خویشتنداری را در خود پرورش دهید
«ثمرهٔ روح . . . خویشتنداری است.»—غَلاطیان ۵:۲۲، ۲۳.
۱، ۲. الف) عدم خویشتنداری چه نتایجی دارد؟ ب) چرا امروزه موضوع خویشتنداری موضوعی مهم است؟
خویشتنداری خصوصیتی الٰهی است. (غلا ۵:۲۲، ۲۳) یَهُوَه خدا این خصوصیت را به طور کامل از خود نشان میدهد. اما حفظ خویشتنداری برای انسانهای ناکامل سخت است. عدم خویشتنداری عامل بسیاری از مشکلات بشر است و باعث میشود که آنان در محیط کار یا مدرسه وظایفشان را بهموقع انجام ندهند و بازدهی کمی داشته باشند. عدم خویشتنداری نتایج تلخ دیگری نیز دارد. نتایجی از قبیل: ناسزاگویی، مستی، خشونت، طلاق، وامهای غیرضروری، اعتیاد، حبس، ضربههای روحی و عاطفی، بیماریهای جنسی، بارداری ناخواسته و موارد دیگر.—مز ۳۴:۱۱-۱۴.
۲ کسانی که خویشتنداری خود را حفظ نمیکنند نه تنها برای خود بلکه برای دیگران نیز مشکلاتی به وجود میآورند. عدم خویشتنداری روزبهروز در بین مردم بیشتر میشود. در این رابطه تحقیقاتی در دههٔ ۱۹۴۰ و در سالهای اخیر انجام شده است. نتیجهٔ این تحقیقات نشان میدهد که مردم امروزه کمتر خویشتندار هستند. البته این آمار برای کسانی که کلام خدا را مطالعه میکنند عجیب نیست. زیرا کتاب مقدّس پیشگویی کرده بود که در «روزهای آخر» مردم «فاقد خویشتنداری» خواهند بود.—۲تیمو ۳:۱-۳.
۳. چرا لازم است که مسیحیان خصوصیت خویشتنداری را در خود پرورش دهند؟
۳ چرا لازم است که خصوصیت خویشتنداری را در خود پرورش دهیم؟ دو دلیل پیدا ۳:۶) از آن زمان تاکنون بسیاری افراد دیگر نیز این خصوصیت مهم را از خود نشان ندادند و نتایج تلخ آن را چشیدهاند.
مهم را بررسی میکنیم. اول، ثابت شده است کسانی که میتوانند امیال و احساسات خود را کنترل کنند، معمولاً کمتر با مشکلات بزرگ روبرو میشوند. آنان از نظر روحی و عاطفی ثبات بیشتری دارند و بهتر میتوانند با دیگران رابطه برقرار کنند. همچنین آنان نسبت به افراد عجول، کمتر عصبانی شده و دچار اضطراب و افسردگی میشوند. دوم، برای خشنود ساختن خدا لازم است که با وسوسهها و تمایلات نادرست خود مقابله کنیم. برای مثال آدم و حوّا نتوانستند چنین کنند، مرتکب گناه شدند و خدا را ناخوشنود ساختند. (۴. دانستن چه چیزی باعث تشویق آنانی میشود که تلاش میکنند خویشتنداری نشان دهند؟
۴ انسان ناکامل نمیتواند خصوصیت خویشتنداری را به طور کامل از خود نشان دهد. یَهُوَه خدا از این موضوع آگاه است و تلاش ما را در این زمینه میبیند و میخواهد به ما کمک کند که بر تمایلات گناهآلود خود غلبه کنیم. (۱پاد ۸:۴۶-۵۰) به همین دلیل او همچون دوستی مهربان کسانی را که گاهی اوقات خویشتنداری برایشان سخت است، تشویق میکند و به آنان یاری میرساند. در این مقاله ابتدا نمونهٔ کامل یَهُوَه خدا را بررسی میکنیم. سپس به نمونههای خوب و بدی که در کتاب مقدّس گزارش شده است اشاره میکنیم و در آخر پیشنهاداتی مفید را بررسی خواهیم کرد که در حفظ خویشتنداری به ما کمک میکند.
