καθώς και τα καλύτερα από τα λάφυρα, ενώ έπρεπε όλα να καταστραφούν. Όταν ο Σαμουήλ ήρθε να τον διορθώσει, φάνηκε πόσο είχε αλλάξει ο Σαούλ. Δεν δέχτηκε τη διόρθωση με μετριοφροσύνη, αλλά πρόβαλε εκλογικεύσεις, προφάσεις, δικαιολογίες και υπεκφυγές, ενώ επιχείρησε να ρίξει το φταίξιμο στο λαό. Μάλιστα προσπάθησε να γλιτώσει τη διαπαιδαγώγηση ισχυριζόμενος ότι κάποια από τα λάφυρα προορίζονταν για θυσία στον Ιεχωβά. Τότε ο Σαμουήλ είπε τα περίφημα λόγια: «Δες! Το να υπακούει κανείς είναι καλύτερο από τη θυσία». Τον επέπληξε με θάρρος και του γνωστοποίησε την απόφαση του Ιεχωβά: Η βασιλεία θα αποσχιζόταν από τον Σαούλ και θα δινόταν σε άλλον​—κάποιον καλύτερο.​—1 Σαμουήλ 15:1-33.

Ο Σαμουήλ στενοχωρήθηκε πολύ με τα σφάλματα του Σαούλ. Όλη τη νύχτα κραύγαζε προς τον Ιεχωβά σχετικά με αυτό το ζήτημα. Άρχισε μάλιστα να πενθεί για εκείνον. Είχε διακρίνει ότι ήταν άτομο με πολλές δυνατότητες και καλά σημεία, και τώρα οι προσδοκίες του είχαν διαψευστεί. Ο άνθρωπος που γνώριζε κάποτε είχε αλλάξει​—είχε χάσει τις καλύτερες ιδιότητές του και είχε στραφεί εναντίον του Ιεχωβά. Ο Σαμουήλ αρνήθηκε να ξαναδεί τον Σαούλ. Αργότερα, όμως, ο Ιεχωβά επέπληξε τον Σαμουήλ με ήπιο τρόπο, λέγοντάς του: «Ως πότε θα πενθείς για τον Σαούλ, ενώ εγώ τον έχω απορρίψει από το να βασιλεύει στον Ισραήλ; Γέμισε με λάδι το κέρας σου και ξεκίνησε. Θα σε στείλω στον Ιεσσαί τον Βηθλεεμίτη, επειδή έχω προμηθεύσει για τον εαυτό μου βασιλιά ανάμεσα από τους γιους του».​—1 Σαμουήλ 15:34, 35· 16:1.

Ο σκοπός του Ιεχωβά δεν εξαρτάται από την ευμετάβλητη οσιότητα ατελών ανθρώπων. Αν κάποιος γίνει άπιστος, ο Ιεχωβά θα βρει άλλον να εκτελέσει το θέλημά Του. Έτσι λοιπόν, ο ηλικιωμένος Σαμουήλ έπαψε να θλίβεται για τον Σαούλ. Σύμφωνα με την οδηγία του Ιεχωβά, πήγε στο σπίτι του Ιεσσαί στη Βηθλεέμ, όπου γνώρισε αρκετούς γιους του με εντυπωσιακό παρουσιαστικό. Εντούτοις, από τον πρώτο κιόλας γιο, ο Ιεχωβά τού υπενθύμισε: «Μην κοιτάζεις την εμφάνισή του και το ύψος του αναστήματός του . . . Διότι δεν βλέπει ο Θεός όπως βλέπει ο άνθρωπος, επειδή ο άνθρωπος βλέπει ό,τι είναι ορατό στα μάτια· αλλά ο Ιεχωβά βλέπει την καρδιά». (1 Σαμουήλ 16:7) Τελικά, ο Σαμουήλ γνώρισε το μικρότερο γιο, αυτόν που είχε επιλέξει ο Ιεχωβά​—τον Δαβίδ!

Στα τελευταία του χρόνια, ο Σαμουήλ διέκρινε όλο και καλύτερα πόσο δίκιο είχε ο Ιεχωβά όταν αποφάσισε να αντικαταστήσει τον Σαούλ με τον Δαβίδ. Ο Σαούλ κατάντησε να εκδηλώνει δολοφονική ζήλια και να γίνει αποστάτης. Ο Δαβίδ, όμως, εκδήλωνε θαυμάσιες ιδιότητες​—θάρρος, ακεραιότητα, πίστη και οσιότητα. Καθώς ο Σαμουήλ όδευε προς το τέλος της ζωής του, η πίστη του γινόταν όλο και ισχυρότερη. Συνειδητοποίησε ότι δεν υπάρχει απογοήτευση την οποία ο Ιεχωβά δεν μπορεί να γιατρέψει, να απαλείψει ή ακόμη και να μετατρέψει σε ευλογία. Τελικά, ο Σαμουήλ πέθανε, αφήνοντας πίσω του το υπόμνημα μιας σπουδαίας ζωής που διήρκεσε σχεδόν έναν αιώνα. Όλος ο Ισραήλ θρήνησε την απώλεια αυτού του πιστού ανθρώπου​—και δικαιολογημένα! Μέχρι σήμερα, οι υπηρέτες του Ιεχωβά είναι καλό να αναρωτιούνται: “Θα μιμηθώ εγώ την πίστη του Σαμουήλ;”

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Πώς θα βοηθούσε ο Σαμουήλ το λαό του να αντιμετωπίσει τη φρικτή απώλεια και την απογοήτευση;

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Πώς αντιμετώπισε ο Σαμουήλ την απογοήτευση για το ότι οι γιοι του πήραν τον κακό δρόμο;