آیا ترجمهٔ دنیای جدید، ترجمهای دقیق از کتاب مقدّس است؟
اولین بخش ترجمهٔ دنیای جدید در سال ۱۹۵۰ به چاپ رسید. از آن زمان تا به حال، عدهای دقیق بودن ترجمهٔ دنیای جدید را با اظهارات خود زیر سؤال بردهاند، زیرا بعضی از آیات آن با ترجمههای دیگر کتاب مقدّس تفاوت دارد. a دلایل این تفاوتها را میتوان غالباً به صورت زیر دستهبندی کرد:
ترجمهای معتبر و موثق. ترجمهٔ دنیای جدید بر اساس آخرین تحقیقات محققان و موثقترین دستنوشتههای باستان تنظیم شده است. در تضاد با ترجمهٔ دنیای جدید، ترجمهٔ قدیم کتاب مقدّس به زبان فارسی که در سال ۱۸۴۶ منتشر شد، بر اساس دستنوشتههایی ترجمه شده است که به قدمت دستنوشتههای ترجمهٔ دنیای جدید نمیرسند و اغلب از دقت کمتری برخوردارند.
ترجمهای امین. در ترجمهٔ دنیای جدید تلاش شده است که پیام اصلی الهامشدهٔ خدا وفادارانه انتقال داده شود. (۲تیموتائوس ۳:۱۶) در بسیاری از ترجمههای کتاب مقدّس، مفهوم پیام خدا فدای سنّتهای انسانی شده است؛ برای مثال، عنوانهایی همچون خداوندگار، خداوند و خدا جایگزین نام اصلی خدا یعنی یَهُوَه شده است.
ترجمهای دقیق. برخلاف ترجمههای تفسیری کتاب مقدّس، در ترجمهٔ دنیای جدید واژهها تا جایی که به جملهبندی و مفهوم متن اصلی لطمهای وارد نشود، کلمه به کلمه ترجمه شدهاند. در ترجمههایی که متن کتاب مقدّس تفسیر شده است، به احتمال قوی عقاید بشری به آن اضافه شده و یا برخی جزئیات مهم در آن از قلم افتاده است.
تفاوتهای بین ترجمهٔ دنیای جدید و دیگر ترجمههای کتاب مقدّس
کتابهای حذفشده. کلیساهای کاتولیک روم و کلیساهای ارتدکسِ شرقی، در کتاب مقدّس خود مجموعهای از کتابهایی را گنجاندهاند که برخی «آپوکریف» مینامند. ولی، یهودیان هرگز این کتابها را جزو کلام خدا نمیدانستند و جالب آن که در کتاب مقدّس در رابطه با یهودیان آمده است: «کلام مقدّس خدا به آنان به امانت سپرده شده است.» (رومیان ۳:۱، ۲) از این رو، کتابهای آپوکریفی در ترجمهٔ دنیای جدید و بسیاری از ترجمههای دیگر گنجانده نشده است.
آیههای حذفشده. در برخی از ترجمههای کتاب مقدّس، آیات و عباراتی اضافه شده است که در کهنترین دستنوشتههای موجود نیامده است. از این رو، این آیات یا عبارات در ترجمهٔ دنیای جدید به چشم نمیخورد. در بسیاری از ترجمههای امروزی کتاب مقدّس، این آیات یا عبارات حذف شدهاند یا اشاره شده است که گواه موثقی برای آنها وجود ندارد. b
تفاوت در واژهها. در ترجمههای گوناگون کتاب مقدّس، آیاتی که کاملاً کلمه به کلمه ترجمه شدهاند، گهگاه مبهم یا حتی گمراهکنندهاند. برای مثال، سخن عیسی در مَتّی ۵:۳ اغلب بدین شکل ترجمه شده است: «خوشا به حال فقیرانِ در روح.» (ترجمهٔ هزارهٔ نو) در دید بسیاری از مردم، ترجمهٔ کلمه به کلمهٔ «فقیرانِ در روح» بسیار گنگ است و بعضی نیز تصوّر میکنند که عیسی بر اهمیت فروتنی یا فقر تأکید میکرد. ولی، منظور عیسی این بود که شادی حقیقی زمانی به دست میآید که شخص متوجه شود به هدایت خدا نیاز دارد. بنابراین، مفهوم سخنان عیسی در ترجمهٔ دنیای جدید بهروشنی مشخص است که میگوید: «خوشا به حال کسانی که به نیاز روحانی خود آگاهند.»—مَتّی ۵:۳. c
اظهارات مثبت محققانی که شاهد یَهُوَه نیستند، دربارهٔ ترجمهٔ دنیای جدید
محقق و مترجم کتاب مقدّس، ادگار گودسْپید در نامهای مورخ ۸ دسامبر ۱۹۵۰ در خصوص ترجمهٔ دنیای جدید بخش یونانی کتاب مقدّس چنین اظهار داشت: «فعالیت جهانی شما شاهدان یَهُوَه برایم بسیار جالب است و از خواندن ترجمهٔ سلیس و روشنی که تلاشی بسیار بر روی آن شده است، خیلی لذّت میبرم. من بر این اعتقادم که این ترجمه بازتابی از تحقیقات فراوان و وسیع میباشد.»