یَهُوَه، الگویی والا
۵، ۶. یَهُوَه چه الگویی از خویشتنداری به جا گذاشته است؟
۵ همهٔ اعمال یَهُوَه خدا کامل و بینقص است. بنابراین خصوصیت خویشتنداری را نیز به طور کامل نشان میدهد. (تث ۳۲:۴) ولی ما انسانها ناکامل هستیم. پس برای این که بتوانیم مفهوم خویشتنداری را به خوبی درک کنیم، باید الگوی یَهُوَه خدا را بررسی کنیم تا او را بهتر سرمشق قرار دهیم. برخی از نمونههایی که یَهُوَه خویشتنداری نشان داد کدامند؟
۶ در نظر بگیرید که یَهُوَه چطور در مقابل گستاخی شیطان خویشتنداری نشان داد. یَهُوَه باید به شکلی ادعای شیطان را پاسخ میداد. بدون شک ادعای شیطان باعث شد که فرشتگان وفادار خدا برآشفته و خشمگین شوند. شاید شما نیز با دیدن درد و رنج بشر که شیطان باعث آن بوده است، چنین احساسی داشته باشید. اما یَهُوَه عجولانه عمل نکرد. واکنش او بسیار معقول و مناسب بود. او در مقابل نافرمانی شیطان خشمگین نشد و کاملاً عادلانه عمل کرد. (خرو ۳۴:۶؛ ایو ۲:۲-۶) چرا یَهُوَه این چنین عمل کرد و اجازه داد مدت زمانی بگذرد؟ زیرا نمیخواهد هیچ انسانی از بین برود، بلکه «میخواهد همگان فرصت توبه یابند.»—۲پطر ۳:۹.
۷. از نمونهٔ یَهُوَه خدا چه میآموزیم؟
۷ از خویشتنداری یَهُوَه میآموزیم که باید سخنان و قدمهایمان را به خوبی بسنجیم. بنابراین برای این که بتوانید حکیمانه عمل کنید، هیچ گاه عجولانه تصمیم نگیرید. اگر میخواهید سخنان و اعمالتان شایسته و بجا باشد، از یَهُوَه خدا درخواست حکمت کنید. (مز ۱۴۱:۳) هنگامی که هیجانزده یا عصبانی هستید، ممکن است از روی احساس تصمیم بگیرید. متأسفانه بسیاری از ما به دلیل سخنان و رفتار عجولانهمان بعدها پشیمان شدهایم!—امث ۱۴:۲۹؛ ۱۵:۲۸؛ ۱۹:۲.
نمونههای خوب و بد در میان خادمان خدا
۸. الف) کجا میتوانیم الگوی اشخاصی را بیابیم که خصوصیات الٰهی را از خود نشان دادند؟ ب) چه چیز به یوسف کمک کرد که در مقابل پیشنهادات اغواکنندهٔ همسر فوتیفار به زانو در نیاید؟ (تصویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.)
۸ کتاب مقدّس حاوی نمونههای اشخاصی است که اهمیت خویشتنداری را نشان میدهند. یکی از آنان یوسف، پسر یعقوب است. او در خانهٔ مردی به نام فوتیفار کار میکرد. فوتیفار رئیس محافظان دربار بود. یوسف که خادم او بود از خود خویشتنداری نشان میداد. از آنجایی که یوسف «مردی پیدا ۳۹:۶، ۹؛ امثال ۱:۱۰ خوانده شود.
