Η 4η Σεπτεμβρίου 2014 ήταν μια μνημειώδης ημέρα για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά και τη θρησκευτική ελευθερία στο Κιργιζιστάν. Εκείνη την ημέρα, το Τμήμα Ελέγχου της Συνταγματικότητας των Νόμων του Ανώτατου Δικαστηρίου του Κιργιζιστάν έκρινε αντισυνταγματικά ορισμένα τμήματα του Θρησκευτικού Νόμου του 2008. * Η απόφαση αυτή κατοχύρωσε το δικαίωμα των Μαρτύρων να ενασχολούνται ελεύθερα με τις θρησκευτικές τους δραστηριότητες στο νότιο Κιργιζιστάν, όπου τα τελευταία τέσσερα χρόνια οι αρχές έχουν επανειλημμένα αρνηθεί να τους αναγνωρίσουν νομικά.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στο Κιργιζιστάν καταχωρίστηκαν νομικά σε εθνικό επίπεδο το 1998, και έκτοτε απολάμβαναν ένα μέτρο θρησκευτικής ελευθερίας σε όλη τη χώρα. Εντούτοις, από τότε που τέθηκε σε ισχύ ο Θρησκευτικός Νόμος του 2008, η αστυνομία έχει εισβάλει επανειλημμένα σε θρησκευτικές συγκεντρώσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά σε περιοχές του νοτίου Κιργιζιστάν, με τον ισχυρισμό ότι η δράση τους σε αυτές τις περιοχές είναι «παράνομη» επειδή οι θρησκευτικές τους οργανώσεις δεν έχουν καταχωριστεί τοπικά. Επίσης, η Κρατική Επιτροπή Θρησκευτικών Υποθέσεων (SCRA) έκανε εσφαλμένη εφαρμογή ορισμένων περιοριστικών διατάξεων του συγκεκριμένου νόμου προκειμένου να εμποδίσει τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι Μάρτυρες για να εξασφαλίσουν την καταχώρισή τους σε αυτές τις περιοχές. Η απόφαση της 4ης Σεπτεμβρίου απομάκρυνε αυτά τα εμπόδια.

Ο Θρησκευτικός Νόμος του 2008 απαγορεύει «τις δραστηριότητες και τη λειτουργία μιας θρησκευτικής οργάνωσης» που δεν είναι νομικά καταχωρισμένη (Άρθρο 8(2)). Η SCRA ερμήνευσε αυτή τη διάταξη με τέτοιον τρόπο ώστε να απαγορεύσει τις θρησκευτικές δραστηριότητες των Μαρτύρων του Ιεχωβά σε δεκάδες πόλεις του Κιργιζιστάν, στις οποίες δεν είναι καταχωρισμένες τοπικά οι θρησκευτικές τους οργανώσεις. Ο ίδιος νόμος όριζε ότι, για να μπορέσει μια οργάνωση να υποβάλει στην SCRA αίτημα καταχώρισης, έπρεπε πρώτα να υποβάλει θεωρημένο κατάλογο 200 ιδρυτικών μελών της στο τοπικό δημοτικό συμβούλιο και να λάβει την έγκρισή του (Άρθρο 10(2)). Αυτό έφερνε σε δύσκολη θέση τους Μάρτυρες του Ιεχωβά επειδή, προκειμένου να συγκεντρώνονται νόμιμα για λατρεία, έπρεπε πρώτα—σύμφωνα με τις οδηγίες της SCRA—να έχουν καταχωριστεί τοπικά, αλλά αυτό δεν μπορούσαν να το κάνουν επειδή τα τοπικά δημοτικά συμβούλια δεν ενέκριναν τους καταλόγους των ιδρυτικών μελών τους. Το γεγονός ότι οι Μάρτυρες δεν ήταν δυνατόν να ανταποκριθούν στις προϋποθέσεις για καταχώριση χρησίμευε στη SCRA και στις κατά τόπους αρχές ως πρόφαση για να τους παρενοχλούν. Εξαιτίας αυτών των δυσχερειών, οι Μάρτυρες προσέφυγαν στο Τμήμα Ελέγχου της Συνταγματικότητας των Νόμων κατά των συγκεκριμένων διατάξεων.

