سؤالات خوانندگان
آیا همهٔ اجداد مسیح باید از حق نخستزادگی برخوردار میبودند؟
از توضیحاتی که در گذشته در برخی مقالات ما داده شده است، میتوان برداشت کرد که همهٔ اجداد مسیح باید از حق نخستزادگی برخوردار میبودند. به نظر میرسید که این توضیحات با عبرانیان ۱۲:۱۶ هماهنگ است. در این آیه آمده است که عیسو ‹امور مقدّس را بیارزش شمرد› و «در عوضِ وعدهای غذا، حق نخستزادگی خود را [به یعقوب] فروخت.» در واقع از این آیه چنین استنباط میشد که وقتی یعقوب «حق نخستزادگی» را دریافت کرد، جزو اجداد مسیح نیز شد.—مت ۱:۲، ۱۶؛ لوقا ۳:۲۳، ۳۴.
با این حال، گزارشات کتاب مقدّس نشان میدهد که اجداد مسیح نباید لزوماً پسری نخستزاده در خانواده میبودند. برخی از این گزارشات را در نظر بگیریم:
از ۱۲ پسر یعقوب (اسرائیل) رِئوبین نخستزادهٔ او بود که لیَه او را به دنیا آورد. یوسف، نخستین پسر یعقوب از زن محبوبش، راحیل بود. وقتی رِئوبین مرتکب عملی غیراخلاقی شد، حق نخستزادگی او به یوسف داده شد. (پیدا ۲۹:۳۱-۳۵؛ ۳۰:۲۲-۲۵؛ ۳۵:۲۲-۲۶؛ ۴۹:۲۲-۲۶؛ ۱توا ۵:۱، ۲) با این حال، مسیح نه از دودمان رِئوبین بود، نه از دودمان یوسف، بلکه از نسل یهودا، پسر چهارم لیَه بود.—پیدا ۴۹:۱۰.
در لوقا ۳:۳۲ به پنج نفر دیگر از نسل یهودا اشاره میشود که از اجداد مسیح بودند. شاید به نظر رسد همهٔ این مردان نخستزاده باشند. بُوعَز پدر عُوبید بود و پسر عُوبید، یِسای نام داشت.—روت ۴:۱۷، ۲۰-۲۲؛ ۱توا ۲:۱۰-۱۲.
اما داوود پسر یِسای، نخستزاده نبود. از هشت پسر یِسای، داوود کوچکترینشان بود. با وجود این، مسیح از نسل داوود آمد. (۱سمو ۱۶:۱۰، ۱۱؛ ۱۷:۱۲؛ مت ۱:۵، ۶) مشابهاً، سلیمان شخص بعدی از خاندان مسیح هم نخستزادهٔ داوود نبود.—۲سمو ۳:۲-۵.
این بدین معنی نیست که نخستزادگی مهم نبود. نخستزاده از احترام خاصّی برخوردار بود و معمولاً سرپرست بعدی خانواده میشد. همچنین نخستزاده از میان پسران دیگر سهم دو برابر به ارث میبرد.—پیدا ۴۳:۳۳؛ تث ۲۱:۱۷؛ یوش ۱۷:۱.
با این همه، حق نخستزادگی را میتوانستند منتقل کنند. ابراهیم با روانه کردن اسماعیل، حق نخستزادگی را از اسماعیل به اسحاق واگذار کرد. (پیدا ۲۱:۱۴-۲۱؛ ۲۲:۲) همچنین، همان طور که قبلاً اشاره کردیم، حق نخستزادگی از رِئوبین به یوسف منتقل شد.
پس منظور پولُس از سخنانش در عبرانیان ۱۲:۱۶ چه بوده است؟ در این آیه آمده است: «مراقب باشید که در میان شما کسی نباشد که مرتکب اعمال نامشروع جنسی شود و نه کسی که امور مقدّس را بیارزش شمارد. عیسو چنین بود. او در عوضِ وعدهای غذا، حق نخستزادگی خود را فروخت.»
پولُس در این آیه راجع به اجداد مسیح صحبت نمیکرد. او پیش از این سخنان، مسیحیان را تشویق کرد که ‹راهها را برای پاهای خود هموار سازند.› این شامل این میشد که از اعمال نامشروع جنسی دوری کنند. اگر به این پند عمل میکردند ‹از لطف خدا محروم نمیشدند.› (عبر ۱۲:۱۲-۱۶) اما اگر مسیحیان به اعمال نامشروع جنسی دست میزدند، هم از لطف خدا محروم میشدند و هم عیسو را سرمشق قرار میدادند؛ زیرا عیسو نیز «امور مقدّس را بیارزش شمرد» و به عملی نامقدّس تن داد.
عیسو در دورانی زندگی میکرد که هدایت خانواده بر دوش بزرگان خاندان بود و او میتوانست این امتیاز را داشته باشد که برای خاندان خود به خدا قربانی تقدیم کند. (پیدا ۸:۲۰، ۲۱؛ ۱۲:۷، ۸؛ ایو ۱:۴، ۵) اما تمایلات نَفْسانی باعث شد که عیسو همهٔ این امتیازات را به یک کاسه آش بفروشد. او شاید میخواست از سختیهایی که برای نسل ابراهیم پیشگویی شده بود، اجتناب کند. (پیدا ۱۵:۱۳) همچنین، وقتی که برخلاف میل والدینش با دو زنی که پرستندهٔ یَهُوَه نبودند ازدواج کرد، نشان داد که به اعمال نامقدّس تمایل دارد و امور مقدّس را بیارزش میشمارد. (پیدا ۲۶:۳۴، ۳۵) چقدر او با یعقوب فرق داشت؛ یعقوب مصمم بود که تنها با کسی ازدواج کند که پرستندهٔ خدای حقیقی است.—پیدا ۲۸:۶، ۷؛ ۲۹:۱۰-۱۲، ۱۸.
پس در مورد دودمانی که به عیسی، مسیح موعود منتهی شد، چه میتوان گفت؟ برخی از مردان در این دودمان، نخستزاده بودند، اما برخی نیز چنین نبودند. یهودیان این موضوع را میدانستند و پذیرفته بودند؛ زیرا آنان اذعان کردند که مسیح باید از نسل داوود که آخرین پسر یِسای بود، باشد.—مت ۲۲:۴۲.