خوشاندام و خوشسیما بود» همسر فوتیفار شیفتهٔ او شده بود و سعی میکرد او را اغوا کند. چه چیز به یوسف کمک کرد که در مقابل پیشنهادات اغواکنندهٔ او به زانو درنیاید؟ مسلّماً او به این فکر کرد که اگر مراقب نباشد و مقاومت نکند، چه عواقب تلخی خواهد داشت. هنگامی که همسر فوتیفار بیشتر به او فشار آورد، یوسف حتی از نزد او فرار کرد. او گفت: «چگونه مرتکب این شرارت بزرگ بشوم و به خدا گناه ورزم؟»—۹. چطور میتوانید خود را برای مقابله با وسوسه آماده سازید؟
۹ از نمونهٔ یوسف چه میآموزیم؟ ما نیز مانند یوسف وقتی در موقعیتی قرار میگیریم که وسوسه میشویم یکی از قوانین خدا را زیر پا بگذاریم باید از آن فرار کنیم. برخی از شاهدان یَهُوَه قبل از این که با حقیقت آشنا شوند به اعمال ناشایستی همچون مستی، پرخوری، سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدّر و روابط نامشروع جنسی دست میزدند. آنان حتی بعد از تعمیدشان نیز گاهی اوقات وسوسه میشدند که به راههای بد گذشتهشان بازگردند. اگر شما نیز گاهی اوقات وسوسه میشوید که یکی از قوانین خدا را زیر پا بگذارید، بر این تعمّق کنید که اگر تمایلات گناهآلود خود را کنترل نکنید، چه عواقب تلخی خواهد داشت. سعی کنید شرایطی را که باعث وسوسهٔ شما میشود از قبل تشخیص دهید و از آن دوری کنید. (مز ۲۶:۴، ۵؛ امث ۲۲:۳) اگر با چنین آزمایشهایی روبرو شدید، از یَهُوَه بخواهید به شما حکمت و خویشتنداری بدهد تا بتوانید از آن آزمایش سربلند بیرون آیید.
۱۰، ۱۱. الف) بسیاری از نوجوانان در مدرسه با چه مشکلی روبرو میشوند؟ ب) چه چیز به نوجوانان و جوانان کمک میکند که در مقابل فشارها و وسوسهها مقاومت کنند و از اعمال نادرست بپرهیزند؟
۱۰ امروزه بسیاری از جوانان با آزمایشی همچون آزمایش یوسف روبرو هستند. نمونهٔ کیم را در نظر بگیرید. اکثر همکلاسیهای او روابط جنسی داشتند و در شروع هر هفته از رابطهٔ جنسیای که آخر هفته داشتند صحبت میکردند و به آن میبالیدند. اما کیم هیچ چیز برای گفتن نداشت. او میگوید که چون با دیگران متفاوت بود گاهی اوقات «احساس تنهایی» میکرد. همکلاسیهایش او را احمق میشمردند، زیرا او دوستپسر نداشت. اما کیم میدانست که تنها نیست و بسیاری از جوانان برای داشتن رابطهٔ جنسی تحت فشار هستند. (۲تیمو ۲:۲۲) گاهی اوقات همکلاسیهای کیم از او میپرسیدند که آیا هنوز باکره است؟ سپس کیم میتوانست برای آنان توضیح دهد که چرا نمیخواهد رابطهٔ جنسی داشته باشد. ما به جوانان مسیحی افتخار میکنیم که مصمم هستند در مقابل چنین فشارها و وسوسههایی مقاومت کنند و از داشتن رابطهٔ جنسی بپرهیزند. یَهُوَه خدا نیز از آنان بسیار خشنود است!
۱۱ کتاب مقدّس حاوی نمونههای هشداردهندهٔ اشخاصی است که در رابطه با اعمال نامشروع جنسی خویشتندار نبودند. کلام خدا همچنین نشان میدهد که این اعمال چه نتایج تلخی به همراه دارد. اگر شما نیز شرایطی مشابه شرایط کیم دارید، بجاست که بر سرگذشت جوان سادهلوحی که در امثال باب ۷ آمده است، تعمّق کنید. همچنین به سرگذشت اَمنون فکر کنید که اعمالش چه نتایج تلخی داشت. (۲سمو ۱۳:۱، ۲، ۱۰-۱۵، ۲۸-۳۲) والدین میتوانند به فرزندان خود کمک کنند که در مورد روابط عاشقانه، حکمت و خویشتنداری را در خود پرورش دهند. بدین منظور والدین میتوانند در پرستش خانوادگیشان این دو گزارش کتاب مقدّس را با فرزندانشان بررسی کنند.
