بسیاری از محققان چه نظراتی داده‌اند؟‏ تمامی سلول‌ها به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند.‏ گروه اول سلول‌های یوکاریوتی نامیده می‌شوند،‏ سلول‌هایی با هستهٔ مشخص،‏ مثل سلول‌های بدن انسان،‏ حیوانات یا گیاهان.‏ گروه دوم سلول‌های پروکاریوتی هستند،‏ سلول‌هایی که هستهٔ مشخصی ندارند،‏ مثل باکتری‌ها.‏ از آنجا که پروکاریوت‌ها به نسبت ساده‌تر از یوکاریوت‌ها هستند،‏ بسیاری بر این باورند که سلول‌های حیوانات و گیاهان،‏ تکامل‌یافتهٔ باکتری‌ها هستند.‏

معمولاً این تئوری آموزش داده می‌شود که میلیون‌ها سال پیش پروکاریوت‌ها،‏ سلول‌هایی که ساده قلمداد می‌شوند،‏ سلول‌های دیگری را بلعیدند اما آن را هضم نکردند.‏ در کنار آن طبیعتِ غیرهوشمند،‏ تغییراتی اساسی در سلول بلعیده‌شده  صورت داد تا آن‌ها را با محیط جدید سازگار کند و در عین حال راهی پیدا کرد تا پس از همانندسازیِ سلول میزبان،‏ سلول‌های بلعیده‌شده نیز در دل آن‌ها جای گیرند.‏⁹ *

کتاب مقدّس چه می‌گوید؟‏ کتاب مقدّس می‌گوید که حیات بر زمین حاصل ذهنی هوشمند است.‏ به این منطق روشن و شفاف کتاب مقدّس توجه کنید:‏ «البته هر خانه‌ای به دست کسی ساخته می‌شود،‏ اما سازندهٔ همه چیز خداست.‏» (‏عبرانیان ۳:‏۴‏)‏ آیهٔ دیگری در کتاب مقدّس می‌گوید:‏ «ای خداوند،‏ کارهای تو چه بسیار است!‏ آنها را جملگی به حکمت خویش به عمل آورده‌ای!‏ زمین از مخلوقات تو آکنده است!‏ .‏ .‏ .‏ مملو است از جُنبندگان بی‌شمار،‏ از جانداران بزرگ و کوچک!‏»—‏مزمور ۱۰۴:‏۲۴،‏ ۲۵‏.‏

شواهد نشانگر چیست؟‏ پیشرفتِ علم میکروب‌شناسی این امکان را فراهم ساخته است که به داخل ساده‌ترین پروکاریوت‌ها نظری بیندازیم.‏ محققان و نظریه‌پردازان تکامل بر این باورند که قاعدتاً اولین سلول‌های زنده باید همانند سلول‌های پروکاریوتی امروزی بوده باشند.‏¹⁰

اگر تئوری تکامل درست باشد باید بتواند توضیحی معقول برای به وجود آمدن خودبه‌خودِ اولین سلولِ به اصطلاح ساده،‏ ارائه دهد.‏ از طرف دیگر اگر حیات آفریده شده است باید شواهدی مبنی بر وجود طراحی مبتکر و هوشمند،‏ حتی برای کوچک‌ترین جانداران وجود داشته باشد.‏ حال گشت‌وگذاری در درون یک سلول پروکاریوتی خواهیم داشت.‏ بجاست در این سفر از خود بپرسید،‏ آیا ممکن است این سلول خودبه‌خود و تصادفی به وجود آمده باشد؟‏

برای سفر به درون سلول پروکاریوتی باید خیلی کوچک شوید،‏ چیزی حدود صدها برابر کوچک‌تر از نقطهٔ آخر این جمله.‏ ورود به سلول آسان نیست،‏ چون مثل دیوار آجری و محکم یک کارخانه،‏ غشایی محکم و در عین حال انعطاف‌پذیر اطراف آن را احاطه کرده است.‏ حدود ۱۰٬۰۰۰ لایه از غشای سلول ضخامتی همچون یک ورق کاغذ دارد.‏ البته غشای سلول بسیار پیشرفته‌تر و پیچیده‌تر از دیواری آجری است.‏

