موضوع اصلی این شماره | آیا علم جایگزین کتاب مقدّس شده است؟
محدودیتهای علم
اخیراً کتابهایی انتشار یافته است که عقاید منکران خدا در آن درج شده است. این نشریات توجه بسیاری را به خود جلب کرده و در مورد آنها بحثهای بسیاری بوده است. در این رابطه، عصبشناسی به نام دیوید ایگلمن نوشت: «برخی از خوانندگان این نشریات . . . تصوّر میکنند که دانشمندان همه چیز را میدانند.» سپس او گفت: «ولی دانشمند خوب همیشه عاری از تعصب است و تاریخچهٔ علوم پر از اکتشافات غیرمنتظره است.»
در طول تاریخ، دانشمندانِ بااستعداد طی تحقیق خود در مورد موضوعات پیچیدهٔ طبیعت اکتشافاتی غیرمنتظره داشتهاند. ولی برخی حتی به نتیجههای غلط رسیدهاند. برای مثال، اسحاق نیوتن یکی از بزرگترین دانشمند تمام اعصار بوده است. او نشان داد که نیروی جاذبه سیّارهها، ستارهها و کهکشانها را در یک کیهان نگه میدارد. او ریاضیات دیفرانسیل و انتگرال را ابداع کرد که امروزه در برنامهنویسی کامپیوترها، سفرهای فضایی و فیزیک هستهای مورد استفاده است. با این همه، نیوتن دست به کیمیاگری زد، یعنی علم کاذبی که طالعبینان از روشهای جادوگری استفاده میکردند تا سرب و دیگر فلزات را به طلا تبدیل کنند.
بیش از ۱۵۰۰ سال قبل از نیوتن، ستارهشناس یونانی به نام بطلمیوس، آسمانها را با چشمان غیرمسلح کاوش کرد. او سیّارهها را در تاریکی شب ردیابی کرد و قادر بود که از جهان نقشه بکشد. با این حال، او اعتقاد داشت که زمین محور عالم است. اخترفیزیکدانی به نام کارل سیگن دربارهٔ بطلمیوس نوشت: «این واقعیت که عقیدهٔ اشتباه او برای ۱۵۰۰ سال مورد قبول واقع شده بود، ثابت میکند که باهوشی شخص هیچ تضمینی بر درستی گفتههای او نیست.»
دانشمندان کنونی نیز با مشکلات مشابهی روبرو میباشند. آیا روزی قادر خواهند بود که گیتی را کاملاً توضیح دهند؟ با آن که اذعان میکنیم پیشرفت علم برای ما انسانها بسیار مفید بوده است، نباید فراموش کرد که علم محدودیتهایی دارد. فیزیکدانی به نام پل دیویس اظهار داشت: «غیرممکن است به توضیحی دربارهٔ گیتی برسیم که در هر موقعیت مفهوم داشته و کاملاً هماهنگ باشد.» این سخنان، این واقعیت غیرقابل انکار را تأیید میکند که انسانها نمیتوانند جهان طبیعی را کاملاً درک کنند. پس وقتی با قاطعیت گفته میشود که علم تمام هستی را در آینده توضیح خواهد داد، منطقی است که نسبت به آن ادعا تردید کنیم.
بهروشنی، کتاب مقدّس نیازهای بشر را به نحوی برآورده میسازد که علم قادر به فراهم کردن آن نیست
کتاب مقدّس شگفتیهای طبیعت را چنین توصیف میکند: «اینها تنها بخش کوچکی از کارهای عظیم اوست و زمزمهای از صدای غرش او.» (ایّوب ۲۶:۱۴، ترجمهٔ تفسیری) بلی، هنوز دانشی بیانتها وجود دارد که فرای عقل و درک بشر است. سخنان پولُس رسول که تقریباً دو هزار سال پیش نگاشته شد، هنوز صدق میکند که گفت: «بهراستی که دولت و حکمت و علم خدا چه ژرف است و داوریهای او حقیقتاً کاوشناپذیر و راههای او فوق ادراک!»—رومیان ۱۱:۳۳.