۱۲. الف) یوسف چطور در رفتار با برادرانش احساسات خود را کنترل کرد؟ ب) ما در چه شرایطی باید بر احساسات خود مسلّط باشیم؟
۱۲ یوسف در موقعیتی دیگر نیز نمونهٔ خوبی از خویشتنداری به جا گذاشت. برادران یوسف برای تهیهٔ غذا به مصر نزد او رفته بودند. یوسف برای این که بداند در دل برادرانش چه میگذرد، در ابتدا هویت خود را پنهان کرد. او همچنین هنگامی که به شدّت احساساتی شد به اتاقی دیگر رفت تا برادرانش اشکهای او را نبینند. (پیدا ۴۳:۳۰، ۳۱؛ ۴۵:۱) شاید گاهی اوقات برادر یا خواهری شما را برنجاند. در این صورت اگر مانند یوسف خویشتندار باشید، واکنشی عجولانه نخواهید داشت. (امث ۱۶:۳۲؛ ۱۷:۲۷) اگر یکی از خویشاوندانتان از جماعت اخراج شده است، باید احساساتتان را کنترل کنید و از هر گونه تماس غیرضروری با او بپرهیزید. در چنین شرایطی حفظ خویشتنداری کار آسانی نیست. اما اگر بدانیم که با این کار از یَهُوَه خدا سرمشق میگیریم و هماهنگ با پند او عمل میکنیم، حفظ خویشتنداری برایمان آسانتر خواهد بود.
۱۳. از گزارشات کتاب مقدّس دربارهٔ داوود پادشاه چه میآموزیم؟
۱۳ کتاب مقدّس همچنین دربارهٔ نمونهٔ عالی داوود پادشاه صحبت میکند. او قدرت و اختیار زیادی داشت. با این حال هنگامی که شائول و شِمعی خشم او را برانگیختند، از اختیاراتش به نفع خود استفاده نکرد. (۱سمو ۲۶:۹-۱۱؛ ۲سمو ۱۶:۵-۱۰) اما او در موقعیتهای دیگر نتوانست خویشتنداری خود را حفظ کند. او با بَتشِبَع زنا کرد و به دلیل طمع نابال در ابتدا بسیار خشمگین شد و قصد جان او را کرد. (۱سمو ۲۵:۱۰-۱۳؛ ۲سمو ۱۱:۲-۴) با این حال ما میتوانیم از داوود درسهای باارزشی بگیریم. اول این که سرپرستان جماعت مسیحی باید بسیار مراقب باشند و خویشتنداری خود را حفظ کنند تا از اختیارات خود سوءاستفاده نکنند. دوم این که هیچ کس نباید بیش از حد به خود مطمئن باشد و فکر کند که هیچ گاه وسوسه نخواهد شد.—۱قر ۱۰:۱۲.
پیشنهاداتی مفید
۱۴. یک برادر چه تجربهای داشت و چرا واکنش ما در شرایطی مشابه بسیار مهم است؟
۱۴ چطور میتوانید خویشتنداری خود را پرورش دهید؟ اتفاقی را که برای برادری به نام لوئیجی افتاد در نظر بگیرید. هنگام رانندگی ماشینی از عقب به ماشین لوئیجی زد. رانندهٔ آن ماشین با این که مقصر بود، به لوئیجی توهین کرد و میخواست با او درگیر شود. لوئیجی به یَهُوَه دعا کرد و از او خواست که بتواند آرامش خود را حفظ کند. او همچنین سعی کرد رانندهٔ دیگر را آرام کند. اما تلاشهای او بیفایده بود. سپس لوئیجی اطلاعات بیمهٔ ماشین دیگر را یادداشت کرد و در حالی که رانندهٔ آن هنوز فریاد میکشید آنجا را ترک کرد. یک هفته بعد لوئیجی در خدمت موعظه به بازدید یک خانم رفت و متوجه شد که شوهر آن خانم همان راننده است! آن مرد به دلیل سخنان توهینآمیزش از لوئیجی عذرخواهی کرد. او که شرمنده بود، پیشنهاد کرد با بیمهٔ لوئیجی تماس بگیرد و موضوع را پیگیری کند. آن مرد همچنین در مورد موضوعات روحانی با لوئیجی گفتوگویی داشت و از آن لذّت برد. لوئیجی به این فکر کرد که حفظ آرامش بعد از آن تصادف چقدر مهم بود و عصبانیت در آن لحظه میتوانست نتایج بسیار بدی داشته باشد.—۲قُرِنتیان ۶:۳، ۴ خوانده شود.