مثل دیوار یک کارخانه،‏ غشای سلول آن را از صدمات احتمالی پیرامونش محافظت می‌کند.‏ اما غشای سلول می‌تواند به اصطلاح تنفس کند،‏ به این معنی که مولکول‌های کوچکی مثل اکسیژن می‌توانند به آن وارد و از آن خارج شوند.‏ مولکول‌های پیچیده‌تر چطور؟‏ غشا،‏ نفوذپذیری انتخابی دارد و اجازه نمی‌دهد آن دسته از مولکول‌های پیچیده که می‌توانند خطری برای سلول داشته باشند،‏ وارد شوند و در عین حال اجازه نمی‌دهد مولکول‌های مفید نیز از آن خارج شوند.‏ غشای سلول چگونه چنین قابلیتی دارد؟‏

در یک کارخانه نگهبانان محصولاتی را که از دروازه‌ها وارد و خارج می‌شوند،‏ کنترل می‌کنند.‏ مشابهاً در غشای سلول پروتئین‌هایی قرار دارند که برای سلول کار دروازه و نگهبان را انجام می‌دهند.‏

 برخی از پروتئین‌ها در غشای سلول لوله‌مانند هستند و فقط اجازهٔ ورود و خروج مولکول‌های خاصّی را می‌دهند ‏(‏۱)‏‏.‏ برخی پروتئین‌ها نیز از یک طرف غشای سلول بازند و از طرف دیگر بسته ‏(‏۲)‏‏.‏ یک طرف آن‌ها فرمی خاص دارد که می‌تواند موادی مشخص را در خود جای دهد یا به اصطلاح بارگیری کند ‏(‏۳)‏‏.‏ وقتی ماده بارگیری شد،‏ طرف دیگر پروتئین باز می‌شود و ماده از غشا عبور می‌کند ‏(‏۴)‏‏.‏ حتی در سطح کوچک‌ترین سلول‌ها نیز تمامی این عملکردها صورت می‌گیرد.‏

تصوّر کنید که اجازهٔ عبور از نگهبانی را داشته‌اید و حال درون سلول هستید.‏ درون پروکاریوت‌ها،‏ حاوی مایعی است که از آب،‏ انواع نمک،‏ مواد مغذی و مواد دیگر تشکیل شده است.‏ سلول با استفاده از این مواد اولیه محصول مورد نیاز را تولید می‌کند.‏ روند تولید محصول با نظم و ترتیب انجام می‌شود.‏ مانند کارخانه‌ای با عملکرد بهینه،‏ سلول هزاران واکنش شیمیایی را تنظیم می‌کند تا به ترتیبی خاص و هماهنگ با برنامه و زمان‌بندی انجام شود.‏

سلول به‌خصوص زمان زیادی را صرف تولید پروتئین می‌کند.‏ چطور؟‏ ابتدا ۲۰ نوع واحد ساختمانی به نام آمینواسید می‌سازد.‏ این واحدهای سازنده به دستگاه‌های  خودکار پروتئین‌ساز به نام ریبوزوم ‏(‏۵)‏ تحویل داده می‌شوند.‏ ریبوزوم‌ها آمینواسیدها را به ترتیبی دقیق به یکدیگر متصل می‌کنند و پروتئینی خاص تولید می‌کنند.‏ همان طور که معمولاً کار در یک کارخانه با یک برنامهٔ کامپیوتری مرکزی کنترل می‌شود،‏ بسیاری از عملکردهای سلول نیز از طریق دستورالعمل‌هایی کنترل می‌شود که در مولکولی به نام DNA ‏(‏۶)‏ کدگذاری شده است.‏ ریبوزوم از DNA نسخه‌ای از دستورالعمل‌ها ‏(‏۷)‏ با جزئیات دریافت می‌کند که در آن مشخص می‌شود که چه نوع پروتئینی و چگونه تولید شود.‏

آنچه حین ساخته شدن پروتئین روی می‌دهد بسیار شگفت‌انگیز است!‏ هر پروتئین تا می‌شود و ساختار سه بعدی خاصّی به خود می‌گیرد ‏(‏۸)‏‏.‏ فرم و شکل هر پروتئین تعیین‌کنندهٔ عملکرد خاص آن است.‏ * خط تولید موتور یک خودرو را مجسم کنید که با نصب و اتصال قطعات به هم موتور ساخته می‌شود.‏ برای این که موتور به‌خوبی کار کند هر قطعه باید دقیق و درست ساخته شده باشد.‏ مشابهاً اگر هر پروتئین با دقت ساخته و درست تا نشده باشد،‏ نمی‌تواند وظیفهٔ خود را به‌خوبی انجام دهد و حتی ممکن است به سلول آسیب رساند.‏