پرفسوری از دانشگاه شیکاگو به نام اَلن ویکگرِن گفت که ترجمهٔ دنیای جدید ترجمهای به زبان امروزی است که در آن از ترجمههای دیگر رونوشت نشده و اغلب «به نحوی بیهمتا و تحسینبرانگیز برگردانده شده است.»—«کتاب مقدّس مفسّر» d جلد اول، صفحهٔ ۹۹ به انگلیسی.
منتقد کتاب مقدّس به نام آلکساندر تامسون که اهل بریتانیا بود، دربارهٔ ترجمهٔ دنیای جدید نوشتههای مقدّس یونانی چنین نوشت: «کاملاً آشکار است که این ترجمه به دست محققینی هوشمند و ماهر تنظیم شده است که تلاش کردهاند مفهوم اصلی متون یونانی را تا جایی که به زبان انگلیسی امکانپذیر باشد، برای خواننده روشن سازند.»—مجلّهٔ انگلیسی دیفرِنشیِتور، e آوریل ۱۹۵۲، صفحهٔ ۵۲.
به نظر مؤلفی به نام چارلز فرانسیس پاتر چند آیه در ترجمهٔ دنیای جدید به شکلی عجیب برگردانده شده است. با این حال، او چنین اذعان کرد: «مترجمان گمنام این اثر ادبی یقیناً از معتبرترین دستنوشتههای یونانی و عبری استفاده کردهاند، آن هم با توانایی و بینشی استادانه.»—کتاب «ادیانی که انسانها مطابق آنها میزیستند» f به زبان انگلیسی، صفحهٔ ۳۰۰.
به نظر رابرت مَککوی، ترجمهٔ دنیای جدید گاهی غیرعادی و گاهی عالی است. با این حال، او پس از نقد و بررسی این ترجمه چنین نتیجهگیری کرد: «ترجمهٔ عهد جدید گواهی است بر این که در میان [شاهدان یَهُوَه] محققانی هوشمند و واجد شرایط وجود دارد که قادرند بسیاری از مشکلات ترجمهٔ کتاب مقدّس را حل کنند.»—مجلّه انگلیسی اندووِر نیوتن کوارتلی، g ژانویهٔ ۱۹۶۳، صفحهٔ ۳۱.
پروفسوری به نام سموئیل مکلین گیلمور هرچند با بعضی از عباراتی که در ترجمهٔ دنیای جدید به کار رفته است، موافق نبود، اذعان کرد که مترجمان این کتاب مقدّس «از قابلیتی فوقالعاده در درک و ترجمهٔ زبان یونانی برخوردار هستند.»—مجلّه انگلیسی اندووِر نیوتن کوارتلی، h سپتامبر ۱۹۶۶، صفحهٔ ۲۶.
