Raica sara na lewena

Na Cava Era Sotava na iVakadinadina i Jiova ena Gauna i Itala?

Na Cava Era Sotava na iVakadinadina i Jiova ena Gauna i Itala?

 Era mate e rauta ni le 1,500 na iVakadinadina i Jiova ena nona veivakararawataki o Itala. E rauta ni le 35,000 na iVakadinadina i Jiova era vakaitikotiko e Jamani, kei na veivanua liutaka na mataivalu nei Itala. E sega ni kilai na vu ni nodra mate. Ni se caka tiko na vakadidike ena rairai veisau na iwiliwili qori ni toso na gauna.

 Era mate vakacava?

  • Era vakayagataka qo na sotia nei Itala mera dau musuka kina na domodra na totogitaki

      Vakamatei: Rauta ni le 400 na iVakadinadina i Jiova era vakamatei e Jamani kei na veivanua e liutaka na mataivalu nei Itala. E levu era veilewaitaki, totogi mate, se tamusuki na domodra. Eso tale era vanalaki se vakaliligi vakatawadodonu.

  •   Vesu: E sivia na le 1,000 na iVakadinadina i Jiova era mate ena nodra keba ni veivakararawataki se nodra valeniveivesu na sotia nei Itala. Era vakacakacakataki me yacova nira mate se ra vakatotogani, walokai, biu ena vanua batabata, tauvimate se sega ni qaravi vinaka vakavuniwai. Eso era mate sara ga ena veivakalolomataki va qori ni oti ga nodra sere ena icavacava ni iKarua ni iValu Levu.

  •   So tale na ka e vakavuna nodra vakamatei: Eso na iVakadinadina i Jiova era mate ena kasi gaga, e vakatovolei vei ira eso na wainimate se ra cula mera mate.

 Na cava era vakararawataki kina?

 Era vakararawataki na iVakadinadina i Jiova nira dau muria na ivakavuvuli vakaivolatabu. Nira vakarota na sotia nei Itala mera cakava na ka e vakatabuya na iVolatabu, era sega ni muria qori. Era vakatulewataka mera “talairawarawa ga vua na Kalou ni iliuliu, sega vua na tamata.” (Caka. 5:​29) Dikeva mada e rua na vuna era cakava kina qori.

  1.   Era tawaveitovaki ena veika vakapolitiki. Me vakataki ira na iVakadinadina i Jiova e vuravura nikua, o ira tale ga na iVakadinadina i Jiova era bula ena gauna ni veiliutaki nei Itala era tawaveitovaki ena veika vakapolitiki. (Joni 18:36) Era sega gona ni

  2.   Cakacakataka nodra vakabauta. Nira vakatabui na iVakadinadina i Jiova mera sokalou, era sega ni cegu na

 E kaya o Parofesa Robert Gerwarth ni o “ira ga na” iVakadinadina i Jiova “era vakacacani ena gauna e veiliutaki tiko kina o Itala ena vuku ni nodra vakabauta.” a O ira era vesu tu kei ira na iVakadinadina i Jiova era qoroya na nodra yalodina. E kaya e dua na kaivesu ni Austria: “Era sega ni vakaitavi ena ivalu. Era bolea mera vakamatei, ia mera kua ga ni veivakamatei.”

 Era mate i vei?

  •   Keba ni veivakararawataki: Levu na iwiliwili ni iVakadinadina i Jiova era mate ga ena keba ni veivakararawataki. Era kaivesu ena keba qo: Auschwitz, Buchenwald, Dachau, Flossenbürg, Mauthausen, Neuengamme, Niederhagen, Ravensbrück, kei Sachsenhausen. E vakadeitaki mada ga mai na keba o Sachsenhausen nira mate kina e le 200 na iVakadinadina i Jiova.

  •   Kaivesu: Eso na iVakadinadina i Jiova era vakararawataki e valeniveivesu me yacova nira mate. So tale era mate nira vakamavoataki ena gauna era vakatarogi tiko kina.

  •   Vanua era vakamatei kina: Levu na gauna era vakamatei na iVakadinadina i Jiova ena valeniveivesu e Berlin-Plötzensee, Brandenburg, kei Halle/Saale. E volaitukutukutaki tale ga e 70 tale na vanua era dau vakamatei kina na iVakadinadina i Jiova.

 Eso vei ira na vakamatei

  •  Yaca: Helene Gotthold

     Vanua e vakamatei kina: Keba ni veivakararawataki e Plötzensee (Berlin)

     E vesu vakavica o Helene, e dua na yalewa vakawati, e rua tiko na luvena. A vakatarogi ena 1937, donuya nona bukete tiko, ia na kaukaua ni nona vakacacani e lutudole sara ga kina na luvena. E qai musu na domona ena ika8 ni Tiseba 1944, ena valeniveivesu e Plötzensee, Berlin.

  •  Yaca: Gerhard Liebold

     Vanua e vakamatei kina: Valeniveivesu e Brandenburg

     E yabaki 20 o Gerhard, qai musu na domona ena ika6 ni Me, 1943, ni oti ga e rua na yabaki na kena musu tale ga na domo i tamana ena valeniveivesu vata ga qori. E dua na nona ivola ni tatau vei ratou nona vuvale vaka kina na yalewa rau sa veimusumusuki oti tu: “Ke sega na kaukaua ni noda Turaga, ena dredre sara meu cakava qo.”

  •  Yaca: Rudolf Auschner

     Vanua e vakamatei kina: Valeniveivesu e Halle/Saale

     Se qai yabaki 17 o Rudolf ena gauna e musu kina na domona ena ika22 ni Seviteba, 1944. E vola vei tinana ena nona ivola ni tatau: “Levu na tacida era sa cakava qo, o yau tale ga.”

a Na ivola Hitler’s Hangman: The Life of Heydrich, tabana e 105.