حال چگونه پروتئین از محل تولیدش به مقصد،‏ یعنی جایی که به آن نیاز است،‏ منتقل می‌شود؟‏ هر پروتئینی که در سلول ساخته می‌شود حاوی آدرسی است و به این ترتیب به مقصدش انتقال می‌یابد.‏ با این که هر دقیقه هزاران پروتئین ساخته و منتقل می‌شوند،‏ هر کدام به مقصد درست می‌رسد.‏

چرا این مطالب اهمیت دارد؟‏ مولکول‌های پیچیده در ساده‌ترین شکل حیات،‏ به تنهایی قادر به تکثیر نیستند.‏ این مولکول‌ها بیرون از سلول می‌شکنند و در داخل سلول هم نمی‌توانند بدون کمک دیگر مولکول‌های پیچیده تکثیر شوند.‏ برای مثال،‏ برای به وجود آمدن نوعی مولکولِ حاویِ انرژی به‌نام آدنوزین‌تری‌فسفات (ATP) نیاز به آنزیم است،‏ از سوی دیگر برای تولید آنزیم‌ها انرژی ATP نیاز است.‏ مشابهاً برای تولید آنزیم‌ها نیاز به DNA است (‏در بخش ۳ این مولکول بررسی می‌شود)‏ اما از سوی دیگر برای ساختن DNA نیاز به آنزیم است.‏ همچنین پروتئین‌ها تنها می‌توانند در سلول ساخته شوند،‏ اما برای ساخت سلول نیز نیاز به پروتئین است.‏ *

 رادو پوپا،‏ میکروب‌شناس با گزارش کتاب مقدّس در مورد آفرینش موافق نیست.‏ با این همه در سال ۲۰۰۴ این پرسش را مطرح کرد:‏ «چگونه ممکن است حیات را طبیعت به وجود آورده باشد،‏ در حالی که ما با ایجاد شرایط کنترل‌شده در آزمایشگاه نتوانسته‌ایم آن را به وجود آوریم؟‏»‏¹³ این میکروب‌شناس می‌گوید:‏ «برای کارکرد یک سلول زنده،‏ فرایندهای بسیار پیچیده‌ای لازم است،‏ طوری که محال به نظر می‌رسد همهٔ آن‌ها همزمان و تصادفی ایجاد شده باشد.‏»‏¹⁴

شما چه فکر می‌کنید؟‏ در نظریهٔ تکامل تلاش بر این است که بدون اشاره به دخالت الٰهی،‏ توضیحی برای منشأ حیات بر زمین یافت شود.‏ با این حال،‏ هر چه یافته‌های دانشمندان در مورد حیات بیشتر می‌شود،‏ احتمال این که حیات خودبه‌خود و تصادفی به وجود آمده باشد کمتر به نظر می‌رسد.‏ برای چشم‌پوشی از این معما،‏ برخی دانشمندانی که به تکامل معتقدند،‏ تئوری تکامل و به وجود آمدن حیات بر زمین را دو موضوع مجزا می‌شمارند.‏ اما آیا واقعاً این معقول و منطقی است؟‏

نظریهٔ تکامل بر این تصوّر استوار است که بر اثر یک سریِ بسیار طولانی از اتفاقاتِ تصادفیِ خوب و مساعد حیات بر زمین به وجود آمده است.‏ افزون بر این،‏ گفته می‌شود یک سری رویدادهای تصادفی دیگر باعث به وجود آمدن تنوع شگرف و پیچیدگی موجودات زنده شده است.‏ اما اگر پایه و اساس این تئوری تنها بر حدس و گمان استوار است،‏ در مورد دیگر نظریه‌پردازی‌ها و تئوری‌هایی که بر آن بنا شده چه می‌توان گفت؟‏ همان طور که آسمان‌خراشی بدون زیربنا فرو می‌ریزد،‏ هر نظریه‌ای در مورد تکاملِ موجودات که نتواند توضیحی برای منشأ حیات بدهد،‏ قابل اطمینان نیست و فرو می‌ریزد.‏

با توجه به آنچه به اختصار بررسی شد شما از ساختار و عملکرد یک سلول به اصطلاح ساده،‏ به چه نتیجه‌ای رسیدید؟‏ آیا حاصل رویدادهای تصادفی بسیار است یا حاصل کار طراحی مبتکر؟‏ اگر هنوز از پاسخ این پرسش اطمینان ندارید،‏ بیایید نظری به «سیستم عامل» یا برنامهٔ اصلی سلول بیندازیم که عملکرد تمام سلول‌ها را کنترل می‌کند.‏