پروفسوری به نام توماس وینتر، پس از نقد و بررسی ترجمهٔ دنیای جدید که در بخشی از کتاب کینگدام اینتِرلینیِر i (ترجمهٔ میانسطری نوشتههای مقدّس یونانی) آمده است، چنین نوشت: «این ترجمه که به دست گروهی گمنام انجام گرفته است، کاملاً بهروز و همواره دقیق میباشد.»—مجلّهٔ انگلیسی کلَسیکال ژورنال، j آوریل تا مهٔ ۱۹۷۴، صفحهٔ ۳۷۶.
پروفسور و محققی عبرانی به نام بنیامین کیدارکاپسْتاین در سال ۱۹۸۹ چنین گفت: «در تحقیقات زبانشناسیای که بر روی نوشتههای مقدّس عبری و ترجمههای آن داشتهام، اغلب از چاپ انگلیسی ترجمهٔ دنیای جدید استفاده کردهام. به مرور زمان، کاملاً اطمینان یافتهام که این اثر ادبی حاصل زحمات کسانی است که صادقانه کوشیدهاند کلام خدا را به دقیقترین شکل ممکن درک و ترجمه کنند.»
پروفسور الٰهیات به نام جیسون بیدون، پس از تجزیه و تحلیل ۹ ترجمهٔ اصلی کتاب مقدّس که به زبان انگلیسی بودند، در کتاب خود چنین نوشت: «شکی نیست که ترجمهٔ دنیای جدید دقیقترین ترجمه در میان همهٔ ترجمههای دیگر است.» هرچند به گمان مردم و بسیاری از محققان کتاب مقدّس، ترجمهٔ دنیای جدید به دلیل گرایش مذهبی مترجمان آن، با دیگر ترجمهها تفاوت دارد، این پروفسور میگوید: «اکثر تفاوتها به دلیل دقیقتر بودن ترجمهٔ دنیای جدید پدید آمده است. این ترجمه خیلی به متن اصلی نزدیکتر است و در آن تفسیری وجود ندارد. از این رو، منظور اصلی نگارندگان قرن اول میلادی را رسانده است.»—کتاب انگلیسی «حقیقت در ترجمه» k صفحات ۱۶۳ و ۱۶۵.
a اظهارات دادهشده مربوط به تمامی نسخههای ترجمهٔ دنیای جدید به زبان انگلیسی است که قبل از نسخهٔ تجدیدنظرشدهٔ سال ۲۰۱۳، به چاپ رسیدند. ترجمهٔ دنیای جدید به زبان فارسی، از مَتّی تا مکاشفه بر اساس ترجمهٔ انگلیسی تنظیم شده است. البته برای انتقال معنای اولیه، متون زبان اصلی نیز بررسی شدهاند.
b برای مثال، به ترجمهٔ عهد جدید بر اساس کتاب مقدّس اورشلیم یا ترجمهٔ هزارهٔ نو رجوع شود. این آیات و عباراتِ اضافهشده، با علامت کروشه یا نشانههای دیگر مشخص شدهاند: مَتّی ۱۷:۲۱؛ ۱۸:۱۱؛ ۲۳:۱۴؛ مَرقُس ۷:۱۶؛ ۹:۴۴، ۴۶؛ ۱۱:۲۶؛ ۱۵:۲۸؛ لوقا ۱۷:۳۶؛ ۲۳:۱۷؛ یوحنا ۵:۴؛ و اعمال ۸:۳۷؛ ۱۵:۳۴؛ ۲۴:۷؛ ۲۸:۲۹. در ترجمهٔ فاضلخان همدانی عبارتی به آیهٔ ۱یوحنا ۵:۷، ۸ اضافه شده است که اعتقاد به تثلیث یا خدای سهگانه را تأیید میکند. این عبارت، صدها سال پس از نگارش کتاب مقدّس به آن اضافه شد.
c سخن عیسی در ترجمهٔ تفسیری نیز به همین مفهوم برگردانده شده است: «خوشابحال آنان که نیاز خود را به خدا احساس میکنند.» همچنین در کتاب مقدّس به زبان دری آمده است: «خوشابحال کسانی که از فقر روحانی خود آگاهند.»
d The Interpreter’s Bible
e The Differentiator
f The Faiths Men Live By
g Andover Newton Quarterly
h Andover Newton Quarterly
i Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures
j The Classical Journal
k Truth in Translation