۱۵، ۱۶. مطالعهٔ کتاب مقدّس چطور به شما و خانوادهتان کمک میکند که خصوصیت خویشتنداری را در خود پرورش دهید؟
۱۵ مطالعهٔ عمیق و مستمر کتاب مقدّس به مسیحیان کمک میکند که خصوصیت خویشتنداری را در خود پرورش دهند. یَهُوَه خدا به یوشَع چنین گفت: «این کتاب تورات از دهان تو دور نشود. روز و شب در آن تأمل کن تا مطابق هرآنچه در آن نوشته شده، به دقت عمل نمایی. آنگاه راه خود را فیروز خواهی ساخت و کامیاب خواهی شد.» (یوش ۱:۸) مطالعهٔ کتاب مقدّس چطور به ما کمک میکند که خصوصیت خویشتنداری را در خود پرورش دهیم؟
۱۶ همان طور که خواندیم کتاب مقدّس شامل گزارشاتی است که نشان میدهد تصمیمات ما چه فواید و چه عواقبی خواهد داشت. یَهُوَه از ثبت این گزارشات مقصودی داشته است. (روم ۱۵:۴) بنابراین چقدر عاقلانه است که آنها را بخوانیم و بر آنها تعمّق کنیم. هنگام مطالعه به این فکر کنید که شما و خانوادهتان از این گزارشات چه فایدهای میبرید. از یَهُوَه کمک بخواهید تا بتوانید به کلامش عمل کنید. اگر تشخیص دادید که در شرایطی خاص خویشتنداری برایتان سخت است، ابتدا ضعفتان را در آن زمینه قبول کنید. سپس در رابطه با آن دعا کنید و در آخر به دنبال راههایی باشید که بتوانید در آن زمینه پیشرفت کنید. (یعقو ۱:۵) بدون شک با تحقیق در نشریات مسیحی میتوانید موضوعاتی در این زمینه یافته و از آن فایده ببرید.
۱۷. والدین از چه طرقی میتوانند به فرزندان خود کمک کنند که خویشتنداری را در خود پرورش دهند؟
۱۷ چطور میتوانید به فرزندتان کمک کنید که خویشتنداری را در خود پرورش دهد؟ والدین میدانند که خویشتنداری و خصوصیات دیگر مسیحی خودبهخود در فرزندان ایجاد نمیشود، بلکه فرزندان باید این خصوصیات را یاد بگیرند. بدین منظور والدین باید الگوی خوبی برای فرزندشان باشند. (افس ۶:۴) بنابراین اگر فرزندتان گاهی اوقات نمیتواند خویشتندار باشد، از خود بپرسید که آیا الگوی خوبی برای او هستید. فراموش نکنید که مشغول بودن شما با فعالیتهای روحانی همچون خدمت موعظه، جلسات و پرستش خانوادگی، تأثیر خوبی بر فرزندتان میگذارد. گاهی اوقات شاید لازم باشد که درخواست فرزندتان را رد کنید! به یاد داشته باشید که یَهُوَه نیز برای آدم و حوّا محدودیتهایی گذاشت. آن محدودیتها باعث میشد که آنان به اختیارات یَهُوَه احترام بگذارند. به طور مشابه شما والدین نیز اگر فرزندتان را تأدیب کنید و الگوی خوبی برای او باشید، خویشتنداری را به فرزندتان میآموزید. به علاوه میتوانید درسهای باارزش دیگری به او بیاموزید؛ از جمله این که یَهُوَه را به عنوان حاکم خود دوست داشته باشد و به معیارهای یَهُوَه خدا عمل کند.—امثال ۱:۵، ۷، ۸ خوانده شود.
۱۸. چرا میتوان گفت که معاشران خوب برکتی محسوب میشوند؟
۱۸ چه فرزند داشته باشید و چه نداشته باشید، باید در انتخاب معاشران خود بسیار عاقلانه عمل کنید. با کسانی معاشرت کنید که شما را تشویق میکنند اهدافی باارزش برای خود انتخاب کنید و از اعمال ناشایست دوری کنید. (امث ۱۳:۲۰) معاشرت با اشخاص روحانی تأثیر خوبی بر شما میگذارد و شما را برمیانگیزد که خویشتنداری آنان را الگو قرار دهید. بدون شک رفتار خوب شما نیز باعث تشویق آنان میشود. خصوصیت خویشتنداری باعث میشود که یَهُوَه خدا را خشنود سازیم، هر روزه از زندگیمان لذّت ببریم و عزیزانمان را شاد سازیم.