Στην απόφασή του, το Τμήμα Ελέγχου της Συνταγματικότητας των Νόμων δήλωσε ότι «όλα τα θρησκευτικά νομικά πρόσωπα είναι ίσα ενώπιον του νόμου και κανένα άτομο ή ομάδα ατόμων μιας συγκεκριμένης θρησκείας δεν πρέπει να τυγχάνει ευνοϊκότερης μεταχείρισης σε σύγκριση με τα μέλη άλλης θρησκείας». Το Δικαστήριο δήλωσε ότι το Άρθρο 10(2), το οποίο απαιτούσε την έγκριση του καταλόγου ιδρυτικών μελών μιας θρησκευτικής οργάνωσης από το δημοτικό συμβούλιο, ήταν αντισυνταγματικό. Αποφάνθηκε επίσης ότι το Άρθρο 8(2) του νόμου είχε «παρερμηνευτεί», και δήλωσε ότι το δικαίωμα στην ελευθερία θρησκείας εγγυάται ότι μια θρησκευτική οργάνωση μπορεί ελεύθερα να ενασχολείται με τις θρησκευτικές της δραστηριότητες σε οποιαδήποτε περιοχή της χώρας προσδιορίζει το ιδρυτικό της έγγραφο. Το ιδρυτικό έγγραφο του Θρησκευτικού Κέντρου των Μαρτύρων του Ιεχωβά στη Δημοκρατία του Κιργιζιστάν, που είναι σε ισχύ από το 1998, αναφέρει ήδη ότι δραστηριοποιείται σε ολόκληρη τη χώρα. Αυτό σημαίνει ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι τώρα ελεύθεροι να ενασχολούνται με τις θρησκευτικές τους δραστηριότητες, χωρίς παρενοχλήσεις, σε όλες τις περιοχές του Κιργιζιστάν.

Η απόφαση της 4ης Σεπτεμβρίου χαροποίησε πολύ τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στο νότιο Κιργιζιστάν. Η χαρά ήταν ιδιαίτερα μεγάλη για την Οξάνα Κοριάκινα και τη μητέρα της, τη Ναντέζντα Σεργκιένκο, οι οποίες ζουν στην πόλη Ος. Και οι δύο βρίσκονταν σε κατ’ οίκον περιορισμό από τον Μάρτιο του 2013 για εγκληματικές ενέργειες που δήθεν διέπραξαν καθώς μετέδιδαν την πίστη τους σε άλλους. Παρά τις ξεκάθαρες αποδείξεις για την αθωότητά τους, η Οξάνα και η Ναντέζντα κατηγορήθηκαν ότι εξαπάτησαν και απέσπασαν χρήματα από τρεις ηλικιωμένες κυρίες.

Τον Σεπτέμβριο του 2014, οι δύο γυναίκες βρέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου της Πόλης του Ος, και στις 7 Οκτωβρίου 2014 το δικαστήριο τις απάλλαξε από όλες τις κατηγορίες. Αποφάνθηκε επίσης ότι δικαιούνται πλήρη αποζημίωση για την άδικη δίωξη και κράτησή τους, καθώς και για τον κατ’ οίκον περιορισμό τους. Το δικαστήριο αναγνώρισε ότι και οι δύο Μάρτυρες έπεσαν θύματα θρησκευτικής προκατάληψης και διακρίσεων, καθώς και ότι είχαν στοχοποιηθεί βάσει του εσφαλμένου ισχυρισμού ότι οι θρησκευτικές δραστηριότητες των Μαρτύρων του Ιεχωβά στο Ος ήταν παράνομες επειδή η θρησκευτική τους οργάνωση δεν έχει καταχωριστεί τοπικά. Στα τελικά τους σχόλια, η Οξάνα και η Ναντέζντα αναφέρθηκαν στην απόφαση που πήρε το Τμήμα Ελέγχου της Συνταγματικότητας των Νόμων στις 4 Σεπτεμβρίου, η οποία νομιμοποιεί τις δραστηριότητες των Μαρτύρων του Ιεχωβά στο Ος, αλλά και σε ολόκληρο το Κιργιζιστάν.

Με την προσχώρησή του στο Διεθνές Σύμφωνο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το Κιργιζιστάν έχει αναλάβει τη διεθνή δέσμευση να προασπίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες των πολιτών του, όπως η ελευθερία θρησκείας ή πεποιθήσεων, η ελευθερία του συνέρχεσθαι και η ελευθερία λόγου. Το Τμήμα Ελέγχου της Συνταγματικότητας των Νόμων του Ανώτατου Δικαστηρίου του Κιργιζιστάν έχει υποστηρίξει σθεναρά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες με τις πρόσφατες αποφάσεις του υπέρ της ελευθερίας θρησκείας. Οι σχεδόν 5.000 Μάρτυρες του Ιεχωβά στο Κιργιζιστάν είναι ευγνώμονες για τις θρησκευτικές ελευθερίες που τους παραχωρήθηκαν και τρέφουν μεγάλη εκτίμηση για τους κρατικούς φορείς που υπερασπίζονται και προασπίζουν τις θεμελιώδεις ελευθερίες προς όφελος όλων.